Jam duan fojon la komitato de TEJO voĉdonis kontraŭ propono por geografia kvoto por ĉiuj kandidatoj al postenoj en la organizo. Laŭ kritikantoj la balotilo estis malneŭtrala kaj celis puŝi pli da komitatanoj subteni la proponon.

La 24-an de novembro 2021, la komitato de TEJO voĉdonis la unuan fojon pri la propono por kvotoj laŭ genro kaj loĝkontinento. Tiam la propono estis rifuzita per 14 voĉoj kontraŭ kaj 5 por (6 sin detenis).

Je refoja voĉdonado oni prijuĝis la du proponojn aparte. La 16-an de aprilo la komitato la duan fojon malaprobis la proponon por genraj kvotoj, per 8 voĉoj kontraŭ 12 (3 sin detenis).

La komisiono de egaleco decidis reproponi la amendon, laŭ kiu oni remalfermu la alvokon pri kandidatiĝo, se tro da kandidatoj loĝas en la sama kontinento. Oni ŝanĝis la postulon ke ne pli ol 50% de kandidatoj loĝu en la sama kontinento, al 51%.

Komitatano B, Michael Boris Mandirola, diris ke la ŝanĝo de 50% al 51%, “kvankam tio povas ŝajni detalo, multe ŝanĝus la aplikadon de la propono.”

Sed kiam voĉdonado komenciĝis pri la geografiaj kvotoj, ne evidentis kiel kontraŭi la proponon. Per la balotilo, komitatanoj povis listigi kvar opciojn laŭ prefero. La balotilo demandis ĉu oni remalfermu la alvokojn por kandidatoj se almenaŭ:

• 50% loĝas en la sama kontinento
• 51% loĝas en la sama kontinento
• 50% havas ŝtatanecon de la sama kontinento
• 51% havas ŝtatanecon de la sama kontinento

Kiel Tyron Surmon, la nova estrarano, demandis en la komitat-retlisto, kion oni faru se oni entute ne volas kvoton?

La balotilo klarigis ke malplena balotilo estus konsiderata kiel “blanka”, sed multaj landoj ne havas kutimon pri “blanka voĉdono”, do ĝi ne signifas ion al ili. La Ĝenerala Sekretario, Rogier “Roĉjo” Huurman klarigis ke malplena balotilo estas konsiderata kiel voĉdono kontraŭ la propono.

Sed venis plendoj ke tio estas malneŭtrala kaj povus influi pli da homoj voĉdoni por la propono, eĉ se ili ne vere subtenas ĝin. La komitatano A por Francio, Lucas Teyssier, kaj komitatano B Patricio Iglesias, esprimis sian malkontenton pri la balotilo kaj preferis se estus opcio rekte voĉdoni por neniu kvoto. Iglesias diris:

– Homoj kiuj deziras la status quo estas maljuste puŝitaj elekti opcion kiun ili ne ŝatas taksante la riskon de la venko de siaj malplej preferataj opcioj. Tio sen konsideri, ke verŝajne grava ero de la Komitato ne konas tiun detalon, kaj do probabloj sukcesi por ŝanĝproponoj plialtiĝas.

Tamen, ĉar la voĉdono jam komenciĝis, Huurman diris ke li ne rajtas aŭ povas ŝanĝi la balotilon.

Oficisto de TEJO, Mia Nordentoft, klarigis ke oni uzas la parorangan sistemon por la voĉdono, sed tiu sistemo estas planita por elekti kandidatojn aŭ la plej bonan manieron por atingi jam konsentitan celon. Ĝi estas ideala por decidi kio okazu, ne ĉu io okazu.

– Mia opinio tial estas, ke PM [Paroranga Metodo] ne estas justa – aŭ pli precize la ĝusta – voĉdonsistemo por tia voĉdono.

En la neoficala TEJO-babilejo ĉe Telegramo, Mandirola defendis la balotilon kaj diris ke ĝi estas la sama sistemo kiun TEJO uzas de jaroj.

– Estus absolute maldemokratie subite ŝanĝi la manieron voĉdoni, simple ĉar vi ne ŝatas la temon.

Oni rimarkigis dum la debato ke la propono ne difinis la limojn de la kontinentoj aŭ kiom da kontinentoj ekzistas. Ĉu Mez-Oriento estas kontinento? Ĉu Meksiko estas en Norda aŭ Suda Ameriko? Ĉu Egiptio estas en Afriko aŭ Mez-Oriento? Ĉu Siberio estas en Eŭropo aŭ Azio? Ĉu Turkio estas en Eŭropo? Mandirola diris ke la difino de la kontinentoj estas la respondeco de la Ĝenerala Sekretario, sed oni kreu laborgrupon por fari la difinojn (post la voĉdonado).

Estis demandoj pri tio, kial la propono juĝas kandidatojn laŭ la kontinento kie ili loĝas anstataŭ laŭ civitaneco. Kelkfoje la estraro enhavis eŭropanojn kiuj loĝis en aliaj kontinentoj kaj ne-eŭropanojn kiuj loĝas en Eŭropo.

Mandirola klarigis ke oni elektis loĝlokon anstataŭ ŝtataneco, ĉar oni ofte havas duoblan ŝtatanecon, sed kutime loĝas en nur unu loko. Loĝloko pli gravas ol ŝtataneco, ĉar la rilato kun la movado baziĝas ĉefe sur loĝloko, oni aktivas en asocioj kaj partoprenas renkontiĝojn en la lando kie oni loĝas, eĉ se oni ne naskiĝis tie.

Je la 27-a de aprilo la voĉdonado finiĝis kaj la propono estis malaprobita. Entute 17 komitatanoj lasis la balotilon malplena kaj 11 elektis iun kvoton (ne eblis sin deteni).

El la subtenantoj 7 el 11 estas neeŭropanoj, kaj el la kontraŭantoj, 12 el 17 estas eŭropanoj. 6 estraranoj voĉdonis kontraŭ la propono – nur Albert Stalin Garrido kaj Tobiasz Kubisiowski subtenis ĝin.

La komitato krome voĉdonis pri propono laŭ kiu oni rajtu elekti homojn kiuj ne kandidatiĝis, se ne estas sufiĉe da kandidatoj post remalfermo de kandidatiĝo. Oni diris, ke iam necesas rapide trovi iun por la rolo kaj iu estas pli bona ol neniu. Jonathan Loïc Schneider, komitatano B, diris ke tio “povas instigi nepotismon”. La propono tamen estis aprobita.

Oni ankoraŭ ne scias ĉu la komisiono pri egaleco proponos kvotojn por la tria fojo.

Robert Nielsen

Kiom diversaj estis la  fruaj esperantistoj en Hispanio? Ĉu ili plej ofte kunlaboris aŭ kverelis? Kiel tio influis la postajn rilatojn dum malfacilaj historiaj periodoj? Jen demandoj interesaj el scienca vidpunkto, kiujn respondas nova studo pri historia sociologio. Roberto Garvía verkis la plej kompletan libron pri la hispana Esperanto-movado ĝis 1936.

Ĵus aperis ĉe la eldonejo de Universitato de Granado ampleksa studo pri la hispana Esperanto-movado kun la titolo Lengua y utopía. El movimiento esperantista en España, (1890-1936) (“Lingvo kaj utopio. La esperantista movado en Hispanio (1890-1936)”. En sia hispanlingva recenzo, lia kolego Javier Alcalde skribas:

Ni estas antaŭ solida verko, kun grava empiria bazo, kiu utilas kiel kompaso por orientiĝi en la labirinto de identecoj, naciismo, laborista internaciismo aŭ la malsamaj manieroj kompreni la internan ideon de Esperanto. (…) ’Lengua y utopía’ estas, ĝis nun, la plej bona libro verkita en la hispana pri la Esperanto-movado. 

Libera Folio petis la aŭtoron mem rakonti pri lia nova verko, respondante demandojn starigitajn de Alcalde:

Kiam kaj kiel komenciĝis via intereso pri Esperanto?

– En la jaroj de la transiro al demokratio en Hispanio mi estis membro de CNT, anarkiisma sindikato kun forta esperanta tradicio. Tie mi eklernis pri Esperanto. Mi memoras, ke iun tagon ni havis renkontiĝon kun delegacio de la sveda SAC, alia anarkiisma sindikato. Mi antaŭĝojis tiun renkontiĝon, konvinkita, ke mi finfine povos aŭskulti Esperanton. Sed la kunveno okazis en la angla. Tie mi komprenis, ke la plej bonaj tagoj de Esperanto en la laborista movado okazis pasintece. Jarojn poste mi lernis bazan Esperanton, sed mi ne profundiĝis prie.

Kiel aperis la ideo verki ĉi tiun libron? 

– En mi antaŭa libro Esperanto and Its Rivals mi komparis la volapukan, esperantan kaj idistan movadojn por provi klarigi, kial Esperanto triumfis super siaj rivaloj. Dum la esplorado mi renkontis kelkajn kuriozajn faktojn pri la hispana esperantismo, kiel ekzemple la streĉiĝojn inter la katalunismaj esperantistoj kaj tiuj, kiuj ne havis simpation por regionaj naciismoj, la relative grandan partoprenon de la militistoj en la movado, aŭ la forton de Esperanto inter la instruistoj kaj en la laborista movado. 

– Sed la ideo esplori la hispanan esperantismon antaŭ la interna milito fakte havis alian celon. Kion mi volis, estis ekkoni la fonon de la movado en Hispanio por pli bone kompreni la esperantismon dum la diktaturo de Franco. Mia celo estis kompari esperantismon en la Hispanio de Franco kaj en Germana Demokratia Respubliko. En politika scienco estas multe da intereso por studi kiel civilaj socioj funkcias en aŭtoritataj reĝimoj, do la komparo de la sama movado en du aŭtoritataj reĝimoj sub malsamaj signoj ŝajnis al mi tre promesplena esplorkampo. Eble estonte mi eklaboros pri ĉi tiu kompara esploro.  

Kiuj estis la ĉefaj defioj, kiujn vi alfrontis dum via esplorado? 

 – Feliĉe, granda parto de la tiamaj revuoj estas ciferecigitaj, kaj mi ricevis valoregan helpon ankaŭ de privataj kaj publikaj bibliotekoj. La ĉefa defio ne estis la manko de datumoj, sed trovi rakonton, kiu donus al ĝi koheron. Tio ne estis facila, pro la grandega diverseco de la movado, kiu kunigis homojn, kiuj krom Esperanto estis politikaj kontraŭuloj. 

Kiuj estas la ĉefaj konkludoj, kiujn vi atingis?  

– Baldaŭ post la fino de la dua mondmilito, Hispana Federacio de Esperanto estis leĝigita. Tio estis io tre unika. Unue, ĉar la Federacio estis organizaĵo sendependa de la Ŝtato kaj la Eklezio, cetere, en epoko kiam la civila socio preskaŭ ne ekzistis. Due, la Federacio akceptis, ekde sia estiĝo, esperantistojn kiuj partoprenis en ambaŭ flankoj en la interna milito. Tie, esperantistoj ĵus elirintaj el la koncentrejoj renkontis katolikajn esperantistojn, kiuj subtenis la Franco-reĝimon. La Federacio fariĝis loko de repaciĝo en tempo kiam neniu, eĉ la katolika eklezio, parolis pri ĝi.

– Por kompreni tion, necesis enprofundiĝi en la movadon antaŭ la milito: kiel la esperantistoj, malgraŭ siaj grandegaj diferencoj, strebis konservi spiriton de kunlaboro kaj konkordo. La plej grava konkludo estas, ke la forto de Esperantismo klariĝas pro ĝia interna diverseco. 

Kiel vi taksas la nunan staton de la esplorado pri la esperantista movado?  

– Feliĉe en la lastaj jaroj publikiĝis tre valoraj verkoj pri esperantismo. Eble antaŭ kelkaj jaroj ne estis facile publikigi ion rilatan al la movado en scienca revuo, pro antaŭjuĝo kontraŭ esperantistoj – kiujn oni vidis kiel unutemajn estaĵojn malproksimajn de la realo –, aŭ pro lingvaj baroj – ĉar por esplori Esperanton oni devas lerni la lingvon. Hodiaŭ tio ne plu estas tiel, kaj oni komprenas, ke por klarigi la spiriton de epoko necesas atenti ĝian diversecon kaj studi ne nur tiujn politikajn kaj sociajn agantojn, kiuj nuntempe, kvankam ne al la tiutempuloj, ŝajnas pli gravaj.

– Konsiderante la transversan karakteron de la esperantismo, la movado estas bonega elirpunkto por pli bone kompreni la sociajn kaj politikajn konfliktojn, kiuj markis epokon. Estas vere, ke esperantismo meritas sciencan traktadon pro si mem, sed ankaŭ por pli bone klarigi aliajn fenomenojn, kiel la evoluo de formala logiko, la debatoj pri historia memoro, la invento de novaj pedagogioj, la apero de naciismaj movadoj, la internaciigo de la laborista movado ktp., en kiuj la esperantistoj lasis gravan spuron. 

Kiel fakulo pri sociologio de organizaĵoj, kion vi opinias pri la rolo de la esperantistaj asocioj en ĉi tiu epoko de pandemioj kaj militoj? 

– Male al la deklaroj de SAT kaj TEJO pri la milito en Ukrainio, la deklaro de UEA estas plene seniluziiga. Ŝajnas al mi, ke UEA spertas tion, kion sociologoj nomas “transiro de celoj”. Tio okazas kiam movado flankenlasas siajn celojn, kiuj fariĝas pura retoriko, por koncentri siajn energiojn por resti flose. La celo de la esperantismo, kiel mi vidas ĝin, ne estas la disvastigo de Esperanto. La celo estas reciproka respekto, kaj la instrumento estas Esperanto. Sub la ombrelo de neŭtraleco, UEA renversis la rilaton inter rimedoj kaj celoj. Fronte al la timo krei internajn dividojn, kiuj povus endanĝerigi ĝian ekzistadon mem, UEA preferis rigardi alidirekten. 

– Oni povus argumenti, ke UEA faris la samon en antaŭaj okazoj, kaj ke preni klaran pozicion nun, kiam la viktimoj estas eŭropanoj kaj blankuloj, estas hipokriteco. Ĉi tiu kritiko estas tute ĝusta. Tial mi kredas, ke nun estas la momento por reĝustigi ĝian agadon kaj rekoni la erarojn de la nuntempo kaj de la pasinteco. Se ne nun, kiam? 

Intervjuo: Javier Alcalde

La retservo Amikumu lanĉas renovigitan, kvaran version de sia poŝtelefona apo por sia 5-jara naskiĝtago, la 22-a de aprilo. Ni parolis kun Chuck Smith por ekscii, kio okazis pri la servo dum la lastaj kvin jaroj kaj kiajn perspektivojn ĝi havas nun. Dum la lasta monato milo da homoj uzis la apon, kaj 60 procentoj el la Amikumu-membroj almenaŭ iom scias Esperanton.

Libera Folio: Kiam vi lanĉas novan apon?

 Chuck Smith: – Ni lanĉis Amikumu 4.0 la 18-an de aprilo, unue la version por iPhone, ĉar Guglo ankoraŭ ne aprobis la apon dum 3 tagoj da atendado, sed poste samtage ili aprobis, do la Android-versio aperis kelkajn horojn poste.

Kiel ĝi pli bonas ol la antaŭa?

– Ni reprogramis la tutan apon! Interne, ni nun uzas alian sistemon (por teknikuloj nomiĝas Xamarin.Forms), tiel ke ni povas programi nur unu fojon kaj ĝi konstruiĝas por Android kaj iOS per la sama kodaro. Tio ja necesas, ĉar ni volas baldaŭ “liberigi” la kodon de la kliento por pli engaĝi la komunumon kaj esti pli travideblaj pri tio kiel ni uzas la datumojn de niaj membroj.

– Por averaĝa membro, plej grave estas, ke la mesaĝilo en la nova versio simple ne plu funkcias. Antaŭ du semajnoj, nia mesaĝila provizanto, Applozic, informis nin, ke ĝi ne plu funkcios ekde la 19-a de aprilo. Judith Meyer do rapidege programis novan babilejan sistemon por ni kaj migrigis ĉiujn mesaĝojn de la malnova mesaĝilo al la nova. Tanja Orme kaj mi laboris pri la apa flanko. Pro tio ke ni havis tiom malmultege da tempo, kompreneble daŭre estas cimoj kaj ĝi ne estas kompleta, sed ni faris kiel eble plej bone kaj plu laboras por malerarigi ĉion kaj kompletigi ĝin.

– Krom tio, ni ankoraŭ aldonis iujn novajn funkciojn. Nun eblas forigi mesaĝojn en la babilejo. Krome eblas aldoni kialon kiam oni raportas alian uzanton, flueron aŭ mesaĝon. Se iu uzas la malhelan reĝimon de sia poŝtelefona aspekto, ni nun subtenas ankaŭ tion.

Kiom da homoj nun aktive uzas Amikumu?

– Pli ol mil homoj uzis la apon dum la pasinta monato, kaj ni imagas, ke tio pligrandiĝos post ĉi tiu nova versio. Ni kredas ankaŭ, ke ĉar la pandemio nun pli kaj pli foriras, pli da homoj vojaĝos kaj revenos al Amikumu. Bedaŭrinde la kronviruso estis terura bato al nia servo.

Kiom el la uzantoj estas esperantistoj?

– Ne eblas vidi precize kiom el la aktivaj uzantoj estas esperantistoj, sed laŭ la tuta kvanto de membroj ni povas vidi, ke 60% el niaj membroj parolas Esperanton (almenaŭ baznivele). El tiuj:

60,7% baznivelaj
25,4% meznivelaj
12,2% altnivelaj
1,4% denaskaj

Kiuj nun estas la plej parolataj lingvoj?

– Surprizos neniun, ke la plej parolata lingvo estas la angla. Verŝajne neniu alia socia reto havas Esperanton kiel la duan lingvon. La 3-a ĝis 5-a estas la hispana, franca kaj germana. Estas tamen kelkaj aliaj surprizoj se oni rigardas iom pli. La 14-a ĝis 16-a plej parolataj lingvoj estas la kimra, Tokipono kaj eĉ Latino! Oni povas vidi la plenan statistikon publike ĉe Amikumu.

Kiajn atendojn vi havis antaŭ kvin jaroj?

– Mi atendis povi vojaĝi al ajna urbo kaj trovi esperantistojn, kaj kutime tio ja funkcias! Mi tamen devas diri, ke mi plej ofte uzas ĝin por rerenkonti malnovajn amikojn dum vojaĝado, sed ja ankaŭ tio estas grava.

Kiuj estis la plej grandaj atingoj dum tiuj jaroj?

– Estas vere bele aŭdi rakontojn de homoj, kiuj renkontiĝis per Amikumu aŭ kredis, ke neniu esperantisto loĝas proksime, sed per Amikumu ili sukcesis trovi unu la alian. Ni krome ĝojas, ke esperantistoj nun havas bonegan respondon kiam oni diras, ke “neniu parolas Esperanton”. Oni povas simple montri esperantistojn proksime!

Kiajn perspektivojn por evoluo vi vidas?

– Ni tiom longe koncentriĝis pri ĉi tiu nova versio, ke ni vere devas diskuti ene de la teamo kion ni volas ŝanĝi. Grava celo por ni ja estas havi liberan kodon de la apo. Ni ankaŭ ŝatus oferti versiojn de nia apo por minoritataj lingvoj. Ni krome ŝatus aldoni funkciojn por konekti homojn de la sama intereso kaj homojn, kiuj ĉeestas la saman eventon. Ni havas multajn ideojn kaj ĝojas kiom da homoj daŭre uzas Amikumu malgraŭ la pandemio.

– Krome, ni hodiaŭ komencas kampanjon por ekhavi novajn orajn membrojn kaj malfermas novan vendejon ĉe RedBubble, kiu estas multe pli bonpreza ol nia antaŭa solvo… ĉefe por neaŭstralianoj.

Viktor Vilĥa en Odeso kolektas subtenon por la defendo de sia hejmurbo, kaj li jam ricevis kontribuojn de esperantistoj el pluraj landoj. Sed mirigas lin, ke ekzistas ankaŭ esperantistoj, kiuj subtenas la invadon de aliaj landoj. ”Tio estas por mi tute nekomprenebla afero”, li diras.

Viktor Vilĥa estas ukrainia esperantisto, kiu laboras distance pri librotenado kaj tial povas libere elekti sian loĝlokon. Li alterne loĝas en Lvivo kaj Odeso, printempe kutime en Lvivo por labori en la ĝardeno de sia patrino. Sed pro la milito li decidis resti en Odeso, kie li nun aktive partoprenas la volontulan movadon por helpi en la defendo de la urbo.

Libera Folio: Kiel nun rimarkeblas la milito en Odeso?

– Ĝis nun Odeso suferis nur kelkajn atakojn. Ekzemple, ĉar la rusa armeo havas evidente taktikon detrui naftobazejojn en la tuta lando, ankaŭ la Odesa naftobazejo estas laŭ mia scio jam tute detruita post misilfrapo. Estis kelkaj pafoj al nia bordo el rusaj militŝipoj… kaj estas po kelkaj alarmoj tage kaj nokte, tio malpermesas dormi normale, ĉar kelkfoje nokte ni devas leviĝi kaj kaŝi nin.

– Tamen ĝenerale Odeso estas relative netuŝita – se kompari kun Kijivo aŭ nia najbara urbo Mikolajiv. Al Mariupol eĉ ne eblas kompari… Al Mikolajiv fakte nuntempe estas tuta nia rigardo, ĉar tiu urbo-heroo nun estas tiu kiu staras inter ni kaj la malamiko.

– Nutraĵaj vendejoj (ekz. superbazaroj) en la urbo estis kaj estas malfermitaj la tutan tempon, do tio ne estas problemo. Iuj specialaj butikoj en la unuaj semajnoj estis fermitaj, sed nun poiomete la vivo revigliĝas. Tamen homoj en la stratoj tre malmultas, la trafiko estas malpli densa ol ĝi estis antaŭe. Ŝajnas ke multaj vere forveturis. Tamen ankaŭ multaj restas kaj asertas ke ili restos ĝis la fino.

Oni intertempe iom repuŝis la rusian armeon, ĉu vi esperas, ke ne estos granda atako kontraŭ Odeso?

– Estas ĉiam la danĝero de mara atako. Ni ne timas ĝin tiom, kiom timis dekomence, ĉar evidente la rusoj tamen tre dependas de la surtera progreso. Certe, se ilia ĉefaro ordonus, ili provus surteriĝi, tamen tio espereble estus suicida afero. Se temas pri la surtera movado, do inter Mikolajiv kaj Ĥerson estas tuttempe bataloj. Certe ili ne progresas plu. Foje estas nia venko, foje ilia venko, kaj ĝenerale en tiu “fronto” eĉ ne estas vera frontlinio: estas vilaĝoj kiuj estas “niaj”, aliaj kiuj estas “iliaj”, kaj bataloj kaj bataletoj ĉie, do la formato de mapo ne estas tute taŭga por montri la situacion en la Suda milit-direkto – malsame al la situacio en Donbaso, kie ekzistas vera frontlinio.

Kiel funkcias via projekto por helpi la defendon?

– Dum la unuaj tagoj de la milito ĉiuj estis tre okupataj pri transvivo. Ankaŭ mi faris ĉiujn aferojn, kiujn mi pensis necesaj: gluis la fenestrojn, aĉetadis nutraĵojn… Dum tiu tempo ĉiuj donadis monon al nia armeo tra la ĝenerala bankokonto. Post kelkaj tagoj homoj komencis pensi: jen ni pli-malpli solvis la aferojn pri la transvivo, do kion ni tamen faru por nia venko? Ukrainoj estas ĝenerale fortaj pri horizonta kunlaboro. Ne ĉiam la centra planado kaj organizado estas perfektaj, sed se io mankas, ni organiziĝas surloke. Do, multaj homoj komencis serĉi tiujn eblojn, kaj persone mi aliĝis al organizaĵo, kiu nomiĝas Volontula movado de Odeso.

– Ni koncentriĝas pri helpo al la armeo. Vi devus kompreni: ĉiuj nuntempe parolas pri Teritoria defendo, lokaj militunuoj formitaj de volontuloj – ŝajne ĝi fariĝis certa “marko” pri la ukraina rezisto. Sed la ĉefa celo de Teritoria defendo estas simple defendi sian urbon surloke, do en Odeso nun, kiam ne estas surtera atako, ĝi ne tiom gravas por la nuna defendo. Certe, tio dependas de la unuo: kelkaj unuoj de la Teritoria defendo jam estas sendataj al la frontlinio, do fakte ili nun iĝis parto de la armeo. Do pli gravas nun la profesia armeo: ties unuoj el Odeso, kiuj nun batalas apud Mikolajiv. Ni ĝuste nun helpas fokuse al ili.

Ĉu vi bone scias, kian helpon ili bezonas?

– Ni scias precize, ĉar multaj el niaj volontuloj havas personajn rilatojn en la armeo. Estas nun tre kutima ukrainia situacio, ke edzo batalas en la armeo kaj lia edzino (aŭ koramikino) do ekokupiĝis pri tiа helpado. Ankaŭ en nia organizaĵo la edzo de unu kolegino estas en la armeo, kaj aliaj havas tie amikojn, parencojn… Krome, ni havas medicinan fakon, niaj medicinistoj laboras ankaŭ en la hospitalo, do de tie same ili havas “unuamanan” informon.

– Ĉiu volontulo provas fari kion povas. Do estas multaj diversaj projektoj kaj direktoj. Unu granda temas ekzemple pri kolektado por aĉeti terenaŭtojn. Alia sufiĉe granda, mon-postulanta projekto nun estas pripago de tajlorado de taktikaj veŝtoj, tiuj kun multaj poŝoj. Krome, ni aĉetas droneojn, radiotelefonojn…

Kion vi mem faras?

– Kiam mi venis, mi pensis: kiel mi povas kontribui? Mi havas multe da amikoj eksterlande, precipe en Pollando, do mi decidis ke mi ĉefe serĉu monon eksterlande, kaj eksterlande aĉetu aĵojn necesajn por la armeo: taktikaj medicinaĵoj – turniketoj, israelaj kaj aliaj bandaĝoj, hemostazaĵoj – kaj taktikaj vestaĵoj.

Кiel eblas helpi al via laboro?

– Eblas donaci al mi per PayPal: uzu mian retadreson viktor.alder@gmail.com. Homoj en Pollando povas donaci rekte ĉe zrzutka.pl. Aŭ eblas uzi iun ajn pageblon, indikitan en la paĝaro de nia organizaĵo.

Кiajn reagojn vi ricevis al via kampanjo en Esperanto?

– Nu, ĉefe reagis miaj amikoj: el Pollando, Litovio, Ĉeĥio, Rumanio, kaj ankaŭ ukrainaj esperantistoj – kaj hejme kaj eksterlande. Amikoj en Ĉeĥio kaj Pollando informiĝis pri aĵoj kiujn ni bezonas, serĉis la vendejojn kaj do ebligis al mi kompari prezojn. Ukrainaj, polaj, litovaj kaj ĉeĥaj esperantistoj faris mondonacojn persone, kaj Vilna Esperanto-Klubo Juneco kolektive.

Kia estas via ĝenerala impreso pri la reago de diverslandaj esperantistoj al la milito en Ukrainio?

– Kiel mi ĵus diris, amikoj, alivorte esperantistoj kiujn mi konas persone, fidas kaj estimas – ĉefe esprimas sian subtenon. Klare evidentas ke por ili ne tutegalas.

– Sed se temas pri la esperantistaro ĝenerale, do… tio malagrable min surprizis jam en la jaro 2014, kiam evidentiĝis ke estas esperantistoj (kaj ne nur en Rusio!) kiuj subtenas teritoriajn pretendojn de certaj landoj al aliaj, rajtigas tiujn per iuj konsideroj. Kaj nun – jam post tio, kio okazis kaj kiel ĝi okazis – mi vidas, ke tiuj homoj ne ŝanĝis sian opinion. Ili daŭre apogas Putin, kaj nenio povas malkonvinki ilin. Tio por mi estis kaj estas tute ŝoka afero: tiaj homoj en Esperantujo, kiuj aprobas militan invadon en aliajn landojn.

– Foje mi imagas, ke Zamenhofo mortas nun por la dua fojo: samkiel li mortis en Varsovio en 1917, dum liaj iamaj sekvantoj mortigadis unu la alian sur la kampoj de la Unua Mondmilito…

Jam la duan fojon dum ses monatoj la komitato de TEJO voĉdonis kontraŭ propono laŭ kiu almenaŭ triono de la kandidatoj por ĉiuj postenoj estu de malsamaj genroj. La komitato krome elektis du novajn estraranojn por anstataŭigi eksigitojn.

La 24-an de novembro 2021, la komitato voĉdonis kontraŭ la propono por kvotoj laŭ genro kaj loĝkontinento. 5 voĉdonis jese, 14 nee kaj 6 sindetene. La komisiono de egaleco poste reproponis la amendon kun kelkaj malgrandaj ŝanĝoj, sed ne klarigis kial oni atendis, ke la rezulto estos malsama la duan fojon. La plej granda ŝanĝo estis ke nun la komitato voĉdonis pri ĉiu el la 14 punktoj unuope anstataŭ kune.

La propono ne postulis kvotojn por la estraro kaj aliaj postenoj, nur por la kandidatoj. Oni juĝus la diversecon de kandidataro entute, ne por ĉiu unuopa posteno, ĉar por iuj postenoj, kiel tiuj de prezidanto kaj kasisto, kutime estas nur unu kandidato. Krome ne estus senlima remalfermado de la alvokoj – oni farus nur unu novan alvokon pri kandidatoj, se la unuan fojon la kvoto ne estus atingita.

La komitato aprobis kelkajn malgrandajn ŝanĝojn por ke alvokoj enhavu instigojn kandidatiĝi por handikapuloj, por homoj el ĉiuj genroj kaj por adoleskantoj.

Tamen la du plej gravaj ŝanĝoj ne estis aprobitaj. La propono ke ĉiu “malferma alvoko estu kunverkita aŭ provlegita de homoj de malsamaj genroj kaj loĝkontinentoj” ricevis 8 voĉojn por, 12 kontraŭ kaj 3 sindetenojn. La propono ke oni remalfermu alvokon se almenaŭ 67% de la kandidatoj havas la saman genron ricevis 7 voĉojn por, 11 kontraŭ kaj 5 sindetenojn.

Interese, la komisiito pri genra egaleco, David López Rueda, ne voĉdonis. El la estraro, nur Albert Stalin Garrido kaj Valentin Ceretto-Bergerat voĉdonis jese, kaj la prezidanto Léon Kamenický ne voĉdonis.

Ne estas konsento en TEJO pri la valoro de malfermaj alvokoj. Kiam Matheus Pacheco estis eksigita en februaro, ne estis malferma alvoko por trovi novan estraranon. Anstataŭe, la estraro proponis nur unu kandidaton, Tyron Surmon, al la komitato. La Prezidanto diris ke fari malferman alvokon estus nur “ŝajnludado je malfermeco” ĉar ĉiuj jam sciis la rezulton.

Estrarano Valentin Ceretto-Bergerat skribis ke “ofta fermo/malfermo de alvoko estas sufiĉe temporaba burokrataĵo – kaj de komunika vidpunkto verŝajne konfuza al la sekvantoj de nia informado kiuj ne plene konas la internan funkciadon de TEJO.” Li diris ke diskutado pri la reguloj iom maltrafas la pli gravan aferon, nome instigadon de neaktivaj esperantistoj por ke ili kandidatiĝu.

Samtempe kiam pri malfermaj alvokoj, okazis voĉdonado por elekti du novajn estraranojn por anstataŭigi Uriel Gurdián kaj Alexandre “Alekĉjo” Raymond. Estis nur du kandidatoj, Tobiasz Kubisiowski, komitatano A por Pollando kaj Nicolas Kasolene, komitatano B el la Demokratia Respubliko Kongo. Ambaŭ estis elektitaj.

Patricio Iglesias, komitatano B, diris ke oni donu pli da atento al allogado de novaj homoj anstataŭ al novaj kvotoj:

– Malgraŭ laŭdinda intenco, disvolvi kompleksan, polemikan kvotsistemon en organizo kies alvokoj kutime finiĝas sen taŭga nombro de kandidatoj, ne estas, mi kredas, efika vojo por atingi tiun celon.

Michel Boris Mandirola, komitatano B, diris ke pli longa periodo por elekti novan homon ne nepre estas problemo, ĉar pli da homoj vidos la anoncojn kaj tio povus venigi pli da kandidatoj.

Jonathan Loïc Schneider, komitatano B, demandis kiu estas la kerna celo de malfermaj alvokoj:

– Ĉu ni serĉas pli da homoj por trovi eblojn disvolvi fakajn bezonojn aŭ por plenumi egalecan celon?

La eks-prezidanto de TEJO kaj nuna komitatano A por Vjetnamio, Trần Thị Hoan (Ĝojo), maltrafis tri sinsekvajn voĉdonojn kaj estis nun eksigita el la komitato. Jam la 28-an de marto du komitatanoj perdis sian postenon pro la sama kialo: Querino Neto, komitatano Ĉ, kaj Aranza Pascual, komitatano A por Hispanio.

Baldaŭ la komitato debatos kaj voĉdonos pri propono, laŭ kiu oni faru novan alvokon pri kandidatiĝo, se 51% el la kandidatoj kiuj sin anoncis loĝas en la sama kontinento.

Robert Nielsen

Universitato Adam Mickiewicz nuligis la studrajton de la prezidanto de Rusia Esperanto-Unio pro liaj deklaroj subtenantaj la invadon de Rusujo kontraŭ Ukrainujo. La decido okazis post du leteroj al la universitato: unu sendita de la prezidanto de Bjalistoka Esperanto-Societo, kaj dua de instruistoj, kunstudantoj kaj diplomitoj de la programo Interlingvistikaj Studoj.

La blogo de la Interlingvistikaj Studoj de Universitato Adam Mickiewicz raportas, ke Aleksandr Lebedev estas forigita el la listo de studentoj de UAM la 8-an de aprilo. La blogaĵo, publikigita de profesoro Ilona Koutny, gvidanto de la programo, aludas al letero sendita al la rektoro de UAM. Ne estas menciita alia letero, kiu jam iom pli frue atingis la universitaton.

Sekve de vidpunktoj de Aleksandr Lebedev, prezidanto de Rusia Esperanto-Unio, publikigitaj en Libera Folio la 5-an de aprilo, ke la milito lanĉita de Rusujo finiĝu ne per paca interkonsento, sed ”[i]deale … per la kompleta likvido de la nuna ukrainia ŝtato”, kelkaj liaj kunstudantoj ĉe la Universitato Adam Mickiewicz rapidis aranĝi kunvenon por urĝe interkonsenti pri reago.

Partoprenis la samtagan retan kunsidon dek kunstudantoj de Aleksandr Lebedev, plus Ilona Koutny, fondinto-gvidanto de la postdiplomaj Interlingvistikaj Studoj en Poznano, kaj Katalin Kováts, kiu instruas en la programo.

La kunvenintoj senescepte agnoskis la komentojn de Aleksandr Lebedev ”abomenindaj”, kaj unuanime konsentis, ke la rektoro de la universitato kiel eble plej rapide estu informita pri ili kaj antaŭa ”skandala” konduto de Aleksandr Lebedev, kiu jam publike deklaris, ke li ”plene kaj senkondiĉe subtenas” la rusan invadon al Ukrainujo.

Estis decidite, ke Miĥaelo Rikardo Balicki urĝe finpretigu leteron al la universitata rektoro, kiun kunstudantoj, diplomitoj kaj instruistoj, laŭ sia bontrovo, subskribos. Proprainiciate esplorinte kaj skizinte tian leteron sekve de pli fruaj deklaroj de Aleksandr Lebedev, Balicki jam la sekvan tagon proponis malneton al la kunvenintoj, kiuj, post iometa polurado, akceptis kaj subskribis ĝin.

La hasto pretigi, poluri kaj poste subskribi kondukis al tio, ke efektive nur kunvenintoj havis eblon subskribi la leteron en tiu unua tago. Estis do decidite atendi duan tagon por ebligi al ankaŭ nekuvenintoj ekscii pri la letero kaj decidi, ĉu subskribi. Tagfine, troviĝis 27 subskribintoj: 19 kunstudantoj, 4 instruistoj, kaj 4 diplomitoj.

Sendite la 7-an de aprilo al profesoro Bogumiła Kaniewska en versioj pola kaj Esperanta kun suplementaj aldonaĵoj, la letero atentigas pri la ”skandala, hontinda kaj puninda” konduto de Aleksandr Lebedev, kiu ”difektas la bonan nomon de nia Universitato”.

La subskribintaj instruistoj, diplomitoj kaj studantoj substrekas, ke ili ”firme distanciĝas de liaj vortoj” kaj proponas, ke li estu forigita de la universitato, laŭ apartaj artikoloj de la Leĝo pri la supera edukado kaj scienco kaj propra Regularo de studoj ĉe la Universitato Adam Mickiewicz en Poznano.

La vidpunktoj de Lebedev raportitaj en Libera Folio reagigis ne nur liajn kunstudantojn. La 5-an de aprilo, antaŭ ol kunvenis vespere la kunstudantoj, Przemysław Wierzbowski, prezidanto de Bjalistoka Esperanto-Societo, sendis leteron al profesoro Joanna Wójcik, vicrektoro pri studentaj aferoj.

En la letero, li same resumas la konduton de Lebedev, klarigante, ke li estas unu el la ĉefaj laŭtparoliloj de Kremla propagando, kies videbla subteno de la rusa agreso jam flagrigis skandalon en Esperantujo.

Tiu ĉi letero, atinginte la Universitaton du tagojn pli frue ol la alia, efektive atentigis la universitaton pri la afero, kaj kondukis al la fulm-rapida reago de la disciplina instanco, kun la rezulto, ke la studrajto de Lebedev estis nuligita.

Profesoro Koutny sciigis al Aleksandr Lebedev, ke okazis universitata decido pri lia forigo, en retpoŝtaĵo kun klariga dokumento en Esperanto kaj la pola. En lia reago al ŝi mankis ajna bedaŭr-esprimo:

”Ho, nun mi povas iomete senti min subsankcia persono kiel dirigento V. Gergijev, damludistino T. Tansikkuĵina kaj aliaj. Mi eĉ ne esperis iam eniri en tiom eminentan kaj noblan vicon.”

Post la sendo de la dua letero venis respondoj de aliaj kun rilatoj al la Interlingvistikaj Studoj, ke ankaŭ ili volas subskribi ĝin. Iliaj nomoj aperas en ĝisdatigata letero publike legebla en la reto.

Tim Owen

Rusio nepre ne intertraktu pri paco kun Ukrainio, sed likvidu la nunan ŝtaton kaj komplete ”rastu” ĝian tutan teritorion. Tion opinias la prezidanto de Rusia Esperanto-Unio, kiu argumentas ke Rusio, male ol Ukrainio, strebas ”minimume damaĝi al normalaj homoj”. Grigorij Arosev en sia vidpunkta artikolo demandas, ĉu vere tiuj opinioj kombineblas kun la posteno.

La gvidanto de Rusia Esperantista Unio, Aleksandr Lebedev, forte kontraŭas pacan traktadon inter Ukrainio kaj Rusio, opiniante, ke la rusia armeo devas ”rasti“ (”purigi“) la tutan teritorion de la najbara lando. La gvidanto de REU ne la unuan fojon publike anoncas sian vidpunkton pri la milito. En la esperantista mondo plej diskoniĝis lia deklaro, en kiu li kiel ”privata persono“ plene subtenis la militon kontraŭ Ukrainio.

La 29-an de marto 2022 Lebedev skribis la menciitan tezon en sia persona paĝo en la rusia socia reto VK – origine privata entrepreno, kiu tamen jam delonge proksime kunlaboras kun la ŝtataj sekurecaj servoj. La ruslingva enskribo de Lebedev titoliĝas ”Ne al la [paca] traktado!“. Jen estas ĝia kompleta traduko (kun iom da notoj).

La plej malbona afero, kiu povas okazi nun, estas ĉesigi la bataladon kaj subskribi iun ajn interkonsenton kun la klaŭno¹. Ĉi tion ni jam spertis.

La speciala operaco² devas daŭri ĝis la kompleta rastado de la tuta teritorio de Ukrainio, dum tiom da monatoj kiom necesas.

Ideale ĝi finiĝu per la kompleta likvido de la nuna ukrainia ŝtato kaj la starigo de novaj administracioj en ĉiu regiono aparte sub nia kontrolo kaj en la ĉeesto de nia armeo. Poste la novaj administracioj okazigu sennaziigon³ kaj restarigon de la paca vivo dum kelkaj jaroj, kaj ankaŭ aparte decidu la pluan sorton de ĉiu regiono. Fine la sudoriento fariĝas parto de Rusio, kaj ie pli proksime al Karpatoj, el tiuj [regionoj], kiuj ne volas aliĝi [al Rusio], formiĝas malgranda nova neŭtrala Ukrainio sen armitaj fortoj.

(Ĉi tiun afiŝon ”ŝatis“ 7 personoj, inter kiuj estas la akademiano Valentin Melnikov.)

Jam en la unuaj tagoj de la milito Lebedev esprimis sin similmaniere. Respondante al certaj komentoj la prezidanto de REU skribis en Esperanto interalie jenon:

La ŝtatrenverso de 2013 [en Ukrainio] estis faŝisma, kaj ĉio, kion faris ukro-nazioj en sia kvazaŭŝtato ekde tiu momento estas faŝismo. Tio, kio okazas nun, estas minimume adekvata respondo. Kiun mi kaj multaj aliaj senpacience atendis dum 8 jaroj. La ukrainia teritorio devas esti skrupule purigita de la infekto, same kiel tio okazis al Germanio post la 1945-a jaro.

Responde al la demando: ”Ĉu deziri militon estas pacisme?“

Kie mi diris, ke mi estas pacisma? Tia mi feliĉe ne estas kaj neniam estis. Pacismo estas plena deliraĵo, kiu starigas pacon kiel superan valoron. Sed ”paco” neniuokaze estas supera valoro per si mem. Superaj valoroj estas, ekzemple, justeco, kulturo, idealoj, sekureco de Patrujo… <…> Sed kiam kelkmiloj da saltanta sur placo feĉo okazigas ŝtatrenverson kaj poste dum jaroj faras maljustaĵojn al la milionoj da aliaj civitanoj, kiuj estas frataj al ni spirite, kulture kaj idee; kiam la konstruita de tiu feĉo krimŝtato pretas akcepti sur sia teritorio eksterlandajn armilojn kaj tiamaniere rompas ruĝliniojn de sekureco de nia Patrujo <…> tiam ni militu senhezite kaj decideme. Ĉar neniigi ĉion tion estas nekompareble pli grava /grave – red./ ol konservi tiom juvelan por iuj “pacon”.

Homaj vivoj valoras, sed ne la plej. Estas aferoj pli gravaj. <…> Estas granda feliĉo, ke Rusio povas ne nur paroli, sed havas ankaŭ fortojn por subteni sian pravecon tiam, kiam diplomatiaj rimedoj elĉerpiĝas. La Kieva reĝimo havis 7 jarojn por plenumi la kontrakton, kiun ĝi subskribis post sia pasinta malvenko apud Debalcevo en 2014. Ni faris diplomatie ĉion eblan por igi ĝin plenumi tiun kontrakton. Ĝi ne plenumis, kaj aldone al tio transiras “ruĝajn liniojn” de nia sekureco. Do bone – responde ni transiras al pli kirurgiaj metodoj. Kaj diference de la ukronazioj, kiuj dum jaroj pripafadis loĝkvartalojn, Rusio strebas minimume damaĝi al normalaj homoj: atakas nur trupojn, dezirantajn rezisti (tiuj, kiuj ne deziras, povas libere diskuri), nur armeajn objektojn. Bona kirurgo estas akurata kaj ne verŝas sangon pli ol tio necesas por la operacio.

Sciendas, ke la tri supraj komentoj estis skribitaj la 24-an kaj 25-an de februaro, do tuj post la komenco de la milito.

Lebedev ankaŭ ĵonglas per propagandaj kliŝoj, menciante la militan konflikton en la oriento de Ukrainio kaj ŝajnigante ĝin kulpo de la ukrainia registaro, dum estis ĝuste Kremlo, kiu post la anekso de Krimeo inspiris kaj plene subtenis la separisman movadon tie, kaj Ukrainio volis defendi sian teritorion.

Krome la prezidanto de REU mencias la tragedion en Odeso, kie maje de 2014 en intence provokita incendio pereis 42 homoj. La okazintaĵo efektive ĝis nun ne estis esplorita, kaj tio estas unu el la realaj eraroj de la ukrainiaj ŝtatorganoj. Nun la aferon pristudas la Eŭropa Kortumo pri Homaj Rajtoj.

Por reveni al la deklaroj de la prezidanto de REU: certe, la aktivulo faras ilin private, tamen eĉ privataj deklaroj de persono, havanta postenon de prezidanto de landa asocio, ne plu estas pure privataj, kiam ektemas pri politiko.

Memkompreneble oni rajtas havi iun ajn vidpunkton, oni rajtas ankaŭ subteni la militon (mi interesiĝas, ĉu Aleksandr Lebedev pretas veturi kiel volontula soldato en Ukrainion kaj helpi ”purigi la teritorion“, aŭ ĉu li estas nur tradicia surdivana batalanto) kaj ŝati la ekstermon de civilaj homoj. Ve, oni ne povas malpermesi esti sangavida.

Alia demando estas, ĉu homo kun tiuj opinioj rajtas (r)esti prezidanto de landa asocio. Laŭ mi, ne, minimume ĉar, kiel mi skribis en pli frua artikolo en Libera Folio, tio vere kontraŭas la statuton de la organizo prezidata de Aleksandr Lebedev.

Unu el la celoj de REU estas plifirmigo de la paco, kaj la prezidanto de la asocio opinias, ke ”Pacismo estas plena deliraĵo“ kaj ”paco neniuokaze estas supera valoro per si mem“. Se unu el la ĉefaj principoj de REU estas tiom abomena por Aleksandr Lebedev, li devus aŭ demisii aŭ iniciati ŝanĝon de la statuto. Intertempe okazas nenio el tio, kaj mi certe estas realisma: kompreneble Lebedev ne demisios mem kaj neniu iniciatos lian demision.

Krome, ŝajne, en REU simple ne ekzistas la eblo eksigi estrarano(j)n de sube, ekzemple, se tia peto venus de iu el la membroj. Priskribo de la eksiga proceduro mankas en du ĉefaj dokumentoj: la Statuto kaj la Ĝenerala Regularo. Tion povas fari nur la estraro mem inter si, kaj se estrarano aktivas kaj ne estas malsana, oni apenaŭ atendu ties eksigon aŭ eksiĝon.

La lasta kortuŝa nuanco estas ke Aleksandr Lebedev ne estas membro de la prezidata asocio en 2022. En la pli fruaj jaroj li estis kolektiva membro pere de Moskva E-Asocio (MASI), sed ĉi-jare ankoraŭ ne. El ses estraranoj kvar estas jen individuaj, jen dumvivaj memboj, kaj unu plia sekvas la ekzemplon de Lebedev.

Grigorij Arosev

La tagon antaŭ la atako Ihor Jasinskij tute ne kredis, ke Rusio vere povus bombardi lian hejmurbon en orienta Ukrainio. Post semajno en bomboŝirmejo li fine fuĝis al Nederlando, kie li renkontis lokajn esperantistojn.

Ihor Jasinskij estas veterana esperantisto el Ĥarkivo, unu el dudeko da spertaj esperantistoj kiuj loĝis en la urbo antaŭ la komenco de la milito. La 23-an de februaro li estis intervjuita en Esperanto de la sveda gazeto Sydsvenska Dagbladet.

Li tiam rakontis, ke ĉio daŭre estas trankvila en lia hejmurbo Ĥarkiv en nordorienta Ukrainio, tridek kilometrojn de la rusia limo. Jam de longe kolektiĝis la rusiaj trupoj transe de la limo, sed multaj homoj daŭre ne povis kredi, ke efektive Rusio povus ataki.

– Estas printempa suno, ĉio estas normala, homoj iras, ridetas. Mi vizitas pensiulajn dancojn en la parko, estas senpage, kaj foje mi kaptas la penson, ke mi volas tiel amuziĝi por ke oni ne pensu ke ni estas timigitaj pro tiu makabra situacio. Ni vivas spite al ĉiuj iliaj provoj, ni vivas normalan vivon, li rakontis tiam.

La 28-an de februaro lia normala vivo aspektis jam tute alia, li rakontis tiam per telefono:

– Ĉe mi nun estas tia vivo, ke mi iras de mia hejmo al la ŝirmejo kaj reen. En la ŝirmejo ne estas lumo kaj estas sufiĉe malvarme tie. Sed sekure. Elektro ne estas nun, oni promesis ripari, sed jam dum du tagoj ne estas lumo. Hodiaŭ mi spite ke estas tiu elirmalpermeso forkuris je la tria horo nokte, ĉar apud mi tie estis homoj kiuj tiel ronkis ke mi ne povis dormi, nu, mi ne eltenis. Do mi spite al la malpermeso kuris hejmen kaj tie dormis kaj revenis ĉi tien.

La loĝejo de Ihor Jasinskij kaj la ŝirmejo troviĝas en la nord-orienta parto de la urbo, ne tre distance de la bataloj, kaj la pafado klare aŭdeblis.

– Jes, aŭdeblas. Eĉ el mitraletoj, sufiĉe proksime al mia domo, sed sur la alia flanko de la ŝirmejo. En mia domo, kiu estas apude, estas elektro, do mi ŝargas la telefonon kiam mi venas hejmen. Akvo same estas, sed hejtado ne funkcias. Do tiel mi vivas, sed mi ne perdas la optimismon, ĉar mi aŭdas ke la tuta mondo helpas kaj subtenas. Do dankon pro tiu subteno, ĝi tre gravas por ni.

La 6-an de marto Ihor Jasinskij mesaĝis, ke li forlasis Ĥarkivon. Kiel tio okazis li jam rakontis al Federico Gobbo en Amsterdamo, Nederlando.

– Mi proponis min por la teritoria defendo, sed oni diris ke mi jam estas tro maljuna. Mi estas 64-jara, kaj oni akceptas ĝis 60. Al mi jam tedis sidi sub la tero kaj atendi bombon. Mi estas fraŭlo, do mi fine simple prenis miajn aĵojn kaj marŝis de mia hejmo ĝis la stacidomo. Proksimume dek du kilometrojn. Poste mi kun granda peno entrajniĝis, en la unuan mi ne sukcesis, sed la duan.

La plenplena trajno portis la rifuĝantojn al Lvivo en okcidenta Ukrainio. De tie jam alia trajno veturigis ilin trans la pola landlimo al Przemyśl en sudorienta Pollando.

– Fakte oni eĉ ne kontrolis nin, oni kontrolis nur ke ne estu viroj pli junaj ol 60. Poste ni dudek horojn veturis tiujn kompatindajn 90 kilometrojn, preskaŭ eblus perpiede dum tiu tempo iri, kaj certe estis tre multe da homoj. Mi veturis ne en la salono sed en la spaco inter la du vagonoj, kaj unu virino tie daŭre vomis. Do vi povas imagi la sperton. Tre malvarme kaj tiu odoro…

Ihor Jasinskij ne kunportis multajn aĵojn, kaj eĉ la eksterlandan pasporton li en la hasto forgesis paki, sed feliĉe sufiĉis la enlanda identigilo, li rakontas. En Przemyśl lin renkontis nova homamaso.

– Svarmas homoj, nenion eblas scii, jam por ricevi informojn estas vico de proksimume 500 personoj, do mi decidis veturi al Berlino. Sed la trajno kiu venis, estis jam plenŝtopita. La sekva estis ĝis Wrocław, do mi veturis ĝis Wrocław, kaj de tie al Poznań. Tie mi finfine decidis noktumi, ĉar mi ne dormis dum du noktoj.

La unua plano de Ihor Jasinskij estis veturi al Britio.

– Ĉar mi pli-malpli posedas la anglan, do mi decidis veturi tien, kaj rigardis tiel naive sur la mapo kaj vidis ke la plej proksima punkto estas Hago. En Berlino estis multe da homoj, mi demandis al ili, ĉu en Hago estas oficejo por rifuĝintoj. Ili diris jes, jes, ĉio tie estas, veturu, eble por liberiĝi de mi. Sed kiam mi venis al Hago, neniu sciis ion, verŝajne mi estis la unua tie.

Oni sendis Ihor Jasinskij per trajno al Amsterdamo, li alvenis al malplena stacidomo meze de la nokto kaj petis helpon de hazarde preterpasanta viro.

– Li prenis biciklon per sia mono, kaj ni duope veturis tra la nokta Amsterdamo sufiĉe longe. Mi dufoje falis, ĉar mi jam dum dudek jaroj ne biciklis kaj krome mi estis sufiĉe laca. Sed feliĉe mia telefono estas nerompita.

Nun Ihor Jasinskij loĝas en simpla hotelo kun kelkcent aliaj rifuĝintoj el Ukrainio, multaj el ili eksterlandaj studentoj, ankaŭ el Ĥarkivo.

– Estas multe da studentoj, multe da junularo en mia urbo, kaj tiom ĝi plibeliĝis dum la lastaj jaroj. Tamen nun mi ne povas diri, kion eblas tie vidi nun. Eĉ kelkaj preĝejoj estas jam sufiĉe grave vunditaj, kaj mi ne scias, kio okazos plu. Neniu scias.

Rakontite al Kalle Kniivilä kaj Federico Gobbo

Ihor Jasinskij estas unu el pluraj ukrainaj esperantistoj, kiuj jam estis devigitaj fuĝi pro la atako de Rusio. Entute dek milionoj da homoj en Ukrainio devis forlasi sian hejmon pro la milito. Ĉiu dua infano en Ukrainio nun estas rifuĝinto. Proksimume kvar milionoj da homoj fuĝis al la najbaraj landoj en la okcidento. UEA kaj TEJO anoncis pri helpo-servo por trafitaj esperantistoj.