La plej centra loko de la Lisbona kongresejo estas la enirhalo de la fakultato de juro. Super la pordo videblas la portretoj de du maldekstremaj studentoj mortigitaj en la 1970-aj, Ribeiro Santos kaj Alexandrino de Sousa.
Neniuj akraj kritikoj aŭdiĝis, kiam legantoj de la revuo Esperanto renkontis la redaktoran paron marde posttagmeze. Ĉefe zorgigis la publikon la risko, ke la papera revuo povos malaperi.
Dum mardo la vetero en Lisbono iom varmiĝis, sed la temperaturo daŭre restis sub 30 gradoj, do tute eltenebla kompare kun la varmego, kiun oni prognozas por jaŭdo kaj vendredo.
Laŭ la kongresa programo mardo estis “tago de kapabligo”, sed ne tute evidentas kion tio signifas, krom ke en mardo okazis la seshora programero “tago de lernado”. Okazis ankaŭ ekzemple kunsido pri la kongresa temo, prelego pri origamio kaj kunveno de la Eŭropa Komisiono de UEA.
Tre populara montriĝis la promesita prelego pri la tramoj de Lisbono, unu el la grandaj turismiaj vidindaĵoj de la urbo. La sufiĉe granda salono Barreto estis plenplena jam longe antaŭ la planita horo.
Multaj kongresanoj alportis seĝojn per kiuj ili blokis la koridorojn, aŭ stariĝis ĉe la muroj de la salono. Je la anoncita horo tamen ne aperis la prelegunto, sed alia persono, kiu anoncis, ke pro troa okupiteco de la respondeculo la prelego estis nuligita. Anstataŭe al interesiĝantoj estis proponita iom da instruado pri la portugala lingvo.
Mikaelo Bronŝtejn dum la marda koncerto.
Eĉ pli populara estis alia programero, kiu krome okazis laŭplane: la koncerto de Mikaelo Bronŝtejn kaj Sergeo la Terura, kiel li sin nomas. La salonego Carreira estis plenega, kaj ankaŭ tie multaj homoj staris en la koridoro ĉe la muro. La duopo prezentis ĉefe kantojn de sovetiaj bardoj en Esperanto. Inter la kantoj Mikaelo Bronŝtejn interese rakontis pri la historio de la nesankciitaj bardaj kantoj en Sovetio.
Pli frue dum la semajno Bronŝtejn en “aŭtora duonhoro” en la libroservo prezentis siajn lastatempajn verkojn, interalie la romanon “Mi stelojn jungis al revado” pri la sortoj de esperantistoj en la fruaj jaroj de Sovetio. Ĝi laŭ István Ertl “panoramas turmentajn jardekojn de Sovetio tra sortoj streĉe interplektitaj”.
István Ertl mem havis sian aŭtoran duonhoron en mardo. Dum ĝi li interalie prezentis la reviziitan tradukon de la romano “Sensorteco” de la Nobel-premiito Imre Kertész. La unua eldono jam de iom da tempo ne haveblas, kaj la nova traduko aperis ĉe Mondial tuj antaŭ la Universala Kongreso.
István Ertl dum la aŭtora duonhoro.
En mardo okazis ankaŭ la renkontiĝo de la redaktoroj de la revuo Esperanto kun la legantoj. Iom pli ol dudeko da interesiĝantoj kolektiĝis en la salono Yamasaki por aŭdi la geredaktorojn Dima Ŝevĉenko kaj Anna Striganova rakonti pri sia laboro kaj pri la perspektivoj de la revuo.
Centra temo dum la posta diskuto estis la demando, ĉu la papera revuo travivos la ekonomian krizon de UEA, des pli ke la nova membrokategorio “Baza membro”, enkondukita de la komitato en lundo, ne enhavas abonon de la papera revuo.
La redaktoroj opiniis, ke la papera revuo nepre devas plu ekzisti. Laŭ ilia ĝisnuna sperto la plej multaj legantoj preferas la paperan version, kaj krome ĝi havas gravan simbolan signifon. Ankaŭ la publiko ŝajnis forte opinii ke la papera eldono daŭre aperadu, eĉ se ne klaris, kiom oni pretas pagi por ĝi.
La redaktoroj rakontis ankaŭ, ke la reta kaj papera eldono nun estas identaj, kaj ke ne facile eblus eldoni apartan, pli ampleksan retan version, ĉar eĉ se la redakcio ricevas trioble aŭ eĉ kvaroble tiom da materialo, kiom povas trovi lokon en la papera eldono, granda parto el la materialo ne estas uzebla, kaj eĉ se ĝi ja estas uzebla, ĝi postulas multan redaktan laboron.
Ĝenerale la legantoj – aŭ almenaŭ tiuj, kiuj ĉeestis la kunvenon – ŝajnas kontenti pri la enhavo de la revuo, kaj precipe pri la fakto, ke ĝi nun denove regule aperadas. Ne estis multe diskutata la maniero, en kiu la revuo raportas – aŭ pli ĝuste ne raportas – pri la problemoj en UEA, sed la redaktoroj akcentis, ke nek la estraro nek la ĝenerala direktoro iel ajn provis limigi ilian liberecon.
La kunvenon ĉeestis ankaŭ la multjara provleganto de la revuo, Rob Moerbeek, kaj Anna Striganova kaptis la okazon danki lin pro lia grava laboro. Rob Moerbeek siavice atentigis ke ne malutilus, se krom la serioza enhavo la revuo foje havu lokon ankaŭ por io leĝera, humura.
La mardan programon finis du koncertoj kaj montrado de horor-filmo. Merkredo laŭkutime estos ekskursa tago, dum kiu jam atendeblas iom altaj temperaturoj.
Mark Fettes parolas dum la komitata kunsido en lundo.
En ekstra kunsido en lundo la komitato de UEA altigis la kotizon de membro-abonanto en riĉaj landoj de 64 eŭroj al 74 eŭroj. Por nura reta membreco oni pagos 44 eŭrojn jare. Kiom pagos loĝantoj de malpli riĉaj landoj ne tute klaras.
La renovigo de la membrosistemo estis la ĉefa temo de la komitata kunsido de UEA, kiu komenciĝis je 15.20 lunde posttagmeze, dudek minutojn post la anoncita horo. Ĉi-foje pri la malfruo ne kulpis la kongresejaj gardistoj, kiuj ja zorge observis ĉiujn pasantojn – ili tamen ne baris la pordon, kiel en sabato.
Anstataŭe la malfruon kaŭzis mem la komitatanoj, el kiuj la plej multaj ne alvenis ĝustatempe. Krome longan tempon postulis la fosado en stakoj de dokumentoj, kie la komitatanoj devis mem provi kunmeti la ĝustan kolekton de paperoj por la aktuala kunsido, kvankam sur la tablo ĉefe kuŝis paperoj pri la buĝeto, kiu tute ne estis traktita en lundo.
La kerno de la renovigo de la kotiza sistemo estas la forigo de la kategorioj MG (membro kun Gvidlibro) kaj MJ (membro kun Jarlibro), ĉar la kutimaj Gvidlibro kaj la Jarlibro laŭplane ne plu aperos. Anstataŭe estis proponata la nova kategorio “Membro per Reto”. Tiaj membroj pagos bazan kotizon, kiu en Nederlando venontjare estos 44 eŭroj. Ili ricevos aliron al ĉiuj retaj servoj, inkluzive de la elektronika versio de la revuo Esperanto.
Anstataŭ la Jarlibro aŭ la Gvidlibro, la membroj de UEA estonte povos trovi la samajn informojn, aŭ eble eĉ pli da informoj, en la nova membrospaco de la retejo de UEA. La ĝenerala direktoro de UEA, Martin Schäffer, tamen ne kuraĝis diri precize kiam ĉiuj informoj haveblos en tiu maniero, sed laŭ li tio ja okazos en 2019.
Pluraj komitatanoj plendis, ke ili ne ricevis dokumentojn, kiuj klare montrus ĉiujn detalojn de la proponata nova kotizsistemo, nek informojn pri tio, kiel la nova sistemo influos la financojn de UEA. Martin Schäffer klarigis, ke laŭ liaj kalkuloj UEA uzante la novan sistemon havos klare pli da kotizaj enspezoj en 2019 ol ĉi-jare, eĉ se la fina kvanto de membroj en 2019 ne superus la kvanton de membroj en la mezo de 2018.
Laŭ la ankoraŭ ne pritraktita buĝetpropono oni antaŭvidas kotizenspezojn de 156.700 eŭroj de individuaj membroj en 2019. En 2017 la sumo de la kotizoj pagitaj de individuaj membroj estis 134.281 eŭroj, do temas pri buĝetita kresko de proksimume 17 procentoj. (En 2018 oni buĝetis enspezojn de 143.120 eŭroj de la kotizoj de individuaj membroj, sed kiom realiĝos ankoraŭ ne klaras.)
La propono pri la nova kotiza sistemo estis en la komitata reta diskutejo forte kritikata de Osmo Buller, kiu tamen pro sanproblemoj mem ne povis veni al Lisbono. Laŭ li la nova sistemo per forigo de la plej malmultekosta kategorio (membro kun Gvidlibro) kaj samtempa forigo de la papera Jarlibro, kombine kun drasta altigo de la kotizo, certe forpelos multajn membrojn.
Krome li atentigis, ke la longe promesata nova retejo, kiu anstataŭu la paperan Jarlibron, povas lasi atendi sin:
– La nova sistemo estas administre pli komplika ol la malnova kaj la registrado kaj librotenado de la pagitaj kotizoj postulos multe da laboro. La Estraro ŝajnas fidi, ke almenaŭ tiurilate la nova retejo jam baldaŭ pretos kaj sekve eblos apliki la novan kotiz-sistemon jam ekde 2019. Mi emas pli kredi, ke ĝi ne estos baldaŭ preta kaj eĉ se jes, plej neantaŭvideblaj infanmalsanoj povos aperi kaj la tuto povos eĉ komplete panei. Temas pri afero, ĉe kiu oni ne aventuru. Tial mi pledas, ke oni ne ekapliku la novan sistemon jam ekde 2019 sed plej frue ekde 2020, kondiĉe ke la reteja bazo estos unue realigita. La Komitato ne fidu blinde al la certigoj de la Estraro, ke ĉio bone ekfunkcios jam ĉi-jare.
El la kritikoj de Osmo Buller dum la komitata kunsido estis tamen levita nur la plej malgrava, tiu pri la nomo de la nova senpapera membrokategorio. Renato Corsetti proponis, ke la kategorio nomiĝu “Baza membro”, kaj tiun ŝanĝon la komitato pli-malpli unuanime akceptis.
Cetere la diskuto ĉefe temis ne pri la konkretaj efikoj de la proponata nova sistemo al la kvanto de membroj kaj la financoj de la asocio, sed pri la plej justa maniero difini la kotizojn por loĝantoj de malpli riĉaj landoj. Laŭ komitatano Michael Boris Mandirola la kotizniveloj proponitaj de la estraro ne estis sufiĉe diferencigitaj.
Mandirola tial proponis, ke la kotizniveloj por la kvar malpli kostaj kategorioj estu difinitaj per matematika formulo, rekte surbaze de la meza enlanda produkto de la koncernaj landoj. Finfine tamen estos nur kvin malsamaj kotizniveloj, sed la niveloj laŭ la formulo de Mandirola iĝos malpli altaj ol tiuj proponataj de UEA.
Ne eblis precize scii, kiom la propono de Mandirola kostos al UEA, eĉ se Martin Schäffer post rapida kalkulo konkludis, ke se la membrokvanto restos la sama, la enspezoj kredeble sinkos je proksimume 8.500 eŭroj. Tiun sumon la komitato evidente opiniis akceptebla, ĉar ĝia granda plimulto voĉdonis por la propono de Mandirola.
Jam post la voĉdono Mandirola korektis siajn pli frue prezentitajn kalkulojn kaj klarigis al la komitato, kion ĝia decido signifas. Ĉar la baza kotizo por Nederlando estis difinita je 44 eŭroj, loĝantoj de la plej malriĉaj landoj laŭ li venontjare pagos du eŭrojn por membri en UEA.
La komitato kunsidas en salono Hodler.
Post kiam la komitato tiel rezignis je nekonata sumo en kotizaj enspezoj, komitatano Dietrich Weidmann proponis eĉ pli draste altigi la kotizon kiun pagas la loĝantoj de la pli riĉaj landoj, por plibonigi la ekonomian situacion de la asocio:
– Nun la situacio estas drasta, kaj tio postulas oferton de ni. La baza kotizo estu 50 eŭroj kaj ne 44.
La propono de Weidmann ne trovis subtenon de la komitato, sed li provis denove, kiam devis esti decidita la nivelo de la aldona sumo, kiun devos pagi membroj-abonantoj por ricevi la paperan revuon Esperanto.
Laŭ la propono de la estraro, la baza kotizo nun estos tiu por senpaperaj membroj. Tiuj, kiuj deziros plu ricevadi la paperan revuon Esperanto, devos pagi aldonan sumon kiu kovru la kostojn de la revuo. Tiu sumo estu sama por membroj en ĉiuj landoj.
Laŭ la propono de la estraro la prezo de la papera revuo por membroj estu 30 eŭroj jare, sed Dietrich Weidmann opiniis, ke la membroj-abonantoj prefere pagu 40 eŭrojn jare.
La ĝenerala direktoro de la asocio, Martin Schäffer tamen trovis la proponon tro drasta:
– Ni riskus ke estos tro malmultaj abonantoj. Se la prezo estos tro alta, en iu punkto ni atingos l apunkton, kie ni ne povos eldoni la revuon entute.
Michael Boris Mandirola opiniis, ke oni povus altigi la prezon de la revuo almenaŭ ĝis 35 euroj, ĉar tiuj, kiuj ne volas malavare subteni la asocion ajnakaze povos legi la revuon en la reto. Simile opiniis komitatano Maritza Gutiérrez el Kubo:
– Se ni volas trovi novajn vojojn, tiu prezo de 35 eŭroj estas akceptebla. Laŭ la evoluo de la mondo papero fariĝas io luksa. Rigardante kiel evoluas la mondo kaj kiel necesas amike rilati al la medio, mi subtenas.
Kontraŭis la altigon de la prezo de la revuo Dennis Keefe, kiu atentigis ke la papera revuo estas bona informilo kaj tial devas esti konfirmita.
Ankaŭ Renato Corsetti kontraŭis plialtigon – eĉ la prezon proponatan de la estraro li opiniis tre alta, kvankam li pretis ĝin akcepti.
– Se oni demandus nun al mi, ĉu mi volas pagi 30 eŭrojn por ricevi la paperan revuon, mi demandus, ĉu vi estas freneza. Mi ne pagus. Kaj mi konas amason da normalaj esperantistoj, por kiuj 30 eŭroj estas granda sumo. Mi volas diri, ke mi subtenas la proponon de la estraro, kvankam mi kredas, ke jam la prezo de 30 eŭroj perdigos al ni amason da membroj.
Ĝenerala direktoro Martin Schäffer atentigis, ke simpla abono de la papera revuo jam nun kostas 32 eŭrojn, kaj fine la komitato kun granda plimulto akceptis la proponon de la estraro. Do loĝantoj de Nederlando kaj simile riĉaj landoj en 2019 pagos 44 eŭroj por baza (reta) membreco en UEA, kaj pliajn 30 eŭrojn por la revuo. Jarlibron membroj ne plu ricevos.
Eventuale ja aperos ia jarlibreca eldonaĵo ĉiun trian jaron, sed se jes, ĝin la dezirantoj devos mem aĉeti, klarigis prezidanto Mark Fettes.
La kunsido estis longigita ĝis la 18-a horo, sed la tempo tamen ne sufiĉis por pritrakti proponon pri dumviva reta membreco. Pluraj komitatanoj esprimis konsternon pri la ideo, ke por 30 eŭroj loĝantoj de malriĉaj landoj povus ricevi dumvivan membrecon. La plua diskuto pri la temo estis prokrastita ĝis la lasta komitata kunsido, kiu okazos vendrede.
La plej grava temo en vendredo sendube estos la buĝeto de UEA por 2019, sed ne tute klaras, ĉu la buĝeta propono de la estraro plu validas, post kiam la komitato ŝanĝis ĝian bazon, malaltigante la kotizojn por malpli riĉaj landoj. Aliflanke ankaŭ ĝis nun malkongruo kun la realo plej ofte ne malhelpis al la komitato akcepti buĝetojn proponitajn de la estraro.
La demando pri la situo de la Centra Oficejo regule reaperadas, ĉar iuj asertas, ke UEA povus atingi gravajn ŝparojn, se la oficejo troviĝus en malpli kosta lando. La estraro tamen almenaŭ momente ne planas tian drastan ŝanĝon.
La solena inaŭguro. Foto: Maria Barcellos.
Dimanĉe je la 10-a horo estis solene inaŭgurita la ĉi-jara Universala Kongreso de Esperanto. La dua ĉefa programero post la duhora inaŭguro estis la tradicia ero “Estraro respondas”.
Pasintjare en Seulo tiu programero estis estis aranĝita en netradicia maniero, kun laŭtemaj grupoj. La eksperimento ne montriĝis sukcesa, kaj ĉi-jare la programero estis organizita en tradicia maniero, demando el publiko, respondo de respondeca estrarano.
La pasintjara dividiĝo je temaj grupoj post la ĉi-fojaj komencaj prezentoj estis kritikata, kvankam la prezidanto Mark Fettes diris ke tiuj kritikoj pli frue ne atingis liajn orelojn. Malmulte da aliaj plendoj aperis ĉi-jare, kvankam UEA eĉ laŭ la estraro estas en financa krizo kaj neniu havas bonajn respondojn kiel solvi tion.
El la publiko reaperis ankaŭ la ideo pri ebla translokigo de Centra Oficejo de UEA al lando, kie la salajrokostoj, la ĉefa parto de oficejaj kostoj, estus malpli grandaj. La prezidanto tamen ne subtenis la ideon almenaŭ momente, kvankam li ja ankaŭ ne povis diri, ke la oficejo neniam translokiĝos.
La situo en Roterdamo laŭ la estraro ja estas avantaĝa, ĉar Nederlando estas lando kie aferoj funkcias kaj mankas problemoj, kiuj povus esti gravaj aliloke. Tamen, kiom ni pretas pagi pro tiu avantaĝo? Tio estas la demando, Fettes rimarkigis.
Ankaŭ la argumento, ke la oficejo situu tie, kie aliaj internaciaj organizoj havas siajn oficejon, laŭ la estraro ne estas grava, ĉar la oficejo ekzistas unuavice por esperantistoj. Se ĝi situus en Parizo, Bruselo aŭ Vieno, esperantistoj ne multe vidus diferencon kompare kun Roterdamo.
La divido de taskoj ankaŭ al volontuloj estis diskutata, interalie rilate la artikolon de Libera Folio pri la uzo de la angla kun volontuloj kiuj ne scipovis Esperanton kiam ili alvenis.
En oktobro 2017 Libera Folio rakontis, ke novaj volontuloj ne plu bezonas scipovi Esperanton, kaj por komuniki kun ili la oficistoj devas paroli angle. Nun unu el tiuj volontuloj tamen unuafoje partoprenas UK-n kaj jam bone parolas Esperanton, rakontis la brazila estrarano Emilio Cid.
Krome al la oficejo rilatis la demando pri tio, kial la nova ĝenerala direktoro Martin Schäffer plejparte ne laboras en la oficejo. Laŭ la klarigoj prezentitaj en Lisbono, la estraro ja demandis la jamajn oficistojn en la Centra Oficejo, ĉu iu el ili pretus akcepti la direktoran taskon, sed neniu pretis, ĉar ili ne venis la oficejo unuavice por tiu laboro.
La manko de oficistoj en la Centra Oficejo estas problemo, kiun la estraro provis solvi per transpreno de kelkaj taskoj el oficistoj fare de estraranoj, oni klarigis en Lisbono.
Multaj esperoj estis ligitaj ankaŭ kun la nova retejo, kiu devus “baldaŭ” funkcii. La retejo devus fariĝi forumo por funkcii kiel agadejo, ne kiel diskutejo, diris Emilio Cid.
En aliaj demandoj temis interalie pri tio, kial UEA ne planas kongresi en Rusio aŭ Albanio, nome en landoj, kie neniam okazis Universala Kongreso.
Dimanĉe okazis ankaŭ ekumena diservo kaj pluraj fakaj programeroj. Je la 20-a horo granda parto de la kongresanoj kolektiĝis por la Nacia Vespero.
La 103-a Universala Kongreso en Lisbono komenciĝis sabate posttagmeze per komitata kunsido. La elekto de Trezoro Huang Yinbao kiel estrarano estis aprobita, sed la demando pri la elekto de pliaj novaj estraranoj estis prokrastita ĝis vendredo. Ĝis nun aliĝis al la kongreso proksimume 1.500 homoj el 73 landoj.
La komitata kunsido estis rekte elsendita per Facebook. Klaku la bildon por spekti.
La vetero en la ĉefurbo de Portugalio en sabato ŝajnis iom pli milda kaj ventohava ol la pasintsemajna vetero en pluraj aliaj eŭropaj landoj – la temperaturo en sabato estis inter 16 kaj 26 gradoj.
Tio estas sufiĉe agrabla por tiuj kongresanoj, kiuj alveturis el la momente preme varmegaj pli nordaj partoj de la kontinento. Por dimanĉo oni prognozas proksimume la saman veteron. Ekde merkredo tamen atendeblas altiĝo de la temperaturo, kaj por ĵaŭdo oni prognozas 36 gradojn.
La ĉi-jara kongresejo troviĝas en universitato de Lisbono, ĉefe en la jura fakultato kaj la rektorejo. La salono Hodler, kie okazas la komitataj kunsidoj, situas en la rektorejo. Ties pordoj estis baritaj de gardisto, kiu enlasis la komitatanojn nur dek minutojn post kiam la kunsido jam devis komenciĝi.
Al la atendantoj oni diris, ke la salono estas aranĝata. La kunsido fine povis komenciĝi je 14.20, kun dudekminuta malfruo. Krome mankis konektiloj por elektro por tiuj komitatanoj kiuj volis ŝargi sian komputilon dum la kunsido, kio instigis la unuajn kritikajn komentojn.
La salono estas iomete pli malgranda ol kutime por la komitatkunsido, sed tute sufiĉa, ĉar la publiko ne superis 15 kongresanojn. La komitato tamen estis decidopova. Por kvorumo necesas la ĉeesto de minimume duono el la komitatanoj, kaj jam je la unua kontrolo ĉeestis 36 el 66. Tuj poste venis 4-5 pliaj.
La ĉefa decido de la komitato, kiu estus devinta okazi hodiaŭ, nome la elekto de unu plia estrarano, estis prokrastita ĝis la vendredo, ĉar la komitatanoj ricevis la liston de kandidatoj nur duonhoron antaŭ la kunsido. La listo de kandidatoj por estrarano pri kongresoj kaj kulturo nun enhavas almenaŭ kvin nomojn, nome Brunetto Casini, Orlando Raola, Amri Wandel, kiuj kandidatiĝis jam pli frue, kaj aldone Fernando Maia el Brazilo kaj Arina Osipova el Rusio.
Krome Michaela Lipari miris, kial ŝia nomo ne aperas sur la listo. Ŝi diris, ke ŝi sendis la kandidatiĝon ĝustatempe kaj ricevis ankaŭ du subtenojn. En diskuto inter komitatanoj klariĝis, ke estis donitaj du retadresoj por kandidatiĝoj, el kiuj unu tamen ne funkciis, kaj la mesaĝoj senditaj al nefunkcianta adreso ankaŭ ne revenis al la sendinto.
Lipari tamen eventuale povos montri, ke la kandidatiĝo ja estis sendita de ŝi, kaj se la pruvo estos akceptita, ankaŭ ŝia nomo povus aperi inter la kandidatoj. La elekta komisono ne volis rekomendi iun el la kandidatoj, sed subtenas ĉiun el ili kaj lasas la elekton al la komitato, kiu eventuale devos voĉdoni plurfoje, ĉar la elektito devas ricevi subtenon de pli ol duono el la eblaj voĉoj. La elekto okazos komence de la vendreda kunsido.
Trezoro Huang Yinbao aperas en Kongresa Libro jam kiel estrarano de UEA, sed dum la komitata kunsido li sidis inter la ordinaraj komitatanoj, ne inter la estraranoj. Tio kaj la siatempaj problemoj rilate la retan voĉdonadon igis komitatanon Renato Corsetti demandi, ĉu Trezoro estas estrarano aŭ ne. Dum la reta voĉdonado Trezoro en marto ja ricevis pli ol duonon el la registritaj voĉoj, sed post la anonco de la rezulto du komitatanoj konstatis, ke iliaj voĉoj ne estis registritaj.
Al Libera Folio prezidanto Mark Fettes en majo diris, ke ne eblas certe scii, ĉu Trezoro Huang Yinbao estis valide elektita kiel estrarano. Nun Fettes precizigis, ke Trezoro efektive estis elektita al la estraro, sed ke la komitato havas rajton konfirmi aŭ malkonfirmi tiun decidon. La komitato tamen ne protestis kontraŭ la elekto, do supozeble dum la sekva kunsido Trezoro jam rajtos sidi kun la aliaj estraranoj.
Krom la kutimaj du kunsidoj, unu en la komenco kaj unu en la fino de la kongresa semajno, la komitato de UEA ĉi-jare kunsidos ankaŭ lunde posttagmeze. Dum tiu ekstra kunsido laŭplane estos pritraktata la plano pri nova kotiz-sistemo, kiu celas resanigi la financan situacion de la asocio. Pro financaj problemoj oni planas draste altigi la kotizojn kaj jam venontjare ĉesi eldoni la paperan Jarlibron.
Aldone dum la kongresa semajno okazos komitataj forumoj, dum kiuj diversaj temoj estos pli detale diskutataj por prepari la grundon por komitataj decidoj.
En sabato la komitato ankaŭ elektis tri novajn honorajn membrojn kaj du novajn membrojn al la honora patrona komisiono. Iliaj nomoj estas publikigitaj en la solena malfermo en dimanĉo. Krome estis starigita komisiono pri volontuloj.
La jarraporto kaj financa raporto estis akceptitaj kun relative malmulta diskuto. Diskuton vekis interalie la fakto, ke la kapitalo por dumvivaj membroj ne plu sufiĉas por kovri la kotizojn de dumvivaj membroj.
Mark Fettes iom ŝerce nomis kiel unu kialon tion, ke la dumvivaj membroj vivas tro longe. Inter la aliaj kialoj estis menciita la fakto, ke aliĝas tro malmulte da novaj dumvivaj membroj, ekzemple pasintjare nur dek.
Tamen la komitatanoj ne atentis la eble ĉefan kialon de la malkresko de la kapitalo por dumvivaj membroj, nome ke la financa merkato ne plu donas similan renton kiel oni dum pluraj jardekoj kutimis atendi.
Dimanĉe la kongreson oficiale malfermos la solena inaŭguro. Dimanĉe okazos ankaŭ la nacia vespero. La tuta kongresa programo unuafoje estas oportune legebla ankaŭ per poŝtelefonoj en la retejo de UEA.
Pli ol du cent kvindek homoj mortis en merkredo pro bombaj kaj pafaj atakoj en As-Suŭajda, plejparte loĝata de druzoj, en sudokcidenta Sirio ĉe la jordania limo. Kvar memmortigantoj atakis la urbon kaj uzantoj de armiloj kaj eksplodigiloj atakis plurajn ĉirkaŭajn vilaĝojn, kaptante garantiulojn. La atakoj estis faritaj de la Islama Ŝtato dum la ĉi-jara sud-siria ĝenerala atako kiel parto de la siria enlanda milito. Pli ol sesdek ĝihadistoj estis mortigitaj dum la atakoj. (SY)
Elas ave “indicas seria” ce un focon prosima a Atina, cual ia mata a la min 83 persones en la parte prima de esta semana, ia es ensendeda con intende.
La focon ia comensa a lundi e ia afeta viletas costal cual es popular con turistes. Sirca 60 persones es ancora tratada en ospital, e 11 de los es en state grave. Desuples de otra persones manca.
Salvores xercante un falesa en Mati, un vila costal, ia trova restas umana. Multe de la vitimes ia es trapida prosima a la falesa cuando la flamas ia estende rapida, intensida par ventas tan rapida como 120 cilometres per ora. Multe survivores ia es salvada par la mar, ma otra persones no ia pote ateni la acua.
Nikos Toskas, la ministro de proteje sitadanes, ia dise ce un otra focon prosima a Atina a alga oras plu temprana ia es ance inisiada con intende. Acel focon ia mata no person. El ia ajunta ce la state climal en la locas afetada par focones ia es “estrema par causa de cambia de clima”.
Plu temprana, Panos Kammenos, la ministro de defende, ia dise ce construidas nonlegal ia contribui a la desastre, descrivente la construi par abitores entre areas boscin como “un crimin” cual ia bloci la vias de fuji.
Kammenos ia es encontrada par persones coler cuando el ia visita partes ruinada par focones a este de Atina en esta semana. Cuando el ia ariva en Mati, el ia es ensircada par abitores local ci ia acusa el de abandona los.
Ma el ia dise: “Esta es un crimin de la pasada. Esta costa de Atina, tota esta imobilas, la majoria es sin lisensa, e los ia ocupa la costa sin regulas.”
Entre la persones mancante es Vassiliki e Sofia Philippopoulou, du xicas jemelo de nove anios ci ia es con sua avis, prosima a Mati, cuando la focon ia aveni.
La multjara redaktoro de Libera Folio, Kalle Kniivilä, pro profesiaj kialoj forlasos sian postenon komence de septembro. Lige kun tio, la teamo de Libera Folio serĉas novajn kunlaborantojn.
Kalle Kniivilä en Sankt-Peterburgo en la strato, pri kiu temas lia plej freŝa libro, “La strato de Tanja”. Foto: Aleksandr Dimnikov.
La finndevena svedia ĵurnalisto Kalle Kniivilä kune kun István Ertl fondis Liberan Folion en aprilo 2003, kaj de tiam redaktas ĝin. Komence de septembro 2018 li tamen ekhavos novan postenon, kiu ne kombineblas kun aliaj engaĝiĝoj. La respondecon pri Libera Folio transprenos nova teamo, en kiu restas la alia fondinto, István Ertl.
Kiel ĝis nun, István Ertl unuavice zorgos pri la lingva kontrolo kaj serĉado de eventualaj temoj. La ĉefredaktoran respondecon akceptis Jukka Pietiläinen, eksa finna ĵurnalisto kaj esploristo pri ĵurnalistiko, kiu nuntempe gvidas finnlandan pensofabrikon Vasemmistofoorumi (“Maldekstra Forumo”). Krome la renovigitan teamon eniris la Berlina ĵurnalisto Grigorij Arosev, laboranta ĉe Deutsche Welle kaj gvidanta ruslingvan literaturan magazinon en Germanio.
Jukka Pietiläinen intervjuis sian antaŭulon pri la fono de la nun okazontaj ŝanĝoj en Libera Folio.
Jukka Pietiläinen: Kiu estas via nova posteno, kaj kial ĝi malhelpas al vi plu labori pri Libera Folio?
Kalle Kniivilä: – Temas pri sufiĉe grava ŝtata posteno, kiun mi trovas tre interesa kaj inspira. Ĉar oficiala anonco ankoraŭ ne estas farita, mi bedaŭrinde ankoraŭ ne povas rakonti, pri kiu posteno temas. Sufiĉu diri, ke ĝi rilatas kaj al mia ĵurnalista metio, kaj al miaj scioj pri Rusio. Pro la karaktero de la laboro ne taŭgas, ke mi en mia libera tempo okupiĝu pri privataj ĵurnalismaj projektoj.
Ĉu la posteno estas konstanta kaj vi lasos Liberan Folion por ĉiam?
– La posteno principe estas dujara, kun eblo al longigo kaze de ambaŭflanka deziro. Mia kondiĉo por akcepti la postenon tamen estis, ke mi havu ĝin nur dum unu jaro. La labordonanto konsentis pri tiu kondiĉo, kio laŭ mi montras ke oni efektive trovas min la plej taŭga persono por la posteno. Do, iam fine de septembro 2019 mi teorie denove povus esti disponebla por Libera Folio, se la nova teamo bezonos min.
Kun kiaj sentoj vi nun forlasas Liberan Folion?
– Mi nun kune kun István Ertl okupiĝadas pri Libera Folio de pli ol 15 jaroj. La kontribuo de István estis kaj restas tre grava, ne nur por certigi la fidinde altan lingvan nivelon de la artikoloj, sed ankaŭ en multaj aliaj manieroj. Grava estis ankaŭ la kontribuo de la multjara teknika respondeculo Jan-Ulrich Hasecke, kaj de multaj aliaj regulaj kunlaborantoj. Tamen la ĉefan respondecon pri la enhavo daŭre havis mi, kaj tial Libera Folio impresis kiel unuhoma projekto, kio ne nepre estas ideala. Mi nun forlasas mian postenon kun sento ioma malpeziĝo kaj volonte transdonas la torĉon al novigita teamo, kiu espereble sukcesos vastigi la temaron kaj allogi novajn kunlaborantojn.
Nun estas bona okazaĵo por trarigardi la laboron de Libera Folio. Kiuj estas laŭ vi la ĉefaj atingoj de Libera Folio?
– Nu, kiel mi ĵus diris, al multaj Libera Folio impresas kiel unuhoma projekto, strikte ligita kun mia persono. Tial ne tro taŭgus, ke ĝuste mi laŭdu ĝiajn atingojn. Tamen mi ja opinias, ke Libera Folio dum la pasintaj 15 jaroj iĝis la plej grava kaj rapida novaĵfonto almenaŭ pri iuj aspektoj de la Esperanto-movado, kaj specife pri la evoluoj en UEA. Tio tamen eble unuavice ŝuldiĝas ne al iel aparte elstara laboro de Libera Folio, sed al tio, ke la revuo de UEA ne plenumas sian taskon kaj konsekvence rifuzas rakonti pri la problemoj en la asocio. Pli nature ja estus, ke la membroj de UEA povu legi en sia propra revuo ekzemple pri la financaj problemoj de la asocio aŭ pri la problemoj en la Centra Oficejo.
Kiel vi vidas la pozicion de Libera Folio inter nuntempaj esperantlingvaj retaj gazetoj?
– Kiam Libera Folio estis fondita en aprilo 2003, ni deklaris kiel nian celon “sobre kaj kritike prilumi aktualajn evoluojn en la Esperanto-movado”. Ĝuste tiuj du vortoj, “sobre” kaj “kritike”, difinas la diferencon inter Libera Folio kaj la plej multaj aliaj ĵurnalismaj projektoj en Esperanto, sendepende de tio, en kiu formo ili aperas. Dum la pasintaj 15 jaroj la evoluo de la reto kompreneble ŝanĝis la pejzaĝon kaj aperis pli da sendependaj voĉoj kun sobra kaj kritika rigardo al diversaj fenomenoj en Esperantujo. Tamen daŭre ŝajnas al mi, ke ĝuste Libera Folio sukcesas logi al si la legantojn, kiuj interesiĝas pri io plia ol la tradiciaj raportoj pri ĉiam novaj sukcesoj de la Movado. Mi tre esperas, ke lige kun la ŝanĝoj nun okazontaj en Libera Folio iuj el tiuj legantoj konsentos iĝi kunlaborantoj, por certigi la pluvivon kaj evoluon de nia bulteno.
La lasta demando: Vi lastatempe produktis ĵurnalisman libron ĉiujare, ĉu via nova posteno portas materialon por eventuala nova libro?
– Dum la venonta jaro mi tutcerte ne havos tempon verki novan libron, sed mi ja certas, ke la nova posteno portos al mi multajn interesajn spertojn kaj sciojn. Tiuj certe poste utilos al mi en plej diversaj manieroj, kiujn mi ankoraŭ ne povas antaŭvidi.
Jukka Pietiläinen
Lige kun la foriro de Kalle Kniivilä Libera Folio serĉas novajn kunlaborantojn. Interesiĝantoj skribu al la redakcio aŭ kontaktu iun el la teamanoj kiuj ĉeestos la Universalan Kongreson en Lisbono.
La valua de asiones de Facebook ia cade par plu ca 20% ier, cuando la crese de revenu e usores de acel rede sosial ia fali sasia la espetas de investores.
La compania fronti un contrareata per sua trata de novas falsa e de privatia. Lo ia dise ce, a la fini de junio, lo ia ave 2,23 mil milion usores ativa mensal. Esta ia es plu ca en junio 2017 par mera 11% – la crese la plu lenta en plu ca du anios.
Lo ia averti ance sua investores ce sua crese de spende va esede sua ganias de revenu en 2019, reduinte la profitas.
Facebook espeta un lenti de revenu car persones comensa usa posibles nova de vide min anunsias comersial. Sua crese deveni ance propulsada par mercatos min profitosa ultramar.
Lo intende ance spende miles de miliones de dolares per boni sua metodos de monitori contenidas, trasa anunsiores comersial e prosede datos de usor. Esta partes de sua opera ia es resente esaminada par organizas regulante.
La compania, cual posese ance Instagram e WhatsApp, investi aora a posibles nova como video e realia virtual.
Inisial ier, sua asiones ia cade par sirca 12% en la oras tarda en York Nova, ma la perde ia aselera cuando la compania ia presenta sua projeta de spende.
Duminstante me lektas artikli pri la rezisto kontre la nazismo en Francia. La simbolo di ta rezisto esas la reprezentanto di Generalo De Gaulle qua sucesis unigar la diversa movadi di la rezisto en organizuro nomata CNR (Konsilantaro Nacional di la Rezisto). Il trahizesis e lor di kunveno en Caluire, proxim la urbo Lyon (21ma di junio 1943), il arestesis dal nazisti. Rikonocata e konsiderata kom la chefo dil rezisto, il tormentesis hororinde ma revelis nulo e nula nomo. Il mortis proxim Metz en treno qua transportis ilu a Berlin. On povas questionar su pro quo la Germani entraprezigis longa voyajo a mortonto dum ke ol povis nur male finar. Hodie on vovas multa stradi e skoli a Jean Moulin, il konsideresas kom modelo di la rezisto ed esas granda heroulo republikana. Yes, ma to quo fushas nulo (expreso quan ni uzas en la Franca) esas la fakto ke il esis ankore yuna (quaradek-yarulo), bone fotografebla e bele aspektanta viro. Il mortis ye la servo di la bona ideologio (olta qua vinkis lor la milito) ed havis seduktiva aspekto. Il esas ideala heroo romantika di la kombato kontre l’opreso
Fotografuro pri Jean Moulin
nacional-socialista e divenis l’ikono di la rezisto Franca di qua, nunepoke, on celebras kulto. Ma ni imaginez, nur dum instanto, ke il havabus aspekto simila a François Hollande, ex-prezidanto di Francia (dum 2012 til 2017) e qua esas vere nebela, on povas dicar mem leda viro. On, certe, celebrus la kurajo e l’abnego dil granda rezistanto François Hollande, ma nulo pluse, ed il ne divenabus l’ikono di la rezisto pro ke lua ledeso tote impedus voleto e posibleso di kulto. Ne esus multa stradi e skoli nomizita “François Hollande”, malgre lua nenegebla qualesi.
Existas altra kazo pri granda rezistanto, nome oficiro Honoré Estiennes d’Orves, profesionala militisto e granda patrioto. Il organizis quik pos la desvinko di 1940 rezisto-reto, kombatis kun kurajo,ma lu trahizesis por arestesar dal Germana okupanti e kondamnesis fusilagesar en 1941. Lu anke esis granda heroulo e mem aspektis plu bele kam Jean Moulin. Do, il devus esar granda ikono. Yes, ma il ne havis la bon ideologio, nome il esis royalista. Konseque la republiko volas vovar kulto nur a le sua e nule a royalisto, mem granda patrioto e bela viro. Opozite, François Hollande havus la bona ideologio ma nedezirinda aspekto. Jean Moulin havis la justa opiniono politiko e l’aspekto qua posibligas igar lu ikono e quaza santulo dil republiko. Fine, omno dependas de la kuntexto.
En Lau, on freta per trova survivores pos la colasa de un parario en la tarda de lundi. La colasa ia inonda alga viletas e ia mata a la min dudes persones. A la min sento persones manca ancora, e miles ia perde sua casas.
La parario ia es un parte de un projeta de enerjia idroeletrical cual envolve companias de Lau, Tai e Tehan (Corea Sude).
La autoriosas en la provinse Attapeu usa elicotores e barcos per atenta evacua viletanes trapida. Los ia apela a organizas governal e a otra comunias per furni aida como vestes, comedas, acua bevable e medisin.
Videos mostra survivores folida sur la tetos de sua casas sumerjida, o teninte enfantes e posesedas en cuando los vada tra acua.
90% de la parario ia es ja completa, e on ia intende comensa opera comersial lo en 2019.
En anios resente, Lau ia investi forte a potia idroeletrical, cual composa sirca 30% de sua esportadas. La governa intende dupli la produi de enerjia ante 2020, per deveni “la pila de Asia sude-este”. Ma grupos averti sur la efeto de la projeta a la ambiente e a la nasiones cual la rio suporta.
La granda usona lingvoteknologia entrepreno Lionbridge pagas por voĉlegado de frazoj en Esperanto. UEA kunlaboras pri la projekto, kiu celas plibonigi aŭtomatan parolrekonon en Esperanto. Tio supozeble estas bezonata por novaj servoj de Google.
En 2012 la giganta entrepreno Google surprize ekfunkciigis sian popularan retan tradukilon ankaŭ en Esperanto. La poŝtelefonoj de la sistemo Android, kiun ellaboras Google, de ĉiam ebligas facilan tajpadon de Esperanto-literoj. Esperanto eĉ iĝis intregra parto de Android, la telefona operaciumo de Google, bazita sur la libera operaciumo Linukso.
Nun ŝajnas ke ankaŭ la voĉrekona teknologio de Google, kiu iĝas ĉiam pli grava parto de la ĉiutago por multaj aktivaj uzantoj de poŝtelefonoj, estonte uzeblos ankaŭ en Esperanto. Tion eblas konjekti laŭ la enhavo de la frazoj, kiujn la granda lingvoteknologia entrepreno Lionbridge Technologies petas esperantistojn voĉlegi kontraŭ pago.
Lionbridge estas usona entrepreno kun kvindeko da oficejoj en pli ol 25 landoj. Ĝi okupiĝas ineralie pri tradukado kaj internaciigo de komputilaj programoj. Antaŭ kelkaj semajnoj Lionbridge komencis kontakti esperantistojn por peti kunlaboron pri nova projekto pri voĉrekonado.
Inter la kontaktitoj estis Andrej Grigorjevskij kiu respondecas pri la funkciado de la nuna retejo de UEA.
– Mi ricevis retleteron de reprezentanto de Lionbridge GSMI antaŭ tri semajnoj, en kiu estis prezento de la projekto kun la peto al UEA diskonigi ĝin. Mi plusendis ĝin al la direktoro de la CO, la ĝenerala sekretario kaj la prezidanto de UEA. Post iom da opiniinterŝanĝoj estis decidite anonci la informon al UEA-membroj, li rakontas.
Jam pli frue la entrepreno aperigis anglalingvajn alvokojn pri kunlaboro en Esperanto-grupoj en sociaj retejoj. Komence ankaŭ la formularo, kiun plenigu kunlaborantoj estis en la angla. Tamen por pli bone atingi esperantistojn la firmao rapide esperantigis sian alvokon kaj la formularon, kiun oni uzas por registriĝi por la laboro.
– Antaŭ kelkaj tagoj ili sendis al mi E-lingvan version de la invitletero kaj E-lingvigis la aliĝan formularon. Sekve de tio kaj ke la kvanto de partoprenantoj ankoraŭ estis ne sufiĉa (oni menciis pri strebataj 360 personoj), estis decidite ripete dissendi la inviton – al pli vasta listo de membroj, rakontas Andrej Grigorjevskij.
Tiuj, kiuj registriĝas, devas konfirmi, ke ili ne “konigos, diskutos, diskonigos aŭ dividos ajnan dokumenton, trejnmaterialon aŭ alian informon, ricevitan de Lionbridge, nek mi publikigos informon pri klientoj de Lionbridge aŭ iliaj nomoj”. Tial ne eblas certe scii, kion enhavas la esperantlingvaj tekstoj, kiujn la kunlaborantoj voĉlegas.
Tamen pluraj el la partoprenantoj private aŭ duonpublike ion rakontis pri la enhavo de la taskoj, kaj laŭ tiuj informoj eblas konjekti, ke plej verŝajne la mendinto estas Google. Krom ke estas menciitaj teknologioj de Google, en la voĉlegataj frazoj ripetiĝadas la vortoj “Hej Google!”, kaj multaj el la frazoj similas al Esperantlingvaĵoj jam uzataj de Google.
Esperantistajn partoprenantojn de la projekto aparte incitis la fakto, ke tre multaj el la frazoj kaj vortoj estas kriplaj aŭ eraraj. Laŭ Andrej Grigorjevskij povas temi pri tio, ke oni en la prepara frazo erare fortranĉis la lastan literon de frazoj.
Libera Folio: Ĉu vi aŭ iuj aliaj atentigis la firmaon pri la eraro?
– Jes, sed mi dubas, ke la atentigoj povas rapide atingi la programistojn. Tro grandaj strukturoj.
Andrej Grigorjevskij trovas kredebla la konjekton, ke la projekton efektive mendis Google. Tamen li atentigas, ke la mendinto teorie povas esti iu tute alia.
Sed kiu alia granda firmao entute pretus elspezi monon por io simila? Google evidente jam faris tion pri aliaj projektoj, kiel la tradukilo.
– Ekzemple mem Lionbridge GSMI. Tiu departamento pri Maŝina Racio ja estis por iu celo kreita. Eventuale ili povus eĉ havi ian sciencan esplorsubvencion. En la scienco oni havas amason da subvencioj.
Tamen plej kredeble efektive temas pri projekto de Google. Se la rezultoj estos integritaj kun la operacia sistemo Android, estonte dezirantoj povos doni ordonojn al siaj poŝtelefonoj en Esperanto.
Aldone eble pliboniĝos la esperantlingva parolsintezo de la tradukilo de Google. La nuna versio sonas ne kiel homo, sed kiel parolanta komputilo. Aliflanke ja temas pri parolanta komputilo.
On ia desconstrui la casas de sirca 30 mil persones en un visineria misera en Nairobi, la capital de Cenia, per crea spasio per un autovia nova con custa de $20 milion.
La abitores de Kibera, la visineria misera la plu grande de la site, ia es avisada a sola du semanas ante cuando los ia debe parti. Buldozeres ia avansa a lus prima, e on ia regarda sin potia.
La grupo per diretos umana Amnestia Internasional ia condena la descasis, ma ofisiores cenian ia dise ce la popla de la area ia es abitores nonlegal.
La abitores ia oposa la strada nova en corte, presentante du defias legal, ma ia perde en la anio pasada cuando un judor ia deside ce la autovia va benefica la popla. Autoriosas dise ce la autovia nova va redui la trafica en la ueste de la site.
A lundi, alga de la abitores de Kibera ia senta con sua posesedas e ia cria angusada.
Jacqueline Anzemo, un madre de tre enfantes ci ave 30 anios e ia abita en Kibera tra 16 anios, ia dise: “Nos ia es elevada asi, nos ia vade a scola asi, e nos ia sposi asi. Aora nos no sabe do nos va vade.”
Ance Arthur Shakwira ia oserva cuando on ia crase la loca do el ia abita tra plu ca du desenios. “Me ia prende mea posesedas a un visina. Mea sposa e enfantes ia move a la casa de mea frate per reposa ala per la presente. Me no sabe de do me va comensa. Nos no ia refusa ce la strada pasa, ma on debe considera nosa bonstate.”
On ia desconstrui du scolas prima e un orfaneria. Amnestia Internasional ia descrive la descasis como un trajedia nonlegal, notante la angusa de vide enfantes joven ci porta la posesedas de sua familias a via.
Irungu Houghton, la dirijor de Amnestia per Cenia, ia ajunta ce la desconstruis tradi un acorda ja fada per deside sur un projeta de relocali ante descasi.
La departe de la governa cenian per stradas urban ia refusa comenta direta, mera referente a un declara plu temprana en cual lo ia dise ce lo colabora con otra grupos per relocali la abitores.
Un politiciste controversa de la destra estrema, Jair Bolsonaro, ia declara formal ce el aspira la presidentia de Brasil en la eleje a esta otobre.
En sondas, esta ofisior militar pasada ocupa aora la loca du, pos la presidente pasada Luiz Inácio Lula da Silva. Ma Lula es en prison per froda e lo es nonprobable ce el va partisipa.
Bolsonaro ia coleri multe persones en Brasil con sua comentas raziste e omofobica. Ma sua suportores regarda el como un salvor en un pais criminosa. An tal, sondas sujesta ce el ta fali vinse an si el ta trova se en un rompelia.
Bolsonaro, ci ave 63 anios, ia anunsia se como aspiror ante sirca 3000 suportores aclamante a un asembla en Rio de Janeiro.
La congresor ia dise ce el va es representada par la Partito Sosial Libraliste, cual on no regarda como forte en la politica brasilera. Per esta razona, el va ave sola des secondos de tempo per la anunsias televisada de sua campania: un nonvantaje major en la compete presidental.
El ia dise: “Nos no ave un partito grande. Nos no ave finansia elejal. Nos no ave tempo televisada. Ma nos ave lo cual la otras no ave, cual es vos, la popla brasilera.”
Bolsonaro es segueda par miliones de brasileras en redes sosial, e multe persones descrive el como “la Trump de Brasil”. El recomenda laxi la leges sur fusiles per maneja la crimin, e es ance suportada par miliones de cristianes evanjelial per sua disposa noncomprometente contra la aborta.
Un viro ha attaccate humanos in un autobus pleno de passageros in venerdi in Lubeca, Holsatia, Germania del nord, super le costa baltic. Le vehiculo ha essite evacuate. Sex humanos ha essite lese per un cultello, un ha essite perforate e duo ha case al terra; tres ha essite criticamente vulnerate. Policia ha trovate un sacco dorsal, fumante mais non explosive, in le scena del crimine. Le suspecto, nate in Iran, ha essite superate per passageros e arrestate per policia. (DE)
En Barat, la governa ia cansela un imposta de 12% a tota produidas ijenial, pos menses de campania par ativistes.
La anunsia ia segue a un anio pos la introdui par la governa de imposta per tota benes, incluinte a 12% per produidas de ijenia menstrual. Campaniores ia dise ce la imposta va fa ce esta produidas deveni an min comprada en un pais do on estima ce cuatro de sinco femes e xicas ave ja no asede a tal cosas.
Surbhi Singh, fundor de un carital per promove consensia de sania menstrual, ia comenta: “Esta ia es un paso multe nesesada per aida xicas e femes a resta en scola e sua emplea, e a pratica bon ijenia menstrual. Esta va aida los a crese, a mostra sua potensia vera.”
Un otra campanior, Amar Tulsiyan, ia descrive la deside como “un vinse grande per cadun” en la pais.
La menstrua es un de la razonas xef de la abandona de educa par xicas en Barat. Multe otras es obligada a resta a casa car los no pote asede produidas ijenial. Alga femes usa telas o trapos acaso, cual porta un risca de infeta si los no es limpa.
Donce cuando la governa ia eticeti tal tampones e teletas como cosas lusosa, con imposta de 12%, lo ia provoca direta un campania per cansela esta, incluinte defias en corte e solisitas formal, de cual un ia colie plu ca 400 mil suscrives. En hindi, la imposta ia es nomida “lahu ka lagaan”, traduable como “imposta de sangue”.
La anunsia ce la campania ia susede ia es fada par Piyush Goyal, la ministro tempora de finansia, ci ia dise ce el es “serta ce tota madres e sores va es multe felis de oia ce teletas de fem es aora tra 100% esentada de imposta.”
Dece satellites natural (lunas) previemente non cognite ha essite discoperte circa Jupiter in martedi. Ergo il ha jam 79 lunas confirmate de Jupiter. Un ex iste lunas, S/2016 J 2, es notabile pro orbitar retrogrademente in comparation con altere lunas in su vicinitate, e illo pote collider con un ex illos in le futuro. On theoriza, que le luna, supernominate Valetudo secundo le granfilia secunde del deo roman Jupiter, poterea esser le ultime resto de lunas ancian de Jupiter.
En Tanzania, polisiores xerca un can detetante talentosa ci manca ja tra du dias. Hobby es capas de catura contrabandores a la porto Dar es Salaam par ole fusiles, ivor e drogas.
Kangi Lugola, la ministro de internas, ia permete un dia a la polisia per trova la can, ma asta aora los no ia susede. El ia dise ce lo es posible ce algun ia prende Hobby a via de la porto, do sola tre otra canes detetante labora aora.
El ia comenta: “Lo cual me ia oia sur esta canes es vera nonplasente. On informa me ce alga es luada per otra usas. Me es vera tristida par esta reportas, car esta canes es polisiores.”
En 2016, la SUA ia dona a Tanzania cuatro canes instruida per deteta ivor e drogas nonlegal a la porto e airoporto xef de la pais. Lo no es clar esce Hobby ia es entre los.
En Florida, SUA, un maior ia espresa sua regrete a tema de un duple ci on ia multa per miles de dolares cuando los ia recrea La Note Stelosa par Vincent van Gogh sur la esterna de sua casa como un gidador per sua fio autiste.
La consilio de Mount Dora, cual ia dise a ante ce la depinta viole la leges de la site, ia acorda ance ce la arte pote resta e ce la familia va reseta un paia de $15 000.
La duple ia dise ce la arte es intendeda per aida sua fio a retrova sua via si el ta deveni perdeda.
En julio de la anio pasada, on ia informa la jenitores Nancy Nemhauser e Lubomir Jastrzebski ce la depinta, cual covre la esterna de sua casa, no obedi la leges de sinia de la site e ta pote deveni un distrae per motoristes. Plu tarda, on ia multa los per $10 000 e ia comanda ce los repinti supra la arte.
Nemhauser ia oposa la judi e la litiga la consilio per viole la direto de la familia a espresa libre, comentante sur sua fio ce “el ta pote a la min descrive la casa de Van Gogh e persones ta pote aida”.
A martedi, la consilio de la site ia acorda unida sur la cansela de la multa e sur la paia a la familia. Maior Nick Girone ia espresa ance sua regrete a la duple, ajuntante ce sua site ave un istoria longa de suporta artistes.
La Note Stelosa es un de la obras la plu famosa par Van Gogh, e la casa ia deveni un atrae minor per turistes en la site, cual es situada a sirca 40 cilometres a norde-ueste de Orlando.
Focones savaje arde en multe partes de Sveria, an tan norde como la Sirculo Artica, provocante solisitas per aida internasional.
En la posmedia ier, 44 focones ia es flaminte, de Sami en la norde estrema asta la isola Gotland en la sude. Los es xef causada par un clima calda e un secia persistente. La servi meteorolojial nasional ia averti sur risca de foco en cuasi tota la pais.
Italia ia aida par envia des-tre persones en du “bombadores de acua” de Canadair, de cual cada es capas de porta 6000 litres de acua. Noria ia envia des elicotores per aida sua visina, ses a martedi e cuatro plu ier, an con la risca de focones simil en Noria mesma.
En alga partes, la focones arde ja tra dias, e car la clima continua es multe calda e seca, lo no pare probable ce los va sesa.
On ia evacua multe persones de sua casas en Sveria, e ia recomenda ce otras clui tota fenetras e otra abris de venti per teni la fuma a estra.
La focon en Jämtland es la plu grande e la plu rapida cresente. Sola en martedi, sua area ia dupli cuasi, de 1600 ectares a 3000. Pompores no ia susede conteni lo. On retira multe pompores de vacanse per forti la opera.
Nove avertis publica major ia es fada – un cuantia recordo – con ce la temperatur ia resta prosima a, o plu ca, 30°C tra un tempo notable.
Un ofisior de salva en Jokkmokk, un vila popular per turistes de inverno, ia dise: “La plu resente cuando nos ia vide focones savaje de esta grado ia es a des-du anios ante aora.”
La servi telefonal de crise en Sveria, SOS Alarm, ia dise ce lo labora estrema par causa de la focones. Lo reseta multe clamas de persones ci diverti se en la clima solosa e ci encontra problemes en nada, barci o bisicli.
Skizo de la nova retejo de UEA, videbla ĉe nova.uea.org.
Ĝis nun UEA elspezis proksimume 33.000 eŭrojn por reteja renovigo, kiu estis deklarita ĉefa prioritato de la asocio antaŭ kvin jaroj. La ankoraŭ ne ekzistanta retejo devos anstataŭi la Jarlibron, pri kies nuligo decidos la komitato de UEA post tri semajnoj.
La decido prioritati la starigon de tute nova kaj moderna retejo por UEA estis farita dum la Universala Kongreso en Rejkjaviko en julio 2013. Tre baldaŭ tiu ĉefa prioritato, tiam starigita de la nova estraro de Mark Fettes, povos soleni sian kvinjariĝon. Tamen ankoraŭ tute ne klaras, kiam la longe sopirata retejo fine pretos.
En 2013 la estraro de Mark Fettes petis kaj ricevis de la komitato la rajton uzi maksimume 100.000 eŭrojn por la nova retejo. Responde al demando de Libera Folio Fettes tiam argumentis, ke la granda investo necesas por tute novspeca retejo, kiu plenumu multajn taskojn:
– Ni bezonas retejon multlingvan, per kiu ni povas atingi la vastan publikon de homoj tutmonde, kiuj interesiĝas pri Esperanto. Krome ni kompreneble bezonas retejon esperantlingvan, kiu donas al niaj membroj kaj aktivuloj rimedojn por aktiviĝi per kaj por Esperanto. Ĉi-rilate ekzistas multaj diversaj ebloj, kaj ni devos zorge esplori pri iliaj kostoj kaj avantaĝoj. Ni pensas ne nur pri disponigo de servoj, sed ankaŭ pri faciligo de la organiza laboro, virtuala partopreno en la kongresoj, flegado de scienca, faka kaj kultura kunlaboro kaj klerigado, ktp.
Ĝis julio 2018 UEA laŭ Mark Fettes elspezis proksimume trionon el la buĝetitaj 100.000 eŭroj. Li ankoraŭ ne povas diri, kiam la nova retejo povos esti lanĉita.
Mark Fettes.
– Same kiel vi, mi atendas la finan verdan lumon de niaj dungitoj kaj kontraktitoj, por povi lanĉi la unuan fazon de la renovigo (la membrospacon). La programado por ĝi estas jam delongete preta, temas laŭ mia kompreno pri administraj detaloj inkluzive de definitivigo de nia privatecpolitiko.
Por ŝpari monon la estraro de UEA proponas, ke la komitato en Lisbono decidu pri nuligo de la papera Jarlibro. Samtempe la estraro volas draste altigi la membrokotizon. Evidentas la risko, ke altigita kotizo kombine kun la forigo de unu el la ĉefaj servoj, kiujn la membroj ĝis nun ricevis kontraŭ sia mono, povos rapidigi la malkreskon de la membraro.
La ĉefa nova servo, kiun la estraro volas proponi al la membraro, estas la renovigita retejo, kiu interalie funkciu kiel plibonigita, ĉiam aktuala Jarlibro. La tuja aktualeco tamen devos atendi ĝis la nova retejo estos lanĉita, kaj tio ŝajnas daŭri.
– Mi ne kuraĝas prognozi la daton de plena transiro al la nova reteja sistemo, ĉar mi ne sufiĉe regas la koncernajn laborkondiĉojn. Mi povas nur diri ke tio restas prioritato por mi kaj mi provas akceli la laboron laŭ mia povo, diras Mark Fettes.
Libera Folio: Ĉu oni do ne povas atendi, ke la ”membrospaco” estos lanĉita antaŭ la kongreso en Lisbono, kie devos esti farita la decido pri la nuligo de la Jarlibro?
– Mi tamen antaŭvidas ke ĝi jes estos lanĉita, sed pri la tago mi ne povas esti certa.
La prizorganto de la nuna retejo de UEA, Andrej Grigorjevskij, responde al demando de Libera Folio klarigis, ke li ne kunrespondecas pri la nova versio nek konas la staton de la laboro.
– Mi ne okupiĝas pri la nova retejo. Oni siatempe invitis min kandidati por la konkurso, dum kiu oni elektis la kreontojn de la nova retejo, sed mi rifuzis partopreni. Mi jam tro longe okupiĝas pri la UEA-retejo, delonge necesas, ke tion transprenu iu alia.
Ana Ribeiro
Pri la renovigo de la retejo de UEA nun ĉefe respondecas Ana Ribeiro. Laŭ ŝi la membrospaco de la nova retejo principe pretas ekde majo, kaj jam estas alirebla per la alternativa adreso membro.uea.org. Tie membroj de UEA jam povas ensaluti per sia kutima UEA-kodo kaj ŝlosilvorto.
Tiu adreso laŭ ŝi ĝis nun ne estis oficiale diskonigita, ĉar ankoraŭ ne pretas la fina versio de la regularo de UEA pri protektado de privataj datumoj.
– Ĝi estas lanĉebla kaj uzebla por multaj celoj ekde majo, kiu estis la interna limdato kiun mi donis por mi mem. Tie estas serĉebla adresaro, do informoj pri delegitoj, lokaj grupoj, asocioj, kaj tiel plu, kiun oni povas filtri laŭ lando, funkcio kaj aliaj kriterioj, diras Ana Ribeiro.
Libera Folio: Ĉu do la informoj en la nova membrospaco estas plene aktualaj?
– Mi elprenis ilin de la nuna datumbazo per iu skripto kiun mi skribis en Pitono. Mi mem ne persone kontrolis la pli ol mil adresojn kiuj aperas tie, sed mi povas garantii ke almenaŭ ĉiuj delegitoj kiuj aperas estas aktualaj membroj de UEA.
La membrospaco de UEA laŭ Ana Ribeiro ankaŭ post la oficiala lanĉo restos en la aparta adreso membro.uea.org. La aspekto de la baza retejo kun ĝeneralaj informoj por nemembroj jam de iom da tempo videblas ĉe nova.uea.esperanto.net.
– La alia planata retejo estas la libroservo, mi dependas ĉefe de fino de renovigo de financaj sistemoj de UEA pri kiu ne mi okupiĝas, aldonas Ana Ribeiro.
En 2012 la giganta entrepreno Google surprize 
