Monthly Archives: July 2020

2020-W31 – Corōnavīrus in Sinīs

url-http-media-beam-usnews-com-54-fc15e770d6d9121378858d53d4e4f5-tag-reuters-com-2020-newsml-LYNXNPERēs pūblica Populāris Sīnārum sexāgintā ūnum novōs corōnavīrī cāsūs Lūnæ diē rettulit, plūrēs quam quadrāgintā sex Solīs diē. Hominum novē īnfectōrum sine hominibus dē foris advenientibus numerus fit maximus inde ā mēnsis Mārtiī prīncipiō. India quīnquāgintā mīlia trecentōs sexāgintā duōs novōrum corōnavīrī cāsuum Lūnæ diē rettulit. Ita novōrum cāsuum numerus quīnquāgintā mīlia prīmā vice superāvit. Id est maximum incrēmentum intrā ūnam diem inde ab epidēmiæ initiō. (CN)

RNA (novelo)

Doktoro Kalver, evanta duadek-e-ok yari, kemiista injenioro, laboris en Serten, en la fabrikerio di medikamenti Terton, ed il produktis pulvero kontre la tusado.
Lua chefi e kolegi konocis lu kom homo diligenta e skopokoncianta, ma havante nur meza kapablesi. Lu esis celibulo, vivis en mikra komfortoza domo an la urbolimito, rare lu voyajis adexter la hemo, e mem lore nur dum kelka dii.
La chanji cirkum lu eventis subite.
En la prikemia buletino dil Akademio unesme aparis nur unika kurta publikigajo sub lua nomo, ma olun sequis sempre plu longa, importanta kontributaji, precipue pri la feldo di la poke konocata temi.
Lua kariero acensis ad astrala altitudo, e kin yari pose, pro la grandanombra rezultaji sucesoza di lua explori pri la intensa nubesko senobjekta, ilu recevis la Nobel-premio pri kemio.
Lore, ultre Terton, ja esis lua posedaji du altra medikamenti-fabrikerii e tri fabrikerii di kemiala sterko.
La ciencala publiko konsideris lu kom un de la maxim granda kemiisti.
Kande aparis lua trifolia disertajo, facanta revoluciono en la plasmofiziko, la cetera fizikisti envidieme e doloroze sospiris.
Lu ne haltis til la Nobel-premio pri fiziko.
Omni admiris ed envidiis ilu.
Kin yari pose, il recevis anke la Nobel-premio pri medicino,  pro la solvuro dil kancer-problemo.
Onu benedikis lua nomo, en Serten on erektis statuo por ilu, e la maxim famoza universitati di la mondo elektis lu kom honorumita doktoro.
Il esis senkrona rejo di la cienco.
Kin yari pose aparis anke lua unesma romano. Ita libro esis ecitanta, interesiva, plura cent mili de personi lektis ol.
Chefa inspektisto Kolter, kunlaboranto di la Polico Internaciona tenis en sua manui romano lede bindita, imprimita sur delikata papero, ol esis la libro da doktoro Kalver. Ilu lektis ol kinesmafoye. Olua titulo quaze lumozesis : RNA.
La romano parolis pri yuna kemiista injenioro K …, qua produktas pulvero kontre la tusado en medikamenti-fabrikerio di mikra urbo.
Lu esas diligenta, skopokoncianta.
Lu vivas sola an la urbolimito, lektas multe.
En lua manui arivas publikigajo, segun olqua la portanta di memoro e savo esas ribonukleata acido, akumulesinta en la organismo, precipue en la cerebro ; se on injektas ita materiajo en bestio experimental, la dicita materiajo transmisas a lu la memoraji e savi di la origino-bestio.
Dum nokti K… facas experimenti per bestii en lua hemala laboratorio.
Lu laboras dum duima yaro, pose voyajas a la chefurbo por periodo de du semani.
Pos longa, skrupuloza prepari il mortigas profesoro Teren, la mondfamoza kemiisto. Ilu tranchas la kapo di ilta, enterigas la cetera parto di la kadavro en mikra senarboreyo di foresto jacanta proxim la chefurbo, la kapon ilu laboras, la extraktita ribonukleata acidon il injektas en la tisuo di sua propra cerebro.
Ilu haveskas grandega idei, precipue pri la poke konocata temi, e la intensa nubesko senobjekta. Il obtenas sempre plu multa importanta rezultaji, e recevas la Nobel-premio pri kemio. Provizita per la kapablesi di profesoro Teren, il elaboras specala metodo kemial por desaparigar homala kadavro, per ita metodo esas sentrace desaparigebla la osti homal e mem la ostocindro.
La fato di profesoro Teren  sequesas da olti di fizikisto Koll e profesoro Holdin. Ilu mortigas ili, extraktas de lia kapi la ribonukleata acido, e proprigas a su lia memori e kreokapablesi.
La senkapigita kadavrin il desaparigas sentrace en la senarboreyo forestal.
Pro lua plasmofizikala explori e la solvuro di la kancer-problemo il recevas la Nobel-premii pri fiziko e medicino.
Senkrona rejo di la cienco il esas.
Il recevas omno quo esas recevebla, nulu suspektas ilu, tamen il komencas timar.
Do ilu mortigas un de la maxim famoza advokati dil mondo, nome la Brazilia-landana doktoro Migelo, e per la kustumala metodo il kaptas la savo di lu.
Ja il savas omno pri la kriminala aferi, procesala proceduri, pri la maxim mikra nuanci di la defenso-strategio.
Il quiesteskas, vivas felice, spozigas yun aktorino, naskas a li filii.
Uladie il vekas kun stranja nokonocata dursto. Dum plura semani ilun afliktas senforma, tormentanta, « stress »-iganta desquieteso, til ke fine ilu vortigas ol por su.
Il aspiras reputeso artistal.
Longatempe il pensadas. Nervoze lu marchadas hike ed ibe en la gardeno di lua apudmara villa, e pose il departas por voyajo.
Ilu ocidas la Nobel-premiizita verkisto Sorter, e, extraktinte de lua cerebro la literaturala ribonukleata acido, desaparigas lua kadavro en la senarboreyo forestal.
Ilu komencas skriptar. Il sentas nerezistebla preso, e il redakteskas romano, olqua parolas pri yuna kemiista injenioro K…, qua produktas pulvero kontre la tusado en apoteko di mikra urbo.
Chefa inspektisto Kolter examenis mem la maxim mikra detali. La indici, trovebla en la romano, precize kongruas kun la indici e cirkonstanci di kin nesolvita kriminala aferi.
Quik il raportis pri la suspekti a lua chefo, ma ilta mokis lu.
Kolter esis persistema, il ne cedis : il insistis che lua chefi, til ke iti konsentis questionar profesoro Kalver.
Ica laste dicita, ofensata, ridis superioresale, e kun la savozeso karakteriziva por la maxim famoza yuristi, il refuzis e repulsis la akuzi.
Chefa inspektisto Kolter departis, e rivenis a la chefurbo nur dum la dio di la duesma questionado. Kalver ne mem venis a la policeyo, il sendis sua advokato.
Pos la questionado di testi Kolter prenis de lua posho dina revuo literatural, e lektis laute de ol novelo.La temon di ca kriminala novelo redaktis profesoro Kalver, quik pos la publikigo di lua romano. En ol il deskriptis procedo valida por sentraca desaparigo di kadavri, ed anke la inversa metodo, per qua la desaparigita traci povas esar rikreebla : la kemiala procedo detaloze elaborita esis tre komplikita, en ol formikumis komplikita formuli, e la redaktisto di la revuo aparigis ca verko nur pro konsidero a la autoro.
Onu trairis omna senarboreyi di la foresto proxim la chefurbo. Fine sur mikra herbeyo per la metodo da Kalver onu trovis la identigebla traci.
Kalver esis pendigita.
Dum la sequanta dio on trovis lua kadavro senkapigita en la kadavreyo.
Depos lore on aparte observas ita ciencisti, qui atingas signifikanta rezultaji pri kemio, fiziko e medicino, e pluse redaktas romani.
(Segun novelo da la Hungara autoro GYULA HERNADI

Amikumu iĝos pli malferma al siaj amikoj

La poŝtelefona servo Amikumu jam havas pli ol 20 000 membrojn, el kiuj du trionoj estas esperantistoj. Sep uzantoj asertas, ke ili parolas tokiponon denaske. Dum la IJK Amikumu lanĉis novan kampanjon por varbi orajn membrojn. La celo estas reprogrami la tutan sistemon por plibonigi la servon, rakontas Chuck Smith.


Chuck Smith rakontas pri Amikumu dum la reta IJK.

Amikumu estas poŝtelefona apo, kiu helpas uzantojn trovi proksimajn samlingvanojn kaj interrilati kun ili. La servo estis lanĉita en 2017 kaj nun havas pli ol 20 000 membrojn, el kiuj du trionoj estas esperantistoj.

Dum la ĵusa IJK Amikumu lanĉis kampanjon por varbi novajn orajn membrojn kaj tiel financi reprogramadon de la tuta sistemo. La nova versio havos plene malferman kodon, rakontas Chuck Smith, la ĉefa teknika oficisto de Amikumu.

Libera Folio: Kion signifas ke la kodo estos malfermita, kaj por kio tio utilos?

Chuck Smith: – Tio signifas, ke ĉiuj povos vidi nian kodon. Tio utilas ekzemple, ke ĉiuj ankaŭ povus vidi kiujn informojn ni kolektas, por esti travidebla kiel firmao. Krome aliaj povas aldoni novajn funkciojn, ekzemple tio multe faciligus integriĝon kun Pasporta Servo, kaj oni povas mem korekti erarojn.

Vi volas havi pli da oraj membroj por financi la aferon kaj por garantii la stabilecon de la servo. Sed kian utilon oni havas de ora membreco? Ĉu la nova sistemo donos pli da avantaĝoj al la oraj membroj?

– La oraj membroj neniam spertos reklamon. Ili povos private uzi la apon dum ili restas nevideblaj al aliaj. Ili povas anticipe plani vojaĝojn kaj amikiĝi kun alilandanoj per nia virtuala teleporta funkcio ien ajn en la mondo. Ili estas elstare videblaj en la listo pro ora fono, kaj estonte ili povos alŝuti multajn profilbildojn. Sed ĉefe ili scios, ke ilia kontribuo fortigas la komunumon kaj plufunkciigas niajn servilojn.


Parto de la intervjuo estis farita per la mesaĝilo de Amikumu.

Kiom da oraj membroj Amikumu havas nun kaj kiom vi bezonas? Kiom kostas iĝi ora membro?

– Mi ne povas malkaŝi kiom da oraj membroj ni havas nun, sed ni celas havi 500 pliajn orajn membrojn dum la kampanjo en aŭgusto. Normale kostas 30 eŭrojn jare por esti ora membro, sed dum la kampanjo oni povas aliĝi kun dekprocenta rabato, do 27€ jare, se oni faras tion en la retpaĝo de la kampanjo. Krome, ni malfermas maloftan eblon: aĉeti dumvivan oran membrecon kontraŭ 149 eŭroj. Tio eblos nur ĝis la fino de aŭgusto.

Kiel evoluas la membraro?

– La komunumo daŭre kreskas. Dum la pasinta semajno ni akiris pli malpli dek novajn membrojn ĉiutage. Entute ni havas pli ol 20 000 membrojn nun. El ili du trionoj estas esperantistoj.

– Cetere eblas vidi kiom da membroj parolas kiujn ligvojn, kaj je kiu nivelo, en nia statistiko. Tamen kompreneble estas neniu ekzameno, kaj mi forte dubas, ke sep Amikumanoj efektive parolas Tokiponon denaske! Sed estas ja interese, ke Tokipono estas la sola alia lingvokomunumo en kiu Amikumu vere furoris. Kaj mi ja permesas, ke Sonja Lang estu denaska parolanto de Tokipono, ĉar ŝi ja naskis la lingvon!

Kiom el la membroj aktive uzas la apon?

– Pli ol 2 000 membroj uzis la apon iam dum la pasinta monato. Do proksimume dek procentoj nun estas aktivaj, sed ni nuntempe ankaŭ tute refaros kaj stabiligos la mesaĝilon kaj mi kredas, ke tio helpos aktivigi pli da nia membraro.

Kiel vi volas plibonigi la mesaĝilon? Kiam mi provas ĝin, mi rimarkas ekzemple, ke ĝi montras la horon en stranga maniero.

– Jes, ĝuste tiaĵoj ĝenegas nin, kaj ni decidis nun programi tute novan mesaĝilon anstataŭ dependi je eksterulo por tio. Krome ni ŝatus havi ekzemple grupojn por eventoj, kaj per propra sistemo tio estus pli facila.

Ĉu oni pripensas ian ligon kun Eventa servo?

– Ankoraŭ ne, sed indas pripensi! Kaj oni proponis iel konekti Amikumu al Telegramo. Nun tiaj aferoj povus ebli, kiam la sistemo estos malferma. Ni en la teamo devas aprobi kodoŝanĝojn, sed ni bonvenigas kunlaborantojn!

RETROVENO

Pos longa tempo di absenteso me retrovenas a mea blogo. Me havas nul ideo pri irga temo en la kapo, me nur probas riredaktar ulo.
Me travivis tre desagreabla tempo pro koaktita lojeyo-chanjo, granda operaco kirurgial kun komplikaji, neposibleso rikonektesar a mea komputatoro, konfinamento (ekiro-restrikto) e granda problemi por havar itere komputatoro. Me esperas ke me povos balde rihavar mea kustumala aktivesi.

Batalo pri la domo de Bonaeraj esperantistoj

La 4-an de julio la estraro de Bonaera Esperanto-Asocio denuncis ĉe la polico kaj forpelis el sia sidejo s-ron Antonio Ferrer kaj kunlaboranton lian pro uzurpado de la asocio. Ferrer estis la ĉefzorganto de BEA dum la lastaj 5 jaroj.


Silvia Rottenberg (6-a de maldekstre), Adrián Alejandro (kun okulvitroj, malantaŭ ŝi), Ricardo Coutinho (la dua de dekstre) kaj multaj aliaj lokaj esperantistoj, preferas la terason de Silvia por renkontiĝi. Tie renkontiĝas ankaŭ lokaj Duolingo-lernantoj.

Kiam en 2015 Silvia Rottenberg revenis vivi en Argentino, ŝi trovis strangan situacion ĉe Bonaera Esperanto-Asocio (BEA), kies prezidanto ŝi kelkfoje estis: la estraro ne parolas Esperanton.

– Mi proponis instrui la lingvon sed ilin ne interesis la lingvo. Krome mi miris, ke la multaj novaj membroj portitaj de la UK jam estis forpelitaj kaj multaj havas problemojn kun Antonio Ferrer, la ĉefzorganto. Nepris reorganizi la estraron kaj ĝisdatigi BEA-n ĉe IGU (Inspección General de Justicia, ”Inspekto Ĝenerala de la Justico”). Krome, ne plu eblis pruntepreni librojn ĉar Antonio estis ŝlosinta la bibliotekajn ŝrankojn, ŝi rakontas.

Ricardo Coutinho, la instruisto de BEA, konfirmas:

– Li kontrolis la eniron kaj eliron de homoj de la domo; li redaktis ĉiun novaĵon kaj alvokon por membroj; li ricevis ilian monon kaj pagis la ŝuldojn de la asocio; li kontrolis la aferojn rilate al IGU.

Ferrer transprenis la stiradon de la Bonaera asocio post kiam Silvia Rottenberg ekloĝis eksterlande. En mallonga tempo li promociiĝis de neformale nomumita bibliotekisto ĝis administranto ĉe BEA. Li volonte rakontas, ke ekmembrinte en 1970, nur en 2012, jam emerita, li vere alproksimiĝis al BEA, motivigita de la okazonta UK en Bonaero (2014). Pri la unuaj konfliktoj, li respondas:

– Jorge Montanari provis trompi min pri siaj kotizoj kaj insultis min senmotive. Do mi montris al li la pordon kaj laŭte diris: ”vi estas forpelita!” Li ne obeis mian ordonon do mi turnis min al la polico kaj jura instanco, kvankam post ioma tempo mi retiris la denuncon por ne damaĝi lian personan vivon. La alia, Adrián Alejandro, malice perfidis Mabel Ojeda kaj min, kiuj patrece pretigis lin kiel estontan bibliotekiston kaj poste prezidanton de BEA. Nome li filmis miajn reagojn al provoko kaj poste redaktis la bildojn kaj tutmonde diskonigis ilin. Li ankaŭ elpensis fraŭdon: prezentis sin ĉe IGU kiel prezidanton de BEA kun apogo de 15 subskriboj de… lia patrino, fratineto, fianĉineto kaj amikoj.

La malagrablaĵoj tamen havas pli profundajn radikojn, nome ĉe Argentina Esperanto-Ligo (AEL), opinias Rubén Diaconu, ĝia iama prezidanto.

– Ĉio komenciĝis tuj post la nacia E-kongreso en Carlos Paz (okt. 2013), kiam ekestis akuzoj kontraŭ Jorge Cabrera, tie elektita prezidanto de la Ligo. Post tio la jaraj AEL-asembleoj, kiuj tradicie okazas ĉe BEA, iĝis neeblaj tie ĉar Ferrer interrompadis kaj agresadis Cabreran tiel, ke la Ligo devis komenci kunsidi en kafejo.

Kurioze, neniu el la tri lastaj AEL-prezidantoj (Cabrera, Montanari kaj Alejandro) rajtis eniri en la sidejon de BEA, ĉar ĉiuj ili estis forpelitaj de Ferrer.

La sidejo de BEA estas la loko en Bonaero, kie antaŭe regule okazadis Esperanto-kursoj. BEA spertis ian revigliĝon en la 2000-aj jaroj, kiam ĝiaj membroj pli aĝaj kaj junaj komencis kuiri kaj manĝi kune ĉe ĝi. En tia etoso, en 2011-12, Silvia invitis la UK-n al Bonaero – sed jam baldaŭ post tio ŝi devis, pro familiaj kialoj, translokiĝi al Usono. Por Ferrer, tamen, tiuj jaroj aspektas alie:

– La sidejo de BEA en la lastaj 20 jaroj (ekde 1994 proks.) eniris staton de administra ĥaoso kaj la konstruaĵo troviĝis en ruina stato; estis perdiĝinta la membrolibro, ne plu oni registris membrojn nek prezentis bilancojn; ne okazis informtransdono al IĜJ.


La sidejo de BEA. Foto: Google mapoj.

Intertempe ekis la ĝisdatigo de BEA en la registra instanco IGU, sed ĝi ne iras facile: necesas retrovi bilancojn kaj la akto-, membro- kaj kaso-librojn.

En februaro 2019 Ferrer submetiĝis al grava kor-operacio kaj devis resti longe ripozi.

– La funkciigon de BEA li delegis al neniu. La advokato kiu konsilas pri IĜJ insistis pri la mankantaj paperoj, do Coutinho kaj mi iris al BEA serĉi, sed ne trovis ilin. La malordo en la sekretariejo estis terura, jen kial Antonio tenas ĝin fermita, rakontas Rottenberg.

Laŭ Coutinho, la sidejo “aspektis kiel post tertremo”.

Meze de tiu jaro, Silvia denove iris al la sidejo, ĉi-foje kun vicsekretariino Elena Morteo. Restariĝinte de sia operacio, Ferrer revenis al la ejo kaj tiam malkovris, per registroj de kaŝkameraoj de li instalitaj, la vizitojn.

Coutinho atestas:

– Ferrer kolere, krie insultis Silvian kaj minacis ŝin kaj Elenan per prizono pro ŝtelado de Esperanto-bultenoj. Post tio, mi ne plu emis reveni al la sidejo.

Silvia Rottenberg aldonas, ke la rilatoj inter la nove kunmetita estraro kaj Ferrer tiom damaĝiĝis, ke oni komencis kunsidi nur unufoje monate, kaj oni ĉesis instrui en la sidejo, ĉar ankaŭ la lernantoj ne plu eltenis Ferrer

– Sen la kursoj, la BEA-aktivado iĝis nula. Ni reprenis la instruadon en mia loĝejo, kiu funkciis kiel paralela sidejo.

Dume Ferrer memdecide ŝanĝis la seruron de la sidejo.

Forŝlosita de la domo, la ekzilita BEA-estraro devis kunsidi en kafejo. En sia kunsido de la 29-a de februaro tie ĝi rimarkis, ke viro el butiko trans la strato observas ilin. Silvia Rottenberg iris alfronti lin kaj montriĝis, ke temas pri Pereyra. Ekfotita de Rottenberg, kiu volis pruvon de la epizodo, Pereyra provis ataki ŝin, sed ĝustatempa interveno de filo de kunsidantino savis ŝin.

Tuj poste la estraro iris al policejo denunci Ferrer kaj Pereyra pro uzurpado de la BEA-sidejo, kaj sekve tiuj ne plu rajtas eniri la domon.

La 4-an de julio la estraro kunsidis per Zoom – ne eblas ĉeeste pro la strikta kronvirusa elirmalpermeso – kaj decidis pri la forpelo de Ferrer kaj Pereyra; tiu ĉi lasta nun kontestas tian kunsidon neleĝa kaj minacas Silvia Rottenberg per tribunaloj.

Ambaŭ pordoj, la propra kaj la ekstera, havas nun reŝanĝitajn ŝlosilojn. Intertempe kelkaj foririntoj pretas reveni kaj eĉ kandidatiĝi por la estraro. Anojn kaj elanon oni retrovas. Espereble ankaŭ la BEA-libroj retroviĝos. Malpli facile eblos retrovi la tempon kaj energion perditajn en tiom da disputoj kaj angoro.

F. L. Veuthey


Pli pri la temo:

Duolingo nun ankaŭ por franclingvanoj

Ĵus estis lanĉita franclingva kurso pri Esperanto en la populara lingvolerna retejo Duolingo. Jam pli ol 2 400 personoj aliĝis al la kurso. Sume en la kvar diverslingvaj kursoj de Duolingo nun estas proksimume 730 000 aktivaj lernantoj de Esperanto.


La unua paĝo de la kurso por franclingvanoj.

La unua kurso de Esperanto en Duolingo estis tiu por anglalingvanoj. Ĝi estis lanĉita la 28-an de majo 2015, do ĝi ekzistas jam de pli ol kvin jaroj, kaj jam proksimume 1,6 milionoj da homoj aliĝis al ĝi.

Kompreneble la plej multaj aliĝintoj neniam finas la kurson, kaj malmultaj el tiuj, kiuj ja finas ĝin, efektive poste aktive ekuzas Esperanton. Tamen jam ekzistas multaj esperantistoj, kiuj venis al la movado ĝuste tra Duolingo.

Ĝuste nun laŭ la publika statistiko de Duolingo estas proksimume 284 000 aktivaj lernantoj en la anglalingva kurso. En la hispanlingva kurso, kiu estis lanĉita fine de 2016, nun estas proksimume 231 000 aktivaj lernantoj. La portugallingva kurso estis lanĉita en majo 2018, kaj nun havas proksimume 212 000 aktivajn lernantojn.

Meze de julio estis lanĉita la kvara Esperanto-kurso en Duolingo, tiu por franclingvanoj. Jam nun la provversio havas pli ol 2 400 aktivajn partoprenantojn. Pri ĝia realigo laboris Axel Rousseau kaj Emmanuelle Richard, kiuj jam de longe okupiĝas pri projektoj rilataj al instruado de Esperanto.


Axel Rousseau.

–  Ekzemple, ni respondecas pri alia interreta kurso por francparolantoj. Tiu ĉi kurso ricevas ĉirkaŭ 50 novajn lernantojn ĉiumonate. Ĉiu lernanto estas helpata de libervola korektanto. Ni ankaŭ reeldonis plurfoje la libron Metodo 11. Pro nia sperto tiu-teme, Ruth Kevess-Cohen kontaktis nin pasintan oktobron por scii, ĉu ni pretus respondeci pri la Duolingo-kurso por francparolantoj, rakontas Axel Rousseau.

La duopo senhezite akceptis la taskon, ĉar la francaj esperantistoj de longe atendas la aperon de franca versio de la kurso, Axel Rousseau diras. En februaro ili partoprenis retan kurson de Duolingo pri la sistemo kaj pri verkado de kursoj por Duolingo.

– Post kelkaj pliaj semajnoj, ni finfine povis eklabori. Tiu eklaboro koincidis kun la tutlanda kvaranteno. Eĉ se multaj personoj hejme laboris, ni tamen havis pli da libera tempo. Ni fulme laboris. La redaktilo de Duolingo ebligas aldoni novan kunlaboranton post ĉiuj 20 procentoj de finita laboro. Do, eĉ komencante duope, la teamo iom post iom pligrandiĝis. Ni finis la kurson kvinope. Kaj ĉiutage, ĉiuhore eĉ, ni interrilatis kaj diskutis pri la plej taŭga maniero traduki la frazojn de la originala kurso verkita.

La franca versio de la kurso estis preta komence de majo, sed pro diversaj ŝtupoj en la procezo de Duolingo daŭris pli ol monaton antaŭ ol ĝi povis esti publikigita. La 15-an de julio aperis la provversio.

– Tiu provversio ebligas al homoj aliĝi al la kurso, sekvi ĝin por raporti cimon aŭ plibonigendaĵojn. Kompreneble, dum tiu periodo, ni devas plulabori por konsenti aŭ rifuzi la rimarkojn de la uzantoj. Ni kompreneble invitas ĉiujn esperantistojn kiuj parolas la francan, aliĝi al la kurso por helpi nin plibonigi ĝin.

La provversio estos aprobita kiel fina versio, kiam ĝia kvalito estos konfirmita – kiam sufiĉe da lernantoj estos finintaj ĝin sen raporti tro da problemoj.


Pli pri la temo

 

2020-W30 – Corōnavīrus in Japōnia

safe-image-phpJapōnia septingentōs nōnāgintā quīnque novōs corōnavīrī cāsūs intrā ūnam diem rettulit, superāns numerum adhūc maximum in mēnse Aprīlī attāctum. Cāsuum numerus cumulātīvus in Tokīō decem mīlia superāvit. Præfectūra Osakēnsis centum vīgintī ūnum novōs corōnavīrī cāsūs cōnfirmāvit, quod est numerus maximus umquam attāctus. Præfectūra Aichiēnsis quīnquāgintā trēs novōs corōnavīrī cāsūs rettulit, quod est numerus maximus umquam attāctus. (JP)

TEJO donos ”proksimuman informon” pri la nekonata membronombro de la asocio

La komitato de TEJO aparte diskutis la EU-esploron pri troigitaj membronombroj. Post diskuto oni decidis, ke la asocio estonte ĉiam donu ”la saman proksimuman informon pri la membronombroj”. Oni tamen ne diris, pri kiaj nombroj povus temi. Estis akceptita nova landa sekcio en Tanzanio, spite problemajn vortumojn en la teksto de la statuto.


Alberto Garrido (komitatano), Francesco Maurelli (kunsidestro), Charlotte Scherping Larsson (elektita prezidanto) kaj Mounir Abjiou (eliranta vicprezidanto) dum la lasta komitata kunsido.

Jam post la fino de la reta IJK iĝis konata la kompleta konsisto de la nova estraro de TEJO. Kiel jam raportite, la nova prezidanto estos Charlotte Scherping Larsson. Kiel vicprezidantoj estis elektitaj Carlos Pesquera Alonso kaj Tomáš Stano.

Nova ĝenerala sekretario estos Konstanze Schönfeld (Tuŝka). Kiel kasisto daŭrigos Mung Bui (Feliĉa). Kiel ordinaraj estraranoj estis elektitaj Karina Oliveira, Klára Ertl, Rogier Huurman (Roĉjo) kaj Robert Nielsen. La nova estraro ekoficos la 1-an de septembro.

Por eviti riskon de intereskonflikto kaj por konservi la sendependecon de Libera Folio, Robert Nielsen dum sia estrara periodo ne estos en la redakcia teamo de Libera Folio nek verkos novaĵartikolojn pri TEJO. Lige kun tio Libera Folio nun aktive serĉas novajn kunlaborantojn.

Dum la dua reta komitata kunsido de TEJO, laŭ peto de komitatano Marc Konijnenberg estis aparte traktita la demando pri la troigita membronombro raportita al EU, kaj pri la esploro kiun faris la sekretariejo de la komuna travideblec-registro de EU (JTRS) pri tiu troigo.

Konijnenberg volis scii, kial la estraro ne raportis pri la esploro al la komitato kiam ĝi okazis, sed la komitatanoj anstataŭe devis legi pri ĝi en Libera Folio. La saman demandon faris ankaŭ la elektita ĝenerala sekretario Konstanze Schönfeld:

– Mi ŝatus demandi, kial la estraro siatempe decidis ne informi la komitaton pri ĉi tiu enketo. Ne estas polemika demando, mi simple volas scii, kiun strategion vi adoptis kaj kial sciigi la komitaton ne estis en ĝi, ŝi diris.

Respondis vicprezidanto Mounir Abjiou, kiu klarigis ke la nun eliranta estraro ne kulpas pri tio, ke la registro de EU ricevis falsan informon pri la membrokvanto de TEJO, kaj ke kiam jam venis plendo de JTRS, la unua prioritato estis trakti la aferon, ne informi la komitaton.

– Mi mem ne vidis la neceson informi tiam. Poste la temo iĝis pli serioza, tiam la komitato estis informita, kaj samtempe la temo estis solvita post monato.

Efektive la plendo de JTRS estis tute preterpase menciita en la komitata kunsido jarŝanĝe, sed plenan informon la komitato ricevis nur nun, post kiam Libera Folio publikigis artikolon pri la temo.

Marc Konijnenberg demandis ankaŭ, ĉu la estraro preparis planon por la kazo ke efektive la esploro daŭros.

– Ni ne scias, ĉu la plua esploro finiĝis, li diris.

Laŭ Mounir Abjiou la esploro de JTRS ja estas finita, kaj nenio indikas, ke aliaj instancoj plu esplorus la aferon.

– La devo de JTRS estas informi la subvencidonan agentejon, sed tiu historie jam faris kaj regule faras diversajn kontrolojn. Tio okazas ofte. Tamen ekde januaro ni ne ricevis ajnan informpeton de JTRS aŭ de alia agentejo. Do la temo jam estis traktita, kaj tiu solvo estis akceptita de JTRS.


En 1990 la aĝolimo por individuaj membroj estis altigita de 26 jaroj al 30. En 2017 la limo estis altigita al 35 jaroj. Ciferoj: revuo Esperanto. (La tabelo montras la individuajn kaj aligitajn membrojn de TEJO. Mankas ajna statistiko pri la kategorioj “asocia membro” kaj “juna amiko de Esperanto”.)

Komitatano Hans Becklin scivolis, kiel entute povis estiĝi la aserto pri 25 000 membroj, kaj formale proponis ke TEJO estonte zorgu ke la asocio en kontaktoj kun eksteraj instancoj donu al ĉiuj la samajn, ĝustajn informojn.

– Laŭ mi estus bele havi almenaŭ iun proksimuman nombron, identan en ĉiuj registriĝoj, tian regulecon mi petas, li diris.

Kontraŭis la proponon Michael Boris Mandirola kaj Mounir Abjiou, kiuj opiniis ke pli taŭgus paroli pri ”membroinformoj” ol membronombroj, ĉar la strukturo de TEJO estas komplika kaj ne eblas doni nombron kiu estus uzebla en kontaktoj kun ĉiuj eksteraj organizaĵoj.

– Mi volas substreki ke nia membraro ne estas simple en unu loko, ni havas ĝuste plurajn lokojn, ni havas sekciojn, kaj tial ne estas unu kvanto, sed estas pli kompleksa informo. Mi kore rekomendas al la komitato konsideri la kompleksecon de nia organizo, ne estas unu cifero kiu priskribas nian membraron, diris Mandirola.

– Foje ni ne povas uzi la saman nivelon de detaleco en diversaj instancoj, ĉar ne ĉiuj petas detalojn, sed kelkaj nur proksimuman nombron, diris Abjiou.

Fine la komitato interkonsentis pri kompromisa formulo, kiu estis voĉdone akceptita: “La komitato petas ke en ĉiuj registriĝoj, etatoj kaj raportoj de TEJO aperu la sama proksimuma informo pri la membronombroj.” Tamen la komitato mem ne ricevis eĉ proksimuman informon pri tiuj membronombroj.

En la tria kaj lasta komitata kunsido estis pritraktita interalie la aliĝpeto de la nova tanzania landa organizaĵo JETO (“Junulara Esperantista de Tanzanio Organizo”). Kvankam JETO petis aliĝon al TEJO jam en 2017, aktuala versio de ĝia statuto atingis la komitaton nur lastmomente, kaj la decido estis prokrastita al la lasta kunsido, por ke la respondeculoj povu atente tralegi ĝin.

Montriĝis, ke la statuto havas plurajn malklaraĵojn, lingvajn kaj enhavajn. Interalie mankis informo pri tio, kiel estas elektata la estraro de la asocio, kaj la kriterioj por eksigo de membroj estis tre vastaj kaj malklare difinitaj: ”ĉiu ajn konduto, kiu ebligas malordon kaj moralan malkonsideron por la organize” [tiele].

Komitatano Robert Nielsen trovis aparte dubinda la paragrafon, laŭ kiu ”moralaj personoj” povas iĝi membroj de la organizo, ĉar tute ne klaras, kion tio signifas. En Tanzanio samseksamo estas krimo, kaj en plej malbona kazo la frazo povus esti uzata por malpermesi aliĝon de samseksamuloj, li atentigis.

Nielsen proponis, ke la akcepto de JETO estu prokrastita kelkajn tagojn aŭ semajnojn, ĝis la lingvaj kaj enhavaj malklaraĵoj en la statuto estos forigitaj. La komitato tamen decidis, ke JETO estu akceptita kiel nova landa asocio tuj. La mankoj en la statuto de JETO estu korektitaj poste.

Laŭ la statuto de TEJO, landa asocio devas esti ”vaste malfermita al junuloj, sen ekskluzivoj pro nacieco, enlanda loĝloko, raso, sekso, genro, genra orientiĝo, handikapeco, religio, politiko, socia deveno aŭ lingvo”.


Pli pri la temo

 

2020-W29 – Poena capitale in Irania

113407813-4Post operatione populare in medios sociale, per que septem et dimidio de millione de annotationes cum titulo #do_not_execute (non puni per morte) es generato, poenas capitale imminente pro tres homines es pausato per magistratus Iranico. Isto homines es participes de manifestationes contra gubernaculo Iranico, qui es capto intra manifestationes in Novembre de anno bis millesimo decimo nono, de que centenas de participes es occiso. Processu novo es mandato. (IR)

La sekva IJK okazos en Ukrainio

La Internacia Junulara Kongreso en 2021 okazos en la ĉefurbo de Ukrainio. Tio estis anoncita dum la fermo de la ĉi-jara reta IJK en vendredo. Sed ĉu ĝi okazos en Kievo aŭ en Kijivo?


Lokaj esperantistoj ĉe panoramo de la ĉefurbo de Ukrainio. Meze Jana Janoviĉ, la ĉeforganizanto de IJK 2021.

TEJO longe havis problemon trovi gastiganton por la venontjara IJK, sed nun ŝajne la afero solviĝis. Dum la fermo de la ĉi-jara reta IJK oni anoncis, ke la venontjara kongreso okazos en la ĉefurbo de Ukrainio, Kievo (Kijivo). Tie jam unufoje okazis IJK, en 2011.

Pli frue ŝajnis, ke la IJK en 2021 okazos en Belfasto en Norda Irlando, samurbe kun la Univerala Kongreso. Tamen la brita teamo, kiu tiam estis la sola kandidato, jarŝanĝe retiris sian kandidatiĝon.

Post nova alvoko sin anoncis kvar novaj kandidatoj: Kultura Centro Esperantista (Svislando), Junulara Organizo de Tanzanio Esperantista (Tanzanio), Ukrainia Ligo de Esperantista Junularo (Ukrainio) kaj Korea Esperanto-Junularo (Koreio). El tiuj estis elektita Koreio. Poste tamen ankaŭ la korea teamo retiris sian kandidatiĝon.

Sekve de tio, la estraro de TEJO elektis la teamon de Ukrainia Ligo de Esperantista Junularo (ULEJ), kiu estas ne tre aktiva landa sekcio de TEJO. Parte la samaj aktivuloj organizis la IJK-n en 2011.

”TEJO decidas elekti Ukrainion por tradicia IJK, samtempe ni elektas Brition por eta IJK (enkaze la situacio de Covid19 ne pliboniĝus post unu jaro kaj tradicia IJK ne povus okazi, ni povus havi etajn IJK en Ukrainio kaj Britio)”, skribis Mung Bui (Feliĉa), la kasisto de TEJO en la komitata diskutejo jam la 8-an de julio.

Laŭ Mung Bui, la plano kiun prezentis la ukrainiaj aktivuloj estas konvinka:

”Kongresejo kaj loĝejo estas en la sama loko kun taŭga kosto kaj ni ne havas riskon perdi la antaŭpagon (se IJK ne povus okazi pri Covid19). Krome ili havas sufiĉan homforton por organizi IJK kun pli ol 20 aktivuloj.”

La kongresejo kiun elektis la ukrainia teamo estas hotelo en la okcidenta rando de la urbo. Male ol la kongresejo de 2011, la ejo estas bone atingebla per publikaj veturiloj kaj la loĝkondiĉoj estas pli bonaj.

En 2011 multaj kongresanoj plendis pri malbonaj kondiĉoj kaj malbona organizado. Laŭ la teamo de ULEJ, la problemoj grandparte estis kaŭzitaj de mankoj en la kunlaboro kun la landa asocio de UEA, kiu devus helpi pri la organizado. Ĉi-foje ULEJ intencas aranĝi ĉion per propraj fortoj.

En la ekskursa programo de la kongreso laŭ la plano de ULEJ estos interalie vizito al la forlasita urbo Pripjat, kie en 1986 okazis la granda katastrofo en la Ĉernobila nuklea elektrejo, kaj al la muzeo de Bulgakov.

Laŭ Jana Janoviĉ, prezidanto de ULEJ kaj gvidanto de la organiza teamo, estas jam planataj ankaŭ diversaj koncertoj kaj aliaj programeroj.

– Estos en programo koncertoj de Slava Bodnarkov, Oksana, JoMo kaj tiel plu, ekskursoj tra la urbo, interkona vespero, internacia vespero, diversaj prelegoj.

Precizaj datoj por la IJK en 2021 laŭ ŝi ankoraŭ ne estas deciditaj,

Noto de la redakcio: La nomo de la ĉefurbo de Ukrainio laŭ PIV estas Kievo. La lokaj esperantistoj tamen preferas la formon Kijivo, kiu pli similas al la ukraina (kaj ne rusa) nomo de la urbo.


Pli pri la temo


 

Charlotte Scherping Larsson estros en TEJO

Charlotte Scherping Larsson ricevis la plej multajn voĉojn en la prezidant-elekto de TEJO dum la unua tute reta IJK. La raportoj de la eliranta estraro de TEJO estis akceptitaj sen diskuto.


Reta IJK 2020. La kongresa flago dum la inaŭguro estis montrita en la korto de Robin van der Vliet, tiu el la teamanoj, ĉe kiu loĝas la flago. Mondovizio estas nova variaĵo de la Eŭrovida kantkonkurso, lanĉita dum la IJK.

Pro la kronvirusa pandemio, la Internacia Junulara Kongreso de TEJO ĉi-jare unuafoje okazas nur en la reto. Entute aliĝis 349 personoj, el kiuj 51 pagis subtenan kotizon de 50 eŭroj. 75 personoj ricevis senpagan aliĝon kun subteno de la IJK-fonduso.

Tio signifas, ke estas klare pli da aliĝintoj ol en la pasintjara IJK en Slovakio. Male ol en ordinara IJK, eĉ en la plej furoraj programeroj tamen samtempe ĉeestas nur kvarono el la kongresanoj. Plej populara ero ĝis nun estis la vendreda interkona vespero, kun iom pli ol okdek ĉeestantoj.

En ordinaraj programeroj kutime ĉeestas proksimume 25 personoj dum la rekta elsendo, kaj en koncertoj la duoblo. Tamen multaj el la programeroj estas spekteblaj en la kongresa retejo ankaŭ poste, en registrita formo, kaj parto el ili certe poste aperos en malfermaj retaj kanaloj de TEJO, por pli vasta publiko.


Rogier Huurman.

Laŭ la ĉeforganizanto de la IJK, Rogier Huurman, la ĉi-jara kongreso enhavas ĉiujn ĉefajn erojn de IJK:

– Ni ĉiam diris en la teamo kaj al aliaj, ke la reta IJK estos vera IJK. Kelkaj kutimaj IJK-partoprenantoj nun ne ĉeestas, sed multaj pliaj el malproksimaj landoj sukcesas ĉeesti. Kaj la plej gravaj IJK-elementoj klare ĉeestas: koncertoj, prelegoj, diskutoj, eĉ hazardaj gufujecaj koncertoj.

– TEJO pasintjare komencis igi la IJK-on pli reta, kaj neatendite ni kompletigis tiun transformon ĉi-jare. Laŭ mi ni neniam revenu al IJK sen almenaŭ iu nivelo de reta partopreno el la tuta mondo.

La supera decida organo de TEJO, la komitato, havis sian unuan retan kunvenon komence de la kongreso, interalie por trakti la raporton de la eliranta estraro pri la agado dum la pasinta jaro, kaj la financan raporton.

Al la jara raporto kontribuis nur kvar el la elirantaj estraranoj. Inter ili ne estis la eliranta prezidanto. En 2019 TEJO la unuan fojon dum multaj jaroj ne havis negativan saldon. La ĉefaj enspezoj estis subvencioj de EU.

Laŭ la financa raporto, TEJO dum 2019 ricevis sume 84 955 eŭrojn en diversaj subvencioj, dum la kotiz-enspezoj estis nur 5 990 eŭroj. La kotiz-enspezoj tamen estis preskaŭ 50 procentojn pli altaj ol buĝetite. Aldone TEJO ricevis 53 718 eŭrojn kiel donacojn.

La membrokotizoj kovras nur 7 procentojn el la elspezoj de la asocio. Entute TEJO dum 2019 elspezis 137 649 eŭrojn. El tio 79 154 eŭroj estis oficistaj salajroj kaj 33 183 eŭroj estis kostoj de volontuloj (poŝmono, loĝado, vojaĝkostoj).

Grandparte per la EU-subvencioj TEJO povis dum 2019 dungi entute sep oficistojn por kvin diversaj postenoj. La dungitoj okupiĝas interalie pri eksteraj rilatoj, havigado de novaj subvencioj kaj pri kunordigo de volontuloj.

Unu el la oficistoj estas Mia Nordentoft, kiu okupiĝas pri reteja renovigo laŭ aparta kontrakto kun UEA. Tiun laboron evidente financas UEA el sia buĝeto. Dum 2019 el la UEA-konto “reteja rezervo” estis elspezitaj 34 758 eŭroj.

La financa raporto kaj la jara raporto de la eliranta estraro estis akceptitaj de la komitato de TEJO sen diskuto.


Charlotte Scherping-Larsson.

Post la unua reta kunsido de la komitato, okazinta en dimanĉo, komenciĝis la balotado pri novaj komitatanoj Ĉ kaj pri la nova estraro. Kiel komitatanoj Ĉ estis elektitaj Rakoen Maertens, Querino Neto, Hans Becklin, Shin Hyunkyu (”Mondero”), Zhao Wenqi (”Venki”), Mireille Mahugnon Houkpé, Charlotte Scherping-Larsson kaj Konstanze Schönfeld (”Tuŝka”).

Poste sekvis la balotado pri nova prezidanto kaj kasisto. La rezultoj estis publikigitaj merkrede posttagmeze laŭ la centreŭropa horo. Kiel nova prezidanto kun 30 poraj voĉoj estis elektita Charlotte Scherping-Larsson. La alia kandidato, Carlos Pesquera Alonso, ricevis 8 porajn voĉojn.

Kiel kasisto estis reelektita Bui Hai Mung (Feliĉa), kun 37 poraj voĉoj kaj neniu kontraŭa. Aldone oni decidis, ke la nova estraro havu naŭ anojn. Nun sekvos elekto de ĝenerala sekretario kaj decido pri la kvanto de vicprezidantoj.


Pli pri la temo:

TEJO: La esploro de EU ne havos konsekvencojn

La esploro de EU pri falsaj informoj donitaj de TEJO estas finita, kaj ne havos pluajn konsekvencojn al la asocio, laŭ la eliranta estraro. La estraro nun publikigis dokumenton, laŭ kiu la rezulto de la esploro en januaro estis trandonita al alia EU-instanco, kiu tamen ĝis nun ne petis pliajn klarigojn.


Informoj pri TEJO en la registro de EU

Neniaj pliaj konsekvencoj minacas al TEJO post la esploro kiun faris la sekretariejo de la komuna travideblec-registro de EU (JTRS) pri la troigita membronombro, kiun TEJO raportis al la registro. Tion skribas la elirantaj prezidanto kaj vicprezidanto de TEJO en klariga retmesaĝo sendita al la komitato de TEJO la 13-an de julio. La tutan tekston de la letero (asertite jam unu tagon antaŭ ol ĝi estis sendita) publikigis HeKo.

En septembro 2019 Libera Folio povis raporti, ke laŭ la travideblec-registro de EU TEJO havas 25 000 membrojn, 15-oble pli ol estis la efektiva kvanto de pagintaj membroj en 2018. Poste montriĝis, ke, ŝajne rezulte de la artikolo en Libera Folio, nekonata persono formale avertis JTRS pri la minskonduto.

La fakto ke iu plendis al JTRS estis preterpase menciita de estraranoj dum la komitata kunsido de TEJO en decembro 2019, kiel argumento kontraŭ diskonigo de la efektiva membronombro. Pliaj detaloj de la afero tamen iĝis konataj al Libera Folio nur dimanĉe la 12-an de julio 2020, kiam nekonata persono disponigis al la redakcio parte maskitan kopion de letero de JTRS al la denuncinto.

Surbaze de la deĉifreblaj informoj en tiu letero Libera Folio senprokraste publikigis artikolon pri la temo, kaj tuj post la apero de la artikolo petis la vicprezidanton de TEJO respondi kelkajn specifajn demandojn pri la temo. Similaj demandoj estis senditaj ankaŭ al la du prezidant-kandidatoj.

TEJO respondis en formo de letero subskribita de Joop Kiefte (prezidanto) kaj Mounir Abjiou (vicprezidanto). Laŭ la letero, la menciita esplorado efektive okazis, sed estis finita jam la 31-an de januaro 2020. Pri la detaloj de la afero estis informitaj la estraro kaj la oficisto pri eksteraj rilatoj.

”Ni bedaŭras ke ni ne pli frue informis la komitaton pri la fermo, post kiam la plendo estis menciata dum pasinta komitatkunsido dum JES, ni prioritatigis nian agadon alimaniere ĉar neniu el ni antaŭvidis ke jam fermita kazo ĉi-maniere reaperus”, la prezidanto kaj la vicprezidanto skribas en la letero.

Laŭ ilia klarigo, ne antaŭvideblas financaj konsekvencoj al TEJO, ĉar la troigita membronombro neniam estis uzita kiel bazo por ajnaj subvencioj:

Neniam la kvanto de membroj estis uzata en ajna priskribo de nia organizaĵo. Konsiderante ke la Travidebla Registro de EU entute ne pritraktas subvenciojn, laŭ siaj ordinaraj proceduroj ĝi plusendis la dokumentaron al la respondeca instanco de la Unio. Ĝis nun, neniu peto venis pri ajna plia enketo pri la membrokvanto. Tio ne surprizas ĉar la membrokvanto estas neniel kriterio por akiri difinitajn subvenciojn.

Laŭ la nun publikigita letero de JTRS al TEJO (vidu ĉi-sube), la esplorado de JTRS efektive estis fermita en januaro, sed informoj pri la afero estis plusenditaj al instanco de EU kiu prizorgas subvenciojn:

Rilate al la aserto de la plendinto, ke la troigita membronombro permesis al TEJO trompe ricevi EU-subvenciojn, indas noti ke JTRS mem kompetentas esplori nur suspektitan malobservon de la kondutreguloj de la Travideblec-registro. JTRS tamen procedos, informante la Agentejon respondecan por la koncernaj EU-subvencioj pri la plendo kaj pri la rezulta ŝanĝo en la membroinformo de TEJO en la Travideblec-registro. Tiam estos la vico de tiu Agentejo decidi pri taŭgaj pluaj paŝoj.

Ne estas konate, ĉu okazis pluaj paŝoj, sed la fakto ke TEJO ne ricevis pliajn informpetojn povas indiki, ke la eliranta estraro pravas kaj konkretaj konsekvencoj efektive ne sekvos. Eĉ se la esplorado pri la membronombroj de TEJO ja estis fermita ĉe JTRS, ne eblas plene certi, ke ĝi ne daŭras en ia formo ĉe aliaj EU-instancoj.


Pli pri la temo:


La dokumento publikigita de TEJO

Cicatrices

Qui es tu sub le masca?
Illo grimassa, le surriso se ha rigidite
e io sape que secretemente tu plora
pois le oculos io vide
Tu longe manicas cela
antebracios con cicatrices in nitide rangos
Le dolor es plus indurabile
quando in corpore e non in le anima, nonne?
Tu escappa, tu respira velocemente
Reposo es un luxo illicite
Insomne noctes ante le television
Dies plenate de labor monotone
Un die le masca cadera
e tu mirara te mesme in le speculo
Io spera que tu solmente videra
tu proprie bellissime oculos
e que tu lassara lor beltate
sanar omne tu cicatrices

Tempore rupte

Dislocate es le tempore
Le horologios vade a retro
Le colores face guerra
Omne explicationes es nigre e blanc
Le odio es cec
e su dentes acute
Le veritate es un umbra
que ha entrate in armarios obscur,
in cellarios e bottes de detrito
Multes dice que illes es su amicos
ma maltracta lo cata die
Le horologio solar
surride sardonicamente al sol
e dirige su umbra a un arbore
que docilemente oscilla in le vento

EU esploras la membronombron de TEJO

Oficialaj instancoj de Eŭropa Unio pritraktas denuncon, laŭ kiu TEJO donis falsajn informojn pri sia membrokvanto por ricevi subvenciojn. Tion montras EU-dokumento, kiun Libera Folio ricevis el anonima fonto.

En septembro 2019 Libera Folio raportis, ke TEJO laŭ informoj donitaj al oficiala registro de EU havas 25 000 membrojn, cifero 15-oble pli alta ol la efektiva kvanto de pagintaj membroj. Iam en decembro la troiga informo pri la membrokvanto de TEJO estis forviŝita el la oficiala registro.

Dokumento nun ricevita de Libera Folio indikas, ke iam antaŭ la 17-a de oktobro la sekretariejo de la komuna travideblec-registro de EU (akronime JTRS) ricevis plendon, laŭ kiu TEJO donis al la registro grave troigitajn informojn pri la membronombro de la asocio, kio siavice ebligis al TEJO trompe ricevi subvenciojn.

La anglalingva dokumento, kiun Libera Folio pubikigas ĉi-sube, estis sendita tra la anonimiga servo Tor, kio signifas, ke eĉ la redakcio ne konas la fonton. Aldone la dokumento kiun ni ricevis estas plene anonimigita, kaj multaj detaloj en la teksto estas superstrekitaj per nigro. Spite la nekonatan devenon la dokumento impresas aŭtenta.

El la legebla parto de la dokumento eblas konkludi, ke temas pri fina respondo de JTRS al la plendinto, sed ne eblas scii, kiam ĝi estas sendita. Tamen evidentas, ke tio okazis ĉi-jare, ĉar laŭ la teksto de la letero, la plendinto donis kompletigajn informojn en decembro 2019 kaj iam en 2020.

Laŭ la dokumento, JTRS komencis esploradon pri TEJO laŭ la reguloj de la interinstitucia interkonsento pri la funkciado de JTRS. Laŭ tiu regularo, anonimaj denuncoj ne estas akceptataj. Tamen JTRS ne malkaŝis al TEJO la identecon de la plendinto, kiam informo pri la enkonduko de la esplorado estis sendita al TEJO la 17-an de oktobro. Dum la esplorado TEJO estis suspendita de la travideblec-registro.

Responde al demandoj de JTRS, TEJO klarigis ke la membrostrukturo de la asocio estas kompleksa, ĉar ĝi ”baziĝas sur individuaj membroj kaj pli ol 50 landaj asocioj dise en Eŭropo kaj en la mondo”. Laŭ aserto de TEJO al JTRS, la cifero 25 000 estis rezulto de sumigo de ĉiuj ĉi landaj asocioj ”kaj kelkaj aldonaj statistikaj taksoj”.

”Fine TEJO forigis la ciferon 25 000 el ĝia registriĝo, anstataŭe donante liston de siaj membroj”, JTRS skribas en la letero. Ne klaras, pri kia listo temas.

Rilate al la aserto de la plendanto, laŭ kiu la troigita membrocifero permesis al TEJO trompe ricevi EU-subvenciojn, JTRS atentigas, ke ĝi mem kompetentas prijuĝi nur respektadon de la kondutreguloj de la travideblec-registro. Tamen ĝi nun entreprenos pliajn paŝojn, supozeble transdonante la informojn pri la falsaj membrociferoj al alia instanco. Tio ŝajnas indiki, ke la esplorado daŭros.

Tuj post la apero de ĉi tiu artikolo Francesco Maurelli, eksa estrarano de TEJO, en la Telegram-grupo de TEJO konfirmis la aŭtentecon de la dokumento kaj skribis, ke la esplorado de JTRS estis finita la 31-an de januaro 2020.

Tamen ne klaras, kio eventuale okazis aŭ okazas en aliaj instancoj, aŭ kiajn konsekvencojn la afero povus havi. La detaloj en la koncerna, lasta alineo de la letero estas forstrekitaj en la ekzemplero ricevita de Libera Folio. Ni bonvenigas ajnajn pliajn informojn kaj atentigas, ke la anonimeco de fontoj estas garantiata.


Pli pri la temo:


La dokumento ricevita de Libera Folio

 

Charlotte Scherping Larsson: ”TEJO havu entuziasman kaj laboreman prezidanton”

Charlotte Scherping Larsson estas la deka kaj lasta el la estraraj kandidatoj de TEJO, kiuj respondis al la demandoj de Libera Folio. Ŝi kandidatas por la posteno de prezidanto kaj estas 33-jara studento magistriĝanta pri edukado kaj esplora asistanto ĉe universitato en Hanovro, norda Germanio.

Libera Folio: Kial vi kandidatas kaj kiajn spertojn vi portas al TEJO?


Charlotte Scherping Larsson.

– Mi kandidatas por ke TEJO havu entuziasman kaj laboreman prezidanton. Mi povas engaĝigi homojn, kaj tiun forton mi volas uzi por fortigi TEJO-n. Mi jam multe aktivis en TEJO; mi estis estrarano, Ĝenerala Sekretario, trejnisto, komitatano Ĉ kaj komisiito, kaj estis aktiva en multaj projektoj de Erasmus+. Mi jam havas sperton pri kunlaboro kaj kunordigado en multaj komisionoj.

– Aldone, mi kunportas sperton de mia bakalaŭro pri psikologio kaj mia magistriĝo pri edukado. Mi nun ŝatus uzi tiujn spertojn por gvidi la organizon. Ekde pli ol unu jaro mi ankaŭ iĝis patrino; mi multon pli lernis pri pli efike kaj pacience labori, ankaŭ tion mi portos al prezidanteco.

Kion vi volas prioritati en via estrara laboro, se vi estos elektita?

– La prioritatoj estas kunlaboro kaj teamiĝo, kaj en la estraro mem, kaj en la komisionoj. Unuarange mi volas gvidi kaj subteni la estraranojn, por ke ili bone helpu gvidi la komisionojn kaj la estraran laboron. Temas pri fokuso je strukturo kaj regula komunikado. Duarange estas ke nia agado estu kohera: estu artikoloj pri tio, kion ni planas fari, post plenumado, ni pritaksos niajn atingojn kaj lernos de ĉiu procezo. Eble tio ne sonas tre ekscitige, sed temas pri tio, ke la membroj kaj la aktivuloj estu en la centro – ke ili atingu nin, kaj ni atingu ilin.

Kiuj laŭ vi estas la plej grandaj problemoj de la nuna TEJO, kaj kiel oni laŭ vi povus ilin solvi?

– Multaj homoj volas aktivi, sed ne scias kiel kaj tiel foje perdas emon. Aŭ povus doni pli bonajn efikojn, se ili havus kontakton kun aliaj aktivuloj. Estas malfacile superrigardi tion kio okazas en tutmonda organizo, kiu estas tiom diversa. Tio kion kelkaj vidas kiel bazajn aferojn estas grandaj atingoj en aliaj lokoj. Ofte oni ne konas la plej bonajn praktikojn de aliaj, aŭ ne scias pri tio, kio estis farita en la organizo nur kelkajn jarojn antaŭe.

– Tio donas al aliaj la impreson ke la agado de TEJO ne estas tiom kohera, kaj ili ne tute malpravas. Tamen, skribi longajn planojn ne sufiĉas se ni ne uzas ilin por realigi aktivadon. Mentora programo, kio helpas konekti aktivemajn kaj pli spertajn aktivulojn estas jam delonge ideo. Tio povas helpi, disvastigi pli bonajn praktikojn, kaj ankaŭ lerni de eraroj kaj ne perdi la organizan historion.

Kiuj laŭ vi estas la plej grandaj fortoj de TEJO, kaj kiel oni laŭ vi plej bone uzu ilin?

– La tutmondeco kaj diverseco en nia movado. Ni havas tiom da spertaj homoj kaj tiom da diverseco. Ni bezonas konekti homojn pli ofte kaj efike. Reta agado estas unu el niaj fortoj. Ni uzu la konojn de ĉiuj por krei pli fortan movadon ĉie. Kaj ne temas pri enmetado de la nomo de TEJO ĉie, sed temas pri konektado de homoj kun aliaj, por helpi al ili realigi siajn projektojn. Temas pri provizado de aliro al iloj kaj al scioj por povi agadi pli efike, kaj pri konektado de homoj kun novaj ideoj kun homoj kun antaŭaj spertoj. Sed mi volas scii kion vi pensas. Partoprenu per plenumo de la formularo, kiun Tuŝka kaj mi pretigis.


Sojle al la elekto de nova estraro de TEJO, Libera Folio strebis publikigi mallongan intervjuon kun ĉiuj 13 kandidatoj. Ne respondis al la demandoj de Libera Folio tri el ili: Bui Mung (Feliĉa), kiu ”ne deziras aperi en gazetoj”, Karina Oliveira “pro tempomanko” kaj André Pagaime, kiu ne reagis al du retmesaĝoj.


Pli pri la temo

Jen intervjuo kun la alia prezidant-kandidato:

En la retejo de TEJO aperis videoj de kelkaj el la kandidatoj. Krome aperis debato de la du prezidant-kandidatoj, kiun vi povas spekti ĉi-sube.

Maestro Ennio

Nos curre como possedite
cercante auro
in le terra del mortes
Ma qual joia ha illes
que tosto morira
del auro trovate in pena?
Ha nos oblidate
lo que reluce
plus clarmente que auro
e que nos da
tanto plus de ricchessa?

Illo es in le aere,
vibra in nostre spiritos,
plena nostre pulmones
e nos face cantar

Le diamantin tonos
de maestro Ennio
adorna le imagines movente,
los da color, los face real
Illos es plus durabile que auro
e da le anima un fortuna
que es aperte a omne illes
que pote aperir lor cordes
in tante grado que lor aures
In memoriam Ennio Morricone

Konstanze Schönfeld: ”Prioritatas garantii daŭripovecon de nia agado”

Konstanze Schönfeld (Tuŝka) estas la naŭa el la estraraj kandidatoj de TEJO, kiuj respondis al la demandoj de Libera Folio. Ŝi kandidatas por la posteno de ĝenerala sekretario kaj estas 26-jara germana studento pri mondaj studoj. Ĝuste nun ŝi loĝas en Okinavo, Japanio.


Konstanze Schönfeld.

Libera Folio: Kial vi kandidatas kaj kiajn spertojn vi portas al TEJO?

– Motiviĝo kandidatiĝi kiel Ĝenerala Sekretario plejparte fontas el emo subteni la estraron por ke ĝi iĝu kapabla, memfida, kaj kreema instanco ene de la esperanta movado.

– Dum mia aktivado en TEJO mi estis interalie volontulo en CO, gvidanto kadre de la Eŭropa Junulara Okazaĵo, Komitatano A kaj Ĉ, unua Vicprezidanto de TEJO en 2017-2018 kaj Ĝenerala Sekretario de TEJO en 2018-2019. Krome mi multe okupiĝis pri Eksteraj Rilatoj kaj Projektoj, sed kontribuis al preskaŭ ĉiuj fakoj kaj interesgrupoj.

Kion vi volas prioritati en via estrara laboro, se vi estos elektita?

– Prioritatas garantii daŭripovecon de nia agado. Kiel Ĝenerala Sekretario, gravos koncentriĝi pri enkonduko de novaj iloj kaj modeloj por certigi stabilecon kaj daŭripovecon. Kiel eblas efike strukturigi komisionojn, por ke transdono okazu senpene? Kiel oni solvos ligitajn defiojn kiel financojn kaj membronombron? Kiel TEJO daŭre provizos siajn servojn malgraŭ tio, ke ne eblas agadi por fizike renkontigi esperantparolantajn junulojn pro pandemio?

– Preter strukturaj plibonigoj, fokuso kuŝu ĉe la homa flanko. La estraro estu la fonto, el kiu ĉiuj novaj kaj spertaj aktivuloj ricevu subtenon kaj gvidadon en ilia agademo, sed ankaŭ inspiron por pluagadi kaj persisti en la atingoj de niaj celoj. Nur atingante ĉiujn siajn aktivulojn, TEJO iĝos daŭripova kaj solida organizo.

Kiuj laŭ vi estas la plej grandaj problemoj de la nuna TEJO, kaj kiel oni laŭ vi povus ilin solvi?

– Dum la jaroj, oni ofte kritikis TEJOn por sia manko de (1) travidebleco, (2) prizorgemo pri la komunumo pro pli ofta aktivado en eksteraj rilatoj ol landa agado, kaj (3) kompreno pri la bezonoj de aktivuloj el mondopartoj ekster Eŭropo. Unuflanke, mi komprenas kaj agnoskas la legitimon de tiuj ĉi kritikoj. Aliflanke, oficinte en la estraro dum du mandatoj, evidentiĝis ke ne eblas por la estraro superi tiujn ĉi defiojn sole. Kunlabori kaj interŝanĝi kun ĉiuj sekcioj – alidirite, oferti al aktivuloj el diversaj fonoj la taŭgan kadron por aktivi en TEJO – estas kaj necese kaj urĝe por ke TEJO sukcese plievoluiĝu dum venontaj jaroj.

Kiuj laŭ vi estas la plej grandaj fortoj de TEJO, kaj kiel oni laŭ vi plej bone uzu ilin?

– La forto de TEJO ĉiam estis kaj daŭre estas ĝia kapablo konekti junulojn. TEJO ofte subtaksas sin, sed oni ne forgesu ke ankaŭ danke al TEJO abundas nun, en la juna esperanta komunumo, aktivuloj kiuj mastrumis plurajn lingvojn, akiris internaciajn spertojn, edukiĝis kaj trejniĝis pri egaleco kaj kontraŭdiskriminacio, kaj iĝis pli konscia pri internaciaj malekvilibroj. TEJO bezonas pli kaj pli iĝi platformo kiu ebligas al junuloj malkovri vastecon kaj buntecon de homaj komunumoj tra la mondo, akirante samtempe ilojn por iĝi aktiva parto de la socio.


Sojle al la elekto de nova estraro de TEJO, Libera Folio strebas publikigi mallongan intervjuon kun ĉiuj 13 kandidatoj. Ĉiuj kandidatoj ricevis la samajn demandojn. La respondoj aperos senredakte (kondiĉe ke ili ne superas indikitan maksimuman amplekson), en la ordo en kiu ili atingis la redakcion.

Reta enketo de UN kalkulas esperantistojn

Unuiĝintaj Nacioj en sia 75-a datreveno unuafoje aperigis retan enketon ankaŭ en Esperanto. Laŭ Renato Corsetti tio estas grava atingo, kaj indas ke laŭeble multaj esperantistoj plenigu la enketilon por diri sian opinion pri la monda evoluo, sed ankaŭ por atentigi pri sia ekzisto.


La Esperanta versio de la reta enketilo de UN.

Ĉi-jare okazas la 75-jara datreveno de Unuiĝintaj Nacioj. Estas okazo por festi unuflanke kaj samtempe por malfesti. Fakte la maljuna 75-jara sinjorino neniam fartis pli malbone kaj neniam ŝi estis pli malatentata de ĉiuj membroj de sia komunumo.

La oficiale afiŝita ideo de la fondintoj estis: ni evitu militojn en la mondo dum la estonta tempo. Ĉi tiu organizaĵo estas la loko, kie ŝtatoj renkontiĝu kaj solvu siajn problemojn per intertraktado laŭ la internacia juro. Ni forgesu la longan historion de militaj masakroj, per kiu la homaro ĝis la dua mondmilito disvastigis siajn ideojn.

La neoficiale afiŝita realo estis; ni, la venkintoj de la dua mondmilito, refondu internacian ligon de nacioj, kiel faris la venkintoj de la unua mondmilito. Ĉi-foje ni, la venkintoj, tenu ĝin firme sub nia kontrolo per la Sekureca Konsilantaro, en kiu ni rajtas haltigi ĉion, kio ne plaĉas al ni.

Sed la militoj ne ĉesis kaj UN ne povis haltigi ilin. Ĝi povis interveni nur en okazoj, en kiuj neniu vere havis intereson, ekzemple se Burkinafaso invadus Ĉadon, sed ĝi ne povis interveni se Usono provis invadi Vjetnamujon kaj en similaj okazoj. Nek ĉesis aliaj grandaj problemoj, kiel malsato en la mondo aŭ manko de necesejoj en la mondo aŭ eĉ la alproksimiĝo de la fino de la mondo pro varmiĝo de la terglobo.

Krome lastatempe la ideoj pri kunlaboro por solvi problemojn iĝas malpli kaj malpli populara, kaj la elektoj daŭre favoras politikistojn apartenantajn al partioj, kiuj ĉirkaŭsendas odoron de la 30-aj jaroj kaj favoras ekonomian liberismon, kiu estas la kerna kaŭzo de tiu nesolvitaj problemoj.

Do eĉ la simpla ideo havi iun formalan kunlaborejon por pace kaj kunlabore solvi problemojn renkontas pli kaj pli da mokoj kaj rektaj kontraŭstaroj. Kiu ne aŭdis pri “Unue Usono!”, la slogano de la nuna usona registaro?

En ĉi tiu etoso la subteno de registaroj al UN estas ĉiam pli ŝanceliĝanta. Ĉiam pliaj ŝtatoj rifuzas pagi siajn kotizojn al UN. UN, kiel UEA, suferas pro manko de membroj. Reage al tio, ĝi nun provas akiri la subtenon de la normalaj homoj, de la civitana socio, kiel oni diras.

En ĉi tiu bezono pri helpo fare de normalaj homoj enŝteliĝis esperantistoj, kiuj, la unuan fojon, sukcesas aperigi en la paĝaro de UN enketilon en Esperanto, en kiu UN demandas normalajn homojn, kiel ili opinias pri UN kaj pri ties agadoj, kaj kion ĝi devus fari. La fakto ke la enketilo aperis jam estas sukceso, “UN konsideras Esperanton lingvo, pri kiu oni ne hontu”, sed nun necesas montri al la oficistoj de UN, kiuj kalkulos la rezultojn kaj eble tradukos la pli longajn klarigojn en Esperanto pere de Guglo, ke esperantistoj vere ekzistas, ĉar el ilia vidpunkto ĉi tio estos ankaŭ speco de popolnombrado de esperantistoj.

Ĉar la respondoj estas absolute liberaj, vi ne bezonas esti subtenanto de UN por reagi, sed gravas, ke vi reagu kaj donu vian opinion pri la nuna UN kaj pri la dezirinda UN en Esperanto. Neniam esperantistoj havis tian eblecon rekte paroli al UN en Esperanto. Mi certas, ke ni povos teni nian relative bonan pozicion, kiun ni havas nuntempe en la reto.

Cetere alia eblo estas aliĝi al la grupo “UN75 en Esperanto” en Facebook, starigita de la oficejo de UEA ĉe UN, kaj doni vian opinion tie. La plej atentindaj kontribuoj estos tradukitaj kaj komunikitaj al UN.

Renato Corsetti