Monthly Archives: July 2019

Kvin virinoj en la nova estraro de TEJO

Joop Kiefte estas la nova prezidanto de TEJO. Li estis la sola kandidato kiu sin proponis por la tasko. La nova estraro estis elektita por unujara mandatperiodo dum la IJK en Liptovský Hrádok en Slovakio. Kvin el la naŭ estraranoj estas virinoj, dum UEA havas neniun virinon inter siaj ok estraranoj.


La komitato de TEJO kunsidas. Foto: TEJO.

La komitato de TEJO elektis novan estraron kaj faris kelkajn modifojn en sia statuto. Estis ankaŭ propono ŝanĝi la nomon de la organizaĵo, sed tio estis rifuzita. La kunsido estis vive elsendata rete, sed ne plene – okazis paŭzoj en la elsendado “por pli libere diskuti” pri tiklaj aferoj, inter kiuj estis la demando pri tio, kiom da membroj TEJO fakte havas.

Komence de la komitata kunveno Michael Boris Mandirola, kiu mem proponis plurajn ŝanĝojn en la statuto, estis elektita al la voĉdona komisiono. Tio donis al li la privilegion gvidi la voĉdonojn kaj en ĝusta momento tre videble levi ambaŭ manojn por instigi al voĉdono laŭ sia prefero. (Li havis du voĉojn en la kunsido, unu kiel komitatano B kaj unu kiel anstataŭanto por komitatano A de Burundo.)

La eliranta vicprezidanto Francesco Maurelli dum la kunsido aŭdeble komentis:

– La voĉdona komisiono ne devus esti tiom entuziasma, indika kiel voĉdoni.

La elekta komisiono havis problemon trovi kandidaton por prezidanteco ĝis la fino de junio, kiam pasis la limdato. Tial oni ŝovis la limdaton por kandidatiĝoj ĝis la 10-a de julio. En la dua raŭndo por la posteno de prezidanto kandidatiĝis nur Joop Kiefte el Nederlando. La komitato elektis lin per 17 voĉoj, kun 8 kontraŭoj kaj 2 voĉoj nevalidaj, en kiuj oni markis “0” apud lia nomo.

Kiel vicprezidantoj estas elektitaj Mounir Abjiou (Maroko) kaj Hoan Tran – Ĝojo (Vietnamio), kiel ĝenerala sekretario Catherine Neilson (Usono) kaj kiel kasisto Mung Bui – Feliĉa (Vietnamio). La aliaj estraranoj estas: Karina Oliveira (Brazilo), Jung Yuro – Unika (Korea Respubliko), Luis Miguel Obando (Kolombio) kaj Koffitché Koufionou (Togolando). La naŭkapa estraro oficos unu jaron ekde la 1-a de septembro 2019.

La voĉdonado pri Catherine Neilson estis prokrastita, ĉar mankis certa informo pri tio, ĉu ŝi efektive estas individua membro de TEJO. Ŝi diris, ke ŝi ja antaŭ unu semajno aliĝis tra la retejo de UEA, sed ke la retejo iel misfunkciis. Fine la konfirmo pri ŝia membreco estis trovita.

La elektoj forrabis multe da tempo dum la komitata kunsido, ĉar ĉiu kandidato estis detale prezentata kaj poste la surlokaj kandidatoj estis intervjuitaj en formo de debato, en kiu tamen ne povis aktive partopreni la komitato.

En la ĉi-jara IJK la komitatajn laborojn partoprenas nekutime multaj personoj. Se ne ĉeestas komitatano de iu landa sekcio, tiam reprezentas ĝin anstataŭanto. Nur manpleno da sekcioj ne uzis ĉi tiun rajton.

La komitato sendiskute akceptis la ŝanĝojn en la regularo pri kunlaboro inter UEA kaj TEJO. Laŭ la nuna ĝenerala sekretario, Konstanze Schönfeld, oni ne devus dediĉi tro da tempo al ĉi tiu temo, ĉar la afero jam estis traktita de la komitato de UEA kaj oni laŭ ŝi devus fidi tiujn, kiuj laboris pri ĝi en Lahtio.

Sekvis trakto de la proponoj pri ŝanĝoj en la statuto. Laŭ la propono de Mia Nordentoft, unu el la nunaj TEJO-volontuloj en Roterdamo, la komitato ŝanĝis la esprimon “seksa orientiĝo” al “genra orientiĝo” kaj aldonis “genro” ĉie, kie menciiĝas “sekso”, ekzemple: “TEJO kontraŭas diskriminacion rilate al nacieco, raso, sekso, genro, genra orientiĝo, (…)”.

Pli da diskuto vekis aliaj statutaj ŝanĝoj proponitaj de Michael Boris Mandirola. La komitato rifuzis interalie proponitan ŝanĝon de la nomo de la organizaĵo. Laŭ Mandirola la nomo de TEJO en Esperanto devus esti Tutmonda Esperanto-Junulara Organizo, anstataŭ la nuna Tutmonda Esperantista Junulara Organizo. Li argumentis por la nova nomo per merkatiko. Laŭ li estus pli bone por eksteraj rilatoj se la nomo enhavus la vorton Esperanto.

Alia rifuzita propono pri modifo en la statuto rilatis al ŝanĝo de la vorto “raso” al “etno” kaj “haŭtkoloro”. Ankaŭ ĉi tiun proponon faris Mandirola.

– Ne plu ekzistas malsamaj homaj rasoj, li klarigis pli frue en la komitata diskutlisto.

Plia propono rilatis al aŭtomata remembrigo de ĉiu individua membro, kiu eksiĝis per nepago de la kotizo. Laŭ la propono tiuj homoj devus esti aŭtomate membrigitaj kiel Junaj Amikoj de Esperanto “por iel gardi [ilian] ligon kun ni kaj samtempe ni ne perdu ilin en nia membrokvanto”.

Kiam unu el la komitatanoj refutis, ke TEJO devus labori por havi pli da membroj anstataŭ mensogi pri la membronombroj, Mandirola tuj faris proceduran proponon pri ĉesigo de la videoelsendado “por pli libere diskuti ĉi tiun temon”, ĉar li “ne volas ke la diskutoj de ĉi tie disaperu”. La komitato akceptis ĉi tiun proponon kaj la viva elsendo estis haltigita.

Simile, la viva elsendo estis paŭzigita kiam unu el la volontuloj plendis pri sia rilato kun oficistoj de UEA en la Centra Oficejo. En la fermita parto de la sesio la komitato akceptis la proponon pri aŭtomata remembrigo de nepagintoj, sed mankis tempo por trakti plurajn aliajn, sekve la komitato havis aldonan sesion ne antaŭe planitan. La aldona sesio ne estis vive elsendata kiel la antaŭaj.

La nova sekretemo kredeble estas inspirita de la komitato de UEA, kiu pasintan semajnon unuafoje dum jardekoj havis plenan fermitan sesion. En tiu okazo en la komitata kunsido de UEA tamen rajtis ĉeesti neniu eksterulo. TEJO aliflanke malŝaltis nur la retan elsendon, sed en la salono sidis nekomitatanoj.

Pli frue la komitato voĉdone decides forigi la malpermeson al la nemembroj eniri dum la komitatkunsido.

Tio signifis, ke ili ne devis atendi ĝis paŭzo por ekpartopreni. Inter la eksteruloj, kiuj do povis ĉeesti ankaŭ la partojn de la kunsido kiuj estis forcenzuritaj el la reta elsendo, troviĝis ankaŭ Giorgio Silfer. La korifeo de la Esperanta Civito dum la kunsido staris en unu flanko de la ĉambro kaj ofte marŝadis tien-reen.

En sia komuniko pri la komitata kunsido de TEJO la Esperanta Civito poste anoncis, ke unuafoje inter la estraranoj de TEJO estas persono kun “Esperanta civitaneco”. Ŝajne temas pri Koffitché Koufionou, kies nomo ofte aperadas en la retejo de la Civito.

Un onda de caldia matante en Japan

En Japan, un om vestida como un mascote a un parce de divertis ia deveni un de la vitimes de un temperatur estrema calda cual ia mata 11 persones.

La om de 28 anios ia mori de ipertermia en la Parce Hirakata, pos spende 20 minutos en dansa portante vestes con pesa de 16 cilogrames.

Respondente, la parce ia cansela tota avenis con mascotes en esta estate.

La statistica ofisial revela ce plu ca 5000 persones ia xerca aida en ospital par causa de la onda de caldia en la semana pasada. Plu ca 50% de la ospitalidas ia ave 65 anios o plu.

On previde ce la temperatur va resta plu alta ca la promedia en la semana veninte.

La mascote ia deveni malada cuando el ia fa sua presenta a sirca 19:30 de ora local a soldi. Pos un plu dui de ora, la temperatur en la site Hirakata ia es 28,7°C. La om ia perde consensia. On ia move rapida el a ospital, do el ia mori.

En un declara formal, la compania cual posese la parce ia promete “trova la causa” de la aveni e “labora per preveni ce lo aveni denova”.

En julio de la anio pasada, un periodo multe calda ia es descriveda como un desastre natural cuando lo ia mata 65 persones en un semana.

Un avion militar cade sur casas en Pacistan

En Pacistan, a la min 17 persones ia es matada e 12 ferida cuando un avion militar peti ia cade sur un rejion abital, prosima a la site Rawalpindi.

Sinco ecipores e 12 siviles ia es entre la mores.

La avion ia fa un vola de eserse cuando lo ia cade, ensendente alga casas. Un atestor ia dise ce la avion mesma ia es en flamas ante la cade.

On reporta ce la avion King Air 350, con turboelica, ia fa un verje agu, prosima a la airoporto a do lo ia viaja, ante cade.

Rawalpindi, prosima a la capital Islamabad, conteni la xeferia de la armada pacistani, e la avion ia parteni a la unia de avioni de la armada.

Imajes de la loca mostra construidas negrida e reduida a detrito. Un reportor ia comenta ce fuma asende ancora de la ruina, e ce pesos de la avion es vidable sur un teto.

Alga de la persones ferida ia es rapida ospitalida. La corpos mor ia es prendeda a via per es identifiada.

Pacistan ave un istoria miscada de securia de aviones.

En 2010, un avion operada par un compania privata ia cade prosima a Islamabad, matante tota la 152 persones portada. Acel ia es la desastre la plu matosa en la istoria de Pacistan.

En 2016, un avion de la compania Pacistan Internasional ia ensende subita en un viaja de Pacistan norde a Islamabad, matante plu ca 40 persones.

Arosev: “La Esperanto-movado pereas”

La Titaniko de la movado jam longan tempon subakviĝas, sed tio apenaŭ estas kulpo de iuj konkretaj esperantistoj, des malpli de la foririnta UEA-estraro. La ”bona malnova tempo” de la Esperanto-movado estas for, kaj nova tempo pli sukcesa malverŝajne venos, opinias Grigorij Arosev.


Willy Stöwer: La pereo de Titanic.

La Esperanta mondo en tiu formo, en kiu ni ĝin konis dum la lastaj jardekoj, venas al sia fino, eble eĉ jam venis. La subite akriĝintaj diskutoj pri la sorto de la Jarlibro, Centra Oficejo de UEA, la konvulsia kaj absolute sensenca altigo de la UEA-kotizoj, la komato de TEJO, la morto de plurdekoj da fakaj kaj landaj sekcioj-asocioj — ĉio ĉi estas parto de tutmonda procezo, kiun oni apenaŭ rajtas nomi ”krizo” — ĝi estas kompleta malapero.

Oni devas esti honesta kun si mem: la “bona malnova tempo” de la Esperanto-movado estas for kaj neniam revenos. Ĉu venos nova tempo? Ne nepre ne, tamen surbaze de tio, kion ni konstatas de jaro al jaro, la organizita Esperanto-movado evidentiĝis esti plene nekapabla adaptiĝi al la moderna mondo. Ankaŭ tion oni devas diri sincere kaj klare, ja se estus alie, ankaŭ la situacio estus alia.

Kion certe ne indas fari, tio estas kulpigi la foririntan UEA-estraron kaj ekzemple ties prezidanton Mark Fettes. Li, tre kapabla kaj estimata movadano, malbonŝance por si ekgvidis UEA-n en la plej malbona periodo, kiam iĝis tutklare, ke la antaŭaj modeloj ne funkcias, sed la novaj jen ne ekzistas jen ne estas realigeblaj.

Fettes povus fari multajn aferojn alimaniere, pli bone kaj pli akurate, sed certe li, nur unu homo, ne povis elakvigi la preskaŭ dronintan Titanikon — Titanikon, kiun persiste celis dronigi amaso da homoj. Ĉu iu alia kiel prezidanto povus savi la situacion kaj post la eksprezidantiĝo lasi la asocion en malpli senesperiga stato? Probable, sed ĉiuokaze estus ne esence pli bone.

Laŭ mi, la gvidantoj de la movado ege subtaksis kelkajn minacojn kaj perspektivojn kaj inverse supertaksis kelkajn fenomenojn. La gvidantoj estis multnombraj, tute ne necesas mencii konkretajn nomojn. Praktike respondecas ĉiuj, kiuj rajtis je signifaj decidoj ekde proksimume 1990, kaj ilia strategia blindeco ne permesis al la movado evolui kaj eviti la nunan staton.


Grigorij Arosev

Plej grave subtaksita estis la falo de intereso al Esperanto, kio siavice estas kaŭzita de la tutmondiĝo, la fulmrapida evoluo de la interreto kaj la domina disvastiĝo de la angla lingvo.

Nur eta malplimulto rilatas al Esperanto kiel al io kara (mi mem estas el la malplimulto, cetere), kaj ajna aktivado estas signo de ĝuste tia rilato. Sed kiom da esperantistoj aktivas? Miloj en la mondo. Nepre ne dekmiloj. Kiom da vivantaj homoj kun iu ajn sukceso lernis Esperanton? Mejloŝtona demando, sed certe multoble pli ol la kvanto de la aktivantoj.

Plejpartego de la eventualaj konantoj de Esperanto rilatas al la lingvo tre utilece: se oni povas atingi siajn celojn (tramonda komunikado, akirado de informoj, vojaĝoj) pli facile ne lernante la novan strangan lingvon kaj ne profundiĝante en ties kulturon, kial lerni ĝin? La samo rilatas al la jamaj esperantistoj, kun la precizigo ke oni ne volas daŭrigi la uzadon de la lingvo se oni ne vidas realan utilon de tio. Espereble neniu el la racie pensantaj movadanoj kredas ke nun povas serioze temi pri lingva egaleco kaj neŭtraleco kaj ke iu (escepte de eventuale kelkaj individuoj) povas ekardi pri Esperanto pro la menciitaj plene ĥimeraj celoj. Do, la falo de la intereso pri Esperanto estis simple neevitebla, sed oni subtaksis tion.

La neglektado de la interreto estas plia doloro. La nuntempa stato estas hontinda: ni havas nur kelkajn funkciantajn servojn por la tuta Esperanto-mondo, apenaŭ eĉ kelkdekojn. Pri la “nova retejo de UEA” oni eĉ ne plu ŝercas: la afero jam delonge ne estas ridinda. Sendube iam ni havos ĝin, sed ĝi same sendube je la tago de sia apero jam estos eksmoda (ni esperu almenaŭ ke la servoj funkcios).

Per kio oni povas allogi homojn lerni Esperanton? Per pratempaj libroj? Per malaktualiĝintaj servoj? Per bombastaj sloganoj? Ne! Nur per modernaj retaj servoj, kiuj devas esti liverataj rapide, kvalite kaj kun plaĉa aspekto. Tiaj servoj povus ebligi gajni monon, tamen oni devas investi monon en la projektojn, sed unue — generi ideojn kaj priparoli ilin en eksperta rondo. Estas la jaro 2019. Kiujn taskojn, krom la plej bazaj, havas la nova estraro de UEA? Terminologio. Aktivula maturigo. Scienca kaj faka agadoj. Ĝemelaj urboj.

Kie estas estrarano pri interreto? Pri kontaktoj kun mondaj gigantaj konzernoj, kiujn oni eble povus interesigi pri Esperanto? Pri bitigo de la arkivoj de UEA? Mankas. Mankas. Mankas. Ĉu vere ĝemelaj urboj estas pli gravaj?

La junulara movado estas en multe pli danĝera situacio, kaj la disfalo de la antaŭa konsisto de la TEJO-estraro estas en si mem jam diagnozo. En ĵusa teksto ĉe Libera Folio oni povas legi jenon: ”Junuloj ne povas plani sian vivon du jarojn antaŭen, kaj tial ne emas akcepti sindevigon por tiel longa tempo”. Tuj aperas demando: ĉu nun la vivo tiom forte malfaciliĝis? Kial pli frue tio (planado de vivo du jarojn antaŭen) estis ebla, kiam estis multe malpli da komunikrimedoj kaj entute malpli da ebloj por aktivado, kaj ne plu eblas nun?

Ne pensu ke mi oldule suspiras pri la “tempoj de nia juneco” — tute ne. Sed estas ja fakto: pli frue TEJO-prezidantoj kaj aliaj estraranoj ne nur estis elektataj por du jaroj, sed nemalofte ankaŭ restis por dua mandatperiodo. Nun tio restas nur revo. Kial? Verŝajne estas malpli da respondeco antaŭ la movado. Sed eĉ pli verŝajne — simple ne sufiĉas la homaj rimedoj, ne estas sufiĉe da novaj kaj junaj esperantistoj en la mondo. Mian supozon pri la kialoj legu sube.

Sed ĉio supre menciita ne estas la plej granda malfeliĉo. La plej granda estas la manko de rezulto. Iu ajn aktivado de esperantistoj jam delonge havas preskaŭ nulan efikon, ofte la efiko estas eĉ minusa. Oni juĝu laŭ la rezulto(j), nur tio estas la sola objektiva kriterio. Ĉiuspeca agado de esperantistoj estas direktita internen, ne eksteren. En nia okazo tio estas signo de nepra degradiĝo, kiu frue aŭ malfrue eksentiĝos.

Kio venos? Laŭ mi, nenio bona. UEA daŭre pli kaj pli malgrandiĝos kaj perdos pli kaj pli da membroj, sed neniam (almenaŭ dum nia vivo) oficiale malfondiĝos. TEJO plej verŝajne jam baldaŭ ekzistos nur surpapere. Agado en la unuopaj landoj poiome ĉesos, eble post paro da jardekoj, sed ĉesos. Malaktiviĝo de la landaj kaj fakaj asocioj estas sekvo de la samo: oni ne vidas progreson, ne vidas celon kaj pro tio malaktiviĝas.

Plej facile estus komenti mian tekston per la vortoj ”Ba, estas pesimisma deliro”. Sed se vi ion tian skribos, mi petas ankaŭ plej konkrete klarigi, kio povas esti bazo por pli optimisma rigardo en la estonton.

Grigorij Arosev

Artikoloj en la rubriko “Vidpunkto” reprezentas nur la opinion de la verkinto kaj ne de la tuta redakcio de Libera Folio. La redakcio daŭre bonvenigas artikolojn por la rubriko “Vidpunkto” pri ajnaj temoj rilataj al la Esperanto-movado.

Arosev: ”La Esperanto-movado pereas”

La Titaniko de la movado jam longan tempon subakviĝas, sed tio apenaŭ estas kulpo de iuj konkretaj esperantistoj, des malpli de la foririnta UEA-estraro. La ”bona malnova tempo” de la Esperanto-movado estas for, kaj nova tempo pli sukcesa malverŝajne venos, opinias Grigorij Arosev.


Willy Stöwer: La pereo de Titanic.

La Esperanta mondo en tiu formo, en kiu ni ĝin konis dum la lastaj jardekoj, venas al sia fino, eble eĉ jam venis. La subite akriĝintaj diskutoj pri la sorto de la Jarlibro, Centra Oficejo de UEA, la konvulsia kaj absolute sensenca altigo de la UEA-kotizoj, la komato de TEJO, la morto de plurdekoj da fakaj kaj landaj sekcioj-asocioj — ĉio ĉi estas parto de tutmonda procezo, kiun oni apenaŭ rajtas nomi ”krizo” — ĝi estas kompleta malapero.

Oni devas esti honesta kun si mem: la “bona malnova tempo” de la Esperanto-movado estas for kaj neniam revenos. Ĉu venos nova tempo? Ne nepre ne, tamen surbaze de tio, kion ni konstatas de jaro al jaro, la organizita Esperanto-movado evidentiĝis esti plene nekapabla adaptiĝi al la moderna mondo. Ankaŭ tion oni devas diri sincere kaj klare, ja se estus alie, ankaŭ la situacio estus alia.

Kion certe ne indas fari, tio estas kulpigi la foririntan UEA-estraron kaj ekzemple ties prezidanton Mark Fettes. Li, tre kapabla kaj estimata movadano, malbonŝance por si ekgvidis UEAn en la plej malbona periodo, kiam iĝis tutklare, ke la antaŭaj modeloj ne funkcias, sed la novaj jen ne ekzistas jen ne estas realigeblaj.

Fettes povus fari multajn aferojn alimaniere, pli bone kaj pli akurate, sed certe li, nur unu homo, ne povis elakvigi la preskaŭ dronintan Titanikon — Titanikon, kiun persiste celis dronigi amaso da homoj. Ĉu iu alia kiel prezidanto povus savi la situacion kaj post la eksprezidantiĝo lasi la asocion en malpli senesperiga stato? Probable, sed ĉiuokaze estus ne esence pli bone.

Laŭ mi, la gvidantoj de la movado ege subtaksis kelkajn minacojn kaj perspektivojn kaj inverse supertaksis kelkajn fenomenojn. La gvidantoj estis multnombraj, tute ne necesas mencii konkretajn nomojn. Praktike respondecas ĉiuj, kiuj rajtis je signifaj decidoj ekde proksimume 1990, kaj ilia strategia blindeco ne permesis al la movado evolui kaj eviti la nunan staton.


Grigorij Arosev

Plej grave subtaksita estis la falo de intereso al Esperanto, kio siavice estas kaŭzita de la tutmondiĝo, la fulmrapida evoluo de la interreto kaj la domina disvastiĝo de la angla lingvo.

Nur eta malplimulto rilatas al Esperanto kiel al io kara (mi mem estas el la malplimulto, cetere), kaj ajna aktivado estas signo de ĝuste tia rilato. Sed kiom da esperantistoj aktivas? Miloj en la mondo. Nepre ne dekmiloj. Kiom da vivantaj homoj kun iu ajn sukceso lernis Esperanton? Mejloŝtona demando, sed certe multoble pli ol la kvanto de la aktivantoj.

Plejpartego de la eventualaj konantoj de Esperanto rilatas al la lingvo tre utilece: se oni povas atingi siajn celojn (tramonda komunikado, akirado de informoj, vojaĝoj) pli facile ne lernante la novan strangan lingvon kaj ne profundiĝante en ties kulturon, kial lerni ĝin? La samo rilatas al la jamaj esperantistoj, kun la precizigo ke oni ne volas daŭrigi la uzadon de la lingvo se oni ne vidas realan utilon de tio. Espereble neniu el la racie pensantaj movadanoj kredas ke nun povas serioze temi pri lingva egaleco kaj neŭtraleco kaj ke iu (escepte de eventuale kelkaj individuoj) povas ekardi pri Esperanto pro la menciitaj plene ĥimeraj celoj. Do, la falo de la intereso pri Esperanto estis simple neevitebla, sed oni subtaksis tion.

La neglektado de la interreto estas plia doloro. La nuntempa stato estas hontinda: ni havas nur kelkajn funkciantajn servojn por la tuta E-mondo, apenaŭ eĉ kelkdekojn. Pri la “nova retejo de UEA” oni eĉ ne plu ŝercas: la afero jam delonge ne estas ridinda. Sendube iam ni havos ĝin, sed ĝi same sendube je la tago de sia apero jam estos eksmoda (ni esperu almenaŭ ke la servoj funkcios).

Per kio oni povas allogi homojn lerni Esperanton? Per pratempaj libroj? Per malaktualiĝintaj servoj? Per bombastaj sloganoj? Ne! Nur per modernaj retaj servoj, kiuj devas esti liverataj rapide, kvalite kaj kun plaĉa aspekto. Tiaj servoj povus ebligi gajni monon, tamen oni devas investi monon en la projektojn, sed unue — generi ideojn kaj priparoli ilin en eksperta rondo. Estas la jaro 2019. Kiujn taskojn, krom la plej bazaj, havas la nova estraro de UEA? Terminologio. Aktivula maturigo. Scienca kaj faka agadoj. Ĝemelaj urboj.

Kie estas estrarano pri interreto? Pri kontaktoj kun mondaj gigantaj konzernoj, kiujn oni eble povus interesigi pri Esperanto? Pri bitigo de la arkivoj de UEA? Mankas. Mankas. Mankas. Ĉu vere ĝemelaj urboj estas pli gravaj?

La junulara movado estas en multe pli danĝera situacio, kaj la disfalo de la antaŭa konsisto de la TEJO-estraro estas en si mem jam diagnozo. En ĵusa teksto ĉe Libera Folio oni povas legi jenon: ”Junuloj ne povas plani sian vivon du jarojn antaŭen, kaj tial ne emas akcepti sindevigon por tiel longa tempo”. Tuj aperas demando: ĉu nun la vivo tiom forte malfaciliĝis? Kial pli frue tio (planado de vivo du jarojn antaŭen) estis ebla, kiam estis multe malpli da komunikrimedoj kaj entute malpli da ebloj por aktivado, kaj ne plu eblas nun?

Ne pensu ke mi oldule suspiras pri la “tempoj de nia juneco” — tute ne. Sed estas ja fakto: pli frue TEJO-prezidantoj kaj aliaj estraranoj ne nur estis elektataj por du jaroj, sed nemalofte ankaŭ restis por dua mandatperiodo. Nun tio restas nur revo. Kial? Verŝajne estas malpli da respondeco antaŭ la movado. Sed eĉ pli verŝajne — simple ne sufiĉas la homaj rimedoj, ne estas sufiĉe da novaj kaj junaj esperantistoj en la mondo. Mian supozon pri la kialoj legu sube.

Sed ĉio supre menciita ne estas la plej granda malfeliĉo. La plej granda estas la manko de rezulto. Iu ajn aktivado de esperantistoj jam delonge havas preskaŭ nulan efikon, ofte la efiko estas eĉ minusa. Oni juĝu laŭ la rezulto(j), nur tio estas la sola objektiva kriterio. Ĉiuspeca agado de esperantistoj estas direktita internen, ne eksteren. En nia okazo tio estas signo de nepra degradiĝo, kiu frue aŭ malfrue eksentiĝos.

Kio venos? Laŭ mi, nenio bona. UEA daŭre pli kaj pli malgrandiĝos kaj perdos pli kaj pli da membroj, sed neniam (almenaŭ dum nia vivo) oficiale malfondiĝos. TEJO plej verŝajne jam baldaŭ ekzistos nur surpapere. Agado en la unuopaj landoj poiome ĉesos, eble post paro da jardekoj, sed ĉesos. Malaktiviĝo de la landaj kaj fakaj asocioj estas sekvo de la samo: oni ne vidas progreson, ne vidas celon kaj pro tio malaktiviĝas.

Plej facile estus komenti mian tekston per la vortoj ”Ba, estas pesimisma deliro”. Sed se vi ion tian skribos, mi petas ankaŭ plej konkrete klarigi, kio povas esti bazo por pli optimisma rigardo en la estonton.

Grigorij Arosev

Artikoloj en la rubriko “Vidpunkto” reprezentas nur la opinion de la verkinto kaj ne de la tuta redakcio de Libera Folio. La redakcio daŭre bonvenigas artikolojn por la rubriko “Vidpunkto” pri ajnaj temoj rilataj al la Esperanto-movado.

Un premio recordo per la campion de un jua video

Un adolesente esuan ia gania $3 milion par deveni la campion de mundo de Fortnite, un jua video. Esta es un premio recordo en la istoria de sporte video, e $30 milion ia es divideda entre la vinsores.

Kyle Giersdorf, ci ave 16 anios, ia vinse en la parte solo de la compete en la Stadio Arthur Ashe en York Nova, cual es plu famosa per sua ospita de la torneo “US Open” de tenis.

Gielsdorf, de ci sua nom enlinia es Bugha, ia sta riente e negante con testa la rujis de la fola cuando sua nom ia es anunsiada.

El ia dise ce el intende garda la plu de sua premio. “Me desira sola un table nova e cisa un table per mea trofeo.”

La jua final ia es descriveda par la comentores como “un core de vinse riable”, car la vinsor ia reali la defeta de sua oposores con surie a sua fas.

On vide la aveni como un momento major en sporte video, un industria con valua estimada de bilion dolares en 2019.

An tal, la recordo per la coletiva la plu grande de premios va es rompeda par un plu aveni, la Internasional, en agosto.

En la finales de Fortnite, 100 juores ia batalia sur scermos jigante de computador. Cuatrodes milion juores ia atenta cuali en des semanas de compete enlinia. Plu ca 30 nasiones ia es representada.

La jua envolve 100 persones poneda sur un isola do los debe trova armas, construi strutures, e elimina lunlotra asta cuando un juor emerji vinsente.

Lo ave 200 milion juores rejistrada tra la mundo e on pote descarga lo sin paia, ma juores pote spende mone par compras en la jua.

On pote jua solitar, o parteninte a un ecipo de cuatro o dudes membros, ci pote es o amis o persones nonconoseda.

En la mense pasada, la creores de la jua, Epic Games, ia es interogada par parlamentores brites sur esce los fa sufisinte per serti la eda de juores, e per promove la reposa de usores pos sesiones longa de jua.

Inondas trapi un tren de pasajores prosima a Mumbai

En Barat, 1050 persones ia es salvada de un tren cual ia deveni trapida par un inonda, prosima a Mumbai.

Elicotores, barcos e sumerjores ia es enviada cuando la Mahalaxmi Rapida ia es encaliada, prosima a la vila Vangani, a la sera de venerdi.

On ia comanda la pasajores a resta en la tren, do los ia ave no comedas e no acua tra 15 oras.

Imajes publicida par la Forte de Responde a Desastres Nasional mostra la salva de pasajores en barcos de cauxo.

La compania Ferovia Sentral ia dise ce tota pasajores, incluinte nove femes ensinta, ia es estraeda e prendeda a securia.

Un campa tempora es instituida en la prosima, con comedas e furnis medical, e otra modos de viaja es organizada per la pasajores afetada.

Semanas de inondas de monson en Asia sude ia mata ja plu ca 600 persones.

La plu partes de la vilas Vangani, Badlapur e Ulhasnagar es sumerjida par pluves forte cual ia colpa la rejion, levante rios local.

Otra modos de transporta en Mumbai es ance afetada par inondas. 11 volas ia es canselada e alga otras ia es diverjeda a via de la airoporto.

Tremateras mata en la Pilipinas

Du tremeteras en un provinse de la Pilipinas ia mata a la min oto persones e ia feri desuples plu.

La tremateras, de grados 5,4 e 5,9, ia aveni en Batanes, un arcipelago en la norde de la pais en la temprana de oji.

La maior, Raul de Sagon, ia dise ce sirca 60 persones ia es ferida. Multe ia es en sua casas cuando la tera ia trema.

On no ia avisa un risca de tsunami.

Un sarjento de polisia ia dise: “Nos ia vide casas secutente. Alga de la mures de la casas ia colasa e ia cade sur la vitimes. Alga persones ia mori car los ia es profonda dorminte, car lo ia es ancora temprana.”

Imajes postada a redes sosial par la Crus Roja Pilipina mostra casas reduida a detrito.

La Pilipinas es un parte de la Anelo de Foco sirca la Mar Pasifica, un zona sismica major cual ave un de la linias de falia la plu ativa de mundo.

La komitato ne tuj buĉos la oficejon

La komitato de UEA en Lahtio diskutis la proponojn de Mark Fettes pri pliaj drastaj tranĉoj en la Centra Oficejo, sed postulis pli profundan analizon antaŭ ol fari konkretajn decidojn. La buĝeto por 2020 kun planata deficito de 63.000 eŭroj estis aprobita senŝanĝe.


La komitato diskutas la buĝeton 2020.

La raporto de la eliranta prezidanto pri la financa situacio de UEA kaj pri drastaj paŝoj laŭ li bezonataj por savi la asocion estis unu el la ĉefaj temoj dum la kunsido de la komitato de UEA en lundo. La temo estis traktita en fermita kunsido de la komitato, kiu daŭris du horojn.

Al la fermita kunsido, laŭ propono de komitatano Ans Bakker, sed kontraŭ la deziro de Mark Fettes, estis invititaj ankaŭ la du oficistoj kiuj ankoraŭ laboras en la Centra Oficejo kaj estas rekte tuŝataj de la tranĉoj deciditaj de la estraro pli frue ĉi-jare. Laŭ la propono de Ans Bakker ili devis rakonti pri la efikoj de la tranĉoj al la funkciado de la oficejo kaj ilia persona laborsituacio.

Fermitaj kunsidoj de la komitato de UEA estas ekstreme malofta okazaĵo. Pasintfoje tia kunsido kredeble okazis iam dum la prezidanteco de Ivo Lapenna.

Post la fermita parto de la kunsido la komitato formale notis ricevon de la raporto pri evoluvojoj de UEA, sed postulis pli profundan analizon antaŭ ol pluiri kun la proponataj paŝoj. Laŭ la komita decido necesas pli da alternativoj kaj analizo de iliaj konsekvencoj. Tiun laboron faros la komisiono pri financo, kiun gvidos komitatano Renato Corsetti.

Fordonaci la bibliotekon, fermi la libroservon, luigi la domon en Roterdamo kaj movi la reduktitan oficejon al malpli kosta lando estas kelkaj el la paŝoj kiujn la raporto de Mark Fettes proponas por solvi la financajn problemojn de la asocio. Laŭ Corsetti la financa komisiono nun planas kolekti kaj trastudi proponojn de ĉiuj membroj rilate la raporton:

– La komitato donis la taskon al la financa komisiono en la daŭro de ses monatoj pretigi konkretan plann kun alternativoj kaj kostoj rilate al la punktoj tuŝitaj en la raporto de la antaŭa prezidanto. Certe ni ekiros de la proponoj de Mark, sed ankaŭ novaj proponoj estas akcepteblaj.

Konkretaj dedicoj pri pliaj tranĉoj do estos faritaj plej frue en januaro 2020. Renato Corsetti supozas ke la realigo de iuj el la decidoj povos komenciĝi jam en 2020.

– Laŭ mia nuna ideo la paŝoj proponitaj de Mark estas bezonataj, sed la realigo certe postulos iom da tempo. Mi ĝojus, se ĉiuj povus esti realigataj en la daŭro de du-tri jaroj. Certe oni komencos en 2020, sed kelkaj el ili, ekzemple nova loko por la Biblioteko Hodler bezonos tempon.

La buĝeto por la jaro 2020 estis aprobita senŝanĝe en la vendreda komitata kunsido. La buĝeto antaŭvidas deficiton de proksimume 63.000 eŭroj. La buĝetita deficito por la jaro 2019 estas iom pli ol 141.000 eŭroj.

En la rubriko “movada evoluigo”, same kiel ĉi-jare, la sola planita elspezo temas pri prizorgado de la retejoj de UEA. Por tiu celo estas buĝetitaj 3.200 eŭroj.

Por la Jarlibro estas buĝetita nenio. La presita Jarlibro estis nuligita per decido de la komitato en Lisbono pasintjare, sed tiam oni promesis, ke oni anstataŭe plibonigos la retan Jarlibron. Tio tamen apenaŭ eblas sen financado, des pli kiam oni draste tranĉas la laborfortojn en la Centra Oficejo.

La kosto de la oficistaro estas buĝetita je proksimume 168.000 eŭroj, el kio la malnetaj salajroj estas 125.000 eŭroj. La salajrokosto estas tranĉita je 43 procentoj kompare kun la nuna jaro. En la rubriko “oficistaro” la sola buĝetero kiun oni ne tranĉis estas “kafo, teo, lakto”. Por tio oni daŭre buĝetas 100 eŭrojn, do iom pli ol dek cendojn tage por ĉiu oficisto.

Kontraŭ la akcepto de la buĝeto voĉdonis Ileana Schrøder kaj Rob Moerbeek, pro deklarita solidareco kun la oficistoj. Aldone Osmo Buller anoncis, ke li voĉdonus kontraŭ la buĝeto, se li ne devus foriri por kunsido pri postkongresa ekskurso kiun li gvidos. Laŭ Buller la buĝeto estas “farita en la spirito de la ĝisnuna financa politiko, kiu baziĝas sur tendencaj informoj”.

Neniuj formalaj ŝanĝoproponoj estis faritaj. Sin detenis naŭ komitatanoj, sed la buĝeto estis aprobita per klara majoritato.

Surbaze de la esploro fare de la ĝisnuna vicprezidanto Stefan MacGill, la komitato ricevis proponon pri eksigo de du aliĝintaj landaj asocioj, kiuj ĉesis plenumi la kondiĉojn. Ili ne plu aktivas kaj ne donas esperon pri reaktiviĝo. Temas pri Kotdivuara Esperanto-Asocio kaj Malta Esperanto-Grupo. La eksigon de tiu unua priprotestis Jérémie Sabiyumva, novelektita estrarano de UEA.

– Se ni nuligos ĝian membrecon, ni perdos fidon ne nur de esperantistoj en ĉi tiu lando, sed ankaŭ en aliaj. Tio damaĝus niajn rilatojn.

Post ioma diskuto la komitato decidis eksigi nur la landan asocion de Malto, malgraŭ rekomendo de la Afrika Komisiono de UEA.

– Mi pli fidas al Jérémie ol al la Afrika Komisiono, diris Renato Corsetti.

La resto de la Centra Oficejo respondis

Ĵaŭde posttagmeze en Lahtio okazis la tradicia programero “Centra Oficejo respondas”. Pro la lastatempaj tranĉoj okazintaj en la oficejo la respondantaj oficistoj de la CO tamen estis nur du, kaj demandoj temis interalie pri tio, kiu post la maldungo de la purigisto purigas la necesejojn.


Centra Oficejo respondas en Lahtio.

“CO respondas” estas unu el la kutimaj kongresaj programeroj, kiuj allogas multajn partoprenantojn. Ne alie estis ĉi-foje, kvankam sur la podio sidis nur la kasisto kaj konstanta kongresa sekretario.

Apud ili staris la ĝenerala direktoro, kiu iom amare komencis la kunvenon:

– La nomo de ĉi tiu programero estas malĝusta. Ĝi nomiĝas “CO respondas”, sed nun devus esti “La resto de la CO respondas”, ĉar la situacio pri nia laboristaro estas malbona.

Laŭ lia takso UEA momente havas malpli da financaj rimedoj, kio estas kaŭzita de membroperdoj, precipe inter la iamaj membroj-abonantoj. Krome, la asocio formanĝas sian kapitolon, kio kaŭzas ke la rentoj kaj gajnoj el investoj estas malpli kaj malpli grandaj.

Du laborantoj en la CO estas jam maldungitaj, al iuj aliaj oni limigas la laborhorojn kaj salajron. Efektive restas en la oficejo nun nur kvar dungitoj de UEA, el kiuj nur unu, la konstanta kongresa sekretario, laboros plentempe. La ĝenerala direktoro mem nur de tempo al tempo laboras en la oficejo.

Martin Schäffer certigis ke okazis analizoj kaj oni pripensis kiel organizi la laboron de la oficejo en la estonteco. Okazas plibonigoj kaj plurajn taskojn oni ne plu devas plenumi, ekzemple pri la sendado de invitleteroj kiu nun okazas per la interreto.

Li diris tamen, ke la tuta afero estas granda defio por la oficistoj.

Inter la kongresanoj kuradis nova estrarano, Jérémie Sabiyumva, kiu portis mikrofonon al ĉiu, kiu ricevis parolrajton.

Demandoj temis interalie pri tio, kial UEA ne vendas elektronikajn librojn, kaj ĉu oficistoj pretus translokiĝi, se oni movus la oficejon al alia loko.

El tiuj du demandoj neniu ricevis aparte klaran respondon. Unu el la ĉeestintaj oficistoj tamen demandis sin laŭte, ĉu la celo de ŝanĝo de la lando ne estus ĝuste liberiĝi de la oficistoj.

Post vico de demandoj estis tuŝita ankaŭ la temo pri maldungo de purigisto. Granda kaj malnova domo, en kiu troviĝas la oficejo, postulas profesian purigadon, oni atentigis.

– Ankaŭ mi purigas la necesejon, kiam mi estas en la CO. Kredu min, kvankam mi estas viro, mi scias purigi necesejon, replikis Schäffer.

Un serpente cade de la sofito de un legeria nijerian

En la stato Ondo en la sude-ueste de Nijeria, legores ia abandona ier sua sesion cuando un serpente ia cade de la teto.

Membros ia es a punto de comensa sua taxes de la dia cuando la serpente ia desende de un buco en la sofito. La persones en la salon ia fuji, incluinte regardores sur la balcon.

Un reporta dise ce la serpente ia morde nun, e ce ultima on ia mata e arde lo. Ma un otra dise ce lo ia serpe a via, nonferida.

Olugbenga Omole, un de la legores, ia comenta: “Acel salon es no plu secur per labora leginte, e par esta causa nos ia deside pausa pronto. La labora va es suspendeda per un tempo nondefinida.”

Fumiga de la compleso es projetada per oji, cuando la legores es asente.

Rekorda nombro da verkoj en la Belartaj Konkursoj

La nomoj de la premiitoj en la Belartaj Konkursoj de UEA estis diskonigitaj en Lahtio en ĵaŭdo. La kvanto da partoprenintaj verkoj estis rekorda: estis alsenditaj 171 verkoj el ĉiuj kontinentoj krom Antarkto. Tamen ne en ĉiuj branĉoj oni trovis verkon kiu laŭ la juĝantoj meritus la unuan premion.

Jen la rezultoj:

BRANĈO PROZO: partoprenis 31 verkoj de 22 aŭtoroj el 15 landoj (3 el Azio, 2 el Ameriko, 10 el Eŭropo).

Juĝkomisiono: Giulio Cappa, Tim Westover, Trevor Steele.

Tria premio: en egaleco al la verkoj “Fanjo”, de Ewa Grochowska el Francio, kaj “La plej granda tragedio”, de Ariel Bonkorpa el Britio.

Dua premio: al la verko “Venko de tempo”, de Christopher Lewis el Britio.

Unua premio: al la verko “La blua arbaro”, de Jesper Lykke Jacobsen el Francio.

 

SUBBRANĈO MIKRONOVELO: partoprenis 49 verkoj de 30 aŭtoroj el 19 landoj (2 el Oceanio, 6 el Azio, 16 el Ameriko, 25 el Eŭropo).

Juĝkomisiono: Giulio Cappa, Tim Westover, Trevor Steele.

Unua premio, premio Paula Adúriz: al la verko “Verŝajne”, de Christian Rivière el Francio.

La juĝkomisiono trovas menciindaj jenajn verkojn:

“Ŝafoj”, de Edmund Grimley el Britio, kaj “Teror-rakonto”, de Paulo Sergio Viana el Brazilo.

 

Jen la premiita verko:

Verŝajne

Miaj gepatroj arigis en si ĉiujn homajn kvalitojn. Ili kvazaŭ simbioze kompletiĝis. Objektive, oni almenaŭ rekonu, ke la evidentan senzorgecon de mia patro kompensis la konata memfido kaj efektiva fidindo de mia patrino.

La someron antaŭ mia naskiĝjaro mia patro maltrafis la starton de alloga krozado, en kiu mia patrino estis pasaĝero. Kun sia valizo en mano kaj memriproĉoj en la okuloj li korŝire konstatis, ke la ŝipo jam nereteneble foriras al la oceano.

Kiel konfirmis poste miaj du pliaĝaj gefratoj, se nia patro ne havus tiun fuŝan inklinon maltrafi jen ŝipon, jen nokto-trajnon, jen aviadilon, n i  v e r ŝ a j n e  e s t u s  n a s k i t a j.

 

BRANĈO TEATRAĴO: patroprenis 4 verkoj de 4 aŭtoroj el 4 landoj.

Juĝkomisiono: Wera Blanke, Serĝo Sir’, Giuliano Turone.

Tria premio: al la verko “Tutkorajn bondezirojn malŝlosajn”, de Grupo de Esperantistoj de Francilio 2018-2019 el Francio.

La dua premio kaj la unua premio ne estis aljuĝitaj.

 

SUBBRANĈO MONOLOGO AŬ SKEĈO: partoprenis 6 verkoj de 4 aŭtoroj el 4 landoj.

Juĝkomisiono: Wera Blanke, Serĝo Sir’, Giuliano Turone.

Unua premio, premio María Cuevas: al la verko “Maldikigi vortaregojn!”, de Roman Dobrzyński el Pollando.

La juĝkomisiono trovas menciindaj jenajn verkojn:

“Konfeso de murdunto”, de Asocio Esperanto-Grenoble el Francio, kaj “La tuta mondo estas teatro”, de Tatjana Auderskaja el Ukrainio.

 

BRANĈO ESEO: partoprenis 9 verkoj de 7 aŭtoroj el 7 landoj.

Juĝkomisiono: Gotoo Hitoshi, Antonio Valén, Giridhar Rao.

Dua premio: al la eseo “Stereotipaj komparoj en Esperanto”, verkita de Suso Moinhos el Hispanio.
Unua premio, premio Luigi Minnaja: al la eseo “Kodado en ‘La kato en la sako’, de Mason Stuttard”, verkita ankaŭ de Suso Moinhos el Hispanio.

 

INFANLIBRO DE LA JARO: partoprenis 5 infanlibroj de 5 eldonejoj el 5 landoj.

Juĝkomisiono: Edmund Grimley Evans, Ricardo Albert Reyna, James Rezende Piton

La premio ne estis aljuĝita.

 

BRANĈO POEZIO: Partoprenis 67 verkoj de 35 aŭtoroj el 22 landoj (12 el Azio, 1 el Afriko, 17 el Ameriko, 34 el Eŭropo).

Juĝkomisiono: Krys Williams, Ĵak Le Puil, István Ertl.

Honoraj mencioj: al la poemoj “Knabo dum rifuĝado”, de Yida Wei (Vejdo) el Ĉinio, kaj “Revoluciulo”, de Tatjana Auderskaja el Ukrainio.

Tria premio: al la poemo “Tor fiŝkaptas”, de Evgenij Georgiev el Kazaĥio.

Dua premio: al la poemo “Terra Incognita”, de Evgenij Georgiev el Kazaĥio.

La unua premio ne estis aljuĝita.

Laŭ gazetara komuniko de UEA.

Finna venko okazis en Lahtio

Duan fojon en la historio de Pokalo Zamenhof la esperantista futbalteamo gajnis en ludo kontraŭ loka teamo. Cento da spektantoj apogis la ludantojn per kantoj kaj krioj, kvankam la futbalado tempe koliziis kun aliaj publiklogaj programeroj.


La du teamoj post la ludo. Foto: Linda Weidmann.

Post salutvorto fare de la Ĝenerala Sekretario de UEA, Aleks Kadar, apoganto de TEFA ekde la unua matĉo en Bonaero en 2014, aŭdiĝis la himnoj de Finnlando kaj de Esperanto. La internacia Esperanto-teamo de TEFA, Tutmonda Esperanto-Futbala Asocio, en Lahtio ludis sian plej belan ludon ĝis nun.

La moderna historio de esperantista futbalo komenciĝis dum la Universala Kongreso en Bonaero 2014. Unuafoje oni ludis pri la Pokalo Zamenhof en Lillo 2015, kaj unuafoje la esperantista teamo gajnis en Seulo 2017.

En Lisbono la esperantista teamo malgajnis, sed la ludo en Lahtio estis granda sukceso. Neniam antaŭe la Esperanto-Selektitaro faris tiom da goloj. Neniam antaŭe estis tiom da virinoj en la teamo. La kvanto de virinoj estis 4, kaj la fina rezulto: 5-2. La kontraŭuloj ĉi-foje venis el la loka Lahtia teamo Tiinan Tiikerit.

Lunde, marde, merkrede trejnis la esperantista teamo. La plej multaj ludantoj estis varbitaj surloke komence de la kongreso.

Specialan dankon al Zdravka Boytcheva kaj Jimmy Stryhn Meyer, kiuj liveris kvin ludantojn al la teamo. La aliaj ludantoj venas el: Finnlando, Brazilo, Belgio, Pollando, Svislando.

La ĉielo kontribuis la sukcesan vesperon per birdlakta vetero.

Ĉeestis cento da spektantoj – kutima spektantaro. Povus esti pli, sed la ludo konkurencis komence kun la UK-programo, interalie la ḱomitata forumo pri komunumo, kaj fine kun la urba akcepto.

La verda publiko apogis la teamon per kantoj, krioj, ondoj. Finfine eblas uzi la ĝisostan ŝercesprimon: venis la Finna Venko. “Historia momento” estis esprimo ofte uzita dum kaj post la matĉo.

Gratulon al la trejnisto Juan Pablo Alvarez kaj al la la prezidantino de TEFA, Leticia Doormann.

Jen promesplena kaj vojmontra sukceso por la nova Estraro de UEA, elektita en Lahtio!

TEFA denove ludos, kun aliaj ludantoj, dum la IJK en Slovakio post unu semajno. Sukceson al TEFA!

La ludo spekteblas en la Facebook-paĝo de TEFA.

Aleks Kadar

VARMESO-REKORDO VINKITA

Hodie, 25ma di julio, ye 13 kl. 42 en Paris, la varmeso-rekordo anciena vinkesis e la temperaturo atingis 41° Celsius. Ed ico ne finas, nam on previdas ke dum la posdimezo la temperaturo iros til 42°. Nulatempe depos ke on enrejistrigas temperaturo en ta urbo (depos 1873) tala varmeso konstatesis. Nur en 1947, la temperaturo esis plu alta kam 40°, t.e. dum la 28ma di julio di ta yaro, la maxim alta temperaturo esabis 40,4°. Ma cayare en 2019, ol divenas rekordo obsoleta. Artiklo en la Franca. Por konsolacar la Franciliani, onu aludas la morgala temperaturo qua esos klare plu milda. 

Traversa la Manga sur un plance de jeto

Un inventor franses atenta traversa la Manga sur un plance de jeto.

Franky Zapata, un campion pasada de sci de jeto, espera traversa de Frans norde a England sude en sola 20 minutos.

La om de 40 anios ia enaira prosima a Calais e va prende carburante nova a media de la Manga par atera sur un barco.

El intende manteni la rapidia promedia de 140 cilometres per ora, viajante a 15 o 20 metres supra la acua.

La defia aveni oji per onora la aniversario 110 de la vola prima de avion a traversa de la Manga, par Louis Blériot en 1909.

Zapata ia parti de la plaia a Sangatte a sirca la ora nove de ora local. La minuto esata ia depende de la clima e trafica maral.

Si el susede, el intende atera en Dover, a distantia de sirca 35 cilometres.

Ante la vola, el ia dise: “Nos ia crea un modo nova de vola. Nosa no usa alas. On es como un avia: sua corpo es lo cual vola. Lo es un fantasia de mea enfantia.”

El ia averti ce la venta va complica cisa la traversa.

Zapata ia reseta multe atende pos la parade anial a la festa nasional franses en Paris a des dias ante oji, cuando el ia partisipa en un presenta militar sur sua veculo futurin.

La inventa, cual ave la grandia aprosima de un scet, es propulsada par sinco motores peti de jeto. Per carburante, lo usa cerosen tenida en la bolson de sua pilote.

L’EBRIESO

La ebria viro ne savas to quon lu agas

Karolus (Karl) XII qua esis rejo di Suedia, uladie perdabis, pro lua ebrieso, la respekto quan il devis al rejino, qua esis lua avino ; elu retretis tre chagrenita ad elua apartamento.
Dum la morga dio, pro ke el ne vidigis su, la rejo questionis pri la motivo di co, nam il obliviabis omno.
On savigis ca motivo da lu.  

Il iris a la chambro di ca altaranga persono :  

« Siniorino, il dicis, me jus saveskis ke hiere me kondutis male a vu, me venas por demandar pardono, e, por ne plus falar aden ca kulpo, me deklaras a vu ke me drinkis vino hiere lastafoye en mea vivo ».
Il egardis fidele la paroli dicita da il ca-okazione.
Depos ita dio, il drinkis nur aquo e lua sobreso esis tala ke ol kontributis same kam la militistal exerci igar ilu forta e robusta.

Segun VOLTAIRE

Parlamentores franses boicota un parla par Greta Thunberg

Greta Thunberg, ativiste adolesente contra la cambia de clima, ia critica legores franses ci ia burla el, en un parla a la parlamento cual ia es boicotada par politicistes estrema destriste.

La xica de 16 anios ia parla ier a la legores, urjente los a “uni per la siensa” de la clima cambiante.

El e otra enfantes ia es invitada a la parlamento de Frans par un grupo de politicistes multipartital. “Vos no debe escuta nos, ma vos debe escuta la siensa,” el ia dise.

On ia loda Thunberg, de ci sua protesta solo estra la parlamento svensce ia inspira un promove de greves climal par scolores, per sua parlas emosiante a politicistes.

Ma legores de partitos franses, incluinte la Republicistes conservaliste e la Reasembla Nasional a la destra estrema, ia dise ce los va evita sua parla en la parlamento.

Recomendante ce sua colaborores boicota la parla de Thunberg, Guillaume Larrivé, aspiror per gida la Republicistes, ia tuita: “Nos no nesesa gurus de la apocalise.”

Otra legores franses ia lansa insultas a Thunberg ante sua parla, nominte el “un profetesa en pantala” e “la Justin Bieber de ecolojia”. Julien Aubert, ci ance espera gida la Republicistes, ia sujesta ce Thunberg ta gania “un Premio Nobel de Teme”.

Jordan Bardella, un parlamento european per la Reasembla Nasional, ia egali la labora campaniante de Thunberg a “un tirania de emosia eterna”.

Membros de otra partitos, como la Verdes e En Marche, la sentristes de la presidente Emmanuel Macron, ia es plu suportosa de sua apare.

En sua parla, Thunberg ia responde a sua criticores e ia repete sua esijes ce governas ta ata rapida per restrinje emetes de carbono.

Parlante en engles, el ia dise ce enfantes como el ia deveni “la viles” car los ia osa dise a politicistes “cosas noncomfortante” sur la clima cambiante. “E mera car nos sita o reata a esta mesuras, esta fatos siensal, nos reseta cuantias nonimajinable de odia e menasas. Parlamentores e jornalistes burla nos e menti sur nos,” el ia ajunta.

La adolesente ia inisia un promove joven internasional pos fa un “greve de scola per clima” ante la parlamento de Sveria en agosto de la anio pasada.

Pos alora, el ia encontra la Pape e ia parla a la Parlamento European, vergoniante politicistes per lo cual el regarda como un manca de reata a la cambia de clima.

Thunberg ia es cruel atacada par jornalistes e troles en Twitter, ma politicistes usa tipal un retorica plu considerada cuando los critica el.

Parlamentores verde ia reproxa la tono bruta de la critica par legores franses. Delphi Batho, xef de la partito Jenera Ecolojia, ia dise: “Larrivé e Aubert fa un jua interna a dorso de la batalia contra la clima cambiante.”

Un rompe de eletrica tra la plu de Venezuela

Venezuela ia esperia un plu rompe major de eletrica, e la capital Caracas ia es entre la rejiones afetada. On crede ce no min ca 18 de la 23 statos de la pais ia perde sua eletrica.

La ministro de informa ia dise ce la problem ia es causada par “un ataca eletromagnetal”, e ce ofisiores labora per restora la sistem.

En marto, un serie de tal rompes ia aveni en Venezuela, incluinte un cual ia afeta tota 23 statos e ia dura tra un semana, creante mancas de furnis e provocante tumultas.

Un plu rompe en april ia pone partes grande de la pais en oscuria, ma lo ia dura tra mera alga oras, no dias.

Perdes acaso de eletrica aveni comun en Venezuela, do la economia ia colasa en un crise political.

Presidente Nicolás Maduro e otra ofisiores de la governa ia culpa terorisme e sabotas par sua oposores, alegante ance un envolve par la SUA. La oposores dise ce la rompes resulta de anios de froda e suinvesti.

La compania de eletrica Corpolec, cual es poseseda par la governa, ia reporta plu temprana ce la problem ia afeta sola partes de Caracas.

Juan Guaidó, xef de la oposores, e la presidente batalia ja de janero, cuando la prima ia usa la constitui per declara se como presidente tempora. El ia razona ce la votas cual ia reeleje Maduro per sua periodo du en 2018 no ia es libre e justa.

A pos, plu ca 50 paises, incluinte la SUA e la plu de nasiones en America latina, ia reconose Guaidó como la xef legal de Venezuela. Ma la militar potiosa de la pais, como ance aliadas influosa como Xina e Rusia, ia resta a lado de Maduro.

Un atenta par Guaidó per veni la militar a sua lado ia fali, e la pais resta pendente, con ce ambos omes reclama se como la presidente vera.

Discutes inisial entre la du ia aveni en Oslo en maio, ma los ia fali sin acorda. On ia recomensa los en la plu temprana de esta mense, denova su arbitra de la ministreria de esternas norsce.

Entretempo, la crise economial ia mali, e mancas de comedas e medisines ia deveni sempre plu grave.

On va move salmones par elicotor pos un lisca de tera

Miles de salmones canadian va es elicotorida a securia pos deveni trapida par un lisca de tera.

En junio, ofisiores ia trova ce la rocas ia bloci un parte de Rio Fraser en Columbia Brites, preveninte la salmon de nada contra la corente per ovipari.

Salvores ia spende semanas en prepara un metodo de vola la pexes par elicotor a un loca a la otra lado de la rocas cadeda.

Conservores de natur averti ce la pexes nesesa ovipari per no perili la popla local de salmones. Multe de la poplas umana nativa de Canada depende de la salmones per nuri se e per usas ritual.

On no sabe esata cuanto pexes es trapida, ma on crede ce sola 700 ia susede pasa tra la rejion afetada par la lisca, sin aida. Ofisiores no ia dise cuando la transporta va comensa.

On construi aora un stange per teni la salmones, de do los va es moveda a tances de entre 780 e 2700 litres cual un elicotor va porta a via de la rocas liscada.

La acua en la tances va es osijenida per aida calmi la pexes.

En cuando on construi la stange, otra laborores eticeti la salmones per pote trasa sua viaja a pos.

Ecipos ia atenta move la rocas la plu grande per fasili alga ce la pexes mesma pasa. Los ia prende a via ance rocas de un falesa prosima cual ta pote es perilosa per la persones laborante ala.

Nederlanda gazeto: ”Bankroto minacas la Esperanto-movadon”

Unu el la plej prestiĝaj gazetoj de Nederlando nun rakontas pri la financaj problemoj de UEA kaj uzas la Esperantan vorton “bankroto” en sia titolo. Laŭ Osmo Buller UEA nepre ne estas minacata de bankroto, sed la eliranta estraro kreis tian etoson. “Mi teruriĝas pensante, ke ĉi tiun artikolon oni legos ankaŭ en la bankoj de UEA.”


La titolo de la artikolo en la retejo de la gazeto Trouw.

“Bankroto minacas la Esperanto-movadon”, skribas la prestiĝa nederlanda taga gazeto Trouw en artikolo aperinta en la reto dimanĉe vespere.

“En Esperanto ĝi nomiĝas ‘bankroto’. La bankrotiĝo ankoraŭ ne okazis, sed la Esperanto-movado baraktas kun financaj problemoj. Tiuj estas tiel seriozaj, ke oni eble devos rezigni pri la ĉefa oficejo en Roterdamo”, la teksto komenciĝas.

En la artikolo estas intervjuita Martin Schäffer, la ĝenerala direktoro de Universala Esperanto-Asocio.

– Estas financaj problemoj, sed ne temas pri bankrotiĝo. Ni esploros alternativojn por solvi la problemon, Schäffer diras laŭ la gazeto.

La artikolo plu rakontas, ke la Esperanto-movado ĉi-semajne kongresas en Lahtio en Finnlando, kie nova estraro estos elektita, kaj eble aperos indikoj pri tio, en kiu direkto oni serĉu la solvojn. Martin Schäffer laŭ la gazeto konfirmas, ke unu el la alternativoj efektive estas forlasi Roterdamon kaj malfermi oficejon en malpli kosta loko.

Estas intervjuata ankaŭ profesoro Marc van Oostendorp, kiu naskiĝis en Roterdamo kaj rakontas ke li “ŝatis” viziti la Centran Oficejon tie.

– Se la Centra Oficejo devos esti fermita pro financaj problemoj, tio estos bato. Kompreneble la movado aĝiĝas, de longa tempo oni sentas nostalgian etoson, sed Esperanto estas lingvistike interesa, kaj nek vi nek mi spertos la morton de ĝia lasta uzanto.

Estas intervjuita ankaŭ profesoro Federico Gobbo ĉe la Universitato de Amsterdamo, kiu atentigas ke dum la organizita movado krizas kaj membronombroj falas, Esperanto disvastiĝas en interreto.

Estas rimarkinde, ke la sesjara periodo de Mark Fettes kiel gvidanto de UEA komenciĝis per lanĉo de Strategia Plano kun imponaj celoj, sed en ĝiaj lastaj tagoj unu el la plej prestiĝaj ĵurnaloj de Nederlando resumas la situacion de UEA per la vorto “bankroto”.

La antaŭa ĝenerala direktoro de UEA, Osmo Buller, asertas ke la panika etoso grandparte estas kaŭzita de la nun eliranta estraro:

– UEA nepre ne estas minacata de bankroto. La lasta estraro nur kreis tian etoson, kaj mi teruriĝas pensante, ke ĉi tiun artikolon oni legos ankaŭ en la bankoj de UEA. Temas pri granda malpropagando de UEA, kiu jam subfosis sian prestiĝon inter esperantistoj. Tio kaŭzis malkreskantan membriĝemon kaj aliĝemon al UK. Nun tio iĝis konata ankaŭ ekster Esperantujo, kie ĝi fariĝis malpropagando de Esperanto ĝenerale.

La komitato de UEA traktos la financajn problemojn de la asocio en fermita kunsido lunde posttagmeze.