Monthly Archives: March 2017

La akuzativo dividas la Akademion

Lastatempe neniuj novaĵoj venis de la Akademio de Esperanto. Laŭ informoj ricevitaj de Libera Folio, la silento estas kaŭzita de interna konflikto, kiu povos konduki al demisio al pluraj konataj akademianoj.

En la retejo de la Akademio de Esperanto aperis nenio nova post decembro 2014. Libera Folio eksciis, ke la Akademia silento estas kaŭzita de intensaj diskutoj, pri kiuj oni ne volas informi la ĝeneralan publikon.

Dum la lastaj jaroj multegaj homoj lernis Esperanton per interreto, unuavice ĉe la populara retejo Duolingo, kiu havas kurson de Esperanto ne nur en la angla, sed nun ankaŭ en la hispana, kaj baldaŭ ankaŭ en la portugala.

Tamen montriĝis, ke multaj el la novaj lernintoj ne bone regas la uzon de la akuzativo, eble pro mankoj en la lernomaterialo. Jam de multaj jaroj la Akademio de Esperanto registris, ke novaj lernantoj havas problemojn pri la akuzativo, sed la tendenco iĝis multe pli atentinda dum la lasta tempo, kiam ĉiam pli granda parto de la novuloj trovas Esperanton en interreto kaj lernas ĝin neorganizite.

La Akademio de Esperanto en siaj internaj diskutoj konstatis, ke la akuzativo estas ĉiam pli ofte misuzata, aŭ eĉ tute ne uzata, precipe en retaj diskutoj. Lige kun tio, kelkaj akademianoj tute serioze proponis diskuti, ĉu la akuzativo nepre estu deviga en moderna Esperanto.

Iom surprize, inter la subtenantoj de tiu radikala propono troviĝas ankaŭ Bertilo Wennergren, la verkinto de Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko. Jen kiel li argumentas, responde al demando de Libera Folio:

– La malapero de akuzativo estas ĝenerala tendenco en multaj lingvoj kaj ke la fakto, ke ĝi atingis ankaŭ Esperanton, plian fojon nekontesteble pruvas, ke Esperanto estas natura homa lingvo.

Kelkaj akademianoj proponis, ke oni iom post iom aprobu elizion de la akuzativo, ĉar detala studo de la Fundamento montras, ke la akuzativo ne estas deviga. La 16 reguloj diras nur, ke la akuzativo havas la finaĵon -n, sed ne difinas, kiam oni devas uzi ĝin. Laŭ la Fundamento la artikolon oni povas “en la unua tempo tute ne uzi”, do eblas konkludi, ke la samo validu pri la akuzativo.


Bertilo Wennergren.

Bertilo Wennergren rakontas, ke laŭ pluraj akademianoj oni permesu, ke tiuj, kiuj ne sentas sin certaj pri la akuzativo ne uzu ĝin. Post dek jaroj oni reesploru la situacion kaj lasu la ĝeneralan uzon decidi, ĉu la akuzativo plu estas bezonata.

– Simile kiel en aliaj lingvoj, ankaŭ en Esperanto tamen restos lingvaj fosilioj kiel memoraĵo pri la iama ĝenerala uzo de la akuzativo. En Esperanto la akuzativo restos plu uzata almenaŭ ĉe la personaj pronomoj, por eviti ambiguecon, kiu alie aperus ĉe esprimoj kiel “mi amas vi”.

Alia, ŝajne pli granda grupo de akademianoj trovas la rezonadon tute neakceptebla, kaj minacas demisii, se la propono pri libervola akuzativo spite ilian reziston estos akceptita. Neniu el tiuj akademianoj tamen konsentis publike komenti la temon – ŝajne ĉar daŭras la akra debato ene de la Akademio, kaj la temo estas tre sentema.

Do, ĉu la Akademio aprobos libervola akuzativo, aŭ ĉu la libervola akuzativo aprobos la Akademio? Tiel staras nun la demandon.

Pli pri la temo

La Sorcisto de Oz, Chapitro 15

Chapitro 15
La Deskovro pri Oz, la Terorinda

La quar voyajanti marchis a la granda pordego dil Smeralda Urbo e sonigis la klosho. Pos sonigir ol plurfoye, la pordego esis apertita da la sama Gardisto dil Pordego quan li antee konoceskis.

‘Quo! vi itere venas?’ il demandis surprizite.

‘Ka tu ne vidas ni?” respondis la Terorigilo.

‘Ma me supozis, ke vi iris por vizitar la Maligna Sorcerino del West.”

‘Ni ya vizitis el,’ dicis la Terorigilo.

‘Ed el permisis, ke vi itere livez?’ la viro demandis astonate.

‘El ne povis evitar to, pro ke el esas fuzita,’ explikis la Terorigilo.

‘Fuzita! Nu, to es ya bon informo,’ dicis la viro. ‘Qua fuzis el?’

‘Dorothy,’ grave dicis la Leono.

‘Per lo Bona!’ klamis la viro, ed il reverencis tre profunde avan el.

Lore il duktis li aden sua chambreto e klef-klozis l’orel-binokli del granda buxo ye lia okuli, quale il antee agis. Pose li pasis tra la pordego aden la Smeralda Urbo, e kande la populo saveskis del Gardisto dil Pordegi ke li fuzabis la Maligna Sorcerino del Westo, li omna asemblis cirkum la voyajanti e sequis li en granda turbo al Palaco di Oz.

La soldato havanta la verda vango-barbo ankore gardis la pordo, ma il quik lasis li enirar e li itere renkontresis da la belega verda yunino, qua quik duktis li single a lua propra chambro, por ke li povas repozar til ke la Grand Oz esas pronta recevar li.

La soldato igis portesar rekte ad Oz l’informo ke Dorothy e l’altra voyajanti rivenabis pos destruktir la Maligna Sorcerino; ma Oz ne respondis. Li pensis ke la Granda Sorcisto quik advokus li, ma lu ne tale agis. Li recevis nula mesago de lu dum la morga dio, nek la sequanta dio, nek la pose sequanta dio. La vartado esis tedanta e fatiganta, e fine li vexeskis, ke Oz traktis li per tante meskina maniero pos ke lu sendabis li subisar malaji e sklaveso. Do fine la Terorigilo demandis ke la verda yunino portez plusa komunikajo ad Oz, dicante ke se lu ne quik lasos li vidar lu, li advokos l’Alizita Simii por helpar li, e saveskor, ka lu satisfacus sua promiso. La Sorcisto recevinte ta komunkajo tante pavoris, ke lu sendis mesajo ke li venez al Trono-Chambro morge matine ye quar minuti pos non kloki. Lu olim renkontrabis l’Alizita Simii en la Lando del Westo, e ne volis itere renkontrar li.

La quar voyajanti pasis la nokto sen dormar, singlu pensis pri la donacajo quan Oz promisabis. Dorothy dormeskis nur unfoye, e lore sonjis ke el esis en Kansas, ube Onklino Em dicis, ke el tre joyas havar sua puerino itere che hemo.

Sentemporise ye non kloki ye la sequanta matino la verde vango-barbizita soldato venis a li, e pos quar minuti li omna iris aden la Trono-Chambro dil Grand Oz.

Komprenende singlu expektis vidar la Sorcisto en la formo quan lu antee havabis, e li omna tre surprizesis cirkumregardar e vidar absolute nulu en la chambro. Li restis proxim la pordo e plu proxim l’unu a l’altri, nam la quiesteso dil vakua chambro esis plu terorinda kam irga formo di Oz quan li vidabis.

Balde li audis Voco qua semblis sonar de ula loko proxim la suprajo dil granda kupolo, ed ol solene dicis,

‘Me esas Oz, la Granda e Terorinda. Pro quo vi serchas me?’

Itere li regardis omna parto dil chambro, e pos vidir nulu, Dorothy demandis,

‘Ube vu esas?’

‘Me esas omnube,’ respondis la Voco, ‘ma a l’okuli di vulgara mortivi me esas nevidebla. Me nun sidigos me sur mea trono, por ke vi povas konversar kun me.’ Certe, la Voco lore semblis venar rekte del trono ipsa; do li marchis ad ol e stacis en rango dum ke Dorothy dicis:

‘Ni venas por reklamacar vua promiso, Ho Oz.’

‘Qua promiso?’ demandis Oz.

‘Vu promisis retrosendar me a Kansas pos ke la Maligna Sorcerino destruktesas,’ dicis la puerino.

‘Vu promisis donar cerebro a me,’ dicis la Terorigilo.

‘E vu promisis donar kordio a me,’ dicis la Stana Hakisto.

‘E vu promisis donar kurajo a me,’ dicis la Poltrona Leono.

‘Ka la Maligna Sorcerino esas advere destruktita?’ demandis la Voco, e Dorothy opinionis, ke ol kelke tremas.

‘Yes,’ el respondis, ‘me fuzis el per siteledo de aquo.’

‘Ha me,’ dicis la Voco; ‘quale subite! Nu, venez a me morge, nam me bezonas tempo por pripensar.’

‘Vu ja havis sata tempo,’ iracoze dicis la Stana Hakisto.

‘Ni ne vartas plusa dio,’ dicis la Terorigilo.

‘Vu mustas satisfacar vua promisi a ni!’ klamis Dorothy.

La Leono pensis, ke esus bona pavorigar la Sorcisto, do lu bramis laute e grande, olqua esis tante feroca e terorinda ke Toto saltis for lu pro timo e renversis la skreno stacanta en angulo. Ol falis bruisoze e li regardis ol, e tainstante li omna astonesis. Nam li vidis, stacanta en ta loko quan la skreno celabis, mikra oldulo havanta kalva kapo e rugoza vizajo, qua semblis tam astonata kam li. La Stana Hakisto levis sua hakilo e kuris al vireto e kriis,

‘Qua tu esas?’

‘Me esas Oz, la Granda e Terorinda,’ l’oldulo dicis per tremanta voco, ‘ma ne frapez me—me pregas, no!—e me facos irgo quon vi deziras.’

Nia amiki regardis il surprizite e senkurajigite.

‘Me supozis, ke Oz esas grandega Kapo,’ dicis Dorothy.

‘E me supozis, ke Oz esas bela Damo,’ dicis la Terorigilo.

‘E me supozis, ke Oz esas terorinda Bestio,’ dicis la Stana Hakisto.

‘E me supozis, ke Oz esas Fairo-Globo,’ klamis la Leono.

‘No; vi omna eroras,’ humile dicis la vireto. ‘Me fingis.’

‘Fingis!’ kriis Dorothy. ‘Ka tu ne esas granda Sorcisto?’

‘Tacez, mea karo,’ il dicis; ‘ne parolez tante laute, od on hazarde audas—e me esus ruinita. Li supozas, ke me esas granda Sorcisto.’

‘E tu ne esas?’ el demandis.

‘Tote ne, mea karo; me esas nur ordinara homo.’

‘Tu esas plu kam to,’ la Terorigilo dicis chagrenoze; ‘tu esas sharlatano.’

‘Exakte!’ deklaris la vireto, kunfrotante sua manui quaze lo plezis a su; ‘me esas sharlatano.’

‘Ma to es malega,’ dicis la Stana Hakisto; ‘quale me ultempe havos mea kordio?’

‘O me mea kurajo?’ demandis la Leono.

‘O me mea cerebro?’ plendis la Terorigilo, vishante lakrimi de sua okuli per sua mantelo-maniko.

‘Mea kar amiki,’ dicis Oz, ‘me pregas, ne parolez pri ta bagateli. Pensez pri me, e la terorinda danjero me subisas deskovrita.’

‘Kad nulu altra savas ke tu esas sharlatano?’ demandis Dorothy.

‘Nulu savas ecepte vi quar homi—e me ipsa,’ respondis Oz. ‘Me dupigas omni tante longatempe, ke me opinionis ke me nultempe deskovresos. Esis grand eroro permisar ke vi enirez la Trono-Chambro. Me kustume ne vidas mem mea regnati, do li kredas ke me esas ulo terorinda.’

‘Ma me ne komprenas,’ Dorothy dicis perplexe. ‘Quale tu aparis a me kom grandega Kapo?’

‘To esis un de mea artifici,’ respondis Oz. ‘Irez adhike, me pregas, e me dicos a vi pri omno.’

Il duktis li a chambreto en la dopa parto dil Trono-Chambro, e li omna sequis il. Il indikis un angulo, en qua jacis la Grandega Kapo facita ek paper-pasto e havanta sorgeme piktita vizajo.

‘Ton me pendigis del plafono per metal-filo,’ dicis Oz; ‘me stacis dop la skreno e tiris filo por movar l’okuli e por apertar la boko.’

‘Ma ka pri la voco?’ el questionis.

‘Ho, me esas ventro-parolantero,’ dicis la vireto, ‘e me povas jetar la sono di mea voco ad irgube me volas; por ke tu supozis, ke ol venas ek la Kapo. Hike esas l’altra kozi quin me uzis por dupigar vi.’ Il montris a la Terorigilo la robo e maskilo quin il metabis por semblar esar la bela Damo; e la Stana Hakisto vidis, ke la Terorinda Bestio esis nulo ma plura feli kunsutita e stangi por extensigar la flanki. Relate la Fairo-Globo, la falsa Sorcisto anke pendigis to del plafono. Ol esis reale kotono-bulo, ma per varsar oleo an ol, ol feroce brulis.

‘Advere,’ dicis la Terorigilo, ‘tu devas shamar esar tala sharlantano.’

‘Me ya shamas—certe,’ triste replikis la vireto; ‘ma me mustis agar talmaniere. Sideskez, me pregas, esas sat multa sidili, e me naracos mea historio.’

Do li sideskis ed askoltis dum ke il dicis la sequanta rakonto:

‘Me naskis en Omaha—’

‘Ho, to ne esas tre for Kansas!’ kriis Dorothy.

‘No; ma ol esas plu for hike,’ il dicis e triste kapsukusis. ‘Matureskinte, me divenis ventro-parolantero, ed esis tre bone edukita da granda maestro. Me povas imitar irga sorto de uceli o bestii.’ Nun il miaulis tante simile a katyuno, ke Toto erektis sua oreli e regardis omnube por vidar ube ol esis. ‘Pose,’ duris Oz, ‘me tedis pri to, e divenis balonisto.’

‘Quo esas to?’ demandis Dorothy.

‘Homo qua acendas per balono dum cirko-dio por atraktar turbo de homi ed igar ke li pagez por vidar la cirko,’ il explikis.

‘Ho,’ el dicis; ‘me komprenas.’

‘Nu, uldie me acendis per balono e la kordi tordesis, por ke me ne povis retrodecendar. Ol iris adsupre tra la nubi, tante fore ke aero-fluo frapis ol e forportis ol de multa e multa milii. Dum dio e nokto me voyajis tra la aero, e ye la duesma matino me vekis e trovis, ke la balono flotacas super lando stranj e belega.

‘Ol gradope decensis, e me tote ne nocesis. Ma me trovis me inter stranja populo qua, vidante me venar ek la nubi, supozis ke me esas granda Sorcisto. Me komprenende lasis li opinionar tale, pro ke li timez me, e promisez facar irgo quon me deziras.

‘Nur por amuzar me, ed okupar la bona homi, me imperis ke li konstruktez ca Urbo, e mea palaco; e li facis omno volunte e bone. Lore me pensis, pro ke la lando esis tre verd e belega, ke me nomizez ol la Smeralda Urbo, e por plu bone fitigar la nomo, me pozis verd orel-binokli an l’omna homi, por ke omno vidata esez verda.’

‘Ma ka omno ne esas verda?’ demandis Dorothy.

‘Ne plu kam en irg altra urbo,’ respondis Oz; ‘ma per portar verd orel-binokli, nu, evidente omno semblas verda a vi. La Smeralda Urbo konstruktesis multa yari ante nun, nam me esis yunulo kande la balono adhike portis me, e me nun esas tre olda homo. Ma mea populo nun esas portanta verd orel-binokli ye lia okuli tante longatempe, ke la maxim multo de li opinionas, ke ol advere esas Smeralda Urbo, ed ol es certe belega loko, abundas de juveli e precoza metali, ed omna bonajo bezonata por felicigar on. Me esis bona al populo, e li prizas me; ma depos la konstrukto di ca Palaco, me inkluzas me e ne vidas irgu de li.

‘Un de mea maxim granda timi esis la Sorcerini, nam quankam me havas tote nula povi magial, me balde saveskis, ke la Sorcerini povas facar marvelaji. Esis quar en ca lando, e li regnis la populi habitanta en la Nordo e Sudo ed Esto e Westo. Fortunoze, la Sorcerini del Nordo e Sudo esas benigna, me savis ke li ne nocos me; ma la Sorcerini del Esto e Westo esis terorinde maligna, e se li ne supozus ke me esas plu povoza kam eli ipsa, eli certe destruktus me. Mem tale, me vivis per mortiganta pavoro pri eli dum multa yari; do vi povas imaginar, ke me tre joyis saveskinte ke tua domo falabis adsur la Maligna Sorcerino del Esto. Kande vi venis a me, me volis promisar irgo se vi nur mortigus l’altra Sorcerino; ma nun vi ya fuzabis el, e me shamas dicar, ke me ne povas satisfacar mea promisi.’

‘Me opinionas, ke tu esas tre mala viro,’ dicis Dorothy.

‘Ho no, mea karo; me esas advere tre bona viro; ma me konfesas, ke me esas tre mala Sorcisto.’

‘Ka tu ne povas donar cerebro a me?’ demandis la Terorigilo.

‘Tu ne bezonas ol. Tu saveskas ulo omnadie. Infanto havas cerebro, ma ol ne savas multo. Experienco esas l’unika kozo qua donas savo, e quante longe tu esas sur la tero, tante plusa experienco tu certe ganas.’

‘Lo esas forsan vera,’ dicis la Terorigilo, ‘ma me esos tre desfelica sen ke tu donos cerebro a me.’

La falsa Sorcisto sorgeme regardis lu.

‘Nu,’ il dicis sospirante, ‘me ne esas bona magiisto, quale me dicis; ma se tu venos a me morge matine, me burizos tua kapo per cerebro. Tamen me ne povas docar tu quale uzar ol; ton tu ipse mustos trovar.’

‘Ho, danko—danko!’ kriis la Terorigilo. ‘Me trovos quale uzar ol, ne pavorez!’

‘Ma ka pri mea kurajo?’ anxie demandis la Leono.

‘Me esas certa, ke tu ja havas multa kurajo,’ respondis Oz. ‘Tu bezonas nur su-fido. Esas nula vivanto afrontante danjero qua ne pavoras. Vera kurajo esas mem pavorante afrontar danjero, e ta sorto de kurajo tu sate posedas.’

‘Forsan yes, ma me pavoras irgekaze,’ dicis la Leono. ‘Me ya esos tre desfelica sen ke tu donos a me la kurajo-sorto qua igas on obliviar ke lu pavoras.’

‘Bone; me donos a tu ta kurajo-sorto morge,’ replikis Oz.

‘Ka pri mea kordio?’ demandis la Stana Hakisto.

‘Nu, pri to,’ respondis Oz, ‘me opinionas ke tu eroras dezirar kordio. Ol igas desfelica preske omna homi. Se tu nur savus to, tu esas fortunoza ne havar kordio.’

‘To esas opiniono,’ dicis la Stana Hakisto. ‘Pri me, me tolerus omna desfeliceso sen murmuro, se tu donus kordio a me.’

‘Bone,’ humile replikis Oz. ‘Venez a me morge e tu havos kordio. Me pleas Sorcisto dum tante multa yari, ke me darfas durar plear ta rolo poke longe.’

‘E nun,’ dicis Dorothy, ‘quale me retroiros a Kansas?’

‘Ni mustas meditar pri to,’ respondis la vireto. ‘Permisez me havar du-tri dii por meditar pri ta afero, e me esforcos trovar moyeno por portar tu trans la deserto. Dume vi omna traktesos kom mea gasti, e dum ke vi lojas en la Palaco, mea homi servos vi ed obedios via maxim mikra deziro. Esas nur un kozo quon me demandas reciproke por mea helpo—tala quale ol esas. Vi mustas konservar mea sekreto e ne dicez ad irgu ke me esas sharlatano.’

Li konsentis dicar nulo pri to quon li saveskis, e gaye retroiris a lia chambri. Mem Dorothy esperis ke ‘La Granda e Terorinda Sharlatano,’ quale el nomizis lu, trovos moyeno por retrosendar el a Kansas, e se il facus to, el volunte pardonus omno a lu.

2017-03-30 – Skandalo en Sud-Korea

ASKOLTEZ SONA ENREJISTRURO (achento Cheka)

postimagePark Geun-hye arestesis pro akuzi pri suborneso, misuzo di autoritato, koakto e divulgo di sekretaji guvernerial ed el transportesis a dop trelisi en la Diteno-Centro di Seoul. Park Geun-hye esas prezidintino Sud-Koreana oficale revokita dum korupto-skandalo, qua esis kauzo di paralizeso e tumulto e qua decensigis kelka elitani komercal e politikal dil lando, inkluzante I Jaeyong, chefulo di societo komercal Samsung, qua anke subisas ditenado e judiciado. (13 | KR)

TEJO daŭre sen buĝeto

TEJO daŭre ne havas buĝeton por la jaro 2017. La kasisto de la sendependiĝanta asocio eĉ ne ŝajnas bone kompreni, kial necesus havi planon antaŭ ol komenci elspezi monon por diversaj agadoj.

Ĉiuj seriozaj organizaĵoj kaj entreprenoj faras anticipan planon pri siaj enspezoj kaj elspezoj por vidi, kiom da mono ili povas uzi pro diversaj agadoj kaj aktivaĵoj. Tiu plano nomiĝas buĝeto, kaj ĝi plej ofte estas farata por unu jaro anticipe.

Ekzemple la komitato de UEA kutime akceptas sian buĝeton por la venonta jaro dum la Universala Kongreso, do minimume kvar monatojn antaŭ la komenco de la sekva buĝeta jaro.

Ĉi-jare tamen preskaŭ la tuta tempo de la komitato estis uzita en diskutoj pri diversspecaj planoj, estraraj elektoj kaj la sendependiĝo de TEJO. Tial la buĝeto de UEA por 2017 povis esti aprobita nur lastmomente, en novembro 2016, kvankam la propono ja estis sendita al la komitato jam antaŭ la Universala Kongreso.

Tamen eĉ pli malbone statas la aferoj pri la buĝeto de la sendependiĝanta TEJO. La buĝeto devis esti prezentita al la komitato de TEJO por aprobo jam en julio 2016, sed ĝis nun neniu vidis eĉ proponon. Jam tri monatojn la junulara asocio funkcias sen valida buĝeto, kaj tute ne klaras, surbaze de kiaj direktivoj elspezoj el la mono de TEJO estas aprobataj.

La 21-an de februaro Libera Folio turnis sin al la prezidanto de TEJO, Michael Boris Mandirola, por ekscii, kial daŭre mankas buĝeto kaj kiam ĝi fine estos prezentita al la komitato de TEJO por aprobo. Li plusendis la demandon al la kasisto de la asocio, Cédric Marchal, kiu respondis post dektaga pripenso.

Laŭ li necesus unue scii, kio okazis pri la mono de TEJO dum 2016 por poste povi fari buĝeton por la venonta jaro. Pro ”nekontentiga funkciado de la financa fako de UEA” li ne povis ĝustatempe ricevi la bezonatajn informojn, li klarigas:

– Sen la aktualaj konteltiroj kaj la bilanco, mi ne havas la informojn por respondi viajn demandojn. Ankaŭ fari buĝeton tiel  estas malfacile. Mi preferas ĝenerale unue scii kio okazis precize pasintjare, kaj poste vidi kion oni povas permesiĝi por venonta jaro. Tio des pli veras, ke estis signifaj spezoj dum la fino de la jaro 2016.

La klarigo estas ne tre konvinka, ĉar la kutima proceduro estas, ke la proksimumaj elspezoj de ĉiu jaro estas konataj jam anticipe – ili ja devas sekvi la buĝeton. Ĝuste tial oni faras la buĝeton plurajn monatojn antaŭ la komenco de la jaro. Sed tiu proceduro ŝajnas nekonata al la kasisto de TEJO:

Libera Folio: Dankon pro la respondo. Sed kutime oni ja faras la buĝeton por la sekva jaro longe antaŭ la fino de la antaŭa jaro. Kial oni ne faris tion ĉi-jare? Kaj ŝajne ankaŭ ne pasintjare?


Cédric Marchal. (Foto: TEJO)

Cédric Marchal: – Pri kutimo mi ne tiom scias, ĉar ja por 2016 mi faris ĝin malfrue, sed por 2015 tute ne ekzistis buĝeto.  Antaŭ tiuj jaroj, mi scias ke ekzistis unu, sed ne scias kiam ĝi estis publikita. Mi simple atendadis la informojn por fari la buĝeton, esperante havi ilin tre baldaŭ. Mi tiam ne imagis ke mi atendu ĝis marto, se ne, mi ja farus iun buĝeton sen tiuj informoj. Dirindas ke Ralph (oficisto de nia financa fako) ĵus sendis al mi provizoran bilancon. Li petis ke mi ne publikigu ĝin, ĉar ĝi ja estas provizora, sed tio signifas ke la fina baldaŭ aperos.

Pri la provizora bilanco por la jaro 2016 Cédric Marchal skribis la 9-an de marto. Post tio nek li nek la prezidanto de TEJO respondis pliajn demandojn de Libera Folio pri la buĝeto por 2017.

La bilanco de la jaro 2016, kiu do ŝajne same malfruas, principe devus havi nenian rilaton al la buĝeto de TEJO por la jaro 2017 – kutime la la buĝeto por la sekva jaro ja estas aprobita duonjaron antaŭ ol povas esti farita la bilanco por la finiĝanta jaro.

Tamen estas maltrankviliga ankaŭ la malfruo de la bilanco, ĉar fine de februaro pasis la limdato por raporti al la EU-instanco EACEA pri la uzo de la pasintjara granda administra subvencio. Sen la bilanco apenaŭ eblas fari la raporton al EACEA ĝustatempe.

Pasintjare la raporto al EACEA malfruis pli ol du monatojn, kaj estis farita nur post insista postulo de la EU-instanco. La malfruan raporton EACEA skrupule kontrolis, kio kaŭzis ke TEJO devis repagi parton de la mono kaj urĝe dungi plurajn provizorajn oficistojn en landoj de EU, por povi laŭregule elspezi la subvencion.

La salajrojn kiujn TEJO pagis al kontraŭregule dungitaj oficistoj la asocio fine de 2016 prenis el sia kapitalo, laŭ Cédric Marchal. Li tamen ne volis diri, kiom da mono oni devis preni el la kapitalo, nek kiom la kapitalo de TEJO estas nun. Se denove malfruas la raporto al EACEA, estiĝas la risko, ke ĉi-jare TEJO havos eĉ pli malagrablan diskuton pri la uzo de la administraj subvencioj.

Pli pri la temo

 

La Sorcisto de Oz, Chapitro 14

 Chapitro 14
L’Alizita Simii

Vu rimemorez, ke esis nula voyo—ne mem voyeto—inter la kastelo dil Maligna Sorcerino e la Smeralda Urbo. Kande la quar voyajanti iris por serchar la Sorcerino, el vidabis li venanta, e do sendabis l’Alizita Simii por portar li ad el. Esis plu multe desfacila trovar voyo duktanta retroe tra la prategi de ranunkuli e flava margriti kam esis adportesar. Li savis, komprenende, ke li mustas irar rekte este, vers la levanta suno; e li komencis segun la justa direciono. Ma dimeze, lu suno esanta super lia kapi, li ne konocis quo esas esto e quo esas westo, e pro to li misiris en la grand agri. Tamen li duris marchar, e nokte la luno aparis e brilegis. Do li kushis su inter la flori odoranta dolce e dormis profunde til matino—omni ecepte la Terorigilo e la Stana Hakisto.

Ye la sequanta matino la suno esis dop nubo, ma li marcheskis quaze li certesas pri qua direciono li sequis.

‘Se ni marchas sat fore,’ dicis Dorothy, ‘ni ultempe arivos ulloke, me esas certa.’

Ma dio pos dio pasis, e li ankore vidis nulo avane ecepte la flav agri. La Terorigilo plendacheskis.

‘Ni certe misiras,’ lu dicis, ‘e sen ke ni itere trovos la voyo en bona tempo por atingar la Smeralda Urbo, me nultempe ganos mea cerebro.’

‘Nek me mea kordio,’ deklaris la Stana Hakisto. ‘Semblas a me ke me ne povas vartar til ke ni arivabos ad Oz, e vi konfesez, ke ico esas tre longa voyajo.’

‘Komprenez,’ plendante dicis la Poltrona Leono, “me ne havas kurajo por sempre pezoze marchar sen arivar irgaloke.’

Lore Dorothy senkurajeskis. El sideskis adsur la herbaro e regardis sua kompani, e li sideskis e regardis el, e Toto trovis ke, unesmafoye dum sua vivo, lu tro fatigesas por chasar la papiliono preterfluganta proxim sua kapo; do lu extensis sua lango ed anhelis e regardis Dorothy quaze demandar, quon ni nun facez?

‘Ka ni advokez l’Agro-Musi?’ el sugestis. “Li probable povas dicar a ni la voyo al Smeralda Urbo.’

‘Li certe povos,’ kriis la Terorigilo; ‘pro quo ni ne antee pensis pri to?’

Dorothy sonigis la siflileto quan el sempre portabis cirkum sua kolo depos ke la Rejino dil Musi donacabis ol ad el. Pos poka minuti li audis la batado di mikra pedeti, e multi de la griza museti kuris ad el. Inter li esis la Rejino ipsa, qua demandis, per sua stridanta voceto,

‘Quon me povas facar por mea amiki?’

‘Ni misiras,’ dicis Dorothy. ‘Ka vu povas dicar, ube esas la Smeraldo Urbo?’

‘Certe,’ respondis la Rejino; ‘ma ol esas tre fora, nam vi marchis kun ol dop vi dum la tota tempo.’ Lore el remarkis l’Ora Chapeleto di Dorothy, e dicis, ‘Pro quo vu ne uzas la sorco dil Chapeleto ed advokez l’Alizita Simii a vu? Li portos vi al Urbo di Oz dum min kam horo.’

‘Me ne savis, ke esas sorco,’ astonate respondis Dorothy. ‘Quo esas?’

‘Ol esas skribita en l’Ora Chapeleto,’ replikis la Rejino dil Musi; ‘ma se vu advokos l’Alizita Simii, ni mustas forkurar, nam li esas plena de malaji e havas granda joyo per tormentar ni.’

‘Ka li ya nocos me?’ anxie demandis la puerino.

‘Ho no; li mustas obediar ta qua portas la Chapeleto. Adio!’ Ed el forkuris e l’omna musi hastis sequante el.

Dorothy regardis en l’Ora Chapeleto e vidis ula vorti skribita sur la futero. Ti, el pensis, esas la sorco, do el sorgeme lektis l’instruciono e pozis la chapeleto adsur sua kapo.

‘Ep-pe, pep-pe, kak-ke!’ el dicis stacante sur sua sinistra pedo.

‘Quon tu dicis?’ demandis la Terorigilo, qua ne savis to quon el facis.

‘Hil-lo, hol-lo, hol-la!’ Dorothy duris stacante sur sua dextra pedo.

‘Hola!’ kalme replikis la Stana Hakisto.

‘Ziz-zy, zuz-zy, zik!’ dicis Dorothy nun stacante sur amba pedi. Lo finigis la sorco, e li audis granda babilado e bruiso de ali dum ke la bando de Alizita Simii flugis a li. La Rejo profunde reverencis avan Dorothy, e demandis,

‘Quon vu komandas?’

‘Ni deziras irar al Smeralda Urbo,’ dicis la puero, ‘e ni misiras.’

‘Ni portos vi,’ replikis la Rejo, e quik pose du del Simii kaptis Dorothy en lia brakii e forflugis kun el. Altri prenis la Terorigilo e la Hakisto e la Leono, e mikra Simio sizis Toto e flugis dop li, quankam la hundo forte esforcis mordar lu.

Komence la Terorigilo e la Stana Hakisto kelke pavoris, nam li memoris quante male la Simii traktabis li antee; ma li balde vidis, ke nulu intencis nocar li, do li vehis tra la aero tre gaye, e juis regardar la bela gardeni e foresti sub li.

Dorothy trovis su komfortoze vehanta inter du del maxim granda Simii, un de li la Rejo ipsa. Li facabis sidilo ek lia manui e suciis ne nocar el.

‘Pro quo vi mustas obediar la sorco dil Ora Chapeleto?’ el demandis.

‘To esas longa naraco,’ ridante respondis la Rejo; ‘ma pro ke ni havas longa voyajo, me pasos la tempo per naracar pri to, se vu deziras.’

‘Me joyos askoltar,’ el replikis.

‘Olim,’ komencis la chefo, ‘ni esis libera populo, joyoze vivis en la granda foresto e flugis de arboro ad arboro, manjis nuci e frukti, ed agis quale ni deziris sen nomizar irgu kom mastro. Forsan uli de ni esis ulfoye kelke tro plena de malaji, flugis por tirar la kaudi dil animali qui havis nul ali, chasis uceli, e jetis nuci al homi marchanta tra la foresto. Ma ni esis sensuciema e felica e gaya, e juis omna minuti dil dio. To omna esis yari ante nun, longatempe ante ke Oz venis ek la nubi por regnar ca lando.

‘Lore habitis fore Norde belega princino qua esis anke povoza sorcistino. Elua tota magio uzesis por helpar la homi, ed el nultempe nocis irgu bona. Elua nomo esis Gayelette, ed el lojis en bela palaco konstruktita ek grandega rubino-bloki. Omni amis el, ma elua maxim granda regreto esis, ke el ne povis trovar ulu por reciproke amar, pro ke l’omna viri esis tro stupida e leda por mariajeskar kun el tre belega e saja. Tamen fine el trovis yunulo bela e viral e plu saja kam lua evo. Gayelette decidis ke, kande il adulteskas, el mariajeskos kun il, do el duktis il a sua palaco ek rubini ed uzis sua tota magio por facar il tam forta e bona e bela kam irga homino dezirus. Il adulteskinte, on dicas ke Quelala—tale il nomesis—esis la maxim bona e maxim saja viro en la tota lando, ed ilua beleso viral esis tante grand, ke Gayelette tre amis il, ed hastis preparar la mariajo-festo.

‘Mea avulo esis tatempe la Rejo dil Alizita Simii habitanta la foresto proxim la palaco di Gayelette, e l’oldulo plu prizis jokajo kam bona dineo. Uldie ante la mariajo-festo mea avulo flugis kun sua bando e vidis Quelala marchanta apud la fluvio. Il vestizesis per richa kostumo ek rozea silko e purpura veluro, e mea avulo decidis deskovrar to quon lu povas facar. Segun lua vorto la bando adflugis e sizis Quelala, portis il en sua brakii til ke li esis super la mezo dil fluvio, e lore faligis il aden la aquo.

‘ “Natez ek to, mea bel amiko,” kriis mea avulo, “e videz, ka la aquo makulizis tua vesti.” Quelala esis tro saja ne natar, e tote ne dorlotesis pro sua fortuno. Il ridis, kande il venis al suprajo dil aquo, e natis al rivo. Ma Gayelette ekkurante ad il trovis ilua silki e veluri tote ruinita dal fluvio.

‘La princino tre iraceskis, ed el komprenende savis, qui facis to. El imperis adduktesar omna Alizita Simii avan el, ed el unesme dicis, ke lia ali ligesez e ke li traktesez quale li traktabis Quelala, ed esez faligita aden la fluvio. Ma mea avulo multe pledis, nam il savis ke la Simii kun ligita ali dronos en la fluvio, e Quelala anke pledis por li; por ke Gayelette konkluze indulgis li, kondicione ke l’Alizita Simii por sempre obediez trifoye la posedanto dil Ora Chapeleto. Ca Chapeleto facesis kom mariajo-donaco a Quelala, ed on dicas ke ol kustis la duimo di elua rejolando. Komprenende mea avulo e l’omn altra Simii quik konsentis al kondiciono, e tale eventis ke ni esas trifoye la sklavi dil posedanto dil Ora Chapeleto, irgu qua esas.’

‘E quo eventis a li?’ demandis Dorothy.

‘Quelala, kom l’unesma posedanto dil Ora Chapeleto,’ respondis la Simio, ‘esis l’unesma homo imperar ni. Pro ke ilua spozino ne toleris vidar ni, il vokis ni omna a su en la foresto pos la mariajo ed imperis, ke ni sempre esez ube el nultempe povos vidar Alizita Simio, e ton ni joyoze facis, pro ke ni omna timis el.

‘To esas nia nura komando til ke l’Ora Chapeleto venis al manui dil Maligna Sorcerino del Westo, qua igis ni sklavigar la Winkii, e pose fugigar Oz ipsa ek la Lando del Westo. Nun l’Ora Chapeleto esas la vua, e trifoye vu darfas komandar ni.’

La Rejo Simio kompletiginte sua naraco, Dorothy regardis adinfre e vidis avan li la muri verd e brilanta dil Smeralda Urbo. El astonesis pri la rapida flugo dil Simii, ma joyis, ke la voyajo finigesis. La stranj enti sorgeme pozis la voyajanti avan la pordego dil Urbo, la Rejo profunde reverencis a Dorothy, e pose rapide forflugis, sequata da sua tota bando.

‘To esis bona vehado,’ dicis la puerino.

‘Yes, e rapida moyeno de nia trubli,’ replikis la Leono. ‘Esis tre fortunoza ke tu forportis ta marveloza Chapeleto!’

La Sorcisto de Oz, Chapitro 13

Chapitro 13
La Salvo

La Poltrona Leono tre joyis audar ke la Maligna Sorcerino esis fuzita per sitelo de aquo, e Dorothy quik klef-apertis la pordo di sua karcero e liberigis lu. Li kune eniris la kastelo, ube l’unesma ago di Dorothy esis kunvokar l’omna Winkii e dicar a li, ke li ne plus esas sklavi.

La flava Winkii tre joyis, nam li mustis laboregar dum multa yari por la Maligna Sorcerino, qua sempre traktabis li per granda krueleso. Li celebris ca dio kom festo lore e sempre pose, e pasis la tempo per festinar e per dansar.

‘Se nia amiki, la Terorigilo e la Stana Hakisto, esus kun ni,’ dicis la Leono, ‘me esus felica.’

‘Ka ni ne povas salvar li?’ anxie demandis la puerino.

‘Ni povas esforcar,’ respondis la Leono.

Do li advokis la Winkii e demandis, ka li helpas salvar lia amiki, e la Winkii dicis, ke li joyas agar omno posibla por Dorothy, elqua liberigis li de sklaveso. Do el selektis plura Winkii qui aspektis savar plu multe kam l’altri, e li forireskis. Li voyajis dum ta dio e parto dil sequanta dio til ke li venis al rokoza lando ube jacis la Stana Hakisto batita e nochizita. Lua hakilo esis apud lu, ma la lamo esis rustizita e la mancho kurte ruptita.

La Winkii tenere levis lu per sua brakii e portis lu al flava kastelo, Dorothy plorante survoye pro la trista stando di sua amiko, e la Leono aspektante grav e regretoza. Atingante la kastelo, Dorothy dicis al Winkii,

‘Kad irgu de via populo esas ladisto?’

‘Ho yes, uli de ni esas bona ladisti,’ li dicis ad el.

‘Do duktez li a me,’ el dicis. E la ladisti veninte kunportanta lia omna utensili en korbi, el questionis li,

‘Ka vi povas rektigar ta nochi en la Stana Hakisto, e riformacar lu aden lua olima formo, e kunsoldar lu ube lu ruptesas?’
La ladisti sorgeme inspektis la Hakisto e respondis, ke li opinionis ke li povas reparar lu por ke lu esez tam bona kam antee. Do li laboreskis en un del flava chambregi dil kastelo, e laboris dum tri dii e quar nokti martelagante e tordante e kurvigante e soldante e polisante e batante ye la gambi e korpo e kapo dil Stana Hakisto, til ke fine lu esis rektigita en sua olima formo, e lua junti funcionis tam bone kam antee. Certe, esis plura rapecuri sur lu, ma la ladisti laborabis bone, e pro ke la Hakisto ne esis homo vanitatoza, lu tote ne suciis pri la rapecuri.

Kande fine lu marchis aden la chambro di Dorothy e dankis el por salvir lu, lu tante kontentesis ke lu ploris pro joyo, e Dorothy mustis forvishar singla lakrimo de lua vizajo, por ke lua junti ne rusteskez. Samatempe elua propra lakrimi falis dense e rapide pro la joyo de renkontrar itere sua bon amiko, e ca lakrimi ne mustis forvishesar. Relate la Leono, lu vishis sua okuli tante ofte per l’extremajo di sua kaudo ke ol esis trempita, e lu mustis ekirar aden la korteto e pozar ol sub la suno til ke ol sikeskis.

‘Se ni itere havus kun ni la Terorigilo,’ dicis la Stana Hakisto, pos ke Dorothy naracabis omno eventinta, ‘me esus tote felica.’

‘Ni mustas esforcar trovar lu,’ dicis la puerino.

Do el advokis la Winkii por helpar el, e li marchis dum la tota dio e parto dil sequanta dio, til ke li venis al alt arboro aden la branchi di qua l’Alizita Simii jetabis la vesti dil Terorigilo. Esis tre alt arboro, e la trunko esis tante glata, ke nulu povis klimar ol; ma la Hakisto quik dicis,

‘Me hakos ol, e lore ni havos la vesti dil Terorigilo.’

Dum ke la ladisti laborabis reparar la Hakisto ipsa, altra Winkio, qua esis orforjisto, facabis hakilo-mancho ek pura oro e fixigis ol al hakilo dil Hakisto vice l’olda mancho ruptita. Altri polisis la lamo til ke l’omna rusto esis forigita ed ol brilis quale brunisit arjento.

Tam balde kam lu dicabis, la Stana Hakisto hakeskis, e balde l’arboro falis bruisoze, e la vesti dil Terorigilo falis del branchi e rulis adsur la sulo.

Dorothy prenis oli ed igis la Winkii portar oli al kastelo, ube oli esis burizita per palii bona e neta; e yen! hike esis la Terorigilo tam bona kam antee, e lu multafoye dankis li por salvir lu.

Nun riunionita, Dorothy ed elua amiki pasis poka felica dii ye la Flava Kastelo, ube li trovis omno bezonata por komforto. Ma uldie la puerino pensis pri Onklino Em, e dicis,

‘Ni mustas retroirar ad Oz, e reklamacar lua promiso.’

‘Yes,’ dicis la Hakisto, ‘me fine ganos mea kordio.’

‘E me ganos mea cerebro,’ anke dicis la Terorigilo.

‘E me ganos mea kurajo,’ dicis la Leono.

‘E me retroiros a Kansas,’ joyoze kriis Dorothy. ‘Ho, ni irez al Smeralda Urbo morge!’

Li decidis facar to. Ye la sequanta jorno li kunvokis la Winkii ed adiis li. La Winkii regretis ke li foriros, e li tante afecioneskabis la Stana Hakisto, ke li pregis ke lu restez e regnez li e la Flava Lando del Westo. Saveskante ke li rezolvas irar, la Winkii donacis a Toto e la Leono single ora koliaro; ed a Dorothy li prizentis belega braceleto kovrita per diamanti; ed al Terorigilo li donacis bastono havanta ora kapo, por preventar mispazo; ed al Stana Hakisto li ofris arjenta oleuyo inkrustita per oro e juveli.

Singla voyajanto reciproke facis bela diskurso al Winkii, e li omna presis la manui til ke lia brakii doloris.

Dorothy iris al armoro dil Sorcerino por plenigar sua korbo per nutraji por la voyajo, ed ibe vidis la Ora Chapeleto. El metis ol sur sua propra kapo e trovis, ke ol exakte fitis el. El tote ne savis pri la sorco dil Ora Chapeleto, ma vidis ke ol esas bela, do el decidis portar ol e pozis sua boneto aden la korbo.

Lore preparita por la voyajo, li marcheskis vers la Smeralda Urbo; e la Winkii trifoye voco-salutis li e donis multa bondeziri por portesar kun li.

La malrevolucio

Aperis la unua numero de la revuo Esperanto sub la respondeco de la nova redaktora duopo. Paweł Fischer-Kotowski konstatas, ke la nova numero ne draste diferencas de aliaj aperintaj dum la lastaj jaroj – ĝi estas nek katastrofa nek brila.


La kovrilo de la nova numero.

”Admono al la membraro: UEA en danĝero de malintegriĝo”. Precize antaŭ 43 jaroj en la revuo Esperanto aperis la fama ”aprila artikolo” de Ivo Lapenna. Ĉu ankaŭ en 2017 la aprila numero skuos la movadon kaj – nomen omen – heroldos iun novan komencon?

Se la ĉielo falus al la tero, birdokaptado estus facila afero. (Zamenhofa proverbo)

Post pli ol unujara baraktado Esperanto rekaptas la akuratecon. La 21-an de marto aperis la unua numero de la nova redaktora paro Dmitrij Ŝevĉenko kaj Anna Striganova. La redaktora ŝanĝo ne estas okulfrapa, kun escepto de la revua emblemo, kiu ricevis plumpan majusklon ĉe la komenco.

Ĝenerale – enhave kaj grafike – konstateblas daŭrigo de la ĝisnuna linio. Ĉiu mem decidu, ĉu temas pri plendo (mi esperis pli!) aŭ laŭdo (ne okazis nova katastrofo!).

Unu el la ĉefaj zorgoj de Fabricío Valle, kiu deĵoris kiel redaktoro ekde januaro 2014 ĝis aprilo 2016, estis manko de kunlaborantoj. Li plurfoje plendis pri nekontribuemo de la esperantistoj. Tiun zorgon ŝajne ne havas la novaj geredaktoroj, ĉar en sia unua “Malferme” ili optimisme asertas:

Malgraŭ opinioj de skeptikuloj, Esperanto havas propran kulturon, kiu estas unika kaj internacia. Ĝi ĉiutage generas amason da informoj: afiŝoj en sociaj retoj, bildojn, fotojn, tekstojn, librojn, kantojn, filmojn kaj multon alian. En ĉi tiu lavango aperas amasego da bonkvalita kaj interesa enhavo.

Se la materialo ne mankas, kial dediĉi plenan paĝon por la artikolo pri la… neologismoj en la evea? Mi ne neas la gravecon de la lingvo uzata de tri milionoj da homoj en Ganao kaj Togolando, sed la temo ne taŭgas por Esperanto. Mi jam antaŭtimas kiujn tekstojn oni publikigos en tiu nova rubriko “Afriko brilas”. Aŭ ĉu eble temas pri plia revua efemeraĵo al kiuj ni estas kutimigataj ekde 2014?


La rubriko “Afriko brilas” estas nova. Sed kion ĝi enhavos?

Tiu problemo tuŝas unu el miaj atendoj por la novaj geredaktoroj – ke oni trankviligos la revuon, ke ĝi (re)ricevos sian ordon: konstantaj rubrikoj, grafika ekvilibrigo, kohereco ene de la numero kaj inter la numeroj… Pri tio mi perdis la esperon post la intervjuo kiun Ŝevĉenko kaj Striganova donis al la Pola Retradio. Striganova deklaris tie:

Ni planas fari ĉiun sekvan numeron alia, do ni tre volas ke ili ne estu samaj kaj eĉ samstilaj. Mi nun tre zorgas pri nia unua kovrilpaĝo. Mi ne povas rakonti kia ĝi estas, sed ĝi jam estas preta kaj ni tre esperas ke ĝi estos almenaŭ originala.

”Ke ili ne estu samaj kaj eĉ samstilaj…” Tio ne nur ne havas sencon, sed ankaŭ estas apenaŭ ebla. Enpaĝigo de revuo estas temporaba tasko kaj pretigo de nova stilo por ĉiu sekva numero estas fizike neebla. Ĉu Striganova intertempe jam ekkonsciis pri tio? Ŝia unua numero aspektas kiel deko da ĝiaj antaŭuloj.

Tamen, en tiu stranga deklaro mi trovas konsolon, ke eble ne ĉiun kovrilpaĝon ornamos “orginala” infaneca desegnaĵo, kian oni prezentis en la premiera numero de la paro. Cetere, malveras la aserto el la Gazetaraj Komunikoj, ke ”unuafoje en la historio” la revuo havos du redaktorojn, ĉar en 1986 kelkajn tute kontentigajn numerojn aperigis la duopo Buller-Fettes, post subita demisio de Geoffrey Sutton.

En la sama radio-intervjuo Ŝevĉenko prilumas la planojn rilate la redaktopolitikon:

Ni ne povas nun ĉion malkaŝi, ĉar estas diversaj – kompreneble – kaj sekretoj, kaj surprizoj – mi esperas – por legantoj. Ni strebas fari revuon sufiĉe interesa por legantoj. En nuna interreta mondo ne estas iu senco fari novaĵajn paperajn revuojn, ĉar ili tuj malaktualiĝas kaj homoj tuj ricevas informojn jam en la reto. Do, ni strebos pli koncentriĝi je ne-novaĵaj informoj, kiuj estas interesaj kaj kiujn en reto estas neeble trovi aŭ tre malfacile trovi.

Pri la sekretoj kaj surprizoj malfacilas komenti, sed la publikiga kriterio – ne aktualaĵoj, sed unuavice interesa “temporezista” enhavo – estas prava, nur ĝia realigo povas evidentiĝi poste pli defia. Apud la papera kaj elektronika versioj de la revuo, la geredaktoroj disponos pri la ĵus lanĉita revua retejo, kiu povus transpreni, eventuale nur parte, la aktualaĵojn. Ĝi povus ankaŭ enhavi pli longajn artikolojn, por kiuj mankis spaco sur la papero.

Jam en la marta numero (p. 51) la provizora redaktoro Stefan MacGill resendis al tiu retejo por konsulto de la libroserva furorlisto. Ĝis 2015 ĝi ĉiam aperis en la revuo, plej ofte kun klariga komento. Ĉi-jare ni trovis tie nur liston de dek plej furoraj titoloj kaj ĝuste la resendon al la retejo – por tiuj, kiuj ŝatus scii pli. En la retejo la furorlisto mankas.

Ĉi-momente troveblas tie nur du tekstoj – verkita de Ŝevĉenko artikolo kiu aperas papere kaj favora recenzo pri libro… eldonita de lia propra eldonejo. La nuna UEA plian fojon defias la problemon de intereskonflikto. Plian fojon malsukcese.

Kiel en ĉiu aprila numero, ankaŭ ĉi-jare aperas la membrostatistiko pri la antaŭa jaro. La akompana komento, iom stumbla kaj bedaŭrinde nesubskribita, prisilentas i.a. la nombron de pagitaj abonoj. Tuj antaŭ la ekmovo de la redaktora karuselo en 2013, la legantaro forte superis tri mil (3.131 pagitaj abonoj en 2012), sed ĉi-jare la psikologia limo ricevas trionan rabaton – en 2016 Esperanto havis 2.267 pagitajn abonojn kaj estas dubinde ĉu fine de 2017 oni sukcesos atingi almenaŭ du mil.

Pri la lastjara falo de 442 (-16,3% en unu jaro) kunkulpas ankoraŭ la unua jarkolekto de Valle, la malkontento pri la plena de malfruoj jarkolekto de Valle-Kaszás speguliĝos nur ĉi-jare. Kaszás prognozis 10%-an kreskon, sed videble temos pri minimume egalvalora malkresko.

Eĉ se la aprila numero ne igis min aplaŭdi, mi ne povas kaŝi mian admiron al la geredaktoroj, ĉar ili akceptis transpreni la revuon en tre malfacila momento. Ĝia estonteco kuŝas nun en iliaj kvar manoj. Kun intereso mi sekvos la evoluon. Sukceson!

Paweł Fischer-Kotowski

La teksto unue aperis ĉe Parenteze.net

2017-03-23 – Attacco in Grande Britania

AUDI REGISTRATION DE SONO

postimageIn mercuridi in Londres, un attaccante arietava a pedones per un vehiculo super le Ponte de Westminster, postea ille pugnalava un policiero ante le Cameras de Parlamento e al fin ille era fusilate per fortias de securitate. Al minus quattuor humanos ha morte – duo pedones, le policiero e le attaccante mesme. Circa quaranta humanos ha essite vulnerate. In jovedi ante alba, circa dece humanos ha essite arrestate durante razzias in connexion con le attacco. (66 | GB)

La Sorcisto de Oz, Chapitro 12, duesma parto

Esis en elua armoro Ora Chapeleto havanta cirkum ol cirklo de diamanti e rubini. Ta Ora Chapeleto havis sorco. Irgu qua posedas ol povas trifoye advokar la Alizita Simii, qui obedias irga komando recevata. Ma nulu povas komandar ta stranja enti plu kam trifoye. Ja dufoye la Maligna Sorcerino uzabis la magio dil Chapeleto. L’unesmafoye el sklavigabis la Winkii, e pozis su por regnar la lando. L’Alizita Simii helpabis el facar lo. Duesmafoye el bataliis kontre la Grand Oz ipsa, e fugigis lu de la Lando del Westo. L’Alizita Simii anke helpabis el facar lo. Nun un plusa foyo el povus uzar ta Ora Chapeleto, pro to el ne volis uzar ol til ke elua omna altra sorci esas exhaustita. Ma nun ke elua feroca volfi ed elua sovaja korniki ed elua pikant abeli esas mortinta, ed elua sklavi forkurabis pro la Poltrona Leono, el komprenis, ke esas nur un moyeno por destruktar Dorothy ed elua amiki.

Do la Maligna Sorcerino prenis l’Ora Chapeleto del armoro e pozis ol adsur sua kapo. Lore el stacis sur la sinistra pedo e lente dicis,

‘Ep-pe, pep-pe, kak-ke!’

Pose el stacis sur la dextra pedo e dicis,

‘Hil-lo, hol-lo, hol-la!’

Pos to el stacis sur amba pedi e kriis per lauta voco … ‘Ziz-zy, zuz-zy, zik!’

Nun la sorco funcioneskis. La cielo obskureskis, e basa grondo audesis en la aero. Esis sono de multa ali, granda babilado e ridado; e la suno brilis ek l’obskura cielo por lumizar la Maligna Sorcerino cirkondata da simii-turbo, singlu de qui havis du ali imens e povoza sur sua shultri.

Unu, multe plu granda kam l’altri, semblis esar la chefo. Lu flugis proxim al Sorcerino e dicis,

‘Vu advokas ni por la triesma e lasta foyo. Quon vu komandas?’

‘Irez al stranjeri qui esas en mea lando e destruktez li omna ecepte la Leono,’ dicis la Maligna Sorcerino. ‘Portez ta bestio a me, nam me volas harnesizar lu quale kavalo, ed igar lu laborar.’

‘Vua komandi obediesez,’ dicis la chefo; e lore, kun multa babilado e bruiso, l’Alizita Simii forflugis a la loko ube Dorothy ed elua amiki marchas.

Uli del Simii sizis la Stana Hakisto e portis lu tra la aero til ke li esis super lando kovrita per akuta roki. Hike li faligis la kompatinda Hakisto, qua falis de granda disto a la roki, ube lu jacis tante batita e dentizita, ke lu povis nek movar nek jemar.

Altri del Simii kaptis la Terorigilo, e per lia longa fingri tiris omna palii ek lua vesti e kapo. Li faskigis lua chapelo e boti e vesti e jetis oli aden la supra branchi di alt arboro.

La cetera Simii jetis dika kordi cirkum la Leono ed envolvis lu per multa volvaji cirkum lua korpo e kapo e gambi, til ke lu povis nek mordar nek skrachar nek luktar irgamaniere. Lore li levis lu e forflugis kun lu al kastelo dil Sorcerino, ube lu pozesis en korteto havanta cirkume alta fera fenco, por ke lu ne povis eskapar.

Ma li tote ne nocis Dorothy. El stacis, Toto en elua brakii, spektante la trista fato di sua kamaradi e pensante, ke balde esos elua foyo. La chefo dil Alizita Simii flugis ad el, lua brakii long ed haroza extensita e lua leda vizajo terorinde ridetachanta; ma lu vidis la marko dil kiso dil Benigna Sorcerino sur elua fronto e quik haltis, e gestis a l’altri, ke li ne tushez el.

‘Ni ne audacas nocar ca puerino,’ lu dicis a li, ‘nam el protektesas dal Povo di lo Bona, e to es plu povoza kam la Povo di lo Mala. Ni darfas nur portar el al kastelo dil Maligna Sorcerino, ed ibe livar el.’

Do atenceme e tenere li levis Dorothy per lia brakii e rapide portis el tra la aero til ke li atingis la kastelo, ube li pozis el adsur la avana solio. Lore la chefo dicis al Sorcerino,

‘Ni obediis vu segun-quante posible. La Stana Hakisto e la Terorigilo destruktesas, e la Leono esas ligita en vua korteto. La puerinon ni ne audacas nocar, nek la hundo quan el portas en la brakii. Vua povo sur nia bando nun esas parfinita, e vu ne itere vidos ni.’

Lore l’omna Alizita Simii, kun multa ridado e babilado e bruiso, flugis aden la aero e balde desaparis.

La Maligna Sorcerino surprizesis ed anxiis vidante la marko sur la fronto di Dorothy, nam el bone savis ke nek l’Alizita Simio nek el ipsa audacas nocar irgamaniere la puerino. El regardis adinfre la pedi di Dorothy, e vidante l’Arjenta Shui, tremeskis pro pavoro, nam el savis, ke povoza sorco apartenis ad oli. Komence la Sorcerino tentesis forkurar de Dorothy, ma el hazarde regardis aden l’okuli dil puerino, e vidis quante simpla esis l’anmo dop oli, e ke la puerino ne savis pri la marveloza povo quan l’Arjenta Shui donis ad el. Do la Maligna Sorcerino ridis a su, e pensis, ‘Me ya povas sklavigar el, nam el ne savas quale uzar elua povo.’ Lore el dicis rude e severe a Dorothy,

‘Venez kun me; ed atencez, ke tu obediez omno quon me dicas, nam se ne, me mortigos tu quale me mortigis la Stana Hakisto e la Terorigilo.’

Dorothy sequis el tra multa bela chambri en la kastelo til ke li venis al koqueyo, ube la Sorcerino imperis, ke el netigez la poti e kaldroni e balayez la planko-sulo ed alimentez la fairo per ligno.

Dorothy humile laboreskis, decidinte laborar tam forte posible; pro ke el joyis ke la Maligna Sorcerino decidabis ne mortigar el.

Dorothy laboregante, la Sorcerino pensis ke el iros aden la korteto e harnesizos la Poltrona Leono quale kavalo; to amuzos el, el esis certa, igar lu tirar elua charo irgakande el deziras vehar. Ma kande el apertis la pordo, le Leono laute bramis e saltis tante feroce vers el, ke la Sorcerino teroris ed ekkuris ed itere klozis la pordo.

‘Se me ne povas harnesizar tu,’ dicis la Sorcerino a la Leono tra la metala stangi dil pordo, ‘me povas hungregigar tu. Tu havos nulo por manjar til ke tu facos to quon me volas.’

Do pos to el donis nula nutrajo al enkarcerigita Leono; ma omnadie ye dimezo el venis al pordo e demandis,

‘Ka tu es pronta harnesizesar quale kavalo?’

E la Leono respondis,

‘No. Se vu eniras ica korteto, me mordos tu.’

La Leono ne bezonis obediar la Sorcerino, pro ke omnanokte, dum ke el dormis, Dorothy portis nutraji del armoro a lu. Pos ke lu manjis, lu kushis su sur sua lito ek palii, e Dorothy kushis su apude e pozis sua kapo sur lua krinaro mol e piloza, e li parolis pri lia chagreni ed esforcis projetar ula moyeno por eskapar. Ma li ne povis trovar ekireyo del kastelo, nam ol esis sencese gardita dal flava Winkii, qui esis la sklavi dil Maligna Sorcerino e tro multe timis el por ne agar quale el imperis.

La puerino mustis laboregar dum la dio, ed ofte la Sorcerino minacis batar el per la sam olda parapluvo quan el sempre portis en la manuo. Ma advere el ne audacis frapar Dorothy, pro la marko sur elua fronto. La puerino ne savis to, e pavoregis pri su e Toto. Unfoye la Sorcerino frapis Toto per sua parapluvo e la brava hundeto saltis ad el e reciproke mordis elua gambo. La Sorcerino ne sangifis deube el mordesis, nam el esis tante maligna, ke la sango en el sikigesabis multa yari antee.

La vivo di Dorothy divenis tre tristoza dum ke el kompreneskis, ke esas mem plu desfacila kam antee retroirar a Kansas ed Onklino Em. Ulfoye el akre ploris dum hori, Toto sidanta ye elua pedi e regardanta el e jeme lamentanta por montrar, ke lu tre chagrenis por sua mastrineto. Toto advere ne suciis sive lu esas en Kansas sive en la Lando Oz, se nur Dorothy esas kun lu; ma lu savis, ke la puerino esis trista, e do lu anke esis trista.

La Maligna Sorcerino tre deziregis havar l’Arjenta Shui quin la puerino sempre portis. Elua Abeli ed elua Korniki ed elua Volfi jacis en amasi sikeskanta, ed el paruzabis la tota povo dil Ora Chapeleto; ma se el povus ganar l’Arjenta Shui, oli donus ad el plu multa povo kam l’omna cetera kozi olquin el perdabis. El atenceme spektis Dorothy, kaze ke el desmetus la shui, por ke el povus furtar oli. Ma la puerino esis tante fiera pri la beleta shui, ke el nultempe desmetis oli, ecepte nokte e kande el balnis su. La Sorcerino tro timis l’obskureso por audacar enirar dum la nokto la chambro di Dorothy por furtar la shui, ed elua timo pri aquo esis plu granda kam elua timo pri l’obskureso, do el nultempe proximeskis dum ke Dorothy balnis su. Certe, la Sorcerino nultempe tushis aquo, neanke permisis aquo tushar el irgamaniere.

Ma la maligna ento esis tre ruzoza, ed el fine inventis ruzo qua donos ad el to quon el deziris. El pozis fera stango meze dil planko-sulo dil koqueyo, e pose per magio facis ol nevidebla da homal okuli. Do Dorothy marchante trans la sulo, nekapabla vidar ol, pedobutis sur ol, e falis sternante. El ne esis tro domajita, ma pro la falo un del Arjenta Shui forflugis del pedo, ed ante ke el atingis ol, la Sorcerino sizis ol e metis ol sur sua propra magra pedo.

La malignino tre plezesis dal suceso di sua ruzo, nam dum ke el havas un del shui, el posedis la duimo dil povo di olia sorco, e Dorothy ne povis uzar ol kontre el, mem se el savus quale facar to.

La puerino, perdinte un del beleta shui, iraceskis e dicis al Sorcerino,

‘Donez a me mea shuo!’

‘Me ne donos ol,’ replikis la Sorcerino, ‘nam ol esas nun mea shuo, ne la tua.’

‘Tu es maligna ento!’ kriis Dorothy. ‘Tu ne darfas prenar mea shuo de me.’

‘Me retenos ol, tamen,’ la Sorcerino dicis mokante el, ‘ed uldie me anke ganos l’altra de tu.’

Lo tante iracigis Dorothy ke el prenis proxima sitelo plena de aquo e jetegis ol sur la Sorcerino, trempante el del kapo al pedi.

Instante la malignino laute kriis pro pavoro; e lore, dum ke Dorothy astonate regardis el, la Sorcerino diminuteskis e peceteskis.

‘Regardez to quon to facis!’ el kriachis. ‘Pos minuto me fuzesos.’

‘Me ya tre regretas,’ dicis Dorothy, qua advere pavoris vidar, ke la Sorcerino fuzesis quale ruda sukro avan l’okuli.

‘Ka tu ne savis, ke aquo mortigos me?’ demandis la Sorcerino per voco lamentant e desesperanta.

‘Certe no,’ respondis Dorothy; ‘quale me povis savar lo?’

‘Nu, pos poka minuti me parfuzesos, e tu havos la kastelo por su ipsa. Me esis tre maligna, ma me nultempe pensis, ke puerino quale tu povus fuzar me e finigus mea malignaji. Regardez—me iras!’

Per ta vorti la Sorcerino falis kom bruna, fuzita, senform amaso e fluis trans la neta planki dil koqueyo-sulo. Vidante ke el ya fuzesis a nulo, Dorothy plenigis la sitelo per aquo e jetis ol adsur la sordideso. Pose el forbalayis to omna ek la pordeyo. Prenante l’arjenta shuo, l’unika restajo dil oldino, el netigis e sikigis ol per tuko ed itere pozis ol sur sua pedo. Lore, fine liberigita agar quale el deziris, el kuris al korteto por dicar al Leono, ke la Maligna Sorcerino del Westo esis mortinta, e ke li ne plus esas kaptiti en stranjera lando.

La Civito eldonis propran Heroldon

”Ĉi tio ne estas Heroldo de Esperanto”, tekstas la titolo de la plej nova eldonaĵo de Kultura Centro Esperantista. KCE pasintjare vendis Heroldon al Fabrício Valle, sed nun neatendite aperigis propran informfolion kun la sama aspekto kaj paĝokapo.


La “ne-Heroldo”, kiun publikigis la Civito.

Heroldo de Esperanto dum multaj jaroj en la praktiko estis la ĉeforgano de la Esperanta Civito. Lastatempe ĝi tamen ekhavis problemojn kaj dum longaj periodoj aperis neregule, ŝajne pro manko de laborfortoj kaj abonantoj. Pasintjare ĝia formala posedanto, la Civita establo Kooperativo de Literatura Foiro, sukcesis vendi la gazeton al entrepreno de Fabrício Valle kontraŭ nekonata monsumo.

Pro diversaj misfortunoj, interalie la subita forpaso de la ĉefa kunlaboranto, Fabrício Valle ĝis nun ne sukcesis aperigi eĉ unu numeron de la gazeto. Antaŭ kelkaj semajnoj la Civito anoncis, ke Valle ne plenumis la kondiĉojn de la interkonsento, ĉar li nek aperigas la gazeton nek pagis la konsentitajn monatajn partopagojn de la aĉetsumo. Se la kondiĉoj ne estos baldaŭ plenumitaj, KCE povos rompi la kontrakton kaj repreni Heroldon.

Eĉ pli minaca por la nova eldonanto la situacio ekaspektis, kiam estis dissendita la unua numero de la pli frue anoncita “monata informilo de Kultura Centro Esperantista”. La gazeto aspektis kiel dupaĝa numero de Heroldo de Esperanto kun grafika aspekto kaj ĉeftitolo preskaŭ identaj al tiuj de la malnova Heroldo. La ĉefaj diferencoj estas, ke la gazeto konsistas el nur unu folio, kaj ke super la vorto “Heroldo” per diskretaj literoj estas skribite “ĉi tiu ne estas”.

En kombino kun la averto pri repreno de la gazeto la aperigo de tia “ne-Heroldo” aspektas kiel la unua paŝo por rekomenci la eldonadon de Heroldo sub la ŝildo de la Civito. Post iom da tempo la Civito tamen en sia retejo asertis, ke male temas pri provo reklami la novan Heroldon.

Fabrício Valle ŝajnas akcepti la klarigon:

– Al mi ŝajnas iom stranga maniero reklami Heroldon, sed jen ĉia helpo estas bonvena. Cetere, mi tute trankvile kaj firme daŭrigas mian laboron, kiu en la lastaj tempoj efektive progresis. Mi komencis kvitigi min per partopagoj al LF-koop kaj esperas akuratigi la partopagojn ankoraŭ pagendajn. Nia grafikisto jam komencis labori por enpaĝigi nian unuan numeron.


Fabrício Valle aĉetis Heroldon de Esperanto.

Fabrício Valle strebas aperigi la unuan presitan numeron de la nova Heroldo antaŭ la fino de marto. La unua numero estos presita en du mil ekzempleroj, kaj granda parto el tiuj estos laŭ li dissendita kiel senpagaj provnumeroj al diversaj Esperanto-organizaĵoj. Samtempe kun la unua numero de la gazeto aperos ankaŭ nova poŝtelefona aplikaĵo, li rakontas.

– Nia apo Zamapp Herol jam estas preta kaj estos vaste uzata por diskonigi Esperanton inter neesperantistoj. Ni ege bezonos la apogon kaj fidon de la esperantistoj, kiuj ĝis nun ŝajne atendas la lanĉon de Heroldo por ĝin aboni, sed ni bezonas abonojn tuj. Parto de miaj malfacilaĵoj estas, ke tre malmultaj esperantistoj jam abonis Heroldon.

La antaŭa posedanto de Heroldo, la Civita establo Kooperativo de Literatura Foiro, anoncis ke ĝi decidos pri eventuala repreno de Heroldo dum sia ĝenerala asembleo en aprilo.

– Ĝis tiam mi esperas kvitiĝi per pliaj partopagoj kaj lanĉi Heroldon. Do ĉio estas nun en ordo kaj la iniciato publikigi informilon sub la nomo Heroldo, kiel LF-koop faris, estas nur iu provo reklami Heroldon, kiel LF-koop konfesis en HeKo-afiŝo. Mi preferus pli konkretajn iniciatojn, tamen, mi ne povas ne danki al LF-koop pro tiu provo reklami Heroldon, eĉ se per ĝi venos neniu abonanto.

Libera Folio: Se tamen LF-Koop decidos repreni Heroldon, ĉar la kondiĉoj de la interkonsento ne estis plene observitaj, ĉu vi rericevos la monon kiun vi jam pagis?

– Pri la financaj klaŭzoj mi ne povas paroli. Mi ege serioze paŝis ekde la komenco kaj ne mi diskonigos konfidencajn klaŭzojn. Aliflanke, mi bedaŭras, ke LF-koop sentis grandan bezonon fari la unuan paŝon en la diskonigo de niaj malfacilaĵoj. Tamen, la rilatoj inter Lexus Sociala kaj LF-koop estas nun tute senkonfliktaj  kaj estas neniu ŝanco, ke LF-koop reprenu Heroldon.

Pli pri la temo

La Sorcisto de Oz, Chapitro 12, unesma parto


Chapitro 12
La Serchado por la Maligna Sorcerino

La soldato havanta la verda vango-barbo duktis li tra la stradi dil Smeralda Urbo til ke li atingis la chambro ube habitis la Gardisto dil Pordegi. Ta oficiro apertis lia orel-binokli per klefo por retropozar oli aden sua granda buxo, e pose il polite apertis la pordego por nia amiki.

‘Qua voyo iras al Maligna Sorcerino del Westo?’ demandis Dorothy.

‘Esas nula voyo,’ respondis la Gardisto dil Pordegi; ‘nulu deziras irar tasinse.’

‘Quale, do, ni trovos el?’ questionis la puerino.

‘To esos facila,’ respondis la viro; ‘nam kande el saveskas ke vi esas en la Lando dil Winkii, el trovos vi, e sklavigos vi omna.’

‘Forsan no,’ dicis la Terorigilo, ‘nam ni intencas destruktar el.’

‘Ho, to es altre,’ dicis la Gardisto dil Pordegi. ‘Nulu antee destruktis el, do me naturale opinionis ke el sklavigus vi, quale el sklavigabis l’omna ceteri. Ma atencez; nam el esas maligna e feroca, e forsan ne permisos vi destruktar el. Irez adweste, ube la suno kushas su, e vi ne falios trovar el.’

Li dankis il ed adiis, e turnis su al Westo, marchante tra agri de mola herbi puntizita hike ed ibe per margriti e ranunkuli. Dorothy ankore portis la bela silka robo olquan el metabis en la palaco, ma nun, el astonesis trovar ke ol ne ja esas verda, ma pure blanka. La rubando cirkum la kolo di Toto anke perdabis sua verda koloro ed esis tam blanka kam la robo di Dorothy.

La Smeralda Urbo balde esis fore dop li. Dum ke li avancis, la tero divenis plu ruda e montetoza, nam esis nula farmi nek domi en ca lando dil Westo, e la sulo esis nekultivita.

Posdimeze la suno varmega brilis en lia vizaji, nam esis nul arbori por donar ombri a li; por ke ante noktesko Dorothy e Toto e la Leono fatigesis, e kushis su adsur la herbaro e dormeskis, e la Hakisto e la Terorigilo vigilis.

La Maligna Sorcerino del Westo havis nur un okulo, ma to esis tam povoza kam teleskopo, e povis vidar omnube. Do, sidante apud la pordo dil kastelo, el hazarde cirkumregardis e vidis Dorothy dormanta kun elua amiki cirkum el. Li esis tre fora, ma la Maligna Sorcerino iraceskis trovar li en sua lando; do el sonigis arjenta siflilo pendanta de sua kolo.

Quik ad el kuris de omna lateri trupo de granda volfi. Li havis longa gambi e feroc okuli ed akuta denti.

‘Irez a ta homi,’ dicis la Sorcerino, ‘e pecigez li.’

‘Ka vu ne sklavigos li?’ demandis la chefo dil volfi.

‘No,’ el respondis, ‘unu es ek stano, ed unu ek palii; unu esas puerino ed altru Leono. Nulu de li esas apta por laborar, do vi darfas lacerar li a peceti.’

‘Bonege,’ dicis la volfo, e lu forhastis maxim rapide sequata da l’altri.

Esis fortunoza ke la Terorigilo e la Hakisto vigilis ed audis la venanta volfi.

‘Ico esas mea kombato,’ dicis la Hakisto; ‘do stacez dop me e me afrontos li unope.’

Lu sizis sua hakilo, tre akutigita, e kande la chefo dil volfi advenis, la Stana Hakisto ocilis la brakio e forhakis la kapo dil volfo de la korpo, por ke lu quik mortis. Tam balde kam lu povis levar la hakilo, altra volfo advenis, ed anke falis sub l’akutajo dil armo dil Stana Hakisto. Esis quaradek volfi, e quaradekfoye volfo mortigesis; por ke konkluze li omna mortinta jacis en amaso avan la Hakisto.

Lore lu depozis sua hakilo e sideskis apud la Terorigilo, qua dicis,

‘To esis bona kombato, amiko.’

Li vartis til ke Dorothy vekis ye la sequanta matino. La puerino esis tre pavorigata vidante la grand amaso de piloza volfi, ma la Stana Hakisto dicis pri omno ad el. El dankis lu pro salvir li e sideskis a dejuneto, pos to li itere komencis lia voyajo.

Dum ica sama matino la Maligna Sorcerino venis al pordo di sua kastelo ed ekregardis per sua un okulo qua povis vidar fore. El vidis sua omna volfi mortinta e la stranjeri ankore voyajanta tra sua lando. Lo plu iracigis el kam antee, ed el dufoye sonigis sua arjenta siflilo.

Quik granda trupo de sovaja korniki flugis vers el, sat multa por obskurigar la cielo. E la Maligna Sorcerino dicis al Rejo Korniko,

‘Flugez quik al stranjeri; bek-pikez lia okuli e lacerez li e pecigez li.’

La sovaja korniki flugis en amaso vers Dorothy ed elua kompani. Kande la puerino vidis ke li venas, el pavoris. Ma la Terorigilo dicis,

‘Ico esas mea kombato; do kushez vi apud me e vi ne nocesos.’

Do li omna kushis su adsur la sulo ecepte la Terorigilo, e lu staceskis ed extensis sua brakii. E la korniki vidante lu pavoris, quale sempre pavoras ta uceli da terorigili, e ne audacis plu proximeskar. Ma la Rejo Korniko dicis,

‘Ol esas nur burizita homo. Me bek-pikos lua okuli.’

La Rejo Korniko flugis al Terorigilo, qua kaptis ol ye la kapo e tordis olua kolo til ke ol mortis. Lore altra korniko flugis vers lu, e la Terorigilo anke tordis olua kolo. Esis quaradek korniki, e quaradekfoye la Terorigilo tordis kolo, til konkluze li omna mortinta jacis apud lu. Lore lu advokis ke lua kompani staceskez, ed itere li komencis lia voyajo.

Kande la Maligna Sorcerino itere ekregardis e vidis sua omna korniki jacanta en amaso, el terorinde furieskis, e trifoye sonigis sua arjenta siflilo.

Quik audesis lauta zumado en la aero, ed esamo de nigra abeli flugis ad el.

‘Irez al stranjeri e pikez li til morto!’ imperis la Sorcerino, e la abeli turnis su e rapide flugis til ke oli venis adube Dorothy ed elua amiki marchas. Ma la Hakisto vidabis oli venanta e la Terorigilo decidabis to quon li facez.

‘Ektirez mea palii e dessemez oli an la puerino e la hundo e la Leono,’ lu dicis al Hakisto, ‘e la abeli ne povos pikar li.’ Ton facis la Hakisto, e dum ke Dorothy jacis apud la Leono e retenis Toto en sua brakii, la palii tote kovris li.

La abeli venis e trovis nulu ma la Hakisto por pikar, do oli flugis a lu e frakasis lia omna pikili an la stano, tote sen domajar la Hakisto. E pro ke abeli ne povas vivar se olia pikili frakasesas, to esis la fino dil nigra abeli, ed oli jacis dissemita dense cirkum la Hakisto quale amaseti de mikra karboni.

Lore Dorothy e la Leono staceskis, e la puerino helpis la Stana Hakisto itere burizar la Terorigilo per lua palii, til ke lu esis tam bona kam antee. Do li itere komencis lia voyajo.

La Maligna Sorcerino tante furiis vidante sua nigra abeli en amaseti quale mikra karboni, ke el ped-frapis ed ektiris sua hari e grincis la denti. E pose el advokis dekduo de sua sklavi, qui esis Winkii, e donis akuta lanci a li, dicante, ke li irez al stranjeri e destruktez li.
La Winkii ne esis brava homi, ma li mustas facar to quon el imperabis; do li formarchis til ke li proximeskis Dorothy. Lore la Leono bramegis e saltis vers li, e la kompatinda Winkii tante teroris ke li retrokuris tam rapide posible.
Li riveninte al kastelo, la Maligna Sorcerino forte batis li per rimeno e retrosendis li a lia laboro, pos ke el sideskis por meditar, to quon el devas facar. El ne povis komprenar quale elua omna projeti por destruktar ta stranjeri faliabis; ma el esis povoza Sorcerino, anke maligna, ed el balde decidis to quon facar.
Duro sequos…

La Sorcisto de Oz, Chapitro 11, duesma parto

Chapitro 11
fino

Ye la sequanta matino la soldato havanta la verda vango-barbo venis al Terorigilo e dicis,

‘Venez kun me, nam Oz sendas por vu.’

Do la Terorigilo sequis il ed admisesis aden la granda Trono-Chambro, ube lu vidis sidanta en la smeralda trono tre belega damo. El esis vestizita per verda silka gazo e portis sur elua fluanta verda lokli krono ek juveli. De elua shultri kreskis ali, splendida en koloro e tante lejera, ke oli vibrus se la maxim febla aersuflajo atingus oli.

Kande la Terorigilo reverencabis, tam belete kam lua palii-burizo lasis, avan ca belega ento, el dolce regardis lu, e dicis,

‘Me esas Oz, la Granda e Terorinda. Qua tu esas, e pro quo tu serchas me?’

E la Terorigilo, qua expektabis vidar la grandega Kapo pri qua Dorothy dicabis, multe astonesis; ma lu kurajoze respondis ad el.

‘Me esas nur Terorigilo, burizita per palii. Do me havas nula cerebro, e me venas por pregar, ke vu pozez cerebro aden mea kapo vice palii, por ke me diveneskez tala homo quala irgu altra en vua domeni.’

‘Pro quo me devas facar to por tu?’ demandis la damo.

‘Pro ke vu esas saja e povoza, e nulu altra povas helpar me,’ respondis la Terorigilo.

‘Me nultempe grantas favori sen ula rekompenso,’ dicis Oz; ‘ma ton me promisas. Se tu por me mortigos la Maligna Sorcerino del Westo, me donacos a tu grandega cerebro, e tante bona cerebro ke tu esos la maxim saja homo en la tota Lando Oz.’

‘Me supozis, ke vu demandis ke Dorothy mortigez la Sorcerino,’ dicis surprizite la Terorigilo.

‘Me ya facis lo. Me ne sucias pri qua mortigus el. Ma til ke el esas mortinta, me ne grantos tua deziro. Nun irez, e ne itere serchez me til ke tu meritabos ta cerebro quan tu tante multe deziras.’

La Terorigilo triste retroiris a sua amiki e dicis a li to quon Oz dicabis; e Dorothy astonesis saveskar, ke la granda Sorcisto ne esis Kapo, quale el vidabis lu, ma bela damo.

‘Egale,’ dicis la Terorigilo, ‘el bezonas kordio tam multe kam la Stana Hakisto.’

Ye la sequanta matino la soldato havanta la verda vango-barbo venis al Stana Hakisto e dicis,

‘Oz sendas por vu. Sequez me.’

Do la Stana Hakisto sequis il e venis al grandega Trono-Chambro. Lu ne savis, ka lu trovus Oz kom bela damo o kom Kapo, ma esperis, ke lu esez la bela damo. ‘Nam,’ lu dicis a su, ‘se esas la Kapo, me es certa ke me ne donacesos kordio, pro ke kapo havas nula propra kordio e do ne povas simpatiar me. Ma se esas la bela damo, me fervoroze pregos por kordio, nam omna dami, on dicas, esas ipse bonkordia.’

Ma enirinte la grandega Trono-Chambro, la Stana Hakisto vidis nek la Kapo nek la Damo, pro ke Oz nun havis la formo di tre terorinda Bestio. Ol esis preske tam granda kam elefanto, e la verda trono semblis apene sat forta por subtenar lu. La Bestio havis kapo quale to di rinocero, ma kin okuli esis en la vizajo. Esis kin longa brakii kreskanta ek la korpo ed lu anke havis kin gambi long e dina. Dika e lanatra hari kovris omna parti di lu, e plu timenda monstro on ne povas imaginar. Fortunoze la Stana Hakisto lore havis nula kordio, nam ol batabus laute e rapide pro teroro. Ma esante stana, la Hakisto tote ne pavoris, quankam lu tre deskontigeskis.

‘Me esas Oz, la Granda e Terorinda,’ dicis la Bestio, per voco qua esis granda bramo. ‘Qua tu esas, e pro quo tu serchas me?’

‘Me esas Hakisto, e facita ek stano. Do me havas nula kordio, e ne povas amar. Me pregas a vu, ke vu donez kordio a me, por ke me povas esar quale altra homi.’

‘Pro quo me devas facar to?’ demandis la Bestio.

‘Pro ke me demandas lo, e nur vu povas grantar mea demando,’ respondis la Hakisto.

Oz nelaute bramis pro lo, ma bruske dicis,

‘Se tu ya deziras kordio, tu mustas meritar ol.’

‘Quale?’ demandis la Hakisto.

‘Helpez Dorothy mortigar la Maligna Sorcerino del Westo,’ respondis la Bestio. ‘Kande la Sorcerino esas mortinta, venez a me, e me lore donos a tu la maxim granda e maxim benigna e maxim amanta kordio en la tota Lando Oz.’

Do la Stana Hakisto koaktesis triste rivenar a sua amiki e parolar a li pri la terorinda Bestio qua lu vidabis. Li omna tre astonesis pri la multa formi quin la granda Sorcisto povas havar, e la Leono dicis,

‘Se lu esas bestio kande me iros vidar lu, me bramos tam laute posible, e tante pavorigos lu, ke lu grantos omno quon me demandos. E se lu esos la bela damo, me pretextos saltar adsur el, e do koaktos el obediar mea impero. E se lu esos la granda Kapo, lu tote submisos su a me; nam me rulos lu cirkum la chambro til ke lu promisas donar a ni ti quin ni deziras. Do kurajeskez, mea amiki, nam omno esos bona.’

Ye la sequanta matino la soldato havanta la verda vango-barbo duktis la Leono al granda Trono-Chambro ed invitis lu enirar koram Oz.

La Leono quik iris tra la pordo, e cirkumregardante vidis astonate ke avan la trono esis Fairo-Globo, tante feroca e brilanta, ke lu apene povis tolerar regardar ol. Lua unesma pensajo esis, ke Oz hazarde ardoreskabis ed brulis; ma, probante proximeskar, la varmego esis tante intensa, ke ol bruletis lua labio-pili, e lu retroreptis tremante a loko plu proxim la pordo.

Lore basa e nelauta voco venis de la Fairo-Globo, e dicis ca vorti:

‘Me esas Oz, la Granda e Terorinda. Qua tu esas, e pro quo tu serchas me?’

E la Leono respondis,

‘Me esas Poltrona Leono, e timas omno. Me venas a vu por pregar, ke vu donez kurajo a me, por ke me advere divenez la Rejo di Bestii, quale homi nomizas me.’

‘Pro quo me devas donar kurajo a tu?’ demandis Oz.

‘Pro ke de omna Sorcisti, vu esas la maxim granda, ed unike havas la povo por grantar mea demando,’ respondis la Leono.

La Fairo-Globo feroce brulis dum longa tempo, e la voco dicis,

“Portez a me pruvo ke la Maligna Sorcerino esas mortinta, e tainstante me donos kurajo a tu. Ma dum ke la Sorcerino vivas, tu mustas restar poltrono.’

La Leono iraceskis pro ta dicajo, ma povis dicar nula repliko, e dum ke lu taceme stacis regardante la Fairo-Globo, ol divenis tante furioze varmega ke il turnis su ed hastis ek la chambro. Lu joyis trovar sua amiki vartanta lu, e dicis a li pri sua terorinda interviuvo kun la Sorcisto.

‘Quon ni nun facez?’ triste demandis Dorothy.

‘Esas nur un ago posibla,’ replikis la Leono, ‘ed ol esas irar a la Lando dil Winkii, serchez la Maligna Sorcerino, e destruktez el.’

‘Ma se ni ne povas?’ dicis la puerino.

‘Do me nultempe havos kurajo,’ deklaris la Leono.

‘E me nultempe havos cerebro,’ anke dicis la Terorigilo.

‘E me nultempe havos kordio,’ dicis la Stana Hakisto.

‘E me nultempe vidos Onklino Em ed Onklulo Henry,’ dicis Dorothy ploreskante.

‘Suciez to!’ kriis la verda yunino; ‘la lakrimi falos adsur vua verda silka robo e makulizos ol.’

Do Dorothy sikigis sua okuli e dicis,

‘Me supozas, ke ni mustas esforcar lo; ma me es certa, ke me ne deziras mortigar irgu, mem por itere vidar Onklino Em.’

‘Me iros kun tu; ma me esas tro poltrona por mortigar la Sorcerino,’ dicis la Leono.

‘Me anke iros,’ deklaris la Terorigilo; ‘ma me ne multe helpos tu, pro ke me esas tala folo.’

‘Me ne havas sat multa kordio mem por nocar Sorcerino,’ komentis la Stana Hakisto; ‘ma se vi iros, me certe iros kun vi.’

Do li decidis komencar lia voyajo ye la sequanta matino, e la Hakisto akutigis sua hakilo per verd akutigpetro ed igis ke sua omna junti esez bone oleizita. La Terorigilo burizis su per fresha palii e Dorothy piktis nova farbo en lua okuli, por ke lu plu bone videz. La verda yunino, qua esis tre benigna a li, plenigis la korbo di Dorothy per bona manjaji, e fixigis klosheto cirkum la kolo di Toto per verda rubando.

Li akushis su tre frue e dormis profunde til jornesko, kande li vekigesis da krio di verda hanulo habitanta en la dopa korto dil palaco, e da la kuklado di hanino qua ovifabis verda ovo.

2017-03-11 – Electio in Uttar Pradesh

AUDI PRAELECTIONEM SONITAM (accentu Valentino)

postimageElectione congressus legislativi in civitate decisiva Uttar Pradesh Indiae septentrionalis, conservativi nationales (Factio Popularis Indica) alias factiones victuri sunt. Ministri primi Indici Narendra Modi triumphus personalis sit, quo jus allegatum ejus ut ducis nationalis Indiae iterum gubernandae confirmetur. Demonetizatio notarum argentariarum anno praecedente facta, quae ruinas oeconomicas attulisse dicitur, fuit thema principale electionis. (85 | IN)

UEA ekhavos novan retejon en 2018


Kelkaj el la retejoj de UEA.

En ĵusa konkurso UEA ricevis unu kontentigan proponon pri projekto de nova retejo. La realigo de la propono daŭros unu jaron, laŭ Veronika Poór. Samtempe UEA okupiĝas pri deko da aliaj retejoj.

Kompleta renovigo de la asocia retejo devis esti la ĉefa prioritato de la estraro de UEA, kiu estis elektita en Rejkjaviko en 2013. Por tiu celo oni rezervis cent mil eŭrojn. Tamen nenio okazis dum tri kaj duona jaroj.

Fine la 27-an de januaro 2017 jam renovigita estraro de UEA publikigis detalan alvokon pri kandidatiĝo por krei por la asocio novan retejon, kiu krome funkciu kiel administra sistemo de la asocio. La limdato por sendi “konceptnoton” pri la nova retejo pasis la 26-an de februaro. Laŭ Mark Fettes, la prezidanto de UEA, la asocio ricevis unu kontentigan proponon, kaj nun kunlaboras kun la proponintoj pri diversaj detaloj.


Veronika Poór. Foto: UEA.

Laŭ Veronika Poór, la ĝenerala direktoro de UEA, estas ankoraŭ tro frue precize diri, kiam la nova retejo estos preta.

– La realigo okazos en etapoj (fasado de la retpaĝo, nova katalogsistemo kaj nova membrospaco) kaj la laboroj verŝajne daŭros jaron. Do, laborplena jaro atendas nin!

Preskaŭ samtempe kun la konkurso pri tute nova retejo, UEA anoncis konkursojn ankaŭ pri renovigo de la multlingva informa retejo Esperanto.net, kaj pri tute nova multlingva retejo pri la vivo de Zamenhof, okaze de la jam komenciĝinta jubilea jaro de Zamenhof. Aldone estis ĵus lanĉita nova reta forumo de UEA kaj la retejo Aktivulo.net, kiu celas atingi “aktivulojn kaj aktivemulojn”. Ne tute klaras, kiujn tiukaze celas la ĉefa retejo de UEA.

Krom tio, la nova redaktora paro anoncis pri plano de tute nova retejo por la revuo Esperanto. Kaj kvazaŭ tio ne sufiĉus, UEA havas ankaŭ propran vikion, kaj iel respondecas pri almenaŭ kvar pliaj retejoj: unu pri lingvaj rajtoj kaj tri pri agado en diversaj kontinentoj: Afriko, Ameriko kaj Azio.

Pluraj el la menciitaj retejoj ne ŝajnas aparte aktualaj nek ofte vizitataj, kaj krom la forumo, kie malmulta diskutado okazas, UEA havas ankaŭ diversajn, ne aparte klare kunordigitajn retpoŝtajn diskutejojn. Krome ekzistas la retejo gazetaro.org, kiu ŝajne same havas rilaton al UEA, kvankam ne tute klaras, kian.

Eblas demandi sin, ĉu UEA havas la bezonatajn rimedojn kaj laborfortojn por prizorgi ĉiujn tiujn retejojn kaj aldone samtempe okupiĝi pri tri ampleksaj projektoj: renovigo de la tuta ĉefa retejo kun nova administra sistemo, renovigo de la multlingva informa retejo Esperanto.net, kaj starigo de tute nova multlingva informa retejo por la jam komenciĝinta Zamenhof-jaro.

Aparte rimarkindas, ke la multlingva informretejo Esperanto.net, por kies renovigo UEA anoncis konkurson kaj poste pagis premion de 3.000 eŭroj, en novembro 2016 efektive ekhavis novajn aspekton kaj strukturon, kiel UEA anoncis en gazetara komuniko. Tamen poste la novaj enhavo kaj strukturo malaperis, kaj malantaŭ la bela esperantlingva fasado en aliaj lingvoj troviĝas nur la malnovaj enhavo kaj aspekto.


Emílio Cid. Foto: UEA

Laŭ Emílio Cid, estrarano de UEA pri informado, tio okazis, ĉar la estraro de UEA nun decidis reverki partojn de la teksto, kaj tiuj tekstoj poste devos esti denove tradukitaj al diversaj lingvoj.

– La esperanta versio tute ne estas nia ĉefa celo, sed la teksto de la retejo estis verkita en Esperanto, de Judith Meyer, kaj jam havas tradukon al 13 lingvoj. Do la kreintoj liveris la retejon plene funkciantan. Sed la estraro decidis, post funda analizo de la teksto, reverki kelkajn partojn. Nun la teksto estas preta kaj pro manko de volontulo mi mem devos meti ĝin en la retejon kaj kontakti la tradukintojn por fari la ĝisdatigon. Post la korektado de tiuj 13 lingvoj, ni atendos reagojn de la esperantistoj kaj komencos serĉi pliajn tradukantojn por la ceteraj 43 lingvoj. Mi ne povas diri nun, kiam la retejo estos preta, ĉar la prioritato estas la retejo por la Zamenhof-jaro.

Libera Folio: Sed kial fari plian retejon, kiam UEA jam havas amasegon da disaj retejoj? Ĉu ne estus pli bone koncentriĝi al la renovigo de la ĉefa retejo?

Emílio Cid: – Kaj la retejo Esperanto.net kaj la nova zamenhof.life estas por la ekstera publiko, do pli bone ili estu en apartaj lokoj por ne konfuzi homojn, kiuj ankoraŭ ne konas Esperanton. Ni klopodas, ke la navigado en niaj retejoj estu alloga, rapida kaj facila. Cetere tiuj retejoj antaŭvidas specialan sistemon por gastigi 66 lingvo-versiojn.


Mark Fettes. Foto: UEA

Mark Fettes: – Longperspektive ni celas integri plurajn el tiuj retejoj, ekzemple aktivulo.net kaj la reta forumo fariĝos plene parto de uea.org. Ni intencas daŭre teni esperanto.net kiel apartan multlingvan retejon por ekstera publiko. La nuna situacio estas provizora, pro la amplekso de la refarado de uea.org – ni ne volis plu atendigi aliajn projektojn ĝis la granda retejo estos preta.

UEA nun serĉas volontulojn por traduki la novan paĝaron pri Zamenhof al pli ol 50 lingvoj. Sed kiam la retejo pretos, tion Emílio Cid ankoraŭ ne povas diri.

– La retejo pri la Zamenhof-Jaro estas konstruata, vidante la skalon de la engaĝiĝo de la movadanoj ni decidis ke ĝi estu iom pli ampleksa ol ni unue imagis, kaj sekve tio prenos pli da tempo. Pro tio nuntempe la laboro ĉefe konsistas el verkado de la tekstoj por ke ni baldaŭ jam povu zorgi pri la tradukoj, dum Guillem Sevilla pretigas la fasadon kaj ceterajn teknikaĵojn.

Ŝajnas do, ke la retejo ne pretos por la mortodato de Ludoviko Zamenhof (la 14-a de aprilo), la ĉefa dato de la Zamenhof-jaro.

Pli pri la temo:

La Sorcisto de Oz, Chapitro 11, unesma parto

Chapitro 11
La marveloza Smeralda Urbo di Oz

Quankam lia okuli esis protektata dal verda orel-binokli, Dorothy e sua amiki komence dazlesis dal briligeso dil marveloza urbo. La stradi havis ambalatere belega domi konstruktita ek verda marmoro ed omnube trasemita per cintilifanta smeraldi. Li marchis sur pavaro ek la sama verda marmoro, ed ube la pavi juntesis, smeraldi esis apude rangizita e cintilifis sub la brila suno. La fenestro-kareli esis ek verda vitro; mem la cielo super la Urbo havis verda nuanco, e la sun-radii esis verda.

Esis multa homi marchanta, viri, mulieri e pueri, ed omno vestizita per verda vesti ed havanta verda pelo. Li regardis Dorothy ed elua stranje konstitucita trupo per astonat okuli, e l’omna pueri, vidante la Leono, forkuris e celis su dop sua matri; ma nulu parolis a li. Multa butiki stacis an la strado, e Dorothy vidis, ke omna varo en oli esas verda. Verda kandii e verda maizo rostita vendesis, anke verda shui, verda chapeli e verda vesti omnasorta. En un loko viro vendis verda limonado, e la pueri qui kompras ol, Dorothy vidis, pagis per verda moneto-peci.

Semblis esar nula kavali od irga sorto de animali; la viri portis kozi per verda vetureti olquin li pulsis avan li. Omni aspektis felica e kontenta e prosperoza.

La Gardisto dil Pordegi duktis li tra la stradi til ke li venis a grand edifico exakte centre dil Urbo, to esis la Palaco di Oz, la Granda Sorcisto. Stacis avan la pordo soldato vestizita per verd uniformo e portanta barbo long e verda.

‘Hike esas stranjeri,’ dicis la Gardisto dil Pordegi ad ilu, ‘e li postulas vidar la Grand Oz.’

‘Enirez,’ respondis la soldato, ‘e me portos via mesajo a lu.’

Do li pasis tra la pordegi dil palaco e duktesis aden chambrego havanta verda tapiso e bela, verda mobli trasemita per smeraldi. La soldato igis li vishar lia pedi sur verda mato ante ke li eniras ta chambro, e kande li sideskis il polite dicis,

‘Me pregas, komfortigez vi dum ke me iras al pordo dil Trono-Chambro e dicas ad Oz, ke vi advenis.’

Li mustis vartar longatempe ante ke la soldato rivenis. Kande il fine rivenis, Dorothy demandis,

‘Ka vu vidis Oz?’

‘Ho no,’ respondis la soldato; ‘me nultempe vidas lu. Ma me parolis a lu sidanta dop lua skreno, e transdonis via mesajo. Lu dicas, ke lu grantos audienco a vi, se vi deziras; ma vi single mustas enirar sole koram lu, e lu admisos nur unu singladie. Do, pro ke vi mustas restar en la Palaco dum plura dii, me atencos ke vi duktesez a chambri ube vi darfas repozar komfortoze pos via voyajo.’

‘Danko,’ replikis la puerino; ‘Oz esas tre benigna.’

La soldato nun sonigis verda siflilo, e quik eniris la chambro yunino vestizita per beleta robo ek verda silko. El havis bela verda hararo e verd okuli, ed el profunde reverencis avan Dorothy dicante,

‘Sequez me e me duktos vu a vua chambro.’

Do Dorothy adiis sua omna amiki ecepte Toto, e preninte la hundo aden elua brakii, sequis la verda yunino tra sep pasajeyi e per tri eskaleri til ke li venis a chambro ye la avana parto dil Palaco. Ol esis la maxim dolca chambreto en la mondo, havanta lito mol e komfortoza qua havis lit-tuki ek verda silko e lit-kovrilo ek verda veluro. Meze dil chambro esis mikra fonteneto spriciganta verda parfumo aden la aero, qua retrofalis aden belege skultita baseno ek marmoro. Belega verda flori pozesis ye la fenestri, ed esis tabulo havanta rango de verda libreti. Kande Dorothy havis liberatempo por apertar ta libreti, el trovis ke li esis plena de stranja verd imaji olqui ridigis el, oli esis tante drola.

En vest-armoro esis multa verda robi ek silko e satino e veluro; ed oli omna precize fitis Dorothy.

‘Serchez vua omna komforto,’ dicis la verda yunino, ‘e se vu dezirus irgo, sonigez la klosheto. Oz sendos por vu morge matine.’

El livis Dorothy sola e retroiris a l’altri. Tin el anke duktis a chambri, e singlu trovis su lojita en agreabla parto dil Palaco. Komprenende ta politeso esis vana relate la Terorigilo; nam sola en sua chambro, lu stacis stulte en un loko apud la pordo, por vartar til matine. Kushar su ne repozigus lu, e lu ne povis klozar l’okuli; do lu restis dum la tota nokto regardeganta mikra araneo qua texis sua araneo-telo en angulo dil chambro, quaze ol ne esis un de la maxim marveloza chambri en la mondo. La Stana Hakisto kushis su sur sua lito segun kustumo, nam lu rimemoris esinte ek karno; ma pro ke lu ne povis dormar, lu pasis la nokto movanta sua charniri adsupre ed adinfre por certigar ke li bone funcionez. La Leono preferabus lito ek sikigita folii en la foresto, e ne prizis esar inkluzita en chambro; ma lu havis tro multa raciono por anxiar pri to, do lu saltis adsur la lito e kurvigis su quale kato e grondetis til ke lu balde dormeskis.

Ye la sequanta matino, pos dejuneto, la verda yunino venis por querar Dorothy, e vestizis el per un de la maxim bela robi ek verda brokatizita satino. Dorothy metis verda silka tuko e ligis verda rubando cirkum la kolo di Toto, e li iris a la Trono-Chambro dil Grand Oz.

Li venis unesme a granda salonego en qua esis multa kortani, omni vesitizita per richa kostumi. Ta homi havis nulo okupar su ecepte vartar omnamatine exter la Trono-Chambro, quankam li nultempe permisesis vidar Oz. Kande Dorothy eniris, li omna kurioze regardis el, ed unu de li susuris,

‘Ka vu advere regardos la vizajo di Oz la Terorinda?’

‘Komprenende,’ respondis la puerino, ‘se lu vidos me.’

‘Ho, lu vidos vu,’ dicis la soldato qua transdonabis elua mesajo al Sorcisto, ‘quankam lu ne prizis, ke homo demandez vidar lu. Certe, komence lu iraceskis, e dicis ke me retrosendez vu adube vu devenabis. Pose lu demandis de me, quale vu aspektas, e me mencioninte vua arjenta shui, lu tre multe interesesis. Fine me parolis a lu pri la marko sur vua fronto, e lu decidis admisar vu a sua prezenteso.’

Tatempe sonis klosho, e la verda yunino dicis a Dorothy,

‘Yen la signalo. Vu mustas enirar la Trono-Chambro.’

El apertis pordeto e Dorothy audacoze tramarchis e trovis su en marveloza loko. Ol esis chambro grand e ronda havanta alte vultizita tekto, e la muri e plafano e planko-sulo esis kovrita per granda smeraldi apude pozita. Centre dil plafono esis granda lumilo, tam brilega kam la suno, qua igis marveloze cintilifar la smeraldi.

Ma to quo maxime interesis Dorothy esis la granda trono ek verda marmoro olqua stacis meze dil chambro. Ol esis formacita quale sidilo e cintilifis per gemi, quale omno altra. Centre dil sidilo esis giganta Kapo, sen korpo por subtenar ol, od irga brakii o gambi. Nula hari esis sur ta kapo, ma ol havis okuli e nazo e boko, ed ol esis plu granda kam la kapo dil maxim granda giganto.

Dorothy regardegante to per astoneso e pavoro, l’okuli lente turnis su e regardis el akute e ferme. Lore movis la boko, e Dorothy audis voco dicar:

‘Me esas Oz, la Granda e Terorinda. Qua tu esas, e pro quo tu sechas me?’

Ol ne esis tam teroriganta voco kam el expektabis venar del grandega Kapo, do el kurajeskis e respondis,

‘Me esas Dorothy, la Mikra ed Humila. Me venas a vu por helpo.’

L’okuli penseme regardis el dum tota minuto. Pose dicis la voco:

‘Quale tu ganis l’arjenta shui?’

‘Me ganis oli del Maligna Sorcerino del Esto, kande mea domo falis adsur el e mortigis el,’ el respondis.

‘Quale tu ganis la marko sur tua fronto?’ duris la voco.

‘To es ube la benigna Sorcerino del Nordo kisis me, kande el adiis me e sendis me a vu,’ dicis la puerino.

Itere l’okuli akute regardis el, e li vidis, ke el dicis veraji. Lore Oz demandis,

‘Quon tu deziras de me?’

‘Retrosendez me a Kansas, ube esas mea Onklino Em ed Onklulo Henry,’ el fervoroze respondis. ‘Me ne prizas vua lando, quankam ol esas tre belega. E me esas certa, ke Onklino Em anxias pro ke me foresas tante longe.’

L’okuli trifoye palpebragis, e lore turnis su adsupre vers la plafono, ed adinfre vers la planko-sulo, e rulis tante stranje ke oli semblis vidar omna parto dil chambro. E fine oli itere regardis Dorothy.

‘Pro quo me devas facar to por tu?’

‘Pro ke vu esas forta e me esas febla; pro ke vu esas Granda Sorcisto e me esas nur senpova puerino,’ el respondis.

‘Ma tu esis sat forta por mortigar la maligna Sorcerino del Esto,’ dicis Oz.

‘To simple eventis,’ simple replikis Dorothy; ‘me ne facis to.’

‘Nu,’ dicis la Kapo, ‘me donos a vu mea respondo. Tu ne darfas expektar, ke me retrosendos tu a Kansas sen ke tu reciproke facos ulo por me. En ica lando omni mustas pagar por omno recevata. Se tu deziras ke me uzez mea magio por itere sendar tu adheme, tu mustas unesme facar ulo por me. Helpez me e me helpos tu.’

‘Quon me mustas facar?’ demandis la puerino.

‘Mortigez la maligna Sorcerino del Westo,’ respondis Oz.

‘Ma me ne povas!’ klamis Dorothy, tre surprizita.

‘Tu mortigis la Sorcerino del Esto e tu portas l’arjenta shui, olqui havas povoza magio. Esis nun nur un Maligna Sorcerino restanta en ica tota lando, e kande tu povas dicar a me ke el esas mortinta, me retrosendos tu a Kansas—ma ne antee.’

La puerino ploreskis, el esis tante deskontentigita; l’okuli itere palpebragis ed anxie regardis el, quaze la Grand Oz sentis ke el povus helpar lu, se el volus.

‘Me nultempe volunte mortigis ulo,’ el singlutis; ‘e mem se me dezirus to, quale me povus mortigar la Maligna Sorcerino? Se vu, qua esas Grand e Terorinda, ne povas ipse mortigar el, quale vu expektas ke me facus to?’

‘Me ne savas,’ dicis la Kapo; ‘ma to es mea respondo, e til ke la Maligna Sorcerino mortas, tu ne itere vidos tua Onklulo ed Onklino. Memorez ke la Sorcerino esas Maligna—grandege Maligna—e devas esar mortigita. Nun irez, e ne itere demandez vidar me til ke tu facabos tua tasko.’

Triste Dorothy ekiris la Trono-Chambro e retroiris adube la Leono e la Terorigilo e la Stana Hakisto vartis por audar to quon Oz dicabis ad el.

‘Esas por me nul espero,’ el triste dicis, ‘nam Oz ne sendos me adheme til ke me mortigabos la Maligna Sorcerino del Westo; e ton me nultempe povos facar.’

Elua amiki regretis, ma povis agar nulo por helpar el; do el iris a sua propra chambro e kushis su sur la lito e ploris til ke el dormeskis.

Duro sequos.

Quatro folios

I
yo senti satisfaction
memorante le calor estive
non plus con affection
ma con sentimentos pensative

II
le vita era dur
multes me noceva
certo manca mesur’
pro le dolor que yo susteneva

III
nunquam capitulante
tote problemas superante  
al celo yo me extende
le sorte in mi manos prende

in le autumno de mi vita
yo non pensa del cadita
nam ancora yo existe

e alora yo persiste 

IV
yo es juvene, plen de energia
optimismo, joia e passiones
crea le synergia
que realisa mi visiones

Forpasis la fondinto de Esperanta respubliko

Dum kelkaj semajnoj en 1968 ekzistis artefarita insula ŝtato kies oficiala lingvo estis Esperanto. Laŭplane ĝi devus iĝi turisma celo, sed ĝin rapide detruis la italaj aŭtoritatoj. Nun forpasis ĝia fondinto, Giorgio Rosa.


La insulo de la rozoj

Alvenis sciigo pri la morto de la Bolonja inĝeniero Giorgio Rosa (1925-2017), la kreinto de la “Insulo de la Rozoj”, artefarita platformo starigita en la Adriatika maro, fronte al Rimini, 400 metrojn ekster la italaj teritoriaj akvoj, kiu la unuan de majo 1968 estis memproklamita sendependa ŝtato kun nomo en Esperanto, “Esperanta Respubliko de la Insulo de la Rozoj”.

La ”respubliko” elektis  kiel sian oficialan lingvon Esperanton, havis registaron, monunuon kaj eldonis poŝtmarkojn. Ĝi tamen neniam estis rekonita de iu ajn lando de la mondo kiel sendependa ŝtato.

Laŭ artikolo tiutempe aperinta en la revuo Esperanto, Giorgio Rosa komencis plani la fondon de sia insula respubliko jam en 1958, kaj baldaŭ trovis 12 kilometrojn ekster Rimini punkton, kie la maro estas nur 14 metrojn profunda – kaj precize ekster la 12-kilometra teritoria zono de Italio, sekve en internacia maro.


Giorgio Rosa.

Por financi la konstruadon Giorgio Rosa sukcesis havigi al si la subtenon de ses entreprenistoj, kiuj disponigis la bezonatan kapitalon. Laŭ la supozo de Giorgio Rosa, la artefarita insulo povus iĝi turisma vidindaĵo kaj eble eĉ profita. Same kiel la proksima respubliketo San-Marino, ankaŭ la Esperanta insulo ja interalie povus eldoni proprajn poŝtmarkojn kaj vendi ilin.

La unua versio de la insula respubliko estis detruita de la ondoj jam dum la konstruado en februaro 1965. Tamen la insulanoj ne rezignis, sed daŭrigis la laboron, rakontis la revuo Esperanto en 1968:

La sperto estis instrua. La dua provo estis jam pli ambicia: novaj kolonoj el ŝtalo, pli larĝaj ol la antaŭaj, ekstaris firme sur la marfundo, plenaj de cemento. Kiel kapo sur tiuj multaj koloj ekestis larĝa plataĵo kun solidaj ĉambroj kaj ĉirkaŭa koridoro. La Insulo de la Rozoj jam proksimiĝis al sia definitiva formo. La plano realigata antaŭvidis trinkejon, restoracion, poŝtofìcejon, bankon, vendejojn, kiuj estus ĉiuj rekte alireblaj el la ĉirkaŭa promenejo. Tute supre, sur la “tegmento”, estus teraso.

Jam post la finkonstruo oni anoncis la insulon sendependa ŝtato:

La planoj iris rapide antaŭen. Super la nova ŝtato ekflirtis ĝia nacia flago: oranĝkolora, kun tri ruĝaj rozoj kaj tri verdaj steloj sur fono blanka. Valuto estis elektita (nomita “Mills”), moneroj estis fabrikotaj. Poŝtmarkoj, iom amatore presitaj, tuj aperis, kvankam la poŝtofìcejo ankoraŭ ne funkciis. Ili estis, tamen, la unua pruvo, ke la ŝtato elektis kiel sian oficialan lingvon – la Internacian.


La situo de la insulo.

Tamen la sendependo ne daŭris longe. Jam kelkajn semajnojn post la deklaro pri nova ŝtato, fine de junio 1968, la itala polico okupis la insulon.

La platformo poste estis detruita de la itala mararmeo, per eksplodaĵoj, inter la 11-a kaj la 13-a de februaro 1969. La restaĵoj dronis nur la 26-an de februaro, pro ŝtormo.

La revuo Esperanto raportis pri la sorto de la projekto en tri artikoloj, aperintaj en 1968 kaj 1969.

Spite la rapidan detruon de la sendependa insulo, restis spuroj de ĝi en la itala kulturo. En 2012, Walter Veltroni (i.a. eksa urbestro de Romo) publikigis romanon, “L’isola e le rose” (La insulo kaj la rozoj), libere inspiritan de la eventoj.

La 17-an de decembro 2016 estis inaŭgurita en Pian di Macina, Pianoro (Bolonjo), via del Sasso 2, la sidejo de la kultura asocio Isola delle Rose – Insulo de la Rozoj, kun la projekcio de la filmo L’isola delle Rose – La libertà fa paura (“La insulo de la Rozoj – libereco timigas”).

Antonio De Salvo kaj Libera Folio

La Sorcisto de Oz, Chapitro 10

Chapitro 10
La Gardisto dil Pordegi

Esis longa tempo til ke la Poltrona Leono vekis, pro ke lu longe jacabis inter la papaveri ed inspirabis olia mortiganta odoro; ma apertante lua okuli e rulante del truko, lu esis tre felica trovar su ankore vivanta.

‘Me kuris tam rapide kam me povis,’ lu dicis sideskante e beanta, ‘ma la flori esis tro forta por me. Quale vi ektiris me?’

Li naracis pri l’agro-musi, e quale li jeneroze salvis lu de morto; e la Poltrona Leono ridis e dicis,

‘Me sempre konsideris me tre granda e terorinda; ma tante mikra kozi quale flori preske mortigis me, e tante mikra animali salvis mea vivo. Quale stranja es omno! Ma, kamaradi, quon ni nun facez?’

‘Ni mustas durar voyajar til ke ni itere trovas la voyo pavita per flava briki,’ dicis Dorothy; ‘e pose ni povos marchar a la Smeralda Urbo.’

Do, la Leono esante tote refreshigita ed itere standante bone, li omna voyajeskis, e multe juis la marchado tra la herbaro dolca e fresha; e li balde atingis la voyo ek flava briki e turnis su itere vers la Smeralda Urbo ube habitis la grand Oz.

La voyo esis glata e bone pavita nun, e la cirkumajo esis belega; por ke la voyajanti joyis livar fore dop su la foresto, e kun ol la multa danjeri quin li renkontrabis en olua obskura tenebri. Itere li vidis fenci konstruktita apud la voyo; ma oli esis farbizita verde, e kande li venis a dometo en qua evidente habitis farmisto, ol anke esis farbizita verde. Li preterpasis plura tala domi posdimeze, ed ulfoye homi venis al pordi e regardis li quaze li deziris questionar; ma nulu proximeskis nek parolis a li pro la granda Leono, quan li tre timis. La homi vestizesis en bela smeraldea koloro e portis pinta chapeli quale olti dil Munchkini.

‘Ico esas certe la Lando Oz,’ dicis Dorothy, ‘e ni certe proximeskas a la Smeraldo Urbo.’

‘Yes,’ replikis la Terorigilo; ‘omno hike esas verda, ma en la lando dil Munchkini bluo esas la preferata koloro. Ma la homi ne semblas tam amikal kam la Munchkini e me timas, ke ni ne povos trovar loko por pasar la nokto.’

‘Me deziras manjar ulo altra kam frukti,’ dicis la puerino, ‘e me certesas ke Toto preske hungregas. Ni haltez ye la maxim proxima domo e parolez al homi.’


Do veninte a granda farmo-domo, Dorothy kurajoze iris al pordo e frapetis ol. Muliero apertis ol nur sat larje por ekregardar, e dicis,

‘Quon tu volas, puero, e pro quo ta granda Leono esas kun tu?’

‘Ni deziras pasar la nokto che vu, se vu permisas,’ respondis Dorothy; ‘e la Leono esas mea amiko e kamarado, e ne nocus vu por la mondo.’

‘Kad lu esas domtita?’ demandis la muliero apertanta plu larje la pordo.

‘Ho yes,’ dicis la puerino; ‘e lu es anke granda poltrono; do lu plu timos vu kam vu timos lu.’

‘Nu,’ dicis la muliero pos meditir ed itere regardetir la Leono, ‘en tala kazo vi darfas enirar, e me donos a vi supeo e dormo-loko.’

Do li omna eniris la domo ube esis, ultre la muliero, du pueri e viro. La viro lezabis sua gambo e jacis sur lit-kanapeo en angulo. Li aspektis tre astonata vidar tale stranja trupo, e dum ke la muliero okupesis pri preparar la tablo, la viro demandis,

‘Adube vi omna iras?’

‘A la Smeralda Urbo,’ dicis Dorothy, ‘por vizitar la Grand Oz.’

‘Ho ya!’ klamis la viro. ‘Ka vi es certa, ke Oz aceptos vi?’

‘Pro quo no?’ el replikis.

‘Nu, on dicas ke lu nultempe permisas ke irgu venez koram lu. Me iris al Smeralda Urbo multafoye, ed ol esas belega e marveloza loko; ma me nultempe permisesis vidar la Grand Oz, nek konocas irgu vivanta qua vidis lu.’

‘Kad lu nultempe ekiras?’ demandis la Terorigilo.

‘Nultempe. Lu sidas omnadie en la grandega trono-chambro dil palaco, e mem ti qui servas lu ne vidas lu vizajo kontre vizajo.’

‘Quale lu aspektas?’ demandis la puerino.

‘Nefacile dicebla,’ penseme dicis la viro. ‘Vi komprenez, Oz esas granda Sorcisto, ed povas aspektar quale irga formo volata. Do uli dicas, ke lu aspektas quale ucelo; ed uli dicas, ke lu aspektas quale elefanto; ed uli dicas, ke lu aspektas quale kato. Ad altri lu aparas kom belega feo, o koboldo, od en irg altra formo qua plezas a lu. Ma quo es la reala Oz, en sua propra aspekto, nulu vivanta povas dicar.’

‘To esas tre stranja,’ dicis Dorothy; ‘ma ni mustas probar ulmaniere vidar lu, o ni vane facis nia voyajo.’

‘Pro quo vi deziras vidar la terorinda Oz?’ demandis la viro.

‘Me deziras, ke lu donez cerebro a me,’ dicis la Terorigilo.

‘Ho, Oz povas facile facar to,’ deklaris la viro. ‘Lu havas plu multa cerebri kam lu bezonas.’

‘E me deziras, ke lu donez kordio a me,’ dicis la Stana Hakisto.

‘To ne desquietigos lu,’ duris la viro, ‘nam Oz havas granda kordiaro, olqui havas omna dimensioni e formi.’

‘E me deziras, ke lu donez kurajo a me,’ dicis la Poltrona Leono.

‘Oz havas potego de kurajo en sua trono-chambro,’ dicis la viro, ‘kovrita per ora plado por ke ol ne exterfluez. Lu volunte donos de ol a vu.’

‘E me deziras, ke lu retrosendez me a Kansas,’ dicis Dorothy.

‘Ube es Kansas?’ demandis surprizite la viro.

‘Me ne savas,’ triste respondis Dorothy; ‘ma ol esas mea hemo, e me es certa, ke ol es ulloke.’

‘Versimile. Nu, Oz povas facar irgo; do me supozas, ke lu trovos Kansas por tu. Ma komencale vi mustos vidar lu, e to esos desfacila; nam la granda Sorcisto ne prizas aceptar irgu, e lu kustumale sequas nur sua voli. Ma quon tu deziras?’ il duris, parolante a Toto. Toto nur sukusis sua kaudo; nam, stranje, lu ne povis parolar.
La muliero vokis a li ke la supeo prontesas, do li kunvenis cirkum la tablo e Dorothy manjis delicoza aveno-gruelo e disho de mixita ovi e pladedo de bona blanka pano, e juis la repasto. La Leono anke manjis aveno-gruelo, ma ne prizis ol, e dicis, ke ol esas ek aveni ed aveni esas nutrajo por kavali, ne leoni. La Terorigilo e la Stana Hakisto manjis tote nulo. Toto manjis omno, ed esis felica itere havar bona supeo.

La muliero nun duktis Dorothy a lito por dormeskar, e Toto kushis su apud el, dum ke la Leono gardis la pordo dil chambro por ke el ne esez desquietigita. La Terorigilo e la Stana Hakisto stacis en angulo ed esis tacema dum la nokto, quankam li komprenende ne povis dormar.

Ye la sequanta matino, tam balde kam la suno levis su, li ireskis, e balde vidis belega verda brilo en la cielo avan li.

‘To certe esas la Smeralda Urbo,’ dicis Dorothy.

Li marchadis, e la verda brilo plu e plu brilis, e semblis ke li tandem proximeskis a la fino di lia voyajo. Ma esis posdimezo ante ke li venis al granda muro cirkondanta la Urbo. Ol esis alta, e dika, e brilante verda.

Avan li, ye la terminajo dil voyo pavita per flava briki, esis pordego trasemita per smeraldi tante brileganta sub la suno, ke mem la piktit okuli dil Terorigilo dazlesis da olia lumozeso.

Klosheto esis apud la pordego, e Dorothy pulsis la butono ed audis tinklanta sono interne. Pose la pordego lente apertesis, e li omna eniris e trovis su en alte vultizita chambro, di qua la muri cintilifis per nekontebla smeraldi.

Avan li esis vireto tam altstatura kam la Munchkini. Il vestizesis verde del kapo al pedi, e mem ilua pelo havis verda nuanco. Apud il esis buxo verda e granda.

Vidante Dorothy ed elua kompani, la viro demandis,

‘Quon vi volas en la Smeralda Urbo?’

‘Ni venas por vizitar la Grand Oz,’ dicis Dorothy.

La viro tante astonesis pro ta respondo, ke il sideskis por pensar pri ol.

‘Esas multa yari de kande irgu demandis vizitar la Grand Oz,’ il dicis e sukusis la kapo pro perplexeso. ‘Lu esas povoza e terorinda, e se vi venas pro vana o fola komisiono por enoyar la saja meditado dil Granda Sorcisto, lu forsan iraceskos ed instante destruktos vi omna.’

‘Ma la komisiono ne esas fola, nek vana,’ replikis la Terorigilo; ‘ol esas grava. E ni dicesis, ke Oz esas benigna Sorcisto.’

‘Lu esas,’ dicis la verda viro; ‘e lu saje e bone regnas la Smeralda Urbo. Ma a ti qui esas nehonesta, o qui adiras pro kuriozeso, lu esas tre terorinda, e kelki audacis demandir vidar lua vizajo. Me esas la Gardisto dil Pordegi, e pro ke vi postulas vidar la Grand Oz, me darfas duktar vi a lua palaco. Ma unesme vi mustas metar l’orel-binokli.’

‘Pro quo?’ demandis Dorothy.

‘Pro ke se vi ne portus orel-binokli, la brilego e glorio dil Smeralda Urbo blindigus vi. Mem ti qui habitas l’urbo mustas portar orel-binokli nokte e jorne. Oli esas klef-klozita an la kapo, nam tale imperis Oz, kande la Urbo esis konstruktita, e me havas l’unika klefo qua kelf-apertas oli.’

Il apertis la granda buxo, e Dorothy vidis, ke ol plenigesis de orel-binokli en omna dimensioni e formi. La Gardisto dil Pordegi trovis un qua fitis a Dorothy e pozis ol ye elua okuli. Du orea ligili fixigita ad ol pasis dop la kapo, ube oli klef-klozesis per klefeto pendanta del terminajo di kateno portata cirkum la kolo dil Gardisto dil Pordegi. Metinte ol, Dorothy ne povis desmetar ol se el volus, ma komprenende el ne deziris blindigesar dal brilego dil Smeralda Urbo, do el dicis nulo.

Pose la verda viro pozis orel-binokli adsur la Terorigilo e la Stana Hakisto e la Leono, e mem a mikra Toto; ed omni esis ferme klef-klozita per la klefeto.

Lore la Gardisto dil Pordegi metis sua propra orel-binokli e dicis a li, ke il es pronta duktar li al palaco. Preninte ora klefego de stifto an la muro, lu apertis altra pordego, e li omna sequis il tra la pordo aden la stradi dil Smeralda Urbo.

2017-03-03 – Morte de expresidente in Haiti

AUDI REGISTRATION DE SONO

postimageRené Préval, le expresidente de Haiti, ha morte in venerdi in su domo in le capital Pòtoprens. Ille era le prime – e adhuc le sol – presidente de Haiti, qui era electe, serviva su tote presidentia e lassava su poter a un successor electe, que era un complimento extraordinari. Ille duceva su pais foras de chaos post un colpo de stato trans le trauma causate per le seismo del anno 2010 – le disastro natural le plus mortifere jammais registrate in America. (79 | HT)