Irruptione per vehiculo in Manhattan, New York, civitate septentrioorientale de foedere Americano, es investigato quam insulto terroristico suspecto. Jurisdictione es assumpto per Officio Foederale de Investigatione in vice de vigiles de New York. Vigiles et testes dic, quod vehiculo es ducto ab gubernatore ad itinere multo uso ab birotarios apud monumento de Centro de Commercio de Mundo; ad minimo octo homines mori. Postea illo es occiso per pistolios de vigiles. (0 | US)
Monthly Archives: October 2017
La estraro de UEA esploras la krizon en la CO
De pluraj monatoj venadas signaloj pri grave malboniĝinta etoso en la Centra Oficejo de UEA. La estraro de la asocio laboras por solvi la problemon.
En aŭgusto 2015 Veronika Poór estis elektita la nova ĝenerala direktoro de Universala Esperanto-Asocio. Ŝi transprenis la postenon en februaro 2016, kiam ŝia antaŭulo Osmo Buller ĉesis labori pro malsaniĝo. Formale Osmo Buller emeritiĝis en majo 2016.
Komence la aferoj ŝajnis marŝi bone, sed post kelkaj monatoj ekaperadis indikoj pri problemoj, unue malgrandaj. Laŭ la informoj kiujn Libera Folio ricevis, temis ĉefe pri misa komunikado inter la ĝenerala direktoro kaj la oficistoj.
Anstataŭ paroli al la tuta oficistaro kune kaj doni la samajn informojn al ĉiuj, Veronika Poór elektis havi ĉiusemajnajn unuopajn interparolojn kun la oficistoj. Kiam la oficistoj poste rimarkis, ke ili ricevis diversajn informojn, aŭ tute ne ricevis informojn pri tio, kio okazas en la asocio kaj la oficejo, ili estis mem kulpigitaj pri “miskomprenoj”.
En la malboniĝanta etoso eĉ ŝajne bagatelaj aferoj kaŭzis plian degeneron de la situacio ĉirkaŭ la nova ĝenerala direktoro. Kiam Veronika Poór sen interkonsiliĝo kun la ceteraj oficistoj mendis novan stokon da oficiala leterpapero, ŝi proprainiciate forstrekis el la informoj sur la papero la eron pri la oficialaj rilatoj de UEA kun UN kaj Unesko.
En januaro 2017 Libera Folio demandis al la prezidanto de UEA, Mark Fettes, ĉu la nova leterpapero signifas ke la rilatoj kun UN kaj Unesko nun estas malpli prioritataj. Li tiam respondis, ke tiuj rilatoj “daŭre restas gravaj”. Lia klarigo de la ŝanĝo estis ke UEA uzas “malsamajn versiojn de la leterpapero depende de la celatoj”.
Ne tre klaras, por kia publiko necesus aparta leterpapero sen indiko pri la rilatoj kun UN kaj Unesko. Sed krom tiu indiko malaperis de sur la nova leterpapero ankaŭ la streketo, kiu montris la ĝustan lokon por faldi la paperon por ke ĝi bone eniru koverton.
Tio laŭ Tobiasz Kaźmierski, la demisiinta kongresa asistanto de UEA, aspektis kiel signo de pli ĝenerala tendenco:
– La indikilo por ĝusta faldado estis necesa por tiuj, kiuj efektive uzis la paperon. Tiajn decidojn oni devas fari kun la koncernuloj. Tiu papero estas simbola afero.
Simbola aspektis al multaj oficistoj ankaŭ la fakto, ke la nova ĝenerala direktoro ne volis sidi en la direktora ĉambro, kiu taŭgis al ĉiuj antaŭaj direktoroj ekde Marianne Vermaas en la 1960-aj jaroj, sed okupis la ĉambron de la kontisto, kun pli da suno kaj vidaĵo al la korto. La kontisto estis movita al la ĉambro kiun la direktoro ne volis havi.
Pli fundamentaj tamen estis la problemoj pri komunikado.
– Laŭ mia impreso la oficistoj estis principe entute ekskluditaj de la informfluo kaj gravaj decidoj, diras Tobiasz Kaźmierski.
La komunikaj malfacilaĵoj ĉirkaŭ la Centra Oficejo rolis ankaŭ en la akriĝinta konflikto inter TEJO kaj UEA en julio 2017. Tiam en la komitato de TEJO oni akuzis la Centran Oficejon pri “sabotado”. La tiama prezidanto de TEJO, Michael Boris Mandirola, rakontis ke la volontuloj de TEJO en la Centra Oficejo ne plu rajtas paroli kun laborantoj de UEA pri oficaj aferoj.
– Konkreta problemo estis ekzemple grandaj malrapidigoj por plenumi la taskojn pro la malpermeso de la ĝenerala direktoro trakti aferojn rekte kun la homoj, kiuj praktike povas realigi ilin. Alia problemo estas ke volontuloj kaj ilia labortempo estis kvazaŭ uzataj kiel ŝanĝvaro por intertrakti kun TEJO, rakontas Alessandro Bonfanti, kiu estis volontulo de TEJO de septembro 2016 ĝis septembro 2017.
Laŭ li, la funkciadon de la Centra Oficejo dum lia laborperiodo karakterizis manko de travidebleco kaj sennecesaj burokrataĵoj.

Kiel ekzemplon de la burokrataĵoj aliaj fontoj de Libera Folio menciis, ke ĉiuj oficistoj, inkluzive de la purigisto, devas regule skribe raporti al la direktoro pri ĉiuj faritaj taskoj, anstataŭ simple plenumi ilin kaj pluiri al novaj taskoj.
Aliflanke la skriba komunikado inter la direktoro kaj oficistoj pliiĝis ankaŭ pro tio, ke multaj oficistoj post ripetaj akuzoj pri miskompreno de la taskoj mem ekpreferis ricevi siajn instrukciojn skribe.
Michal Matúšov, kiu estis volontulo de TEJO de januaro 2016 ĝis januaro 2017, komence tre ĝojis, ke Veronika Poór iĝis la nova ĝenerala direktoro de UEA.
– Ŝi estis mia persona amiko jam de jaroj kaj mi konis ŝin kiel kapablan, amikan kaj agrablan personon. Mi ekvolontulis sufiĉe frue post ŝia ekoficistiĝo. Mi aprezis, ke ŝi unue strebis kompreni la oficejan kulturon kaj komence ne faradis grandajn ŝanĝojn.
Tamen ekde la dua duono de 2016 multiĝis la problemoj pri komunikado inter la direktoro kaj la ceteraj oficistoj, diras Michal Matúšov.
– Veronika prisilentadis informojn, kiujn homoj petis de ŝi, parolis duonan veron kaj uzadis pretekstojn kial io “ne eblas” aŭ “devas”. Ŝi plurfoje klarigis, ke ŝi ne komprenis la demandon, tamen mi kredas ke ambaŭ ni estas sufiĉe inteligentaj por klare demandi kaj kompreni aferojn tiom bazajn kiel ekzemple “Kiu estas la adreso de la volontula domo?”. Rezulte de tiaj diskutoj mi ekzemple dum monatoj havis misan ideon pri mia salajro – Veronika prisilentis gravajn informojn.
Ĝuste prisilentado de gravaj aferoj, kiuj rekte tuŝas la oficistojn, laŭ Tobiasz Kaźmierski grave kontribuis al la malboniĝo de la atmosfero en la Centra Oficejo.
– Imagu, ke vi laboras en relative malgranda oficejo kaj pri la planataj reduktoj de dungitaro, vi ekscias de ekstera fonto. Aŭ ke vi estas libroservisto kaj vi aŭdas, ke oni planas movi vian butikon eksterlanden, sen konsulti vin antaŭe.
La problema etoso en la oficejo kontribuis al tio, ke Tobiasz Kaźmierski mem demisiis de sia posteno, kiel li rakontis en artikolo en La Ondo de Esperanto. Samloke Przemysław Wierzbowski rakontis, ke li forlasis la retejan teamon de UEA pro “infanecaj kapricoj” kaj “ĉantaĝo” fare de la ĝenerala direktoro.
Kvankam Veronika Poór strikte malpermesis al la oficistoj komuniki kun la ekstera mondo pri la situacio en la oficejo, precipe dum 2017 komencis amasiĝi diversaj indikoj pri tio, ke ne ĉio bone funkcias.
La signaloj kompreneble atingis ankaŭ la estraron de UEA kaj ĝian prezidanton Mark Fettes. Responde al demando de Libera Folio li konfirmas, ke oficistoj informis lin pri la problemoj en la laborejo.
– Nia ĝenerala sekretario mem iris al Roterdamo komence de septembro por surloke esplori pri la situacio, Mark Fettes diras.
Li trovas la nunan situacion en la Centra Oficejo “pliboniginda”, kaj konfirmas ke li intencas entrepreni paŝojn tiudirekte. Li tamen nun ne diras kiajn aŭ kiam. “Baldaŭ” estas lia unuvorta respondo al preciziga demando.
La ĝenerala direktoro Veronika Poór ĝis nun ne respondis al demandoj de Libera Folio.
2017-10-29 – Tempesto en Chekia
Venti rapida batis nord-central-Europa en sundio, ocidante adminime sis homi en Germania, Polonia e Chekia. Autoritatozi atencas liki petrolal ek navo transportal, qua strandis en la Maro Nordal. La venti faligis arbori en Chekia. Viro mortis en trotuaro en urbo en nord-Chekia, esinte frapita per arboro falanta, e muliero mortigesis per arboro falanta en foresto. Transporto fervoyal en vasta parti di nord-Germania haltigesis pro grava domaji per arbori falinta. (38 | CZ)
2017-10-28 – Typhon in Japan
Li population de Japan, includente li insul central Honshu e li cité capital Tokyo, fortifica se contra li storm tropic Saola, quel es expectat a(f)fecter li land durant li fine del semane. Typhon Saola ha presc a(t)tinget li territorium de Japan e it es in proximitá del insul sudic Yoronjima. Li typhon move se al nord al archipélago sudic Okinawa. Un ex li typhones maxim devastativ – typhon Lionrock – passat tra li land in septembre du mill decisix, mortante duantdu homes. (0 | JP)
UEA investis 10.000 eŭrojn en Amikumu
La poŝtelefona programo Amikumu iĝis multlingva, ricevis premion kaj trovis novajn investantojn. Unu el ili estas UEA, kiu aĉetis akciojn de Amikumu por 10.000 eŭroj.

Amikumu estas poŝtelefona apo (programo), per kiu oni povas trovi samlingvanojn kiuj situas proksime. Ĝi estis lanĉita por esperantistoj en aprilo 2017 kaj rapide iĝis tre populara. Ĵus aperis nova versio, kiu interalie signifas ke ne nur eblos serĉi parolantojn de multaj lingvoj, sed ankaŭ la programo mem iĝas multlingva.
– Ĉi tiu ĝisdatigo estas gravega pro kelkaj kialoj. Unue, la apo nun estas havebla en pli ol 20 lingvoj cele al niaj lanĉoj por tri grandaj prilingvaj eventoj el la tuta mondo. Amikumu oficiale sponsoras la eventojn Polyglot Conference en Islando kaj Poliglotar en Brazilo, kaj ni ankaŭ havos budon ĉe la “2017 Deaf Festival” en Sidnejo. Do, ĉi tiu ĝisdatigo preparas nin por tiuj gravaj eventoj, rakontas Richard Delamore, ĉefa afergvida oficisto de Amikumu.
Krom la multlingviĝo la ĝisdatigo enhavas ankaŭ teknikajn plibonigojn.
– La sperto por la uzanto ne multe ŝanĝiĝas. Tamen, teknike Amikumu nun povas fariĝi unu el la plej tradukitaj apoj en la mondo kaj kreski facile laŭ la estontaj postuloj de nia multilingva uzantaro, klarigas Richard Delamore.
– Plej grave estas, ke post la ĉiulingva lanĉo oni nun povas verki profilon en ĉiu lingvo, kiun oni scipovas. Ni kredas, ke tio estas unikaĵo nur al Amikumu. Ni volas, ke en ĉiu lingvo oni havu la sperton, kiun oni nun havas en Esperanto. Do, se mi serĉas ekzemple la finnan, mi vidos profilojn en la finna. Krome, oni povas ankaŭ havi malsaman nomon en ĉiu lingvo, kiu speciale gravas por lingvoj kun aliaj skribsistemoj kiel ekzemple la rusa kaj ĉina, aldonas Chuck Smith, ĉefa teknika oficisto de Amikumu.

Nun Amikumu havas iom pli ol 7.500 uzantojn, el kiuj 6.000 indikis, ke ili regas Esperanton almenaŭ je baza nivelo. La parolantoj de la angla estis iom malpli multaj. Sur la sekvaj lokoj en la lingva statistiko de Amikumu estas la hispana, franca, germana, portugala kaj itala. Sume la uzantoj indikis, ke ili parolas pli ol 360 lingvojn.
La uzantaro konstante kreskas je 20 ĝis 30 uzantoj tage, sed la publika lanĉo de Amikumu en pluraj eventoj laŭ Richard Delamore certe rezultigos videblan salton en la statistiko, kaj interalie forpuŝos Esperanton el la pozicio de la plej parolata lingvo inter Amikumu-anoj.
Amikumu antaŭ kelkaj semajnoj estis konigita ankaŭ en la lingvoevento LangFest en Montrealo, kie la apo ricevis premion.
– Langfest estas la plej granda evento por lingvemuloj en Nordameriko. Langfest donis tri premiojn. Nia premio estis la premio por novigo (Innovation Award), kiun oni donis al Amikumu pro ĝia laboro konekti lingvemulojn tutmonde kaj specife parolantojn de malgrandaj lingvoj, rakontas Chuck Smith.
Por ebligi la evoluigon de la apo, Amikumu serĉis kaj trovis investantojn, kiuj aĉetis akciojn en la firmao. Entute estis kolektitaj pli ol 98.000 eŭroj de 15 investantoj, el kiuj 10.000 venas el la kaso de UEA, rakontas Richard Delamore:
– Pasintjare, UEA estis sponsoro de nia aplikaĵo. Nun ili estas akciulo en la firmao mem. UEA investis 10.000 eŭrojn kontraŭ akcia kapitalo. Kiam Amikumu estos pli granda, la asocio profitos de sia frua investo. Entute 12 el la 15 investantoj estas esperantistoj aŭ asocioj ligitaj al Esperanto. Esence, ju pli profitos Amikumu, des pli profitos la Esperanto-komunumo.
2017-10-22 – Fusilasion in Brasilia
A minu du homi es mortifiked e kuasi trides vulnered, po ke fusilator av ataked numr grand de homi partisipant amusasion dansik *fankik in alberg in Gravataí, Rio Grande do Sul, Brasilia sudik, proksimu frontier uruguayan, in sirka du e un demi hori po moment medi-noktuik in diurn soldiik. Polisieri av diked, ke ili av hipotes, ke fusilasion avav relasion a disput intr grupi deliktik rivalik kombatant pro regnasion superioru komers drogik antilegik in Gravataí. (0 | BR)
2017-10-21 – Elekto en Chekia
ASKOLTEZ SONA ENREJISTRURO (achento Franca)
Elekto parlamental eventis en Chekia. En la 200-stula chambro di deputati, 78 stuli ganesis da populisti (ANO), 25 da nov-konservisti (ODS), 22 da Pirati, 22 da nacionalisti (SPD), 15 da komunisti (KSČM), 15 da socialdemokrati (ČSSD), 10 da regionalisti (KDU-ČSL), 7 da demokrati Kristana (TOP09) e 6 da *subsidiaritatisti (STAN). On ankore ne savas, ka la nuna koalisuro di populisti, socialdemokrati e regionalisti permanos, o kad altra partisi koalisos por guvernar. (0 | CZ)
<phoneme alphabet=”ipa” ph=”eˈlekto parlamenˈtal eˈventis en ˈt͡ʃekja”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”en la duat͡sentˈstula ˈt͡ʃambro di depuˈtati”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”sepaˈdekeok ˈstuli gaˈnesis da popuˈlisti”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈano”/>), <phoneme alphabet=”ipa” ph=”dwaˈdekekin da novkonserˈvisti”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈo ˈde ˈes”/>), <phoneme alphabet=”ipa” ph=”dwaˈdekedu da piˈrati”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”dwaˈdekedu da nat͡sjonaˈlisti”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈes ˈpe ˈde”/>), <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈdekekin da komuˈnisti”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈka ˈes ˈt͡ʃe ˈem”/>), <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈdekekin da sot͡sjaldemoˈkrati”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈt͡ʃe ˈes ˈes ˈde”/>), <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈdek da regjonaˈlisti”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈka ˈde ˈu ˈt͡ʃe ˈes ˈel”/>), <phoneme alphabet=”ipa” ph=”sep da demoˈkrati krisˈtana”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈtop ˈzero ˈnon”/>) <phoneme alphabet=”ipa” ph=”e ˈsis da subsidjaritaˈtisti”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈstan”/>). <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈon anˈkore ne ˈsavas”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ka la ˈnuna koaliˈsuro di popuˈlisti”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”sot͡sjaldemoˈkrati e regjonaˈlisti perˈmanos”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”o kad ˈaltra parˈtisi koaˈlisos por guverˈnar”/>.
2017-10-19 – Inundationes in Philippinas
Plures quam decem-duo mille homines es evacuato in Philippinas. Uno viro es jam occiso per malo tempo. Inundationes es causato per forte pluvia et tempestate ventoso apud urbe Zamboanga in insula Mindanao, Philippinas meridionale. Agros de oryza et infrastructura de insula es corrupto et plures quam duo centum domos es destructo. Urbe Zamboanga es in statu de calamitate. Uno tertio de circum octo-centum sexaginta duo mille habitantes de urbe Zamboanga es sine aqua. (0 | PH)
2017-10-18 – Fusilada in li States Unit de América
Radee Labeeb Prince, etosi triantsett annus, provenient de Elkton, Maryland, nord-SUA, mortat tri co(l)laborantos e gravmen vulnerat du per fusilada in un companie ye granite (Advanced Granite Solutions) in li comencie del die de labor in mercurdí in Edgewood, Maryland. Poy il viageat a Wilmington, Delaware, sud-USA, e fusilat un co(n)nosseto al cap in un parcage. Li policie e actentes federal a(r)restat Prince, pos que ili hat a(p)perceptet le in Glasgow, Delaware. (0 | US)
La Centra Oficejo ekparolis angle
Dum jardekoj la Centra Oficejo de UEA en Roterdamo estis la plej esperantlingva loko en la tuta mondo, sed jam ne. Volontuloj ne plu bezonas scipovi Esperanton, kaj por komuniki kun ili la oficistoj devas paroli angle.
De multaj jaroj en la Centra Oficejo krom la dungitaj oficistoj de UEA regule laboras ankaŭ volontuloj de TEJO kaj UEA, kiuj kontraŭ senpaga loĝado kaj modesta rekompenco plenumas multajn taskojn por la asocioj.
Lastatempe volontuloj ricevis pli respondecajn taskojn, kiam financaj malfacilaĵoj devigis UEA-n ŝpari monon. Ekzemple la Jarlibro, kiu ĉiam antaŭe estis redaktita de pagata oficisto, ĉi-jare estis preparita de volontulo kun malmulta sperto pri la Esperanto-movado.
Eĉ se la volontuloj ne ĉiam havis perfektajn konojn pri la kulturo kaj movado, ili dum la antaŭaj jaroj tamen ĉiam kapablis bone komuniki en Esperanto, kaj dum la volontulado perfektigis sian lingvoscion. Antaŭ unu jaro TEJO tamen decidis ne plu postuli, ke novaj volontuloj scipovu Esperanton.
Anstataŭe TEJO en sia anonco ĉe Eŭropa Volontula Servo en majo 2016 skribis nur, ke la kandidato “montru interesiĝon pri Esperanto kaj pretu lerni ĝin”. La unua volontulo efektive lernis Esperanton dum sia volontulado en la Centra Oficejo, ĉar ŝi estis la sola neesperantlingvano en la oficejo.
Kiam aperis pliaj neesperantistaj volontuloj la ekvilibro tamen ŝanĝiĝis. La novaj volontuloj parolas angle inter si, kaj anstataŭ Esperanton la laborantoj de UEA nun estas same devigataj paroli la anglan por povi komuniki kun la novaj volontuloj.
Laŭ fontoj kun bona kono pri la situacio en la Centra Oficejo, iuj el la novaj volontuloj montras nenian interesiĝon pri Esperanto kaj rifuzas diri eĉ unu vorton en la lingvo, kion ja eblas kompreni – ili venis al la Centra Oficejo ne ĉar ili mem specife interesiĝis, sed ĉar Eŭropa Volontula Servo sendis ilin tien.
La kafoĉambro de la Centra Oficejo en pli fruaj jaroj estis la loko, kie la oficistoj ĉiutage je difinita horo kolektiĝis por babili pri aktualaj temoj de la oficejo, de la movado kaj de la tuta mondo. La kafkunvenoj iĝis institucio de la asocia kulturo, kaj dum ili precipe la novaj volontuloj povis multon lerni pri la funkciado de UEA kaj la tuta Esperanto-movado.
La komunaj esperantlingvaj kafoklaĉoj tamen nun iĝis maloftaj – ne nur pro tio, ke jam ne ĉiuj laborantoj scipovas Esperanton, sed ankaŭ pro la ĝenerale malboniĝinta laboretoso. Anstataŭ kune kafumi, multaj oficistoj nun preferas preni sian kaftason kaj reiri kun ĝi al sia labortablo.

La prezidanto de TEJO, Enric Baltasar, tamen ne vidas problemon en tio, ke Esperanto ne plu estas la komuna lingvo por ĉiuj laborantoj en la Centra Oficejo de UEA:
– Rilate al tio ke nun aŭdeblas pli da angla, estas nature ke tio okazas kiam oni havas malaltan nivelon en iu specifa lingvo kaj povas uzi alian dum lernado, des pli ke en kvardek tagoj venis du neesperantparolantaj novuloj. Kompreneble mi preferus ke ĉiuj havu altan nivelon komence de sia volontulado, sed ĝi ĝuste estas oportuno por memevoluigo, sendepende de onia komenca nivelo.
Laŭ Enric Baltasar la decido akcepti volontulojn kiuj ne scias Esperanton, estis farita por “kreskigi la volontulan strukturon”. Laŭ li la unua sperto estis bona, kaj tial TEJO decidis daŭrigi sian “malfermiĝemon”:
– Ne estas novaĵo ke ni foje publikigas malfermajn alvokojn en pluraj lingvoj, kaj konsekvence ricevas kandidatiĝojn de homoj kiuj ne parolas Esperanton, kun tre pozitivaj rezultoj post la unua volontulo kiu komencis sian volontuladon sen paroli nian lingvon. Menciindas ke en la alvokoj aperas pri la serĉata kandidatprofilo: “havu bonan scipovon de Esperanto kaj se ne, montru intereson lerni la lingvon antaŭ aŭ tuj post la komenco de la volontulado”. Tiu frazo jam estas indiko kiu malpravigas la aserton ke niaj volontuloj ne lernas Esperanton.
Efektive tamen ankaŭ la plej freŝa anonco de TEJO tute ne mencias ”bonan scipovon de Esperanto”, kvankam oni ja mencias ke “ideala kandidato” scipovu Esperanton. La sola firma postulo estas, ke la kandidato “montru interesiĝon lerni Esperanton”. Kaj evidente tio neniel garantias, ke la volontuloj efektive provos lerni Esperanton, des malpli ke ili parolos ĝin kun aliaj laborantoj de la Centra Oficejo.
2017-10-17 – Incendio in Canada
Loco ad meridioriente de Airdrie, Alberta, Canada occidentale, es evacuato secundo decreto subitaneo in martedie post meridie – post motione de incendio de herba ad domos. Grande parte de incendio es sub vigilantia de exstinctores. Incendio es nutrito per ventos rapido. Advertentia de vento es emisso ab ministerio de natura ambiente Canadense pro Airdrie, Calgary, comitatu Rocky View et alio partes de Alberta meridionale in tres et dimidio horas post meridie in martedie. (0 | CA)
Nova kanalo por informoj pri Esperantujo
”Sal Esperantujo” estas la nomo de nova projekto, kiu rete disvastigas informojn pri okazaĵoj en Esperantujo. Ĝin fondis sveda gimnaziano, kiu lernis Esperanton rete antaŭ tri jaroj.

La reta kanalo Sal Esperantujo estas tiel moderna, ke ĝi eĉ ne havas propran retejon – oni antaŭsupozas, ke la homoj kiuj volas ricevi la novaĵojn estas aktivaj almenaŭ en unu el tri grandaj retservoj: Facebook, Twitter aŭ Telegram.
La fondinto de la servo en Esperantujo estas konata kiel Antonia Montaro. Esperanton ŝi eklernis sufiĉe hazarde kiel lernejano en 2013, ŝi rakontas.
– Mi volis lerni lingvon, kaj mia patro diris ke li legis pri lingvo kiu “lerneblas dum tri semajnoj”. Mi lernis esperanton per lernu.net 2013-2014. Mi havis lingvohelpanton tie, Anna Ritamäki Sjöstrand.
Lerninte Esperanton, Antonia Montaro baldaŭ eksentis la bezonon de retejo, kie esperantistoj povu diskonigi siajn aktivaĵojn, ŝi diras.
– Jam de longe mi vidis bezonon de centrigita retloko kie esperantistoj povas anonci pri siaj “produktoj”. Unue, kiam mi lernis esperanton, mi ne vere komprenis kiom vaste ĝi estas uzata. Mi sciis ke mi povus korespondi kaj iri al kongresoj, kaj ke estas multaj libroj por legi, sed krom tio ne multe. Nur vere kiam mi ekuzis Telegram mi eltrovis pri la amaso da retejoj kaj aliaj projektoj de la nova generacio de esperantistoj. Tiuj novaĵoj atingis min “onidire”, kiu ne estas la plej efika metodo.
Antonia Montaro baldaŭ ekopiniis, ke la ĉefa esperantista grupo en Telegram estas tro granda, kaj tial ne ĉiuj volas resti en ĝi, ĉar la mesaĝoj estas tre multaj, kaj ne nepre interesaj.
– Mi tamen ne forlasis ĝin, ĉar mi volis resti konektita. Chuck Smith foje fiksis en ĝi mesaĝon pri iu interesaĵo. Tiujn sciigojn mi aprezis. Lastatempe mi eksciis ke eblas krei kanalojn en Telegram, kun unudirekta mesaĝfluo al multaj sekvantoj. Estus tauĝe, mi elpensis, se oni povus sendi la novaĵojn en kanalo anstataŭ grupo. Multaj el miaj amikoj forlasis la grupegon sed verŝajne ankoraŭ ŝatus ricevi la sciigojn.

Spertuloj helpis al Antonia Montaro krei la Telegraman kanalon Sal Esperantujo kaj aranĝi, ke la informoj aperu aŭtomate ankaŭ en Twitter kaj en Facebook.
Gravan helpon donis interalie Charlotte Scherping Larsson de TEJO kaj Chuck Smith, kiu interalie laboras pri Amikumu, rakontas Antonia Montaro.
Tamen, ne ajnaj novaĵoj povas aperi en la nova kanalo.
– La celo de Sal Esperantujo ne estas raporti pri novaĵoj, sed anonci pri Esperanto-aferoj, kiujn la sekvantoj povas iel mem partopreni, konsumi aŭ subteni. Mi certe volas havi kelkajn regulojn, ne ĉio ajn povas aperi, ĉar alikaze ni perdus fidon kaj intereson de la legantoj. Tiuj reguloj tamen ne jam estas pretaj. Ĉiukaze devas temi pri Esperanto en maniero kiu estas signifa por esperantistoj ĉie en la mondo.
Ekzemple anoncoj pri lokaj Esperanto-aranĝoj tial ne aperas en Sal Esperantujo, Antonia Montaro klarigas.
– Mi pli timas sendi tro da mesaĝoj ol maltro. Sed kompreneble gravas por la unua impreso de novaj abonantoj, ke estu freŝaj anoncoj.
Ses semajnojn post la lanĉo, la kanalo de Sal Esperantujo jam havas sume pli ol ducent sekvantojn en Telegram, Facebook kaj Twitter – la plej multajn el ili ĝis nun en Telegram.
Sekvante la ekzemplon de Sal Esperantujo, ankaŭ Libera Folio ekfunkciigis en Telegramo kanalon kie aperas informoj pri novaj artikoloj. Aliflanke la novaĵoj de Sal Esperantujo nun aŭtomate aperas en la flanka panelo de Libera Folio.
2017-10-16 – Fuogo in paise esbagniol
In nord-occidento di paise esbagniol star città Vigo. In ista città e in multo altra logo star grandi fuogo di giardino. Quasi trenta umbre morir in paise portugues e tre in paise esbagniol. Male genti incendiar ista fuogo per loro volonta. Vento di tempesta Ophelia appoggiar ista fuogo. Camino star pieno di multo carreta di genti qualche fugir di loro casa a hôtel. Cerrar multo scola, camino e fabrica. Grandi fuogo gia star in paise portugues avanti quatr’ meze. (3 | ES)
2017-10-15 – Election in Austria
Li election parlamentari in Austria ha donat a nationalistes (li Partise del Libertá de Austria) un mandate por negociar pri un coalition con li victoriosi conservatives (li Partise Populari Austrian). Presidento del conservatives Sebastian Kurz, etosi solmen triantun annus, va probabilmen devenir un ex li maxim yun chefes de un land in li munde, hante ganiat per prender un position dur pri i(m)migration, quo obscurat li di(f)ferentie ínter conservatives e nationalistes. (81 | AT)
2017-10-14 – Explosio in Somalia
Plures quam quinquaginta homines occisi sunt et circiter sexaginta vulnerati, postquam autocarrum materiae explosivae plenum in quadrivio maxime occupato in Mogadiscio, Somaliae capite, Saturni die post meridiem exploserat. Explosio facta est die tertio postquam summus dux militaris Civitatum Foederatarum Americae pro Africa Mogadiscio viserat et cum Somaliae praeside congressus erat et defensionis minister et dux militaris se magistratibus suis causa ignota abdicaverant. (51 | SO)
2017-10-13 – Co(l)lision in Australia
AUDI REGISTRATION DE SON (accentu anglesi statunitesi)
Investigatores explora un video por clarificar, qualmen un fémina e du instructores versat in paracadisme morit pos un co(l)lision a(p)parent in li aere in Queensland, nord-ost-Australia. Li fémina saltat in tándem con un ex li instructores in posmidí in venerdí e ili co(l)lidet un solo-instructor. Li fémina esset nominat Kerri Pike, ella havet quinantquar annus, ella esset un matre de ott filies e li salta hat esset comprat por la quam un don de su anniversarie natal. (0 | AU)
<phoneme alphabet=”ipa” ph=”investigaˈtores eksˈplora un ˈvideo por klarifiˈkar”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈkwalmen un ˈfemina e du instrukˈtores verˈzat in parakaˈdizme moˈrit pos un kolliˈzjon appaˈrent in li aˈere in ˈkwɪːnzˌlæːnd”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”nordostausˈtralja”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”li ˈfemina salˈtat in ˈtandem kon un eks li instrukˈtores in pozmiˈdi in venerˈdi e ˈili kolliˈdet un soloinstrukˈtor”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”li ˈfemina esˈset nomiˈnat ˈkɛɹi ˈpaɪk”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈella haˈvet kwinantˈkwar ˈannus”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈella esˈset un ˈmatre de ott ˈfiljes e li ˈsalta ˈhat esˈset komˈprat por la kwam un ˈdon de su anniverˈzarje naˈtal”/>.
Bosniaj esperantistoj subtenas la katalunan popolon
UEA kaj ĝiaj landaj asocioj devas esti politike neŭtralaj, kaj sekve ne povas alpreni oficialan starpunkton en la disputo pri la eventuala sendependiĝo de Katalunio. La landa asocio de UEA en Bosnio tamen sendis subtenan leteron al Kataluna Esperanto-Asocio.
Laŭ la statuto de Universala Esperanto-Asocio, oni principe akceptas nur unu landan asocion el ĉiu “regno”. La sola landa asocio de UEA en Hispanio sekve estas Hispana Esperanto-Federacio, HEF.
Kataluna Esperanto-Asocio en la 1990-aj jaroj dufoje petis aliĝon al UEA kiel landa asocio, sed ambaŭfoje la peto estis rifuzita pro la kontraŭstaro de Hispana Esperanto-Federacio.
Iom simila situacio estiĝis en la fino de la 1980-aj jaroj, kiam Sovetio proksimiĝis al disfalo. Tiam la komitato de UEA decidis, ke por akcepti novan landan asocion en “regno” kie jam troviĝas pli malnova landa asocio de UEA, la jam ekzistanta devas akcepti la aliĝon de la nova asocio.
Samtempe la malnova asocio devas deklari, ke ĝi ĉesas aktivi en la teritorio de la nova asocio, tiel ke en la sama teritorio aktivas nur unu landa asocio de UEA.
Tiu interpreto de la statuto ebligis, ke kelkaj Esperanto-Asocioj en respublikoj de la ankoraŭ ekzistanta Sovetio povis esti akceptitaj kiel landaj asocioj de UEA, ĉar la sovetia landa asocio akceptis tion kaj deklaris, ke ĝi ĉesos aktivi en la koncernaj teritorioj.
Same kompreneble povus fari Hispana Esperanto-Federacio, sed dum ĝi tion ne faras, ĝi efektive havas la povon daŭre malebligi la aliĝon de Kataluna Esperanto-Asocio kiel landa asocio de UEA. Se efektive Katalunio iĝos tute sendependa ŝtato, la situacio kompreneble estus alia.
Dum Kataluna Esperanto-Asocio ne estas landa asocio de UEA, ĝi kompreneble ne estas limigita de la statuto de UEA, kaj povas fari politikajn deklarojn. Tion KEA efektive iugrade faris, aliĝante al manifesto por demokratio kiu akcentas la rajton de la kataluna popolo mem decidi sian politikan estontecon. Informo pri tiu decido aperis nur en la katalunlingva sekcio de la retejo de KEA.
Politikan deklaron subtene al la kataluna flanko en la konflikto faris ankaŭ Esperanto-Ligo de Bosnio kaj Hercegovino, en letero sendita al Kataluna Esperanto-Asocio la 6-an de oktobro. La letero tekstas:
Karaj geamikoj,
Kun granda atento kaj intereso ni sekvas aktualajn sociajn eventojn en Katalunio. Ni esperas ke via popolo sukcese frontos historiajn defiojn kiuj portos bonon kaj prosperon al la tuta kataluna popolo. En la aktuala situacio ni deziras esprimi solidarecon kun la kataluna popolo, specife solidarecon de bosnia esperantistaro kun la kataluna esperantistaro.
Kiel ajn plu evoluos la sociaj eventoj, ni petas konsideru ke vi havas geamikojn en Bosnio kaj Hercegovino, subtenon kaj helpopretemon de bosnia esperantistaro.
Kun bondeziroj,
Esperanto-Ligo de Bosnio kaj Hercegovino
prezidanto
Fetah Zvirac
La letero estas zorge formulita kaj la subteno al la politika sendependiĝo de Katalunio estas legebla nur inter la linioj, sed tamen eblas opinii, ke la letero transiras la limojn de la politika neŭtraleco, kiun oficiale devas sekvi landaj asocioj de UEA.
La kontaktoj inter katalunaj kaj bosniaj esperantistoj cetere havas longan historion. En malfacilaj tempoj esperantistoj peris la viziton de urbestro de Sabadell al Sarajevo, kaj infanoj el Bosnio feriis en katalunaj urboj.
Libera Folio petis komentojn de la prezidanto de UEA, Mark Fettes, de Esperanto-Ligo de Bosnio kaj Hercegovino, de Kataluna Esperanto-Asocio kaj de Hispana Esperanto-Federacio. Ĝis nun respondis nur la prezidanto de Hispana Esperanto-Federacio, Tonyo del Barrio:
“Konsiderante nian statutan neŭtralecon kaj la pluralecon de nia membraro, HEF ne faros deklarojn pri politikaj aferoj, same kiel ni ne faris ĝis nun”, li skribis.
2017-10-10 – Tempesta in Scirocco di Africa
In scirocco di terra Africa star città eThekwini (Durban). La di ora dieci e mezzo suspendir tutto transporto per lungo carroza e lungo carozza star incapache andar, birchè tempesta severo star in ista città. Multo mille genti star sensa transporto. Si star fine di piove e alto agua, pold esser lavorador bisogno mirar tutto camino e transporto per lungo carozza bisogno comminchiar domani. Qualche genti caminar per piedi a casa, altra genti escondir se in lungo carozza. (11 | ZA)
2017-10-09 – Incendios in Civitates Foederato de America
Centenos de habitantes debe relinquere locos periculoso in lunadie ad causa de multo incendios de forestas apud Calistoga, California, civitate occidentale de foedere Americano. Quattuor incendios ardente separato es reportato ab Officio Nationale de Tempo. Aedificios es destructo in Comitatus Napa et Sonoma, ubi vino famoso es culto. Adjutores de comite es misso pro juvare vigiles de foco et officiarios de Cura de Vias Autocinetico Californico ad evacuare locos periculoso. (0 | US)
2017-10-08 – Turbine in Civitates Foederato de America
Partes de comitatus Burke et Caldwell, Carolina Septentrionale, SUA meridionale, es vexato per turbine de ventos in vespere de soldie. Arbores es caeso et electricitate es interrupto. Terra es tacto per turbine de ventos apud Cedar Rock ad sex chiliometros ad septentriooriente de Lenoir in decem-octo horas et decem-quinque minutas. Quinque aedificios in Cub Creek Street in Connelly Springs es damnificato; uno es damnificato per arbore cadente, sed nemine es intra illo tunc. (0 | US)