Nia Hispana linguo havas multa proverbi (refranes) e multi de li esas pri la vetero. Yen ke ni havas pri aprilo tre konocata proverbo:
En abril, aguas mil.
E yen ke me skribis ica mikra e preske infantala rimo en Ido, nur por amuzar me, inspirita ye ita proverbo:
En aprilo,
rakontas ca konsilo
sen dubo
prenez via parapluvo.
Pikturo: Placo di Europa sub la pluvo da Gustave Cailebotte (ek Wikipedia)
La aresto de la 25-jara esperantisto Dmitrij Bogatov en Moskvo kondukis al reciproka insultado kaj preskaŭa interbatado de du veteranoj de la rusia movado. Post la konflikto unu el ili anoncis sian demision el la estraro de Rusia Esperantista Unio.
Dmitrij Bogatov estis arestita komence de aprilo. La aŭtoritatoj akuzas lin pri disvastigo de “alvokoj al terorismo”, ĉar anonimulo uzis lian retadreson por publikigi instigojn porti ”ĉifonojn, botelojn, benzinon, terebinton kaj ŝaŭmplaston” al nepermesita manifestacio en la centro de Moskvo.
La aresto tuj kaŭzis iom da disputo en retaj diskutejoj de la rusiaj esperantistoj. Liaj propraj klubanoj ĉeestis en la kortumo antaŭ lia enkarcerigo por subteni lin, dum kelkaj aliaj tuj supozis lin kulpa pri la asertata krimo. Multaj timas, ke la afero povas malutili al la famo de Esperanto en Rusio, sed preferas atendi la kortuman pritrakton kaj nenion aserti pri la kulpo aŭ senkulpeco de la akuzato.
La akra konflikto ĉirkaŭ la temo okazis dum kunveno de Moskva Esperanto-klubo lunde la 24-an de aprilo, kiun ĉeestis naŭ personoj. La kunveno komenciĝis trankvile per literatura parto, en kiu partoprenis interalie Valentin Melnikov, kiu legis sian satiran versaĵon “Pisemismo”.
Dum teknika paŭzo, kiam estis preparata projekciilo por la sekva programero, Valentin Melnikov ekdisputis pri la aresto de Dmitrij Bogatov. En Facebook Valentin Melnikov poste priskribis la okazaĵojn jene:
”N. Gudskov, konata pro siaj anarkiista-ekstremista mondkoncepto kaj ne toleranta iun opinion ne koincidan kun la lia, subite furioze atakis min pro mia eldiro pri evidenta kulpo de la akuzito, volis eĉ bati.”
Pli frue en reta diskuto Valentin Melnikov demandis: “Ĉu hazarde la aferon disblovis ĝuste “Eĥo Moskvy”, la plej fifama radio, kies mastroj apenaŭ kaŝas sian celon fine detrui Rusion kaj fari ĝin usona kolonio? Ĉu en iu alia lando partopreno en kontraŭŝtata agado, alvokoj al ŝtatrenverso ktp. estas nepuneblaj? Kaj, fine sed ne laste: ĉu posedo de Esperanto liberigas homon de la neceso obei leĝojn?”
Kiam la afero leviĝis dum la klubkunveno en Moskvo, Nikolaj Gudskov– alia estrarano de Rusia Esperantista Unio, reagis al la vortoj de Valentin Melnikov pri la “evidenta kulpo” de la arestito.
– Mi decidis, ke ne plu endas silente akcepti tiaĵojn – feliĉe, oni min subtenis, Nikolaj Gudskov klarigas responde al demando de Libera Folio.
En raporto pri la klubkunveno sendita al retpoŝta listo de Moskvaj esperantistoj Viktor Aroloviĉ skribas, ke la disputo inter la du estraranoj fine kondukis al interbatiĝo:
”La kriegado de Valentin evidentiĝis pli laŭta, kaj Nikolao decidis apliki “pli konvinkan argumenton” – la fizikan forton. Li anoncis; “Se vi ne ĉesos, mi tuj batos vian muzelon!”. Sed Valentin kredeble ne aŭdis la averton: kiam li kriegas, li aŭdas nur sin mem. Nikolao leviĝis, iris al la kontraŭa flanko de la tablo kaj frapis la oponanton. Tiu kompreneble reciprokis.”
Evidente la situacio aspektis perforta, sed ŝajne tamen okazis nur reciproka svingado de pugnoj.
– Mi vere intencis lin bati, sed efektiva bato de nenies flanko okazis, rakontas Nikolaj Gudskov.
Anstataŭe Nikolaj Gudskov provizore forlasis la kunvenejon. Post diskuto inter la restintoj la kunvenejon forlasis ankaŭ Valentin Melnikov, kaj Nikolaj Gudskov revenis. La sekvan tagon Valentin Melnikov en Facebook publike anoncis sian demision de la estraro de Rusia Esperantista Unio.
Responde al demando de Libera Folio Valentin Melnikov klarigas, ke la kialo de lia demisio estas “nedeziro iel ajn kontakti la personojn, kiuj uzas malhonestan manipuladon”.
– Gudskov jam pli frue insiste (por ne diri histerie) postulis defendi la krimulojn el totalisma sekto “Teorio de feliĉo”, kiam ili estis arestitaj kaj laŭleĝe punitaj pro tre gravaj krimoj. Nun la historio tute similas. Li evidente opinias, ke scipovo diri “Saluton – ĝis revido” ebligas al homo ignori ĉiujn leĝojn kaj fari ajnan krimon.
En sia respondo al Libera Folio Valentin Melnikov aldone akuzas plurajn rusiajn esperantistojn pri diversaj misagoj. Nikolaj Gudskov siaflanke diras, ke ekzistas homoj, kiuj ĉesis vizitadi la Moskvan klubon por ne renkonti Valentin Melnikov.
– Samtempe konsideru, ke mi opinias, ke li estas vere talenta persono, kiu faris multon valoran por Esperanto-kulturo. Lia traduko de Onegin estas vere bonega. Sed la talento ne faras la homon eltenebla en certaj cirkonstancoj, diras Nikolaj Guskov.
La advokato de Dmitrij Bogatov apelaciis lian areston, sed la 25-an de aprilo kortumo en Moskvo malakceptis la apelacion kaj konfirmis, ke Bogatov restu malliberigita dum la afero estas esplorata.
Co esas la fino di La Sorcisto de Oz, ed anke la fino di mea blogo e di mea laboro por Ido. Me lasos ol restar dum plura semani, e pose forigos ol.
Popolo francis triar nuve commandante di paise. Emmanuel Macron e Marine Le Pen avvicinar a rundo due. Emmanuel Macron star fundo di movimento “In avvicinar!”. Ellu star per libero società e per governar affaires per maniera mezzo o terzo. Marine Le Pen star commandante di Fronte di Nazion. Ella volir guardar antico usanza di nazion francis contra nuve popolo que venir a il paise. Le Pen star contra governo di Bruxelles a paise francis; Macron star per ista. (82 | FR)
La poŝtelefona aplikaĵo Amikumu, kiu helpas trovi proksimajn esperantistojn, estis lanĉita sabate la 22-an de aprilo. Dum la unua tago ĝi ekhavis pli ol mil novajn uzantojn.
Esperantistoj estas la unuaj uzantoj de la nova aplikaĵo, per kiu eblas trovi proksimajn parolantojn de dezirata lingvo por interrilati kun ili rete aŭ eksterrete.
Monkolekto por evoluigi la aplikaĵon estis lanĉita en oktobro 2016, dum iom da tempo 350 esperantistoj dise en la mondo uzis provversion de la programo, kaj la 22-an de aprilo la unua publika versio estis lanĉita por Android kaj por iPhone.
La aplikaĵo nun estas dulingva – en la angla kaj en Esperanto. Per la unua versio tamen eblas serĉi nur parolantojn de Esperanto. Spite tiun limigon, la aplikaĵo furore ekdisvastiĝas.
– Ĝis nun estas 1.500 uzantoj en Amikumu, kaj la nombro kreskas rapide dum mi tajpas. Ni kredas ke estos pli ol 2.000 uzantoj ene de 24 horoj, rakontas Xu Jie, la merkatikisto de Amikumu.
Ne eblas precize scii, kiom da homoj jam elŝutis la aplikaĵon, li aldonas.
– Bedaŭrinde ni nun ne havas tian statistikon pri elŝuto. Sed niaj Amikumu-anoj jam komencis komenti pri nia apo en la ap-vendejoj. Ekzemple, en Google Play, jam 64 uzantoj komentis pri Amikumu. Ni esperas ke se vi ŝatos Amikumu, vi nepre komentos pri nia apo en via apo-vendejo.
Kiu estos la sekva paŝo?
– Venont-monate Amikumu laŭplane malfermiĝos ekster Esperantujo. Ni speciale fokusos pri la plej popularaj lingvoj (krom la angla) en Esperantujo. Kaj ni ankaŭ poste tradukos nian apon al kiel eble plej multaj lingvoj poste. Se vi volus helpi, kontaktu min retpoŝte!
En la nuna versio uzantoj povas indiki diversajn lingvojn kiujn ili parolas, sed eblas vidi nur la cent plej proksimajn parolantojn de Esperanto. En postaj versioj oni povos elekti serĉi ankaŭ parolantojn de aliaj lingvoj, kaj supozeble aldoniĝos pliaj manieroj rafini la serĉon.
Kiam oni trovis homon kiun oni volas kontakti, eblas fari tion per la enkonstruita tekstmesaĝilo de Amikumu.
La estraro de TEJO dum ĵusa komitata kunsido daŭre ne povis prezenti financan raporton pri la jaro 2016, nek buĝeton por la jaro 2017. Laŭ la estraro la problemo estas kaŭzita de la fakto, ke la Centra Oficejo ne donas al la kasisto de TEJO la bezonatajn informojn.
La ĉefa decida organo de TEJO, la komitato, kunvenis dum la Internacia Junulara Forumo okazinta en Italio dum la paska semajnfino. Krom la daŭre ne ekzistanta financa raporto, ĝis la lasta momento mankis ankaŭ tagordo por la kunsido.
La unua punkto de la tagordo, kiu fine estis afiŝita en la komitata diskutejo, estis “raciigi la estraranecan periodon al la vivo de junuloj”. Pli simple dirite temis pri tio, ke oni mallongigu la oficperiodon de la estraranoj de du jaroj al unu.
Laŭ kritikantoj de la lastmomente prezentita ŝanĝopropono la mallongigo de la estrara oficperiodo kaŭzos novajn problemojn en la kontinueco de la estrara laboro, ĉar la estraranoj apenaŭ havos tempon akiri sciojn kaj kompetenton pri siaj taskoj antaŭ ol ili jam devos transdoni la taskojn al siaj posteuloj, des pli ke la estraranoj povos ofici maksimume dum du sinsekvaj mandatperiodoj. Spite la kritikon, la propono estis akceptita de la majoritato.
Dum la diskuto pri la jarraporto pri 2016 denove leviĝis la demando, kial daŭre mankas la financa parto de la raporto, kiu laŭ la regularo devis esti prezentita jam en januaro. Responde al tio la estraro klarigis, ke tute ne kulpas la kasisto de TEJO, sed la Centra Oficejo de UEA, kiu ne donas al la kasisto la bezonatajn informojn pri la financaj aferoj de TEJO.
Same dum diskuto pri la jura memstariĝo de TEJO la estraro kulpigis la Centran Oficejon kaj konkrete la ĝeneralan direktoron de UEA pri la prokrastiĝo de la jura registrado de la nova statuto de TEJO. Ĉar la statuto daŭre ne estas jure registrita, TEJO daŭre ne estas oficiale sendependa organizaĵo.
En aparta punkto de la tagordo estis traktitaj la “rilatoj inter TEJO kaj CO”.
La klarigoj de la estraro pri la prokrastumado de la Centra Oficejo kaj la ĝenerala direktoro vekis miron inter la komitatanoj. Alexandre Raymond, komitatano A kaj eksa estrarano de TEJO, dum la diskuto konkludis, ke temas pri rekta sabotado de TEJO flanke de la Centra Oficejo.
La prezidanto de TEJO, Michael Boris Mandirola, ne kontraŭdiris, sed aldonis, ke la prezidanto de UEA, Mark Fettes, havas la “saman sintenon” al TEJO kiel la ĝenerala direktoro. Dum baldaŭa kunsido de la estraro de UEA Mandirola kiel reprezentanto de TEJO promesis levi la temon pri la kunlaborproblemoj.
Punkto pri buĝeto por la jaro 2017, kiu devis esti aprobita jam dum la pasintjara IJK, tute mankis en la tagordo de la komitato de TEJO. La sendependiĝanta asocio do plu agados sen ajna plano aŭ superrigardo pri siaj propraj financoj por la kuranta jaro.
La prezidanto de TEJO, Michael Boris Mandirola kaj la ĝenerala direktoro de UEA, Veronika Poór, ne respondis al demandoj de Libera Folio pri la asertataj problemoj en la kunlaboro. La estraro de UEA kunvenos en la Centra Oficejo dum la sekva semajnfino.
La estraro de TEJO dum ĵusa komitata kunsido daŭre ne povis prezenti financan raporton pri la jaro 2016, nek buĝeton por la jaro 2017. Laŭ la estraro la problemo estas kaŭzita de la fakto, ke la Centra Oficejo ne donas al la kasisto de TEJO la bezonatajn informojn.
La ĉefa decida organo de TEJO, la komitato, kunvenis dum la Internacia Junulara Forumo okazinta en Italio dum la paska semajnfino. Krom la daŭre ne ekzistanta financa raporto, ĝis la lasta momento mankis ankaŭ tagordo por la kunsido.
La unua punkto de la tagordo, kiu fine estis afiŝita en la komitata diskutejo, estis “raciigi la estraranecan periodon al la vivo de junuloj”. Pli simple dirite temis pri tio, ke oni mallongigu la oficperiodon de la estraranoj de du jaroj al unu.
Laŭ kritikantoj de la lastmomente prezentita ŝanĝopropono la mallongigo de la estrara oficperiodo kaŭzos novajn problemojn en la kontinueco de la estrara laboro, ĉar la estraranoj apenaŭ havos tempon akiri sciojn kaj kompetenton pri siaj taskoj antaŭ ol ili jam devos transdoni la taskojn al siaj posteuloj, des pli ke la estraranoj povos ofici maksimume dum du sinsekvaj mandatperiodoj. Spite la kritikon, la propono estis akceptita de la majoritato.
Dum la diskuto pri la jarraporto pri 2016 denove leviĝis la demando, kial daŭre mankas la financa parto de la raporto, kiu laŭ la regularo devis esti prezentita jam en januaro. Responde al tio la estraro klarigis, ke tute ne kulpas la kasisto de TEJO, sed ja la Centra Oficejo de UEA, kiu ne donas al la kasisto la bezonatajn informojn pri la financaj aferoj de TEJO.
Same dum diskuto pri la jura memstariĝo de TEJO la estraro kulpigis la Centran Oficejon kaj konkrete la ĝeneralan direktoron de UEA pri la prokrastiĝo de la jura registrado de la nova statuto de TEJO. Ĉar la statuto daŭre ne estas jure registrita, TEJO daŭre ne estas oficiale sendependa organizaĵo.
En aparta punkto de la tagordo estis traktitaj la “rilatoj inter TEJO kaj CO”.
La klarigoj de la estraro pri la prokrastumado de la Centra Oficejo kaj la ĝenerala direktoro vekis miron inter la komitatanoj. Alexandre Raymond, komitatano A kaj eksa estrarano de TEJO, dum la diskuto konkludis, ke temas pri rekta sabotado de TEJO flanke de la Centra Oficejo.
La prezidanto de TEJO, Michael Boris Mandirola, ne kontraŭdiris, sed aldonis, ke la prezidanto de UEA, Mark Fettes, havas la ”saman sintenon” al TEJO kiel la ĝenerala direktoro. Dum baldaŭa kunsido de la estraro de UEA Mandirola kiel reprezentanto de TEJO promesis levi la temon pri la kunlaborproblemoj.
Punkto pri buĝeto por la jaro 2017, kiu devis esti aprobita jam dum la pasintjara IJK, tute mankis en la tagordo de la komitato de TEJO. La sendependiĝanta asocio do plu agados sen ajna plano aŭ superrigardo pri siaj propraj financoj por la kuranta jaro.
La prezidanto de TEJO, Michael Boris Mandirola kaj la ĝenerala direktoro de UEA, Veronika Poór, ne respondis al demandoj de Libera Folio pri la asertataj problemoj en la kunlaboro. La estraro de UEA kunvenos en la Centra Oficejo dum la sekva semajnfino.
‘Ho bela damego,Pro quo regardegoAd olda Sioro Jokero?Tu es tam bizara,ExtraordinaraKam irga dansant rinocero!’
AUDI PRAELECTIONEM SONITAM (accentu Turcico)
Turciae cives majoritate quinquaginta unius centesimarum plebiscito commendaverunt civitatis constitutionem mutandam, systema parlamentarium evertendum, Turciam rem publicam praesidentialem faciendam et praesidentiam exsecutivam cum ampla potestate praesidi Recep Tayyip Erdoğan forsan usque ad annum bis millesimum undetricesimum dandam. Opponentes nonnulli, praecipue democratae sociales (Populi Factio Republicana), in dubium vocant scrutinium et id probandum petunt. (71 | TR)
La aŭtoritatoj akuzas la 25-jaran matematikiston pri disvastigo de “alvokoj al terorismo”. Li estis arestita interalie por malhelpi ke li veturu al Italio, kie li planis ĉeesti esperantistan renkontiĝon.
La 25-jara Dmitrij Bogatov estas membro de la Moskva Esperanto-klubo MASI. Kune kun sia edzino li planis partopreni la Internacian Junularan Festivalon en Italio de la 12-a ĝis la 18-a de aprilo. Lia nomo estas en la listo de aliĝintoj.
Li tamen ne povis veturi, ĉar li estis kaptita de la polico la 6-an de aprilo pro suspekto pri alvokoj al publika malordo lige kun nepermesita manifestacio, kiu okazis en la centro de Moskvo la 2-an de aprilo.
Laŭ akuzo li sub la kaŝnomo “Ajrat Baŝirov” en la socia reto Vkontakte instigis manifestaciantojn porti al la Ruĝa Placo “ĉifonojn, botelojn, benzinon, terebinton kaj ŝaŭmplaston”.
Dmitrij Bogatov, kiu laboras kiel instruisto de matematiko ĉe Moskva Universitato de Financo kaj Juro, komplete neas sian kulpon. Laŭ lia advokatoj la alvokoj sub la nomo de “Ajrat Baŝirov” estis publikigitaj el pluraj IP-adresoj, el kiuj nur unu estas tiu de la loĝejo de la akuzato. Aldone la publikigoj sub tiu nomo daŭris ankaŭ post la aresto de Dmitrij Bogatov.
Laŭ la advokatoj de Bogatov, li same kiel “Ajrat Baŝirov” estas uzanto de la sistemo Tor, kiu permesas anoniman aliron al la reto. Bogatov ŝajne havis en sia hejma servilo elirnodon de Tor, tra kiu la anonimulo “Ajrat Baŝirov” dufoje aliris la reton por skribi siajn alvokojn.
Kiam la sistemo Tor estas uzata, eblas spuri el multaj nodoj nur la lastan, tra kiu anonima uzanto aliras la reton. Entute la sistemo Tor havas proksimume sep mil nodojn, el kiuj iom malpli ol mil estas tiel nomataj elirnodoj, tra kiu la sistemo ligiĝas al la malferma reto. Ĉi-kaze la elirnodo povis tute hazarde esti tiu en la servilo de Bogatov. Eĉ se la alvokoj ŝajnis veni el lia servilo, ili do ne nepre estis skribitaj de li.
La juĝisto unue rifuzis malliberigi la akuzaton, ĉar la imputata krimo ne estis sufiĉe serioza. Tiam la esplorkomitato aldonis novajn, pli seriozajn akuzojn pri “alvokoj al realigo de terorisma agado aŭ pravigo de terorismo pere de interreto” kaj “preparoj por organizado de publika malordo”.
La prokuroro subtenis la pozicion de la esplorkomitato kaj krome argumentis, ke Bogatov havas bonajn komputadajn kapablojn kaj tial povas detrui pruvojn pri krimo, se li ne estos malliberigita. Aldone oni atentigis, ke Bogatov havas validan pasporton kaj vizon kaj planas veturi al Italio la 12-an de aprilo.
Bogatov deklaris sin preta fordoni la pasporton kaj resti en Moskvo je la dispono de la esplorado. Krome liaj advokatoj prezentis pruvojn pri tio, ke li ne estis en sia loĝejo, kiam unu el la kontraŭleĝaj alvokoj estis publikigita. Tamen la kortumo decidis malliberigi lin ĝis la 8-a de junio dum la krimesplorado daŭros. Pluraj komputiloj de Bogatov estis konfiskitaj.
En intervjuo de la retejo Meduza la patrino de Dmitrij Bogdanov opiniis, ke la akuzoj estas absurdaj:
– Li ja ne ofendus eĉ kateton, kial alvokoj al publika malordo? Li kaj lia edzino, ŝi estas genetika biologo, ili jam de pluraj jaroj manĝas nenion mortigitan. Ili ludas ŝakon, ili lernis Esperanton en tri monatoj kaj intencis veturi al internacia kongreso.
La estrara deklaro ĵus aperinta en la revuo Esperanto signifas, ke le revuo ne plu bezonos intervjuotojn, opinias Nikola Rašić: “La estraro mem povas plenigi la intervjuojn per la ĝustaj sintenoj, per la oficialaj veroj… kiuj ne ĝenas fidelajn membrojn kaj kunlaborantojn.”
En la “novembra” numero de la revuo Esperanto, redaktita de Attila Kaszás kaj fine aperinta en februaro 2017, estis publikigita intervjuo de Jorge Camacho, en kiu la intervjuito interalie esprimas akre kritikan opinion pri Historio de la esperanta literaturo kaj precipe pri la fakto, ke la verko ricevis la premion Antoni Grabowski kaj pozitivan atenton en la revuo.
En la marta numero de la sama revuo, aperinta post la eksigo de Attila Kaszás kaj redaktita de Stefan MacGill, aperis “Estrara pardonpeto” pri la enhavo de la intervjuo kun Camacho. La pardonpeto, laŭ kiu la estraro unuflanke “subtenas la liberan esprimadon de opinioj” sed aliflanke postulas, ke la esprimataj opinioj estu “konstruaj kaj respektemaj”, mirigis multajn legantojn de la revuo.
Unu el ili estas la multjara membro kaj iama oficisto de UEA, Nikola Rašić, kiu sendis al Libera Folio la ĉi-suban tekston pri la temo.
Antaŭe mi malpaciencis kiam venos la revuo. Nun mi jam timas ke ĝi venos.
Simo Milojević, 2003
Revuo Esperanto, la oficiala organo de UEA, en sia marta numero de 2017 aperigis kuriozan oficialan anoncon, per kiu la estraro pardonpetas pro opinioj esprimitaj en interjvuo de homo kiu ne estas estrarano, sed libera sendependa individuo kun propraj opinioj, kiel kutime ĉe intervjuitoj. La estraro evidente kredas ke ĝi devus ial respondeci pro diversaj opinioj de “siaj” intervjuitoj.
Ni citu, do:
La Estraro de UEA pardonpetas al tiuj niaj membroj, kiujn ofendis kelkaj vortoj kaj esprimoj uzitaj de nia intervjuito Jorge Camacho en la novembra numero. Kvankam ni ja subtenas la liberan esprimadon de opinioj, kontribuoj al nia revuo estu konstruaj kaj respektemaj, ankaŭ kiam temas pri kritiko. La intervjuo ne spegulas la sintenton de la Asocio, kaj ni sincere bedaŭras la eventualan ĝenon al la koncernatoj, niaj fidelaj membroj kaj kunlaborantoj. (Bv. noti la imperativon ‘estu’).
Postskribe oni direktas la legantojn kvar paĝojn for, al la deklaro de la juĝkomisiono de la premio “Antoni Grabowski”, kiu atribuis premion al la libro Historio de la esperanta literaturo de Carlo Minnaja kaj Giorgio Silfer, al kiu rilatas la opinio de Camacho. Pliajn 13 paĝojn poste aperas recenzo de la sama verko el la plumo de Suso Moinhos. (Iom kaosa trakto de la sama temo en tiu numero, do).
Pri tio, do, temas. “Ilia” intervjuito Jorge Camacho esprimis sian opinion (ja klare kaj rekte, kiel Camacho jam kutimas) pri tiu libro, pri kiu la “Asocio” evidente havas alian sintenon. Tio do estas lia peko. Kio precize estas la du opinioj ne vere gravas, kvankam notindas ke ni ja konas la opinion de Camacho, sed ne tiun de la “Asocio” kaj ne klaras kiel “Asocio” povas havi opinion.
La Camacha opinio ne spegulas (tiele!) la opinion de la asocio, kio implicas ke intervjuoj kvazaŭ ja devus speguli la sintenton de la asocio, kaj ke la estraro, nome de la asocio, eĉ havas sintenon pri kiu ajn libro, aŭ kio ajn pri kio intervjuatoj povus opinii. Ne estas ankaŭ klare kiam, kiel kaj kial la asocio alprenis la sintenon pri kiu la estraro parolas. Mi volonte vidus iun protokolon pri tiu bizara sintenalpreno.
Mi naive pensis ke ĉiu ja rajtas esprimi opiniojn, precipe pri libroj, des pli renoma verkisto kiel Camacho. La aliaj rajtas havi opiniojn pri liaj opinioj. Camacho ja konscias kaj kutimas ke li mem prenas respondecon por siaj eldiroj. Li nur ne konsciis ke la estraro povas elekti por li la ĝustajn vortojn kaj esprimojn.
Tio ne estas la kutimaj reguloj en demokratiaj sistemoj. Ne estas vere kutime ke estraro prenas al si taskon de librorecenzanto kaj oficiale sintenas pri iu libro, kio devus resti afero de faka aŭ persona prijuĝo. Eĉ pli strangas ke la estraro komentas opinion de konata verkisto, do iu principe kompetenta pri la temo. Ankoraŭ pli strange se la estraro mem ne diras kio estas ĝia precipa sinteno pri la koncerna libro, se ĝi jam transprenis la malnecesan taskon juĝi pri io tia.
La estrara pardonpeto, bedaŭrinde, lasas anonci ion timigan. Estas normale ke en intervjuoj homoj esprimu individuajn opiniojn, pri kiuj klare ne povas respondeci la redakcio de la revuo aŭ eĉ la estraro, kies organo ĝi estas. Estus, ekzemple, absurde se New York Times devus respondeci pri la vortoj de Lady Gaga, kiujn ŝi donis en iu intervjuo. Estus eĉ pli strange se la redakcio prenus oficialan starpunkton pri iu muzikaĵo. Sed eĉ pli absurdas se la redakcio donas al “siaj” intervjuitoj instrukciojn kiel ili devas esprimi sian “liberan” opinion (ekzemple konstrue kaj respekteme, nekrude, eĉ se kritike).
Pri tio kio estas konstrua kaj respektema la opinioj povas malsami. Do, “niaj” (t.e. de la estraro) intervjuitoj devus sekvi tiajn instrukciojn kaj esence ne povas vere libere opinii. La intervjuitoj prefere demandu la estraron, kiu starigas la regulojn kaj kriteriojn por la oficialaj veroj aŭ jam havas pretajn ĝustajn sintenojn por ili. La estraro ŝajne povos al ĉiuj rekomendi sian konstruan kaj respekteman interpreton de kio ajn, inkluzive de literaturo.
Fakte la intervjuitoj eĉ ne plu devas doni intervjuojn, nek devus entute strebi pensi kaj opinii. Tio liberigas la estontajn intervjuotojn de ajna intelekta peno. Tre komforta situacio. La estraro mem povas plenigi la intervjuojn per la ĝustaj sintenoj, per la oficialaj veroj, ne alternativaj falsaj novaĵoj, kiuj ne ĝenas fidelajn membrojn kaj kunlaborantojn.
Estas absurde pensi ke la estraro entute povus respondeci pri opinioj de “siaj” intervjuitoj. Tio estas klara eĉ al analfabetoj pri ĵurnalismo kaj demokratio. Ke la estraro provas limigi la rajton je libera esprimado de opinioj, doni instrukciojn kiel fari tion, ne apartenas al demokrataj praktikoj kaj simple ne rajtus okazi. La estraro ĉi-foje fakte deklaris:
Mirinde kiom da sensencaĵoj povas eniri malgrandan anonceton. Por ne diri ke la uzo de “nia intervjuito” lasas pensi ke la estraro iel kvazaŭ posedas “siajn” intervjuitojn kaj rajtas ilin regi aŭ direkti.
Mi ne certas ke tasko de la estraro de iu demokrata moderna asocio estas havi sintenon pri iu ajn verko, precipe ne (pri) literatura. Ĝi fakte transprenis la rolon de universala recenzanto. Ekde nun simple ne havas sencon recenzi aŭ opinii pri kio ajn, ne havas sencon sin esprimi. Apenaŭ havas sencon paroli Esperanton tiam, krom se oni unue konsultiĝas kun la estraro pri la demando kio decas kaj kio permesitas. Estas do klare ke intervuoj kiuj spegulos la sintenon de la estraro ĉiam senprobleme aperos. Do, la estraro anoncis cenzuradon kaj eĉ donis instrukciojn kiel praktiki la memcenzuron.
La unuajn tridek jarojn dum mia vivo mi loĝis en socia sistemo kie la gazetaro precize tiel funkciis. Kritiko estis permesita nur se ĝi estis “konstrua” kaj aprobita de la aŭtoritatoj. Kio estas “konstrua” kaj “respektema”, tion kompreneble decidas la aŭtoritatoj. Ofte oni senpostenigis redaktorojn kiuj aperigis opiniojn de diversaj intervjuitoj kiuj ne plaĉis al la gvidantoj. La redakcio respondecis al la Estraro (de la Partio) aŭ al la Politburoo. La Estrara noto estas nenio alia ol tio. La Politburoo nun fariĝas la recenza aŭtoritato. Miaj haroj hirtiĝas!
Tamen, tio ne estas tiom terura. Nome, povas esti eĉ pli terure. Sur la paĝo 55 oni aperigas la (ŝajne oficialan) deklaron de la juĝkomisiono de Fondaĵo Antoni Grabowski (U. Lins, I. Ertl, S. Chengtai) pri la opinio de Jorge Camacho, kiu degnis havi alian opinion (krudan, laŭ ili). Tio do estas la oficiala vero pri tiu libro. La Deklaro diras ke ne ekzistas pli bona historio de la Esperanto-literaturo, kaj ke tio devus okazi por ke oni povu “pravigi la krudan opinion de Jorge Camacho”.
Tio sonas iom pli bone: krudaj opinioj estas en ordo nur kiam ekzistas pli bona komparobjekto! Jen pliaj instrukcioj kiel trovi la propran liberan opinion! Jen ankaŭ libera kaj oficiala sugesto kiu estas “la plej bona libro”. Kompreneble estas diversaj kaj pluraj opinioj pri tio kio estas bona aŭ la plej bona, sed estas maltrankvilige kiam tio venas de iu oficiala aŭtoritato. Kaj la fakto ke iu libro estas la sola de sia speco ne devus sufiĉi por protekti ĝin de diversaj kritikoj aŭ komentoj.
Per tio oni forprenas ajnan rajton prezenti kian ajn sintenon malsaman ol tiu kiun atingis la komisiono (post matura pripensado). Tio des pli validas por situacio kiam ekzistos eĉ pli bona libro. Tiam oni okupiĝu pri la bona, kaj ne pri la malbona libro! Kaj kiam ekzistas nur unu libro, ne vere necesas “matura pripensado”. Ĉiukaze, denove tre kurioza kriterio por librokritiko.
Ne temas entute pri tiu konkreta libro (kiu estas bonvena kaj meritas multflankan pritrakton, krudan aŭ nekrudan), sed pri io alia multe pli grava por la pluvivo de la asocio. Se la estraro kaj la revuo tiel planas trakti la opiniojn, tiam mi, kiel fidela membro kaj kunlaborinto, ne plu bezonas legi tiun revuon kaj serioze pripensos ĉu mi volas membri en asocio kiu per imperativoj kaj instrukcioj reguligas la “liberan” esprimadon de opinioj. Des pli ke temas pri libroj, pri kiuj ĉiu leganto neeviteble kreas propran impreson. Mi ankaŭ ne volas legi revuon kiu nur “spegulas” la sintenon de la asocio (kio ajn ĝi estu kaj kiel ajn tiu sinteno estiĝu).
Mi esperas ke la estraro sincere bedaŭros sian pardonpeton kaj komprenos ke tiaj klare stalinismaj intervenoj prezentas ĝenon al aliaj fidelaj membroj kaj kunlaborantoj, kiuj preferas liberan spacon por personaj opinioj kaj rifuzas cenzuron. Koncerne la juĝkomisionon, ĝi evidente miskomprenis sian rolon kaj devus refoje mature pripensi sian deklaron. Jorge Camacho rajtas havi eĉ krudajn opiniojn, senkonsidere de iliaj kriterioj.
La estraro siaflanke ŝuldas pardonpeton al ĉiuj siaj liberamaj kaj demokratemaj fidelaj membroj kaj kunlaborantoj, kaj devus promesi neniam plu fari ion tiel senprecedencan kaj hontindan. Kaj la revuo devus daŭre “speguli” tiun liberecan praktikon. Kiel en ĉiu revuo, la redaktoroj, ĵurnalistoj kaj precipe iliaj invititaj gastoj devus ĉiumomente senti sin liberaj kaj senkatenaj en sia esprimado. La estraro rajtas kontribui, sed ne devas nek rajtas kunredakti, eĉ se ĝi tamen devas respondeci. Kiel ĉi-kaze.
Nikola Rašić
La teamo de la nova aplikaĵo por trovi proksimajn esperantistojn esperas ekhavi dek mil uzantojn jam dum la unua monato. Amikumu estos lanĉita por la ĝenerala publiko dum aprilo.
Pasintjare Chuck Smith kaj Richard Delamore lanĉis monkolekton por krei novan telefonan aplikaĵon, kiu helpos esperantistojn trovi unu la alian kiam ili troviĝas proksime kaj volas esti trovitaj. Nun Amikumu estas testita kun bona sukceso kaj baldaŭ eblos ekuzi ĝin.
Libera Folio petis la respondeculojn de Amikumu rakonti pri la nuna stato de la projekto. Al niaj demandoj respondis Xu Jie, la nova merkatikisto de Amikumu.
Libera Folio: Laŭ diversaj mencioj en la reto eblas konkludi, ke Amikumu jam serioze progresas kaj estas iom uzata, kvankam la aplikaĵo ankoraŭ ne estas oficiale lanĉita. Ĉu vi povus rakonti iom pri la nuna stato de la aferoj?
Xu Jie: – Malgraŭ ĉiaj malfacilaĵoj, ni multe progresas solvante problemojn kaj teknologiajn kaj neteknologiajn. En marto, ni lanĉetis la beta-version por niaj testantoj, kiuj helpas nin trovi cimojn kaj ankaŭ doni sugestojn. Ĉi-monate, Amikumu nepre debutos por ĉiuj esperantistoj. Fakte, la apo estas jam plejparte preta – ni simple plibonigas ĝin kaj forigas la restantajn cimojn. Se oni volas tuj informiĝi pri la oficiala lanĉo de Amikumu, mi forte rekomendas, ke oni vizitu nian retejon: www.amikumu.com kaj aliĝu al nia retpoŝtlisto por ricevi mesaĝon.
– Same pasintmonate ni sukcese debutigis nian retejon en dek du lingvoj. Tio ne povas realiĝi sen la helpo de niaj lingvoambasadoroj. Se oni volus fariĝi ambasadoro de sia lingvo, kontaktu nin. Krome ni oficiale registras la firmaon (en Aŭstralio) kaj plene tradukis ĉiujn jurajn dokumentojn al Esperanto, ĉar Esperanto estas nia labora lingvo. Tio kaŭzis multe da amuzo por nia advokato!
La provversion de via aplikaĵo uzas proksimume 350 homoj diversloke en la mondo, kaj ili ĉiuj estas esperantistoj. Kie troviĝas la plej multaj testantoj? Kial ili ĉiuj estas esperantlingvanoj, kvankam via aplikaĵo celas atingi ankaŭ aliajn komunumojn?
– Nuntempe ĉiuj 350 testantoj estas esperantistoj, kiuj loĝas tre dise tra la tuta mondo. Laŭ niaj statikistoj, la plej multaj testantoj troviĝas en okcidenta Eŭropo. Esperantistoj kaj esperantaj organizoj estas niaj ĉefaj subtenantoj. Ĉiuj teamanoj en Amikumu estas esperantistoj, ni laboras kaj komunikas ĉiutage per la zamenhofa lingvo. Unuvorte, esperantistoj estas nia kerna uzantaro kaj subtenantaro. Estonte, kiam Amikumu sukcesos en Esperantujo, pri kio mi ne dubas, ni malfermiĝos por alilingvanoj. Ni kredas, ke tiam Esperantujo multe profitos pro Amikumu.
Eble vi povus rakonti iom pri la spertoj de la testantoj? Kiajn ŝanĝojn vi faras antaŭ la publikigo de la preta aplikaĵo?
– La testantoj estas ege entuziasmaj, sugestemaj kaj helpemaj. Ni volas doni niajn sincerajn dankojn al ili. Ili ĉiutage donas al ni cimo-raportojn aŭ plibonig-sugestojn kaj senpacience atendas la oficialan lanĉdaton de Amikumu. Iu eĉ diras en la Telegrama grupo: “Laŭ mi la nura manko de Amikumu estas, ke mankas esperantistoj proksime de mi.” Ni atendas 10.000 uzontojn en la unua monato, espereble tiam la manko estos solvita.
– Aldone, ni teknike devas prepari niajn servilojn por la torento de novaj uzontoj. Ni eĉ dungis sistemadministranton (Jesse Alter) pasintmonate anticipe de tio. Vi povas vidi la tutan teamon en nia retejo (krom mi, kiu ankoraŭ estas tro nova).
Kion oni jam povas fari per Amikumu? Kio ŝanĝiĝos, kiam la aplikaĵo estos oficiale lanĉita? Kiaj evoluigoj atendeblas poste?
– La ĉefaj funkcioj jam estas pretaj. Oni povas trovi proksimajn esperantistojn. Ĉar ni estas ankoraŭ en la beta-testfazo kaj ni ne volas tro multe da testantoj nun, kompreneble la problemo de manko de proksimaj esperantistoj por spontanea rendevuo ekzistas. Kaj oni ankaŭ povas aldoni lingvojn al sia profilo por ke aliuloj apude vidu kiajn lingvojn oni scipovas aŭ lernas. Post la oficiala lanĉo, ni decidos laŭ statistiko, kiu estos la sekvanta lingvo post Esperanto. Iom post iom, ni tradukos la interfacon al kiel eble plej multe da lingvoj.
– Krome, ni ebligos al Amikumanoj krei eventojn kaj lokajn grupojn; meti pinglojn sur mapon en la apo mem, kaj poste oni povos eĉ trovi homojn, kiuj havas la samajn ŝatokupojn apude (ne nur lingvojn). Tamen, tio estas longdaŭra plano tro for en la estonteco. Ni ĉiuj teamanoj esperas renkonti vin en Amikumu. Ni Amikumu kune, espere kaj Esperante.
Osmo Buller, la antaŭa multjara ĝenerala direktoro de UEA, ĵus estis elektita en la municipan konsilantaron de sia hejmvilaĝo Taivalkoski en nordorienta Finnlando. Kvankam politiko nun iĝas lia ĉefa okupiĝo, li ne neglektos la Esperanto-movadon.
Reveninte al Finnlando post sia pensiiĝo ĉe UEA Osmo Buller tuj kandidatis en la lokaj elektoj sur la listo de la maldekstra partio Vasemmistoliitto, Maldekstra ligo, kiu antaŭ la elektoj ne havis reprezentanton en la municipa konsilio de Taivalkoski. Kun minimuma marĝeno de unu voĉo li estis elektita.
Libera Folio petis la antaŭan ĝeneralan direktoron rakonti pri siaj planoj.
Libera Folio: Ĉu politiko iĝos via ĉefa okupiĝo nun?
Osmo Buller: – Ĝi ja estos mia plej grava okupo, kvankam ankaŭ aliaj ne mankos. La novaj komunumaj organoj ekoficos en junio, sed jam nun laborigas min pritraktoj kun la aliaj frakcioj pri la konsistigo de la novaj urba estraro kaj diversaj komisionoj. Mi esperas mem eniri almenaŭ la komisionon pri edukado, kulturo kaj sporto, kies laborkampo estas konata al mi pro mia pli frua laboro en Taivalkoski. Kiel la sola reprezentanto de mia partio mi tamen devos enprofundiĝi en ĉiuj aferoj, kiuj en Finnlando apartenas al la taskaro de la komunumoj. En pli grandaj frakcioj eblas labordivido, sed mi devos mem esplori kaj respondi pri ĉio. Tio estos sufiĉe temporaba.
Kiajn celojn vi akcentis dum via elektokampanjo?
– Mi ne multe kampanjis, ĉar mi revenis al Taivalkoski mallonge antaŭ la elektoj. Mi tamen kredis, ke mi plu estas sufiĉe konata kaj gajnus belan kvanton da voĉoj, eĉ se mi ne estis certa, ke ili sufiĉus por elektiĝo. Mia kampanjo limiĝis preskaŭ nur al gazetanoncoj, cetere la plej elegantaj inter ĉiuj, dank’ al Francisco Veuthey, kiu dezajnis ilin. Mia propra slogano estis “Sperto trans limoj por la bono de Taivalkoski”, per kiu mi evidente celis mian 26-jaran sperton ĉe UEA, kiun mi volas disponigi por mia hejmloko. Krome mi kompreneble diskonigis la la tutlandajn celojn de la partio, precipe kontraŭstaron al la registara plano pri reformo de socialaj kaj prisanaj servoj, kiuj estus tre damaĝaj precipe al homoj en foraj kaj malmulte loĝataj lokoj.
Pro kio vi estas konata en Taivalkoski?
– Oni konas min ekde mia lerneja tempo, kiam mi laboris en la poŝtoficejo kaj gvidis la klubon de lernantoj en mia lernejo kaj la skoltojn, aktivis en la eklezio, fajrobrigado, ktp. Poste mi forestis longe, sed dufoje mi revenis, laborante kiel la komunuma sekretario pri kulturo (1989-1991) kaj direktoro de la Päätalo-instituto (2002-2004). La fondo de tiu lasta estis mia ĉefa atingo en la antaŭa posteno, sed oni ankaŭ bone memoras la restadon de Roman Dobrzyński en 1990 por fari la filmon “Reveno al Finnlando” por la Pola Televido pri la spertoj de Józef Molka, kiu devis kiel militkaptito kunkonstrui fervojon tra Taivalkoski por la germana armeo en la 2-a mondmilito. Tiam la lokaj homoj vidis en la praktiko la funkciadon de Esperanto, kiu estis la laborlingvo de tiu projekto.
Ĉu via kariero ĉe UEA iel influis vian elektiĝon? Ĉu Esperanto iel rolis en la kampanjo?
– Verŝajne ĝi ne rekte influis mian elektiĝon, ĉar mi estis konata jam de longe. En mia kampanjo Esperanto ja rolis almenaŭ tiel, ke ĉiufoje, kiam mi devis prezenti min al la publiko, mi rakontis pri mia laboro ĉe UEA. Eble kelkaj donis sian voĉon al mi ĝuste pro mia internacia sperto, ĉar tiurilate mi elstaris inter ĉiuj kandidatoj, kaj en la nuna mondo tiu aspekto gravas.
Ĉu vi sukcesos ion realigi kiel la sola reprezentanto de via partio?
– Pri tio mi optimismas, ĉar mi havas bonajn personajn rilatojn kun reprezentantoj de aliaj partioj, kelkajn el kiuj mi konas ekde mia infanaĝo. Unu el ili, kiu krome sidas en la landa parlamento, estis mia samklasano kaj kelkfoje eĉ publike esprimis sian ĝojon pri mia kandidatiĝo, kvankam niaj politikaj koloroj estas malsamaj. Verdire, miaj novaj gekolegoj ankaŭ estas seriozaj homoj kaj tial sendube pli facile persvadeblaj per argumentoj ol ekzemple estraranoj de UEA.
Ĉu vi planas nenian aktivadon en la Esperanto-movado?
– Mi plu membras en la Komitato kaj Financa Komisiono de UEA. Krome mi partoprenos en la UK en Seulo kaj baldaŭ post ĝi en la itala Esperanto-kongreso. Certe mi aktivos ankaŭ en la Esperanto-Societo de Oulu, kies prezidantino Aini Vääräniemi cetere loĝas en Taivalkoski.
La plej fama persono kun fono en Taivalkoski estis la popularega verkisto Kalle Päätalo, kies romanegoj en Finnlando estas presataj en enormaj eldonkvantoj. Ĉu vi ne planas traduki ion el liaj verkoj?
– Traduki Päätalo estas fortimiga defio, ĉar lia lingvaĵo estas tiel bunta kaj specifa. Kvankam mi scipovas kaj eĉ uzas la saman dialekton, mi havas nek tempon nek kuraĝon provi esperantigi iun ajn el liaj dikaj romanoj. Eble mi ja povus elekti kelkajn memstarajn fragmentojn, ĉe kiuj la lingvaĵo ne tro gravas, sed tio ĉi ne estas promeso!
