Monthly Archives: July 2018

2018-W27 – Konflikt in Filipini

AUSKULTA REGISTRASION DE SON (aksentuasion espanik)

safe_image.phpSoldati filipinan partisipav konflikt kontre kombatatori pro nedependitet de Filipini sudik mahometan, parent ko Stat Mahometan. Konflikt avav komensed in diurn merkurdiik, kuande kombatatori avav eforsed okupar sentr de urb, e it durav desdu hori usk ke kombatatori av retired se a monteti. Kuatr kombatatori av esed mortifiked e du militanti, un soldat filipinan e un milisian lokik av esed vulnered. Obsidiasion pentamensik presianuik es reminisked per ist aveniasion. (PH)

<phoneme alphabet=”ipa” ph=”solˈdati filipiˈnan partisiˈpav konˈflikt ˈkontre kombataˈtori ˈpro nedependiˈtet ˈde filiˈpini suˈdik mahomeˈtan”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”paˈrent ˈko ˈstat mahomeˈtan”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”konˈflikt aˈvav komenˈsed ˈin diˈurn merkurdiˈik”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”kuˈande kombataˈtori aˈvav eforˈsed okuˈpar ˈsentr ˈde ˈurb”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈe ˈit duˈrav ˈdesdu ˈhori ˈusk ˈke kombataˈtori ˈav retiˈred ˈse ˈa monˈteti”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”kuˈatr kombataˈtori ˈav eˈsed mortifiˈked ˈe ˈdu miliˈtanti”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈun solˈdat filipiˈnan ˈe ˈun milisiˈan loˈkik ˈav eˈsed vulneˈred”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”obsidiasiˈon pentamenˈsik presianuˈik ˈes reminisˈked ˈper ˈist aveniasiˈon”/>.

Cloro ia es cisa usada en la ataca a Duma

Un organiza vijilante sur armas cimical dise ce cloro ia es cisa usada en un ataca contra la site Duma en Suria en april. La reporta tempora par la Organiza per la Proibi de Armas Cimica (OPCW) dise ce on ia trova “cimicales organica clorida diversa”, ma no indica de gases nerval.

Desuples de sitadanes ia es matada en la ataca contra la vila ocupada par rebelores en la rejion Guta Este prosima a Dimashq. La governa suri nega ce lo ia esecuta atacas par armas cimical. Pos la ataca a Duma, aviones militar de la SUA, Britan e Frans ia ataca blancos militar governal.

Potias nova ia es resente donada a OPCW per nomi los ci usa armas cimical. Sua investiga sur la ataca a Duma continua.

A 7 april, medicistes en Duma ia reporta ce on ia trae plu ca 500 pasientes a sentros medical con sintomes cual ia sujesta esposa a un cimical. Laborores de salva ia reporta ance un odor forte de cloro en la aira pos un ataca airal contra du locas en Duma.

OPCW ia envia un mision rexercante a Duma a sirca un semana a pos. Sua reporta aora dise ce du samples de silindres de gas a la sena ia indica positiva sur cloro.

Pos la ataca, un investiga par la Nasiones Unida ia dise ce la atesta sujesta la usa de cloro, ma ce alga persones ia mostra sintomes plu coerente con esposa a un gas nerval. An tal, la reporta par OPCW ia dise ce “no gases nerval organofosforal o produidas de sua descomposa ia es detetada” a la locas.

La aseja de Guta Este, un rejion cultival estra la capital do a la min 265 000 nonmilitares ia abita, ia dura tra sinco anios, e ia deveni la aseja la plu longa en istoria moderna. Lo ia fini en april, pos un ataca de du menses par fortes progovernal, suportada par atacas airal rusce, cual ia destrui casas, companias e ospitales e ia mata plu ca 1700 persones.

Canada esperia un semana de temperatur estrema

En Canada, tredes-tre persones ia mori en un onda de caldia forninte la parte sude de la provinse Quebec.

La temperatur nonormal ia comensa a un semana ante aora, e ia ateni 35°C con umidia alta. Persones ia mori a cada dia en esta semana. La plu de los ia ave entre 50 e 80 anios.

La caldia es la plu estrema cual la provinse ia esperia en desenios. On recomenda bevi multe acua e resta en ombra.

La site Montreal ia abri pisinas e construidas con frescadores per la usa de la popla. Respondores medical prima ia visita casas de 15 mil abitores perilida, per serti sua bonstate.

18 de la 33 moris ia aveni en Montreal, la site la plu poplada en la provinse. Otra moris ia aveni en la rejiones ensircante.

Ondas de caldia pote es spesial perilosa per persones multe joven o multe vea e debil. La plu de la montrealanes ci ia mori ia ave plu ca 65 anios, problemes medical esistente, e no frescador.

La temperatur promedia en Montreal en esta parte de la anio es sola 25°C. On predise ce la caldia va redui multe oji, cadente asta 24°C.

2018-W27 – Suborneso en Rumania

ASKOLTEZ SONA ENREJISTRURO (achento Angla Usana)

AP-_Vadim-_GhirdaIniciate dal du partisi guvernanta Rumaniana – socialdemokrati (la Partiso Socialdemokrata) e liberali (l’ Alianco di Liberali e Demokrati), centesisadekesep deputati votis en merkurdio por reformo judicial e nonadekesep votis kontre olu. Segun la reformo, persekuto kriminal di employati statal eventos nur kande la koncernato obtenabos ne-yusta profito por su ipsa o por sua sam-familiano. La prezidantulo anuncis esor kontre la nova lego koram la tribunalo konstitucal. (RO)

<phoneme alphabet=”ipa” ph=”init͡sˈjate dal du parˈtisi guverˈnanta rumanˈjana”/> – <phoneme alphabet=”ipa” ph=”sot͡sjaldemokˈrati”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”la parˈtiso sot͡sjaldemokˈrata”/>) <phoneme alphabet=”ipa” ph=”e libeˈrali”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”lə alˈjant͡so di libeˈrali e demokˈrati”/>), <phoneme alphabet=”ipa” ph=”t͡sentesisaˈdekesep depuˈtati ˈvotis en merˈkurdjo por reˈformo ʒudit͡sˈjal e nonaˈdekesep ˈvotis ˈkontre ˈolu”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈsegun la reˈformo”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”perseˈkuto krimiˈnal di emploˈjati staˈtal eˈventos nur ˈkande la kont͡serˈnato obteˈnabos neˈjusta proˈfito por su ˈipsa o por ˈsua samfamilˈjano”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”la prezidanˈtulo aˈnunt͡sis eˈsor ˈkontre la ˈnova ˈlego ˈkoram la tribuˈnalo konstituˈt͡sal”/>.

Xicos tai ancora trapida en un cava

En Tai, salvores batalia la clima per libri la des-du xicos e sua instruor de futbal ci es trapida en un cava inondada.

On previde la comensa de pluves forte pos un pico de dias. La nivel de acua va leva, menasante la loca do la grupo ia refuja se.

La provinse Chiang Rai ia esperia un periodo corta de clima seca en la dias resente. Aora on considera la modo la plu bon de retrae la grupo a securia.

La governor provinsal ia dise ce un posible es flota la xicos en jacetas inflable. El ia dise ance ce on instala linias de telefon en la cava afin la xicos pote parla a sua familias, ma la linias ancora no ia ateni la xicos.

On prende ance un telefon nova a la cava, car un presedente ia cade en la acua e ia sesa funsiona.

Si la pluve sesa per tempo sufisinte longa, on ave un posible ce la grupo ta pasea o flota tra la compleso de cavas, en loca de sumerji.

A presente, la viaja de la entra a la cava asta la grupo ocupa ses oras, e la reveni ocupa sinco. Multe de la xicos no pote nada, e on va debe ensenia a los la tecnica fundal de sumerjores si los va sorti en acel modo.

La militar tai ia dise ce si la grupo no pote sorti par sumerji, los va debe cisa spende cuatro menses en la cava asta cuando la inonda basi denova. On prepara comedas e otra furnis per acel situa.

On atenta redui la risca de plu inondas par pompi acua de la sistem de cavas. La nivel de acua ia cade tra plu ca 40 sentimetres de ier, tal ce salvores pote aora pasea tra un estende de 1,5 cilometres de la entra asta la cambra tre.

La xicos, con edas entre 11 e 16, e sua instruor de 25 anios ia entra a la cava a 23 junio cuando lo ia es seca, ma un pluvon subita ia bloci la sorti. On ia trova la grupo a lundi, sur un area peti de roca a sirca cuatro cilometres de la boca de la cava.

Un turiste mori sur Uluru

Un turiste japanes ia mori en asende Uluru en Australia sentral.

La om, ci ia ave 76 anios, ia colasa ier a sirca la altia media de la roca e on no ia pote revive el. On no trata sua mori como suspetosa.

De la desenio de 1950, a la min 37 persones ia mori en esta asende, cual on va proibi de otobre 2019. Tra tempo longa, la australianes orijinal ia demanda ce visitores no trepa sur la monolito jigante, car lo es un loca santa.

La polisia de la Teritorio Norde ia dise ce un elicotor ia vola la turiste a un sentro medical prosima, do on ia declara ce el ia mori.

Plu ca 250 000 persones visita la monumento, istorial conoseda como Ayers Rock, en cada anio. La mori la plu resente rejistrada ia es en 2010.

Autoriosas dise ce sola 16% de visitores entre 2011 e 2015 ia fa la asende, cual es presipe e ocupa sirca un ora de tempo.

En la anio pasada, la comite de la Parce Nasional de Uluru e Kata Tjuta ia vota unida per proibi la trepa par causa de la importa cultural.

Un declara a la pajeria de la parce dise: “Tro multe persones ia mori en atenta asende Uluru. Multe otras ia deveni ferida en la asende. Nos senti un tristia grande cuando un person mori o es ferida sur nosa tera.”

Nos anunsia la disionario primida de elefen

La labora longa per prepara e coreti la disionario primida de elefen es oji completida.

La Disionario de lingua franca nova: elefen–engles / engles–elefen va es disponable per compra ante la fini de julio. Vijila elefen.org per la apare de lias a lo.

La libro ave 14mm de largia, 21,5mm de altia e, con 622 pajes, plu ca 3cm de spesia. La parte elefen–engles coresponde a nosa disionario enlinia, e la parte du conteni la mesma informas en reversa, atendosa editada a un forma oportun.

Sur la covrente retro, la testo seguente presenta la obra:

Esta disionario bilingual es dirijeda a parlores de engles ci usa lingua franca nova, un lingua aidante internasional construida par George Boeree, prima publicida a la rede en 1998, developada par sua comunia tra du desenios, e aora comun conoseda – longo sua inisiales – como elefen.

La parte elefen–engles conteni plu ca 17 000 entradas xef e plu ca 6 000 espresas ajuntada; on trova plu ca 34 000 entradas xef en la parte engles–elefen. La libro ofre ance un resoma corta de la gramatica elefen, incluinte listas aidosa de parolas funsional, prefisas e sufisas.

Nos grasia Michael Everson, ci ia emprende la taxes major de tipografi e publici la libro. E per sita la prefasa: nos opina ce esta disionario va es un bon ajunta a vosa bibliotecas.

Baldaŭ dek jaroj da anglalingva blogado pri Esperanto

Ekde januaro 2009 la usona lingvoinstrua firmao Transparent Language regule aperigas anglalingvajn tekstojn pri Esperanto en sia retejo. De du jaroj la firmao, kies servojn uzas interalie la usona ministerio pri defendo, krome proponas bonkvalitan kurson pri Esperanto.

Ne multaj esperantistoj povas gajni monon per siaj scioj pri la lingvo, kaj apenaŭ ekzistas esperantlingvaj gazetoj kiuj pagas siajn aŭtorojn.

Tion tamen jam de multaj jaroj faras la usona lingvoinstrua firmao Transparent Language, kiu en sia retejo regule aperigas anglalingvajn blogaĵojn pri trideko da lingvoj. Inter tiuj, krom latino, la sveda kaj la irlanda estas ankaŭ Esperanto.

La unua ero en la blogo pri Esperanto aperis en januaro 2009, do proksimiĝas la dekjara jubileo. Dum kvin el tiuj jaroj Chuck Smith respondecis pri la blogaĵoj, kiuj aperadis proksimume unu fojon monate, sed foje multe pli ofte.

La blogaĵoj de Chuck Smith temis ne tiom pri la lingvo mem, kiom pri la Esperanto-kulturo kaj fenomenoj ligitaj kun ĝi. Kiom artefarita vere estas Esperanto? li demandis en unu el siaj blogaĵoj. En sia lasta blogaĵo ĉe Transparent Language li listigis la plej popularajn kaj interesajn tekstojn pri Esperanto aperintajn en la blogo dum la jaroj. Multaj el tiuj daŭre restas legindaj kaj diskonigindaj.


Chuck Smith.

Laŭ Chuck Smith la priesperanta blogo ĉe Transparent Language havis pozitivan efikon al la konateco de Esperanto en anglalingvaj medioj:

– Nu, certe, ĉar jen plia bonreputacia lingva firmao kiu serioze traktas nin. Vi povas vidi la komentojn. Ŝajne inter miaj artikoloj tiuj pri denaskuloj plej furoris. Same tiu pri literaturo. Ĝin verkis fantoma aŭtoro.

Post Chuck Smith la torĉon de priesperanta blogisto ĉe Transparent Language en aprilo 2017 transprenis Thomas Alexander. Liaj blogaĵoj havas iom alian direktiĝon ol tiuj de Chuck Smith:

– Chuck verkis ĉefe pri la Esperanto-kulturo, sed Transparent Language petis min verki pri la lernado de Esperanto. Mi pasigas plurajn horojn tage legante demandojn de lernantoj, do ne mankas al mi pri-lingvaj demandoj por respondi en la blogo. Mi vidas mian taskon jene. Mi devas skribi interesajn, utilajn kaj alireblajn artikoletojn pri la lernado de Esperanto, tiel ke kiel eble plej multaj lingvemuloj sciu la nomon Transparent Language. Mi tute ne scias ĉu mi sukcesas, kaj se jes, mi dubas ĉu Transparent Language havas bonan manieron mezuri tion.

Ekde majo 2016, Transparent Language krom la regulaj blogaĵoj kaj “vorto de la tago” proponas ankaŭ pagendan kurson de Esperanto. Diference de aliaj kursoj de Transparent Language, la kurso de Esperanto tamen ne havas vivan instruiston.


Thomas Alexander.

– La voĉa registrado en la kurso estas de Aaron Chapman (Arono de Radio Verda), kaj ĝi estas modela. Eblas provi la kurson senpage dum du semajnoj. Mi faris kaj mi opinias ke ĝi estas bona kurso – eble eĉ valora je la elspezo, se la lernanto vere kaj regule uzas ĝin dum tiu periodo, diras Thomas Alexander.

Ĉu vere tia investo en Esperanton povas valori la penon kaj monon por lingvoinstrua firmao?

– Mi ne kredas ke Transparent Language rekte gajnas multe per Esperanto. Mi konas nur unu personon kiu serioze pripensis aĉeti la kurson. Ŝi efektive konvinkis min ke ĝi vere estas bona aĉeto.

Supozeble la firmao gajnas tiom per iuj el siaj aliaj kursoj, ke la mono elspezita por Esperanto povas esti konsiderata marĝena ero de la reklama buĝeto, kiu helpas montri la multflankecon de la proponado. Certe multaj el la blogaĵoj daŭre restas valoraj, kaj meritas rean diskonigon – des pli, ke pliaj vizitantoj eble konvinkos la firmaon ankaŭ estonte uzi Esperanton kiel eron de sia enmerkatigo.

Baldaŭ dek jaroj da angla blogado pri Esperanto

Ekde januaro 2009 la usona lingvoinstrua firmao Transparent Language regule aperigas anglalingvajn tekstojn pri Esperanto en sia retejo. De du jaroj la firmao, kies servojn uzas interalie la usona ministerio pri defendo, krome proponas bonkvalitan kurson pri Esperanto.

Ne multaj esperantistoj povas gajni monon per siaj scioj pri la lingvo, kaj apenaŭ ekzistas esperantlingvaj gazetoj kiuj pagas siajn aŭtorojn.

Tion tamen jam de multaj jaroj faras la usona lingvoinstrua firmao Transparent Language, kiu en sia retejo regule aperigas anglalingvajn blogaĵojn pri trideko da lingvoj. Inter tiuj, krom latino, la sveda kaj la irlanda estas ankaŭ Esperanto.

La unua ero en la blogo pri Esperanto aperis en januaro 2009, do proksimiĝas la dekjara jubileo. Dum kvin el tiuj jaroj Chuck Smith respondecis pri la blogaĵoj, kiuj aperadis proksimume unu fojon monate, sed foje multe pli ofte.

La blogaĵoj de Chuck Smith temis ne tiom pri la lingvo mem, kiom pri la Esperanto-kulturo kaj fenomenoj ligitaj kun ĝi. Kiom artefarita vere estas Esperanto? li demandis en unu el siaj blogaĵoj. En sia lasta blogaĵo ĉe Transparent Language li listigis la plej popularajn kaj interesajn tekstojn pri Esperanto aperintajn en la blogo dum la jaroj. Multaj el tiuj daŭre restas legindaj kaj diskonigindaj.


Chuck Smith.

Laŭ Chuck Smith la priesperanta blogo ĉe Transparent Language havis pozitivan efikon al la konateco de Esperanto en anglalingvujo:

– Nu, certe, ĉar jen plia bonreputacia lingva firmao kiu serioze traktas nin. Vi povas vidi la komentojn. Ŝajne inter miaj artikoloj tiuj pri denaskuloj plej furoris. Same tiu pri literaturo. Ĝin verkis fantoma aŭtoro.

Post Chuck Smith la torĉon de priesperanta blogisto ĉe Transparent Language en aprilo 2017 transprenis Thomas Alexander. Liaj blogaĵoj havas iom alian direktiĝon ol tiuj de Chuck Smith:

– Chuck verkis ĉefe pri la Esperanto-kulturo, sed Transparent Language petis min verki pri la lernado de Esperanto. Mi pasigas plurajn horojn tage legante demandojn de lernantoj, do ne mankas al mi pri-lingvaj demandoj por respondi en la blogo. Mi vidas mian taskon jene. Mi devas skribi interesajn, utilajn kaj alireblajn artikoletojn pri la lernado de Esperanto, tiel ke kiel eble plej multaj lingvemuloj sciu la nomon Transparent Language. Mi tute ne scias ĉu mi sukcesas, kaj se jes, mi dubas ĉu Transparent Language havas bonan manieron mezuri tion.

Ekde majo 2016, Transparent Language krom la regulaj blogaĵoj kaj “vorto de la tago” proponas ankaŭ pagendan kurson de Esperanto. Diference de aliaj kursoj de Transparent Language, la kurso de Esperanto tamen ne havas vivan instruiston.


Thomas Alexander.

– La voĉa registrado en la kurso estas de Aaron Chapman (Arono de Radio Verda), kaj ĝi estas modela. Eblas provi la kurson senpage dum du semajnoj. Mi faris kaj mi opinias ke ĝi estas bona kurso – eble eĉ valora je la elspezo, se la lernanto vere kaj regule uzas ĝin dum tiu periodo, diras Thomas Alexander.

Ĉu vere tia investo en Esperanton povas valori la penon kaj monon por lingvoinstrua firmao?

– Mi ne kredas ke Transparent Language rekte gajnas multe per Esperanto. Mi konas nur unu personon kiu serioze pripensis aĉeti la kurson. Ŝi efektive konvinkis min ke ĝi ja estas bona aĉeto.

Supozeble la firmao gajnas tiom per iuj el siaj aliaj kursoj, ke la mono elspezita por Esperanto povas esti konsiderata marĝena ero de la reklama buĝeto, kiu helpas montri la multflankecon de la proponado. Certe multaj el la blogaĵoj daŭre restas valoraj, kaj meritas rean diskonigon – des pli, ke pliaj vizitantoj eble konvinkos la firmaon ankaŭ estonte uzi Esperanton kiel eron de sia enmerkatigo.

Mexico eleje un presidente nova

Andrés Manuel López Obrador, la aspiror sinistriste, ia gania clar la eleje presidental de Mexico.

Un conta rapida pos la eleje ier ia indica ce la maior pasada de la Site Mexico ia vinse con sirca 53% de votas, plu ca la duple de los de sua defior la plu prosima.

Ance la sondas a sorti ia predise un vinse per López Obrador, conoseda per sua inisiales AMLO. Sua oposores ia sede, lodante el sur sua vinse.

La resultas inisial sujesta ce José Antonio Meade, la aspiror de la partito governante, ocupa la loca tre. Sua Partito Revolual Institual ia domina la politica mexican tra multe de la sentenio pasada, ma sua popularia diminui aora.

En sua comentas publica prima pos la eleje, López Obrador ia dise ce la mision xef de sua governa va es la elimina de froda e esenta. El ia dise ce el va xerca ance “amia e coopera” con la Statos Unida.

Relatas con Washington es tensada pos la eleje de presidente Donald Trump, ci ia critica forte Mexico sur comersia e migra. Ma ier, Trump ia tuita un loda a López Obrador “sur deveni la presidente veninte de Mexico”.

2018-W26 – Incéndio dē vegetātiōne in Gránde Británnia et Hibérnia Septentriōnāle

ÁUDI PRÆLECTIŌNE SÓNITO (accéntu Bohēmico)

safe_image.phpDiffūsiōne dē gránde incéndio dē vegetātiōne advēni in mercúrio-díe in térra dē cérros in Saddleworth in Ánglia septentriōoccidentāle in Gránde Británnia. Dómos vīcīno es coācto ad ēvacuātiōne. Inceptiōne et diffūsiōne rápido dē gránde incéndio dē tres chīliomētros quadrāto dē úlices sícco (arbústos dē génere Úlex) advēni étiam in Glenshane Pass in Hibérnia Septentriōnāle. Ad cáusa dē calōre, vígiles exstīnctīvo dēbē es trānsportāto per aëróplano ad vīcīnitāte dē incéndio. (GB)

Un anunsia de locas nova de erita mundal

UNESCO, la organiza cultural de la Nasiones Unida, ia consenta en Barain per acorda alga locas monumentin tra la mundo cual on debe conserva per sua importa cultural, istorial o siensal. Esta locas va es legal protejeda su tratas internasional. Los inclui la seguentes:

— En la este de Oman, la site muronida Qalhat ia es un porto major en la sentenios 11 e 15. UNESCO descrive lo como “un atesta arceolojial unica” de la relatas entre la este de Arabia e la resta de la mundo.

— La isola Kyushu en Japan conteni un loca cristian de des viletas, un castel e un catedral, construida en la sentenios 18 e 19, cuando cristianisme ia es proibida en la pais. Esta loca refleta la ativia la plu temprana de misionores e colonistes cristian en Japan.

— Pos deveni un sentro de comersia global en la tarda de la sentenio 19, Mumbai ia inisia un projeta major de arciteta, creante construidas bela per abita e labora. Los en la stilo gotica victorian ave un aspeta clasica con balcones e verandas, e los de arte deco es sinemas, apartes e ospitales en multe colores.

— Al-Ahsa, en la este de la Penisola Arabi, es la oasis la plu grande de mundo. Umanas abita lo ja de la eda neolitica asta oji. Lo conteni ance jardines, canales, fontes, posos, un lago de drena, construidas istorial, locas arceolojial e 2,5 milion datilos. UNESCO descrive lo como “un esemplo esetal de interata umana con la ambiente”.

— La moncerias montanial Sansa en la sude de Tehan opera como sentros relijial de la sentenio 7. On ave sete templos conteninte patios abrida con salas de educa, paviliones e salones ornosa budiste.

— A oto locas arceolojial en Fars, un provinse irani, un misca de strutures fortida, palasios e planas de sites survive de la eda de la Impero Sasanan, de la sentenios 3 asta 5. Longo UNESCO, esta locas refleta no sola “la usa masimida de topografia natural”, ma ance la influe de arte roman e la tradisiones de la cultures acemenan e partian.

— Thimlich Ohinga en Cenia es la abiteria con mures de petra seca la plu bon conservada. Lo es situada a norde-ueste de la vila Migori, e es tipal de la rejion de Lago Victoria. On crede ce lo ia es construida en la sentenio 16, parente como un fortres per comunias pastoral e sua bestias.