Monthly Archives: May 2017

2017-05-30 – Ciklono en Bangladesh

ASKOLTEZ SONA ENREJISTRURO (achento Finlandana)

postimagePlu kam triacentamil homi evakuesis en Bangladesh pro ke ciklono Mora proximeskis e frapis litoro en mardio, adportante pluvegi e ventegi, qui destruktis centi de domi en kelka insuli en la Gulfo di Bengal. Homi transportesis de regioni litoral base jacanta ad adminime quaracent shirmeyi, skoli e kontori guvernerial. On expektas, ke la ciklono febleskos hodie en Bangladesh, dum ke ol movas su a Tripura ed altra stati nord-est-Indiana, ube autoritatozi avertis pri pluvego. (35 | BD)

<phoneme alphabet=”ipa” ph=”plu kam trjaˈt͡sentamil ˈhomi evaˈkwesis en banglaˈdeʃ pro ke t͡sikˈlono ˈmora proksiˈmeskis e ˈfrapis liˈtoro en ˈmardjo”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”adporˈtante pluˈvegi e venˈtegi”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”kwi desˈtruktis ˈt͡senti de ˈdomi en ˈkelka inˈsuli en la ˈgulfo di benˈgal”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈhomi transporˈtesis de reˈgjoni litoˈral ˈbase ʒaˈt͡santa ad admiˈnime ˈkwarat͡sent ʃirˈmeji”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈskoli e konˈtori guverneˈrjal”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈon eksˈpektas”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ke la t͡sikˈlono febˈleskos hoˈdie en banglaˈdeʃ”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”dum ke ˈol ˈmovas su a triˈpura ed ˈaltra ˈstati nordestinˈdjana”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈube autoritaˈtozi aˈvertis pri pluˈvego”/>.

Rekorda minuso de 86.700 eŭroj ĉe UEA

La pasinta jaro finiĝis kun minuso de pli ol 86.700 eŭroj en la kontoj de UEA. La estraro atendas malbonan financan rezulton ankaŭ en 2017, sed esperas je subvencioj kaj donacoj.


Foto: TaxRebate.org.uk

La estrara raporto de UEA, kies konciza versio ĵus estis publikigita en la junia numero de revuo Esperanto, malkaŝas grandan truon en la financoj de la asocio. La ciferoj montras deficiton de 48.700 eŭroj, kiu en si mem estas multe malpli bona rezulto ol buĝetite.

La buĝeto de 2016 jam antaŭvidis deficiton de 39.775 eŭroj, ĉar estis atendeble, ke la kongreso en Nitro iĝos malgranda kaj sekve la financa rezulto de la jaro malbona.

Kiam Nitro estis elektita kiel kongresurbo, la estraro de UEA kredis, ke la kongreso iĝos tre granda kaj finance sukcesa, sed okazis tute male. La malgranda kongreso kaŭzis perdon de minimume 30.000 eŭroj, kaj eĉ la pesimisma buĝeto montriĝis tute tro optimisma.

Por plenigi la aperintan truon oni devis tute malplenigi ne nur la rezervon de kongresaj enspezoj, kolektitaj dum pli bonaj jaroj, sed ankaŭ la tiel nomatan “20-procentan rezervon”.

El heredaĵoj kaj donacoj, kiujn UEA ricevas, 80 procentoj iras al la kapitalo de la asocio kaj 20 procentoj al la rezerva konto. El tiu rezervo oni povas kompletigi enspezojn en jaroj, kiam estas bezono por tio.

Tiuj kompletigoj, prenitaj el ŝparita mono, estis ĉi-jare sume 38.000 eŭroj, do sen ili la deficito estus rekorda – pli ol 86.700 eŭroj.

Per tio la rezervoj uzeblaj por plibeligi la spezokonton estis tute malplenigitaj, kaj jam ne disponeblos por malpliigi la deficiton, kiu atendeblas en 2017.

La financaj problemoj de la asocio tute ne estas menciitaj en la teksta parto de la estrara raporto, publikigita en la revuo. Tamen en la pli ampleksa reta versio la estraro ja mencias la aferon:

La signifa malkresko de la membraro, la malgranda UK kaj la malbona monmerkato havis fortan influon al la enspezo-flanko. La ŝparoj ĉe la elspezo-flanko, kune kun iom da ŝparitaj rimedoj el 2015, helpis malpligrandigi la deficiton, kiu tamen restis pli granda ol antaŭvidite en la buĝeto. La negativaj faktoroj kredeble havos similan influon al la financoj en 2017.

Ĉar jam ne disponeblos “ŝparitaj rimedoj”, efektive antaŭvideblas ke la deficito ĉi-jare estos klare pli alta.

Responde al demando de Libera Folio, la prezidanto de UEA, Mark Fettes, klarigis ke la estraro laboros por limigi la elspezojn kaj kreskigi la enspezojn.


Mark Fettes. Foto: UEA

– En la unu kategorio troviĝas ekzemple la investo en nova administra datumbazo kaj nova retejo, kiuj kune ŝparos multe da administra laboro pri kotizoj kaj ĝiroj. En la dua kategorio troviĝas kotizoj (ni planas reformon de la membrosistemo interalie por enkonduki retan membrecon), servoj (krom UK, kies rezultoj en la lastaj jaroj ĝenerale estis pozitivaj, ni planas renovigon de la Libroservo kaj plivigligon de nia Eldona Fako).

Krome Mark Fettes esperas, ke subvencioj kaj donacoj povos kontribui al la financa bonfarto de la asocio.

– Ni uzos nian novan retejon interalie por pli moderne kaj efike varbi subtenon por difinitaj agadoj kaj aktivuloj.

La buĝeto de UEA por 2017 antaŭvidas deficiton de nur 9.450 eŭroj. Tamen la buĝeto antaŭvidas ankaŭ, ke proksimume 20 procentoj de la enspezoj venu el subvencioj, sed ne klaras, pri kiaj subvencioj temas.

Loes Demmendaal, la antaŭa estrarano de UEA pri financoj, en komitata diskuto atentigis, ke se la subvencioj ne realiĝos, la deficito en 2017 povus atingi 100.000 eŭrojn, kaj demandis, kion la estraro faros por eviti tion.

– Kaze de nericevo de sufiĉe da subvencioj, ni devos tranĉi ĉe aliaj elspezoj aŭ alimaniere kreskigi niajn enspezojn por ekvilibra buĝeto, respondis ĝenerala sekretario Martin Schäffer.

Li ne precizigis, kiujn elspezojn UEA povus tranĉi, sed la plej granda unuopa elspezo de UEA estas la salajroj de la oficistoj.

2017-05-26 – Grandines in Cheyenne, Wyoming

AUDI REGISTRATION DE SONO

postimageTempesta de grandine sufflate per vento era tanto forte, que illo damnificava arbores e falcava campos de tritico in Pine Bluffs, urbe in area metropolitan Cheyenne, Wyoming, SUA del west. Grandines un poco plus grande que ovos cadeva in vespere de venerdi juxta El Paso, Colorado. Multe breve tornados era viste in Wyoming del sud e Colorado del est, mais nulle damno era reportate. Tempestas produceva grandines de diametro sex centimetros in Illinois central. (67 | US-WY-Cheyenne)

2017-05-22 – Attacca in paise inglis

SENTIR SONO

postimageIn nord-occidento di paise inglis star città Manchester. In ista città star grandi sala. In ista sala star cantador femella american Ariana Grande e molto giovine muchachu e muchacha. Qualche umbre portar bomba e subito rompir ista sala con forti sono. Piu que venti muchachu e muchacha star morto e quasi sessanta haber piaga. Il paise musulmin dicir, que ellu fasir ista orror. Señores, qui volir star commandante di paise, suspendir persuadar popolo a triar loro. (52 | GB)

Politikisto volas cenzuri libron pri Zamenhof

Lige kun la Pola Esperanto-Kongreso en Bjalistoko, loka politikisto kunvokis gazetaran konferencon por postuli cenzuron de bildstria libro pri la vivo de Zamenhof. Laŭ Marek Chojnowski mencio pri pogromoj malutilas al la famo de Bjalistoko.


La pogromo en Bjalistoko 1906. Bildo el “Doktor Esperanto”, desegnita de Daniel Baum.

La bildstria libro Doktoro Zamenhof estis eldonita antaŭ pli ol du jaroj de la Centro Zamenhof en Bjalistoko. La libro unue aperis en la pola lingvo, kaj poste ankaŭ en la angla kaj en Esperanto. La tekston verkis Wojciech Lowicki kaj la desegnaĵojn faris Daniel Baum.

La libro rakontas pri la vivo de Ludoviko Zamenhof kaj mencias ankaŭ la pogromojn kontraŭ judoj, kiuj influis la pensojn de Zamenhof. En la libro aperas ankaŭ mallonga citaĵo el la kongresa parolado de Ludoviko Zamenhof farita en Ĝenevo 1906. En tiu parolado Zamenhof rakontas pri la samjaraj okazaĵoj en Bjalistoko:

…anstataŭ miaj belaj sonĝoj mi ekvidis teruran efektivaĵon: en la stratoj de mia malfeliĉa urbo de naskiĝo sovaĝaj homoj kun hakiloj kaj feraj stangoj sin ĵetis kiel plej kruelaj bestoj kontraŭ trankvilaj loĝantoj, kies tuta kulpo konsistis nur en tio, ke ili parolis alian lingvon kaj havis alian gentan religion, ol tiuj ĉi sovaĝuloj. Pro tio oni frakasis la kraniojn, kaj elpikis la okulojn al viroj kaj virinoj, kadukaj maljunuloj kaj senhelpaj infanoj! Mi ne volas rakonti al vi la terurajn detalojn de la bestega Bjelostoka buĉado; al vi kiel al Esperantistoj mi volas nur diri, ke terure altaj kaj dikaj estas ankoraŭ la interpopolaj muroj, kontraŭ kiuj ni batalas.

La pogromo en Bjalistoko en 1906 kun almenaŭ 88 mortigitoj vekis grandegan indignon en la tuta mondo, kaj la oficialaj instancoj de la cara Rusio, al kiu tiam apartenis la urbo, estis devigitaj fari krimesploron. Kelkaj kulpuloj estis juĝitaj, sed la instigintoj de la atako restis senpunaj.

La pollingva versio de la bildstrio pri Zamenhof aperis en 2014. Ial nur du kaj duonan jaron poste, en la malferma tago de Pola Esperanto-Kongreso en Bjalistoko, la 12-an de majo 2017, la loka politikisto Marek Chojnowski decidis publike esprimi sian indigniĝon pri la fakto, ke la bildstrio mencias la pogromon de 1906.


Marek Chojnowski. Foto: Bialystok.pl

La 29-jara Marek Chojnowski en la urba konsilantaro reprezentas la konservativan partion PiS (Prawo i Sprawiedliwość – Juro kaj Justo), kaj ĝis nun ne estis multe konata ekster la urbo. Lia gazetara konferenco pri la bildstria libro tamen estis atentata ne nur de polaj amaskomunikiloj, sed estis rimarkita eĉ eksterlande.

Laŭ Chojnowski la mencio pri la pogromo en bildstrio eldonita per mono el la urba buĝeto ne estas utila por diskonigo de Bjalistoko, kaj dum sia gazetara konferenco li postulis, ke en eventualaj novaj eldonoj la mencio estu forigita.

Aldone li postulis de la urbestraro informon pri tio, kiom da ekzempleroj jam estis presitaj kaj kiom tio kostis.

Dum sia gazetara konferenco Chojnowski diris, ke li ne negas la historiajn faktojn. Tamen la okazaĵoj de 1906 restu temo por historiistoj kaj la urbanoj mem, li opiniis, kaj demandis, ĉu Sud-Afriko kaj Germanio uzas ekzemplojn pri ras-apartigado aŭ la holokaŭsto en sia reklamado.

Respondante al demandoj de loka radio pri la temo, vicurbestro Rafał Rudnicki konstatis, ke la urbaj aŭtoritatoj ne povas cenzuri la verkon. Tamen laŭ li eblus konsideri, ĉu aldoni la informon, ke la pogromoj estis instigitaj  de la caraj aŭtoritatoj.

Li ŝajne mem ne legis la libron, ĉar alikaze li scius, ke tiu informo jam troviĝas en la teksto: ”En 1906 en Bjalistoko, laŭ la inspiro de caraj aŭtoritatoj (armeo kaj polico), okazis pogromo de la juda loĝantaro. Tiam pereis 88 personoj, el kiuj 82 estis de la judisma kredo.”

Al demando pri tio, ĉu la informoj pri malagrablaj historiaj okazaĵoj malutilas al la publika bildo de Bjalistoko, Rudnicki respondis, ke plej malutilas “ĉi tia speco de agado”.

Pli pri la temo:

Fin del amor

Esque es fin inter nos?
Nostre verbos collide in le aer
et explode
Io ha satis del guerra
Esque il ha nulle fin?
Nos ha tanto a perder
ma forsan es melior perder
que perir
Esque on pote reparar alco
que se ha rupte
tante vices?
Le vita es troppo breve pro guerras
Io vole viver le tempore
que remane pro me
in pace

Un nocte al discotheca

Il ha passate multe tempore usque le ultime vice quando io visitava un discotheca, ma recentemente io habeva le occasion de facer lo con alcun amicos. Poco surprendite io notava que non multo habeva cambiate desde le ultime vice.

Le musica era tanto alte que on debeva critar in le aures del amicos pro esser audite. Le rhythmo era tanto intensive que on poteva sentir le forte vibrationes in le intestinos. Alcunos opina que le volumine exaggerate ha le objectivo de facer le hospites garrular minus e biber plus. Forsan isto es ver. Le barman era multo occupate durante tote le tempore.


Le discjockey incessantemente combinava le compositiones musical assi que il nunquam deveniva silente. Le forte rhythmo metronomic era accompaniate de fragmentos melodic ex

synthetisatores e curte peciettas de canto feminin. 
Le hospites se moveva separatemente al pista de ballo, bombardate con intensivemente intermittente lumine multicolor le qual dava le movimentos del balla un apparentia futuristic.

Io sperava que nemo del oscillante visitantes habeva epilepsia latente. Io habeva oblidate portar con me protege-aures, assi io tirava parve peciettas de mi pannello de naso e los insereva in mi aures pro evitar futur tinnitus e insufficientia auditive.


Al veranda on poteva fumar. Mi amico, le amator de cigarros, con grande cura accendeva su preciose cuban. Ille me lassava gustar alcun tiradas e io, contrari al recommendationes commun, glutiva le fumo pro calmar le nervos con le nebula saturate con nicotina.


Le amicas de nostre loco de labor, le quales nos accompaniava, se multo delectava. Illas se habeva vestite bellemente e habeva le aspecto multo attractive. Plure pueros se interessava pro illas e initiava conversationes, critante in le aures pro esser audite.

Finalmente omne le pueros era rejectate. Disappunctate, illes vadeva via e nostre amicas se gaudeva de lor elevate inattingibilitate. Mi amico e io, inter nubes de fumo, constatava con alleviation que nostre amicas non nos interessava. Nos ambes ha sposas e filios. Nos ha le frustrante annos del juventute, con le chassa desperate de amor, detra nos.


Post circa duo horas io quereva le amicas si illas habeva satis del festa. Forsan era tempore pro revenir al domo e dormir? Ma illas non del toto era de accordo. 
Le vespere justo habeva comenciate e le festa culminava. Illas con placer remanerea un poco plus.
Il tardava al quarte hora del matino usque a mi retorno al domo. Io con hasta iva al lecto pro trovar al minus un par horas de somno ante le tempore de levar se. Fortunatemente io non habeva bibite tanto grande quantitates de alcohol, assi io habeva un micre spero de poter functionar passabilemente melior de un zombie durante le die sequente.
Chronica publicate in Panorama no. 2 / 2016

2017-05-17 – Nova guvernerio en Francia

ASKOLTEZ SONA ENREJISTRURO (achento Cheka)

postimage Prezidantulo Franciana Emmanuel Macron nominis la tota guvernerio. Ilua sampartisanino triesmavoyista (Adavane!) Sylvie Goulard divenis ministrino di defenso. Konservisti liberal (La Republikisti) Édouard Philippe divenis chef-ministrulo e Bruno Le Maire divenis ministrulo di ekonomio. Socialisti demokrata (la Partiso Socialistara) Jean-Yves Le Drian divenis ministrulo di exterlandaji e Gérard Collomb divenis ministrulo di internaji. (4 | FR)

<phoneme alphabet=”ipa” ph=”prezidanˈtulo franˈt͡sjana ɛmanɥɛl makʁɔ̃ noˈminis la ˈtota guverˈnerjo”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈilwa sampartisaˈnino trjesmavoˈjista”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”adaˈvane”/>!) <phoneme alphabet=”ipa” ph=”silvi gulaʁ diˈvenis minisˈtrino di deˈfenso”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”konserˈvisti libeˈral”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”la republiˈkisti”/>) <phoneme alphabet=”ipa” ph=”edwaʁ filip diˈvenis t͡ʃefminisˈtrulo e bʁyno lə mɛʁ diˈvenis minisˈtrulo di ekoˈnomjo”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”sot͡sjaˈlisti demokˈrata”/> (<phoneme alphabet=”ipa” ph=”la parˈtiso sot͡sjalisˈtara”/>) <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ʒãiv lədʁijã diˈvenis minisˈtrulo di eksterlanˈdaʒi e ʒeʁaʁ kɔlɔ̃b diˈvenis minisˈtrulo di interˈnaʒi”/>.

Ukrainiaj esperantistoj invitas al la fronto

Ukrainiaj esperantistoj komence de junio organizos Esperanto-renkontiĝon en orienta parto de la lando, proksime al la milita fronto. En la programo estos interalie ekskurso en ruinaj kvartaloj de Slovjansk, detruitaj dum la daŭranta milito.


La aktuala milita situacio en orienta Ukrainio. (Mapo: registaro de Ukrainio)

La urbo Slovjansk en orienta Ukrainio antaŭ tri jaroj estis en la centro de la bataloj inter la ukrainia armeo kaj separistoj subtenataj de Rusio. La separistoj kaptis la urbon en aprilo 2014, kaj nur post tri monatoj da bataloj, en la komenco de julio, la batalantoj de la tiel nomata “Donecka popola respubliko” estis forpelitaj el la urbo.

Nun ukrainaj esperantistoj decidis organizi turisman renkontiĝon en Slovjansk kaj la proksima monaĥeja vilaĝo Svjatohirsk, interalie por montri al la vizitantoj la sekvojn de la daŭranta milito, sed ankaŭ por informi la lokan loĝantaron pri Esperanto.

Inter la organizantoj de la renkontiĝo estas esperantistoj el Kievo kaj okcidenta Ukrainio, sed ankaŭ la loka esperantisto Pavel Korotenko – konata esperantista rok-muzikisto, kiu laŭplane koncertos dum la renkontiĝo.


La monaĥejo en Svjatohirsk. (Foto: Konstantin Briĵniĉenko)

Laŭ la anonco de la organizantoj la renkontiĝo okazos de la 2-a ĝis la 4-a de junio, kaj la partoprenantoj povos interalie fari ekskurson al la mezepoka kaverna monaĥejo en Svjatohirsk.

En Slovjansk, krom vizito al ruinigitaj kvartaloj, estas planataj interalie ronda tablo kun amaskomunikiloj pri Esperanto, donacado de libroj al la urba biblioteko, renkontiĝo kun volontuloj kiuj subtenas la ukrainian armeon kaj prelegoj pri Esperanto.

Tamen ŝajnas, ke la renkontiĝo ne iĝos aparte amasa kaj ne allogos multajn eksterlandajn partoprenantojn. Multaj landoj malrekomendas al siaj civitanoj viziti la tutan regionon de Doneck, kie okazos la renkontiĝo, kaj en la reta listo de aliĝintoj ĝis nun troveblas nur du nomoj entute.

– La renkontiĝo ne estos multnombra laŭ la kvanto de esperantistoj, sed planatas ne nur esperantaj aranĝoj, klarigas Serhij Ŝmatkov, unu el la organizantoj.

La loka organizanto, Pavel Korotenko, atendas ke venos “ĝis dek homoj”. Ne temas pri oficiala aranĝo de Ukrainia Esperanto-Asocio.

2017-05-07 – Selektasion presidentik in Fransia

AUSKULTA REGISTRASION DE SON (aksentuasion fransik kanadan)

postimageSelektatori av returned ad urni pro selektar president fransian nov. Librisman ekonomiik Emmanuel Macron (In Marsh!) av ganied seksdesseks prosenti de voti valid, viktoriante protektasionist Marine Le Pen (Front Nasional) ko trideskuatr prosenti de voti valid. Ko ansianitet tridesnov anui, il av devenied president leplu yun de Fransia da fundasion de republik e president leplu yun sitempe in Europ. Desun prosenti de voti esav ne-valid, kuale protest kontr omni du kandidati. (73 | FR)

2017-05-05 – Triar señores commandante in Grandi Britannia

SENTIR SONO

postimageGrandi Britannia star izola in mare di nord. Popolo di ista izola triar señores commandante di villages. Señores, qui volir guardar antico usanza e affaires libero, unir il paise e star contra governo di Bruxelles a il paise, guadagniar. Señores, qui volir governo per popolo e donar ricchezza di qualche señores a autros, perdir. Señores, qui star muchus contra governo di Bruxelles a patria di loro e volir affaires libero, perdir ance. (24 | GB)

2017-05-04 – Alcun novas in Grande Britannia e Irlanda del Nord

AUDI REGISTRATION DE SONO

  • postimageOn ha annunciate, que Prince Philippo, Duce de Edimburgo, retirara se de su deberes regal. Ille habe novanta-cinque annos e ille es le prince consorte de Su Majestate Elisabeth II, le regina de Grande Britannia e Irlanda del Nord, Canada, Australia, Papua Nove Guinea, Jamaica, Belize, Tuvalu e altere paises.
  • Theresa May, le prime ministra del Regno Unite, ha accusate officiales del Union Europee de tentar a influentiar le election general, que evenira in junio. (18 | GB)

2017-05-03 – Timor in Cinesia

AUSKULTA REGISTRASION DE SON (aksentuasion valensian)

postimageNemediate po raporti, ke Koré Nordik es parat fasiar otr prov de arm atomik, ambasad de Republik Popularik Cinesia in Koré Nordik av rekomended return a dome pro omni sue borgesi vivant in Koré Nordik. Ye segment leplu grand de ili av selekted no obediar ist prekautasion. Otr perikl pro ili poteserio esar akt militarik de Stati Unied de Amerik, kel aved esed sugested per president Donald Trump, ma posteriore il av diked, ke il poteserio okurar Kim Jong-Un, shef nord-korean. (6 | CN)

<phoneme alphabet=”ipa” ph=”nemeˈdjate ˈpo raˈporti”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈke koˈre norˈdik ˈes paˈrat faˈsjar ˈotr ˈprov ˈde ˈarm atoˈmik”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ambaˈsad ˈde repubˈlik populaˈrik t͡ʃiˈnesja ˈin koˈre norˈdik ˈav rekomenˈded reˈturn ˈa ˈdome ˈpro ˈomni ˈsue borˈgesi viˈvant ˈin koˈre norˈdik”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈje segˈment ˈleplu ˈgrand ˈde ˈili ˈav selekˈted ˈno obeˈdjar ˈist prekautaˈsjon”/>. <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈotr peˈrikl ˈpro ˈili poteˈserjo eˈsar ˈakt militaˈrik ˈde ˈstati uˈnjed ˈde ameˈrik”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈkel aˈved eˈsed sugesˈted ˈper presiˈdent ˈdɒnəld ˈtɹʌmp”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈma posteˈrjore ˈil ˈav diˈked”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈke ˈil poteˈserjo okuˈrar kim tsʌŋ ɯn”/>, <phoneme alphabet=”ipa” ph=”ˈʃef nordkoreˈan”/>.