En nova esperantlingva telefona ludo la celo estas meti kvin testudojn en vico. La ludon laŭ la ellaborinto Chuck Smith tamen igas unika ne la lingvo, sed la fakto ke la ludantoj metas siajn testudojn samtempe.

Chuck Smith, usona programisto loĝanta en Berlino, estis la ĉefa fondinto de la esperantlingva Vikipedio, ellaboris la unuan veran Esperantan klavaron por iPhone kaj kunfondis Amikumu, nun publikigis novan esperantlingvan ludon por posedantoj de iPad aŭ iPhone. Ni petis lin rakonti pri la ludo, kiu havas iom strangan nomon.

Pri kia ludo temas?

– What the Shell estas tabulludo por iPhone kaj iPad. Ĝi estas vere unika inter tabulludoj, ĉar ambaŭ ludantoj ludas samtempe. Do, kaj la unua ludanto kaj dua ludanto elektas kien meti sian testudon kaj poste oni vidas kie la kontraŭulo metis. La celo estas simpla: havi 5 testudojn en unu vico, sed kaptoj kaj samtempa ludado vere interesigas la ludon en tute nova maniero.

Por kiuj ĝi povas esti interesa?

– Baze, se oni ŝatas tabulludojn kaj havas la bezonatan aparaton. Kun amiko, kiu ankaŭ havas tian aparaton, la ludo estas kvazaŭ magia. Oni rapide rimarkas, ke la ludo ne ludeblas per normalaj kartonaj tabuloj, ĉar komputilo necesas por kaŝi la metojn kaj facile arbitracii la kaptojn kaj eblajn ĉenreagojn. Kvankam la ludsperto povas esti profunda inter lertaj ludantoj, ludo kutime daŭras nur 5 minutojn.

Kial ĝi havas tekston ankaŭ en Esperanto?

– Ĉu honeste? Nu, ĉar mi povis mem fari kaj tio estas senpaga. Mi mem antaŭe eldonis version, kiu jam havis interfacon en la angla, Esperanto kaj germana, plejparte ĉio estis jam tradukita, do kial ne simple fintraduki ĝin?

– Mi tamen ankaŭ postulis havi esperantan version por kunlabori kun mia eldonisto LITE Games, kiu troviĝas en Hamburgo, Germanio. Labori kun eldonisto signifas, ke mi povas plene koncentriĝi pri la ludo kaj tekniko, dum ili okupiĝas pri la merkatado, reklamado kaj enspezo.

Ĉu vi supozas ke la Esperanta versio havos ian praktikan signifon, ekzemple ke homoj rimarkos la ekziston de la lingvo?

– Nu, estas malmultaj vere bonkvalitaj ludoj en Esperanto, do ankaŭ mi volas aldoni al tiu kulturo! La plej brila ekzemplo de tia ludo en Esperanto verŝajne estas Kartoj kontraŭ Esperantujo, kiun Tim Morley tre arte faris per normalaj kartoj. Sed tio temas pri amaso da kartoj, laŭ mia memoro la ludo inkluzivas 500 kartojn. Ĝuste tial ĝi havas la problemon esti tro multekosta por krei kaj sendi por ke oni povu produkti ĝin amase.

– Ĉar mia medio estas cifereca, mi tute evitas la koston produkti multajn ekzemplerojn kaj dissendi ilin tutmonde. Oni simple elŝutas ĝin kaj ekludas!

Ja verŝajne la plej multaj homoj, kiuj komprenas la esperantajn tekstojn, komprenas ankaŭ la anglajn, se ne la germanajn? Aŭ ĉu estas pliaj lingvoj?

– Oni povas diri, ke ĉiuj seriozaj tabulludemuloj scipovas aŭ la anglan aŭ germanan, sed ĉar apenaŭ kostas havi multajn lingvojn (la tuta teksto de la ludo kaj interfaco enhavas nur 550 vortojn pli malpli), kial ne fari? Ni krome atendas la japanan tradukon, kiun ni eldonos en la venonta versio.

– Ni pripensas ankaŭ traduki al la hungara, ĉar ĉiu lernejano en Hungario iam ludis similan ludon nomatan Amőba. Kiam mi montris la ludon al hungaroj, mi vere miris, ĉar kutime ilia 1-a ludo montris similan talenton kiel 20-a ludo de ludantoj de aliaj landoj. Mi do povus imagi, ke tiu ludo tie populariĝos, sed malbonŝance iOS-aparatoj ne estas tiom kutimaj en Hungario.

Ĉu la ludo ne haveblos por Android-tabuletoj kaj telefonoj?

– Bedaŭrinde ne. Kiam mi ekprogramis ĝin en 2014, telefonoj apenaŭ sufiĉe grandis por ĝui la ludon, kaj tabulkomputiloj de Android estis tiutempe ankoraŭ tre aĉaj, do mi koncentriĝis pri iPad. Bedaŭrinde tial ne eblas facile “porti” ĝin al Android. Se la ludo vere estos sukcesa, mi verŝajne pagos al alia firmao por krei la Androidan version.

Sed kion diablan signifas la nomo de la ludo?

– What the Shell estas vortludo de “What the hell” (”Kio diable”), simple ĉar tio estas amuza pro la ŝeloj de la testudoj. Ni volis havi ian temon, kiu povas pli interesigi la ludon, kaj ni decidis, ke homoj ŝategas testudojn. Cetere, ni kelkfoje ŝerce nomas la ludon Verda Ŝelo en Esperanto, sed ne plu tiom taŭgas, ĉar oni ne plu havas verdajn testudojn en ĝi.

La ludo estas nun elŝutebla en App Store.

Por soleni la 90-jariĝon de la unika muzeo en Vieno oni aranĝis simpozion pri planlingvoj kaj lingvoplanado. Ĉiuj prelegoj estis en la angla, sed dum la paŭzoj kaj ankaŭ dum la diskutoj post la prelegoj ankaŭ Esperanto estis uzita.

La Esperanto-muzeo de la Aŭstria Nacia Biblioteko festis 90-jaran jubileon per internacia simpozio pri planlingvoj kaj lingvoplanado sian.

En 1929 okazis la solena inaŭguro de la Internacia Esperanto-Muzeo en Wien. Ekde tiam oni ĉiujare informas kaj surprizas milojn da vizitantoj el la tuta mondo per la fascino de Esperanto. Dum la pasintaj kvin jaroj la Esperanto-muzeo bonvenigis pli ol 
85 000 gastojn.

Kiam la Esperanto-muzeo estis oficiale inaŭgurita, la 1-an de aŭgusto 1929 en la pompa salono de la Nacia Biblioteko, ĝi estis unu el la unuaj lingvo-muzeoj en la mondo. Ĝia establo estis kaj sekvo de pligrandiĝanta intereso pri Esperanto post la unua mondmilito kaj rezulto de kreskanta bezono de centra internacia Esperanto-biblioteko por la multnombraj publicaĵoj, kiuj aperis ekde 1887.

Du personoj estis aparte gravaj por la fondo: Felikso Zamenhof (1868–1933), kiu havis la ideon por tia biblioteko, kaj Hugo Steiner (1878–1969), kiu tuj transprenis la impulson kaj fondis la Esperanto-muzeon en Vieno.

Por festi la 90-an naskiĝjaron la Aŭstria Nacia Biblioteko kun subteno de Esperantic Studies Foundation (ESF) invitis la 24-an kaj 25-an de oktobro 2019 en la Palais Mollard al internacia scienca simpozio pri la temo “Planlingvoj kaj lingvo-planado”.

La jubileo de la Esperanto-muzeo donis bonvenan okazon por retrorigardo al ĝia facedoriĉa historio, por superrigardo pri ĝiaj nuntempaj projektoj kaj precipe por diversaj prezentadoj en la vastaj esplorkampoj de lingvo-muzeoj, planlingvoj kaj lingvo-planado.

Kadre de ok paneloj dek ses fakuloj prezentis siajn esplorojn kaj publicaĵojn, kiuj ankaŭ respegulas la havaĵon de la Esperanto-muzeo. Kaj la programo kaj la resumoj de la simpozio rete legeblas.

La unua tago, dum kiu prelegis interalie Sabine Fiedler, Klaus Schubert kaj Michael Gordin, estis dediĉita al la temoj “lingvo-muzeoj”, “planlingvoj”, “lingvo-planado” kaj “lingvo-planado kaj planlingvoj – biografioj”.

La duan tagon sekvis paneloj pri “Esperanto – originoj”, “Esperanto – biografioj”, “Esperanto – esplorprojektoj” kaj “Esperanto en la 21-a jarcento – lingvo kaj tutmondiĝo”, dum kiuj interalie Humphrey Tonkin, Federico Gobbo kaj Seán Ó Riain donis prezentadojn.

La simpozion, kiu estis ege internacia, partoprenis ĉirkaŭ 50 personoj el pli ol 15 diversaj landoj. Kvankam ĉiuj prelegoj estis en la angla, dum la paŭzoj kaj ankaŭ dum la diskutoj post la prelegoj aliaj lingvoj, precipe Esperanto, estis uzitaj.

La reagoj al la simpozio estis ege pozitivaj. Multaj personoj demandis, ĉu la prelegoj estos publikigitaj kaj kiam la venonta simpozio okazos en la Esperantomuzeo en Vieno.

Bernhard Tuider

La ĝenerala sekretario de TEJO, Catherine Neilson el Usono, anoncis ke ŝi forlasas sian postenon. Tion ŝi skribis la 21-an de novembro en la retpoŝta grupo “TEJO-komitato”.

– Mi deziras la plej bonan por TEJO, sed mi ne povas bone kontribui al tio en la nuna situacio kun mia familio, skribis Neilson.

Neilson estis elektita por unujara mandatperiodo en julio 2019 kadre de la 75-a IJK en Liptovský Hrádok en Slovakio. Tiam la voĉdonado pri la elekto de Neilson estis prokrastita, ĉar oni ne povis tuj trovi konfirmon, ke ŝi efektive estas individua membro de TEJO.

Tuj post la elekto de la nova estraro devis esti nomumitaj la membroj de la elekta komisiono, kiuj povus proponi novajn kandidatojn por la estraraj postenoj, ekzemple tiu de la ĝenerala sekretario. Momente TEJO tamen ne havas la elektan komisionon, ĉar la nun eliranta ĝenerala sekretario ne organizis voĉdonadon pri la temo.

Tial TEJO havas probleman cirklon sen klara eliro: sen elekta komisiono malfacilas elekti novan ĝeneralan sekretarion, kaj sen ĝenerala sekretario malfacilas elekti novan elektan komisionon. Baze la foresto de la elekta komisiono estas kaŭzita de la manko de sufiĉa kvanto de kandidatoj.

En la slovakia IJK estis du kandidatoj, ambaŭ el Eŭropo, tial oni decidis prokrasti la voĉdonadon ĝis septembro por atendi pli da kandidatoj kaj pli da diverseco. Tamen ĝis nun nenio okazis pri la temo.

Libera Folio petis la prezidanton de TEJO Joop Kiefte komenti la situacion, sed li ne pretis tion fari en la nuna momento. Li konsilis al Libera Folio kontakti kelkajn aliajn aktivulojn de TEJO, kaj respondis estrarano Luis Miguel Obando:

– Ĝis nun ni kiel estraranoj havas la saman informon ol la komitatanoj, ni nur scias ke malsanas la bebo de Kejti, ni povas supozi ke la malsana bebo kaj la laboro tro okupas ŝin, tial ŝi trovis la demision necesa.

Libera Folio: Ĉu iu estrarano provizore transprenos la taskojn de ĝenerala sekretario?

– Jes, ni interne jam konsentis pri tio, kaj unu el ni prenos tiun respondecon, almenaŭ ĝis nia estrarkunsido kiu okazos venontsemajne, tiam ni trovos pli efikan kaj definitivan solvon. Provizore respondecos Unika [Jung Yuro].

La anonco de la nova ĝenerala sekretario estas plia signo de struktura problemo en TEJO – evidente mankas aktivuloj kiuj havas la necesan tempon kaj energion por estrara laboro.

Komence de 2019 la komitatanoj de TEJO maltrankviliĝis pro manko de aktiveco de la estraro. Poste du estraranoj demisiis ĉar ili ne havis sufiĉan tempon por dediĉi al TEJO. Eĉ la antaŭa prezidanto mem estis neaktiva dum preskaŭ sia tuta mandato, kun apenaŭ iu kontakto kun la komitato.

Kiam komence de majo TEJO publikigis malferman alvokon por trovi novan prezidanton kaj novajn estraranojn, ĝis la limdato ne venis ajnaj kandidatiĝoj por la plej gravaj postenoj.

Antaŭ kvar monatoj Duncan Charters estis elektita la prezidanto de UEA. En intervjuo de Libera Folio li rakontas, ke li planas viziti la Centran Oficejon kaj interparoli kun la restantaj oficistoj por esplori la situacion. Li esperas ke la deficito de la asocio nun reduktiĝos. Al demando pri la membrostatistiko li respondas: ”Ĝenerala kresko venos nur kiam estos pli klara la valoro de membreco”.

Dum la Universala Kongreso en Lahtio la komitatanoj de UEA unuafoje post 1989 efektive povis elekti la prezidanton de la asocio, ĉar estis pli ol unu kandidato. La 20-an de julio 2019, Duncan Charters estis elektita per unuvoĉa plimulto por trijara mandatperiodo. La dua kandidato, Fernando Maia, iĝis vicprezidanto.

Kvar monatojn post sia elektiĝo, Duncan Charters konsentis respondi al kelkaj demandoj de Libera Folio. Li samtempe atentigas, ke ĉio ankoraŭ estas en evoluo, kaj ke momente pro diversaj kialoj ne eblas doni precizajn respondojn al ĉiuj demandoj. La nova prezidanto paŝas antaŭen atente por eviti erarojn.

Libera Folio: Kiom da dungitoj nun havas UEA? Kiuj ili estas, kaj kiuj estas iliaj taskoj? Kiel funkcias la oficejo kun tia reduktita stabo? Kiom estos la deficito de la buĝeto ĉi-jare, post la reduktoj de la dungitaro?

Duncan Charters: – Tiuj efektive estas demandoj por la ĝenerala direktoro, kiu respondecas al la estraro pri la funkciado de la Centra Oficejo. Mi tamen povas diri ke la respondoj al tiuj demandoj ankoraŭ ne estas definitivaj, ĉar la reprioritatigo de taskoj inter la nuna oficistaro, ankaŭ evoluanta, devas esti daŭre taksata por minimumigi la efikon de la redukto de laborfortoj kaj laborhoroj en la servoj de UEA. La klarigoj de la ĝenerala direktoro en la septembra numero de la revuo Esperanto indikas la celojn. Restas la ĉefaj dungitoj pri Kongresoj, financoj kaj la libroservo.

– Pri ĉio tamen mi sentas devon kiel prezidanto pli specife informiĝi. Rezulte mi decidis proprainiciate vojaĝi al la CO por rekte kontroli per persona interparolado kun la individuaj stabanoj. Mi profitos la okazon de la Malferma Tago la 30-an de novembro, kie la postan tagon ĉiuj estas invititaj partopreni malfermitan seminarion pri financoj por plikomprenigi la nunan situacion, kaj alternativojn por la estonteco. Ni intencas raporti pri tio al la komitato, kiel promesite en Lahtio, ene de ses monatoj, sed pli da laboro pri alternativoj certe necesos poste en konsultiĝo kun la membroj. Ni certe esperas pri malpli granda deficito pro la reduktoj, sed post nur du monatoj ne venis la momento por tion analizi ĝis ni ekhavos pli kompletan bildon post kiam ĉio plistabiliĝos.

Ĉu ne ekzistas la risko, ke la tranĉoj en la servoj de UEA kondukos al diabla cirklo kun plia ŝrumpado de la membraro? Kiel evoluas la membrostatistiko de UEA ĉi-jare?

– Tute prave, sed ĝuste pro tio ni laboras por ne draste tranĉi la bazajn servojn. Ni preferas nenion promesi ĝis ni povos montri konkretan progreson kaj rezultojn. Antaŭvideble, tamen, la nova teknologio ebligos al ni, iom post iom kaj foje per rapidaj saltoj, plifaciligi kaj pliefikigi la laboron, kunlaboron kaj membroservojn. Ni scias ke la membrostatistiko ĝenerale ne montris progreson en la lastaj jaroj, kaj tion ni devas daŭre atenti. Tamen specifaj iniciatoj montris sukceson en kelkaj lokoj, kiel indikas la kresko de la dumviva membraro kaj de la membraro de Societo Zamenhof. Ĝenerala kresko venos nur kiam estos pli klara la valoro de membreco, kune kun pli klara evidentigo al la mondo de la valoroj kiujn reprezentas Esperanto kaj UEA.

Kiel vi antaŭvidas, ke la financa situacio influos la sorton de la du revuoj eldonataj de UEA, la revuoj Esperanto kaj Kontakto? La kosto por ĉiu ekzemplero neeviteble altiĝas, precipe por Kontakto, kiun nun ricevos nur membroj-abonantoj – ĉu lige kun tio oni planas maloftigon de la revuoj?

– Decidoj pri la revuoj dependos de pluraj interagantaj faktoroj: enspezoj por plistabiligi nian financan bazon, proporcia kresko de retmembrecoj, la aldono de la reta revuo, la normaliĝo de bitaj revuoj kaj libroj, la bezonoj de TEJO kaj la nuntempa junularo. Ideale daŭre kunekzistu paperaj kaj retaj eldonoj se ambaŭ estas dezirataj de niaj membroj kaj utilaj por informado kaj varbado. Certe oni pensis pri maloftigo de la paperaj revuoj kiel ebla ŝparo, inter multaj ŝparkonjektoj, tamen mi ĝis nun ne vidis planojn aŭ aŭdis diskuton pri tio en la estraro.

Por ŝpari monon la antaŭa estraro forigis la paperan Jarlibron, sed promesis ke aktualaj kaj fidindaj informoj estos troveblaj en la reta Jarlibro. Oni tamen buĝetis nul eŭrojn por redaktado de la reta Jarlibro, do supozeble ĝin redaktu la reduktita stabo de la Centra Oficejo apud siaj ceteraj taskoj. Kiel tio eblos? Kiam estas planata la eldono de la presita Almanako, kiun oni promesis publikigi ĉiun trian jaron anstataŭ la Jarlibro?

– Evidente ni ne povas aldoni pliajn taskojn al la laboro de la dungitoj de la Centra Oficejo. La nova estraro, konsciante pri antaŭaj promesoj kaj la deziroj de la membraro, post esplorstadio serĉos solvojn por ĉiu el tiuj dezirindaj projektoj. Certe la solvo logike inkluzivus trovadon de la monrimedoj kaj enplekton de pli da kunlaborantoj kaj volontuloj sub kompetenta gvidado, tamen laboro de profesiulo aŭ dungito ne estas tuj transdonebla al volontulo.

Kiel progresas la ĝenerala renovigo de la retejo?

– Ni baldaŭ retaksos la evoluon, ĉar ni devos raporti al la komitato en la venonta komuniko. Ni bone scias ke oni prave senpaciencas pri la historio de la renovigo, aparte pro tio ke ĝia realiĝo estas esenca parto de la moderniĝo de la asocio por ke ni montru nin kapablaj adaptiĝi al la nova epoko. Ni konstatis ke niaj unikaj bezonoj kaj deziroj donas grandan defion eĉ al spertaj programistoj. Ni tamen scias ke la nova teamo havas la kompetenton, kaj ke la ĉefprogramisto dokumentas la programadon por ke tio povu evolui ankaŭ en la manoj de aliaj. Ni raportos pri la progreso ĝis la fino de la jaro rilate la celdaton, kaj prioritatigos subtenon al la komisiitoj se tio necesas.

Noto de la redakcio: La ”klarigoj de la ĝenerala direktoro en la septembra numero de la revuo Esperanto”, al kiuj aludas Duncan Charters, estas intervjuo de la ĝenerala direktoro de UEA Martin Schäffer, aperinta en la revuo de UEA. Al demando pri siaj prioritatoj  en la laboro Martin Schäffer tiam respondis jene:

– UEA estas en transira periodo. Ni jam faris signifajn paŝojn al administra modernigo kaj resanigo de la financoj, sed la procezo tute ne finiĝis. Ne nur modernigo estas bezonata, sed ankaŭ taskokritiko, do analizo, kiuj taskoj estas prioritataj kaj nepraj kaj ĉu la laboroj povas esti farataj de dungitoj aŭ volontuloj. Laŭ mia imago, UEA devas fariĝi pli ”svelta” organizo, kiu povas rapide kaj efike respondi al novaj ŝancoj kaj inspiri entuziasmon kaj fidon en la novaj generacioj.

Esperantistoj ĉiam estis pioniroj en uzado de novaj komunikiloj, do tuj post la apero de blogoj ili ekuzis tiun eblon. Ekde tiam la nombro de Esperanto-blogoj kreskas kaj iuj el ili jam enhavas centojn da artikoloj. Stano Belov priskribas sian sperton pri serĉado kaj trovado de blogoj de esperantistoj.

La unuaj esperanto-blogoj evidente aperis fine de la 1990-aj jaroj. En junio 1999 jam funkciis la blogo de la ĉina esperantisto Zhu Xin ĉe LiveJournal titolita Taglibro de Nigra Okulo. Fine de 2003 jam ekzistis deko da esperantlingvaj blogoj.

Dum Esperanto-magazenoj dediĉas plejparton de siaj paĝoj al movadaj aferoj, kaj alitemaj publikaĵoj ofte grave malfruiĝas, blogantoj rakontis pri io ajn – de sia persona vivo ĝis siaj hobioj, politikaj vidpunktoj, religiaj kredoj kaj vojaĝoj. La ebleco komenti la blogaĵojn kaj tuj ricevi reagon transformis tiun amaskomunikilon je simbiozo de gazeto kaj reta diskutejo.

Dum longa tempo la plej granda esperanto-blogaro (ĝis 2000 anoj) troviĝis ĉe la retejo Ipernity, kiu estis inter la unuaj komplete esperantigitaj interfacoj. Fine de 2016 ĝi anoncis sian fermon, kiu estis prokrastita danke al klopodoj de la reteja komunumo, tamen instigis multajn anojn transloki siajn blogojn. Ekzistis pure esperantlingvaj blogejoj kiel Ĝangalo (2005-2006) kaj Esperanto.com (2010-2018), tamen ambaŭ fermiĝis.

La ĉefa problemo ekde la komenco estis la sama kiun spertas la Esperanto-komunumo ĝenerale – diseco. Kiel leganto trovu interesan blogon kaj kiel bloganto trovu legantojn? Nura guglado montras aron da ligiloj, plejparte neniel aŭ nur malproksime ligitajn al la afero. Do ekde la komenco aperis la bezono listigi esperanto-blogojn kaj diskonigi esperanto-blogaĵojn.

Tion klopodis fari la esperantlingva retejo Klaku, fondita en 2007. Ĝi ebligis interalie voĉdoni por aŭ kontraŭ iu ajn publikaĵo, respektive altigante aŭ malaltigante ĝin en la komuna listo. Fine de la 2000-aj jaroj la retejo kolapsis.

Ekde tiam la diskonigo de esperanto-blogaĵoj okazas ĉefe danke al esperanto-grupoj en sociaj retoj, el kiuj la plej granda estas Esperanto-blogoj ĉe Fejsbuko. Inter la portaloj rimarkindas E-planedo, kiu estis establita en februaro 2005 kaj funkcias kadre de la platformo Planedo. Listoj de esperanto-blogoj haveblas ĉe kelkaj privataj blogoj kaj retejoj. Ilia ĉefa manko estas malzorgema aktualigo, pro kio multaj listigitaj ligiloj ne plu funkcias aŭ la blogoj ne estas daŭrigataj. La plej granda listo enhavas 2692 ligilojn, sed 90% da ili kondukas al blogoj, ne aktualigataj aŭ ne plu ekzistantaj.

Kiel malnova bloganto, kies blogo Stano funkcias ekde 2010 kaj enhavas pli ol 415 artikolojn, mi decidis plibonigi la situacion, kreinte almenaŭ bazan gvidilon en tiu granda, sed svaga mondo de Esperanto-blogoj. Kiel platformon mi elektis Vikipedion, ĉar historio montris ke ĉiuj apartaj, pure esperantistaj projektoj senevite kolapsis aŭ transformiĝis je neuzeblaj rubujoj, dum tiuj neesperantistaj funkcias sufiĉe stabile.

Mi kreis la artikolon Esperanto-blogo, en kiu mi skizis la historion de la blogado en la Lingvo Internacia kaj katalogis elektitajn blogojn. La ĉefaj kriterioj estis la nombro de artikoloj (minimume 10), lingva nivelo kaj kvalito de la publikaĵoj (el mia persona vidpunkto). Al la priskribo de ĉiu blogo mi aldonis informojn pri ĝiaj aŭtoro, lando, datoj de estiĝo kaj (foje) ĉeso, ĉefaj temoj. Foje iuj datumoj mankis, do en tia loko aperis demandosigno.

Kiel mi serĉis la blogojn? La ĉefaj fontoj estis Ipernity kaj la menciitaj listoj kaj katalogoj de Esperanto-blogoj. Mi sekvis centojn, eble milojn da ligiloj, kribrante informojn kvazaŭ orserĉanto, ja post kelkhora umado en plej bona kazo aldoniĝis deko da priskriboj. Sume mi katalogis 62 blogojn, kiujn mi konsideras legindaj kaj (se plu aktualigataj) sekvindaj.

La temoj estas diversaj, kvankam Esperanto (movado, lingvaj esploroj, kulturo) certe elstaras kaj allogas plej grandan atenton. Tamen jam aperis kaj vigle evoluas pluraj blogoj pri la temoj propraj al iu ajn ordinara homo – politiko, muziko, vojaĝoj, hobioj ktp. Oni komunikas tie ne kiel esperantistoj kun esperantistoj, sed kiel homoj kun homoj, inkluzive kiel britoj kun poloj, judoj kun rusoj, hispanoj kun katalunoj, ktp.

La informoj ĉerpitaj el tiuj blogaĵoj, estas interesaj kaj utilaj por la ĉiutaga vivo de ordinara homo kaj rakontindaj al aliuloj ne-esperantistaj. Oni povas trovi veganan kuirrecepton, ekscii pri nuancoj de la kataluna politika vivo, konsulti vojaĝinformojn pri vizitota loko aŭ kompari siajn impresojn pri filmo kun tiuj de aliuloj.

Dum retejoj de plejparto de Esperanto-asocioj stagnas kaj ofte aspektas kiel dinosaŭroj de interreta antikva epoko, Esperanto-blogoj iĝas fakte la sola fonto de aktualaj informoj, interesaj por ordinara homo, kiu konas Esperanton kaj deziras uzi ĝin, sed ne tre emas svingi verdajn flagojn kaj kanti himnojn surstrate. Reta solvo por la reta epoko. Logika solvo, ĉu ne?

Stano Belov

Ĉi tiu artikolo de Kirill Ŝvedov respondas la julian publikaĵon de Grigorij Arosev, kiu, laŭ li, trafe formulis la ĉefan kaŭzon de la nuntempa stagnado de la Esperanta komunumo: “La plej granda [malfeliĉo] estas la manko de rezulto. Iu ajn aktivado de esperantistoj jam delonge havas preskaŭ nulan efikon… Ĉiuspeca agado de esperantistoj estas direktita internen, ne eksteren. …oni ne vidas progreson, ne vidas celon kaj pro tio malaktiviĝas.”

Tio aspektas ankoraŭ pli mirinda, se konsideri, ke neniam estis tiel favora tempo por Esperanto, kiel hodiaŭ. Homoj, varoj kaj, plej grave, informoj nuntempe povas moviĝi tra la mondo nekompareble pli facile ol antaŭe. Ĉio ĉi tio, ŝajne, devus krei fekundan sojlon por florado de la internacia lingvo. Tamen, la Esperantistaro aspektas nekapabla uzi la aperintajn eblojn. Kial?

Mi opinias, ke ĉi situacion kreas tio, ke Esperanto, kiu celas forigi la lingvan barieron, montriĝas mem ŝirmita fare de ĝi de la ekstera mondo. Ajna Esperanta agado povas havi kiel adresatojn nur tre malvastan rondon de samlingvanoj.

Rezulte de tio, homoj kiuj havas entuziasmon, energion kaj ambicion por fari ion sur nivelo konvena al la moderna tempo, trovas en Esperanto nenion interesan; kaj tiuj kiuj jam apartenas al ĝia komunumo, havas neniujn stimulojn por fari ion pli grandskalan kaj kompleksan.

Tamen, jam delonge oni konas ilon kapablan trahaki ĉi nodon. Tio estas multlingva agado, kiu celas nacilingvan publikon en diversaj landoj kaj uzas Esperanton kiel pivotlingvon. La avantaĝoj de ĉi tiu vojo estas jenaj:

1. Tia agado povos kontakti nekompareble pli grandnombran publikon kaj, sekve, ricevi fortan respondon de ĝi. Ĉi tiu respondo bone stimulos la partoprenantojn de la agado kaj instigos ilin al disvolviĝo, kvanta kaj kvalita.

2. Ĝi kapablos altiri ne-Esperantistajn aktivulojn, kiuj ekvidos en ĝi efikan instrumenton por realigi siajn celojn.

3. Ĝi draste ŝanĝos la publikan aspekton de Esperanto. La fakto ke ĉi tiu lingvo jam utile servas al granda nombro da homoj, kiuj eĉ ne bezonas posedi ĝin, kaj ke oni entreprenas per ĝi ion vere novan, kion ankoraŭ faris neniu, igos ĝin atentinda kaj taksinda pozitive.

4. Ĝi povos formi bazon por enpraktikigo de Esperanto kiel laborlingvo en konkretajn celgrupojn, kies anojn interesos informa interŝanĝo kun alilandaj samokupanoj. Tio estas temo por aparta kaj ampleksa pridiskuto; ĉi tie mi nur notos, ke plej taŭgaj por tio aspektas la areoj de hobioj kaj nekomerca agado.

Kiu povas esti la unua paŝo sur ĉi tiu vojo? Ekzistas nemalmulte da kreivaj homoj, kiuj faras, individue aŭ kolektive, diversspecajn informajn kaj artajn verkojn kaj publikigas ilin en la interreto. Kun helpo de pivotlingvo ili povos tre forte vastigi sian spektantaron kaj ricevi respondon fare de alilanda publiko kun alia kultura fono; tio estos por ili nova kaj interesa sperto.

Krome, tio povos rezultigi ankaŭ praktikajn avantaĝojn (utilaj kontaktoj, mendoj, enspezo per reklamo en jutubaj kanaloj kaj aliaj). Do, ekzistas neniaj kialoj por supozi, ke ili ne emos al tiaspeca kunlaboro, se oni proponos ĝin al ili. Ĉio dependas nur de nia flanko.

Koncepto de tia kunlaboro, miavide, povas aspekti jene: laŭ interkonsento kun aŭtoroj de interesaj videoj ĉe Jutubo oni aldonas al tiuj subtekstojn kaj priskribon en multaj lingvoj, tradukitajn per Esperanto. La priskribo enhavos ligilon al retejo de la projekto, kie oni trovos katalogon de tradukitaj videoj, similan al tiu de Tubaro.

Certe, oni selektu por la kunlaboro nur enhavon vere altkvalitan, “kremon”. Kiel specimenon de tia, mi povas nomi, ekzemple, ŝikvidan dokumentan filmon pri Sergej Prokudin-Gorskij, unu el la pioniroj de kolora fotado.

Do, espereble, mi sukcesis montri, ke Esperanto havas ŝancon esti hodiaŭ ne postrestaĵo de jam delonge pasinta tempo, sed pioniro, kiu malfermas novajn vojojn al interhomaj kontaktoj en la nuna “tutmondiĝinta” epoko. Ja ĝuste por tio ĝi estis kreita.

Kirill Ŝvedov