Monthly Archives: July 2016

Komputila viruso manĝis la junian revuon

Sabate la komitato de UEA elektis la novan estraron. Kvankam ankoraŭ ne estas disdivititaj la postenoj kaj ĝi ekoficos nur en la lunda posttagmezo, ĝi jam havis la unuan okazon por publika elpaŝo. Dimanĉe kvin el la estraranoj prezentis sin kaj respondis demandojn de la publiko.

Emilio Cid, la sesa estrarano, entute ne partoprenas en la Universala Kongreso – li decidis ne eliri Brazilon pro la timo pri la politikaj evoluoj en lia lando. Tamen, en la kongreso partoprenas keldeko da aliaj brazilanoj.

La estraranoj prezentis sin kaj rakontis pri siaj movadaj celoj. Emilio Cid estis prezentita de Mark Fettes, kiu diris, ke lia ĉefa respondeco estos informado.

Cid koncentriĝos pri la Tutmonda Inform-Reto, planita jam en la Strategia Laborplano de 2013, sed neniam komencita. Sara Spanò, la alia novulo, okupiĝos pri la eksteraj rilatoj, pri kiuj ŝi havas spertojn pro sia agado en TEJO, kaj pri aktivula trejnado, pri kiu ŝi respondecis ĝis nun kiel komisiito de UEA.

Laŭ Fettes parto de la nova strategio devus esti plifortigo de la oficejo, por ke ĝi havu ĉiujn necesajn rimedojn por antaŭenigi la celojn de UEA. Samtempe Stefan MacGill volas 10-obligi la financajn rimedojn por la movada evoluigo kompare kun la situacio de 2013.

Temus pri entute 100 mil eŭroj jare por informado, edukado, prizorgado de la retejo kaj eksteraj rilatoj. Estos tamen malfacile atingi tiun celon, se la membraro daŭre malkreskos. Laŭ Fettes estas risko, ke ĉi-jare la asocio havos malpli ol 5.000 individuajn membrojn, kion li trovas neakceptebla.

Kiel alian strategian celon Fettes prezentis la planon aranĝi Universalan Kongreson en Afriko. Laŭ li tio povus okazi en 2020 aŭ 2021. Li tamen akcentis, ke ne temas pri promeso, sed ke la estraro laboros por dum ĉi tiu mandatperiodo povi fari decidon pri UK en Afriko.

– Se iu proponas Esperanton kiel oficialan lingvon de Eŭropa Unio, tio estas kontraŭ la Deklaracio de Bulonjo-ĉe-Maro kaj fakte ankaŭ kontraŭ mia propra celado – respondis Mark Fettes al la demando de Didi Weidmann pri la oficialigo de la lingvo.

Pli konsentema al la deziroj de Weidmann estis Martin Schäffer, kiu tamen preferus atingi tion laŭ alia vojo:

– Se iu viro iras al virino kaj tuj diras tute rekte “mi amas vin”, tio eble ne estas taŭga maniero. Necesas bone argumenti por ekhavi rilaton. Ni povas atingi tiun celon, sed nun ne estas bona momento por realigi ĝin.

La estraro konfirmis, ke UEA estas survoje al aĉeto de la tiel nomata Volontula Domo en Roterdamo, en kiu estos loĝigitaj la volontuloj de UEA kaj TEJO

– Estis jam farita oferto, sed montriĝis ke necesas ministeria aprobo, klarigis Fettes.

– Ni atendas ĝin jam almenaŭ tri monatojn, sed ĉiuj fakuloj diras, ke tio estas nur formalaĵo, li aldonis.

Fettes ne volis respondi la demandon pri la prezo de la apartamento kaj petis atendi ĝis la afero estos fintraktita.

– La tuta afero renkontis grandan entuziasmon, ankaŭ flanke de Humphrey Tonkin, kiu en 1974 starigis la Volontulan Fondaĵon de UEA, diris Fettes.

Schäffer aldonis, ke ankaŭ pluraj aliaj subtenas:

– Diversaj individuoj kaj grupoj subtenas la ideon, ankaŭ finance. Ni ricevis grandajn donacojn el Koreio, Ĉinio kaj Japanio. Volontuloj povos veni ankaŭ el tiuj landoj, sed pro la vizaj kialoj kaj la financado de EU, ili estos precipe eŭropanoj.

Otto Prytz demandis pri la revuo Esperanto:

– La lasta atingebla por mi numero estas la aprila. Eble en la maja aŭ junia aperis iu klarigo pri la ŝanĝo de la redaktopolitiko?

La demandon respondis Mark Fettes, kiu esprimis sian bedaŭron pro la malfruo, ĉar sub la nova redaktoro aperis nur unu numero, la maja:

– La junia nur ĵus estis pretigita por la presejo. Ĝi devus baldaŭ aperi, ankoraŭ dum la kongreso. La kialo de la prokrasto estas la komputila viruso kiu atakis la komputilon de Attila Kaszás.

Fettes estas tamen kontenta kaj antaŭvidas bonan kunlaboradon:

– Li havas tre bonan instinkton kaj grandan potencialon kiel redaktoro.

La saman tagon pli frue okazis la solena inaŭguro de la kongreso. Ĉar en la universiato kiu servas ĉi-semajne kiel kongresejo mankas sufiĉe granda aŭlo, la kongresanoj veturis per busoj al la urba sporta halo. Specialan aplaŭdon en la malfermo ricevis la ĝenerala direktoro Veronika Poór kaj la prezidanto de LKK Peter Balaž. Ĉeestis kvin altaj reprezentantoj: amabasadoroj de Japanio, Ukrainio kaj Kenjo, vicamabasadoro de Korea Respubliko kaj ataŝeo el la ambasadejo de Rusio. Oni informis pri la elekto de tri novaj honoraj membroj de UEA: Vilmos Benczik, Petr Chrdle kaj So Gilsu.

La solena inaŭguro kaj “Nova Estraro sin prezentas” estis du el la programeroj, kiuj estas vive elsendataj en la interreto.  La nombro de spektantoj de la inaŭguro pendolis ĉirkaŭ 50; tiu de la estrara programero ne estis montrita.

La avion noncarburante cual ia sirconaviga la mundo

Impulsa Solal, la avion de zero carburante, ia parti de la capital misre, Qahira, en la paso final de se turi de globo.

Lo viaja a Abu Zabi en la Amirias Arabi Unida, do lo ia comensa se sirconaviga en marto 2015.

La viaja va ocupa sirca 48 oras, e la pilote es Bertrand Piccard.

On previde un vola relativa simple, an si la ecipo ave ansia sur la efeto de la caldia en Asia sude-ueste a la avion. Piccard va debe probable spende multe tempo a altia grande, enspirante osijen aumental, per leva supra la colones termal e la turba cual los produi.

La aira plu calda e min densa supra la deserto saudi va labora ance plu la motores per propulsa la veculo. Par causa de esta, on va maneja atendente la reservas de enerjia en la pilas de polimer de litio, per serti ce los susta la avion tra la oras de note.

Impulsa Solal ia viaja tra 30 mil cilometres en se aventura per deveni la avion prima cual sirconaviga la mundo par sola la enerjia de la sol, en loca de carburante.

La vola de Qahira a Abu Zabi es la parte 17 e final en se viaja grande, cual ia inclui traversas de la Mares Pasifica e Atlantica.

Piccard e André Borschberg, se ami e asosior comersial, ia alterna como pilote.

La duple ia espera completi la defia en la anio pasada, ma se progresa no ia es sufisinte rapida per encontra la clima la plu bon en la estate de la emisfera norde. E cuando la pilas ia es danada en un viaja epica de sinco dias e notes supra la Pasifica ueste en junio e julio 2015, on ia deside resta a tera per des menses.

La idea ia nase cuando Piccard ia fa la sirconaviga prima nonparante en balon en 1999. Se balon ia ariva apena, aterante en la deserto misre con cuasi no reservas restante de la propano cual lo ia usa per susta se vola.

Piccard ia dise alora ce un otra metodo debe esiste.

El aseta ce aviones comersial no es a punto de cambia se motores de jeto a selulas solal, ma el razona ce enerjia solal va ave un rol en la futur de avioni.

“Me aposta,” el ia dise, “ce pos des anios nos va ave aviones eletrical con 50 pasajores per volas corta o media. On pote vola sin contamina e sin ruido, ma aterante en airoportos urban, creante no disturba per la visinas.”

Fettes plu estros ĉe UEA

La Slovaka Agrikultura Universitato en Nitro malfermis siajn pordojn por la kongresanoj sabate meze de la tago, kaj la unua publika programero laŭkutime estis la kunsido de la komitato de UEA, kie ĉi-jare estis elektita estraro de UEA por nova trijara periodo. La komitata kunsido tamen malfruiĝis pro diversaj teknikaj kialoj.

Pro granda malfruo en la traktado de la tagordo ne ĉiuj elektoj povis esti faritaj laŭplane en sabato, sed oni ja elektis novan estraron, kiun eniris la sekvaj personoj: Stefan MacGill (37 voĉoj), Mark Fettes kaj Maria Rosaria Spanò (po 35), Lee Jungkee (34), Emilio Carlos Vaz Cid kaj Martin Schäffer (po 32). Ne estis elektita Bharat Kumar Ghimire (12).

Novaj estraranoj estas Spanò kaj Cid. El la ĝisnunaj estraranoj en la propono de la elekta komisiono mankis Barbara Pietrzak, José Antonio Vergara kaj la antaŭtempe demisiinta Stefano Keller, kiuj sekve ne eniris la novan estraron. Anstataŭ sep, la nova estraro havas nur ses anojn.

Sub la nova redaktoro, Attila Kaszás, la revuo Esperanto rapide ekhavis grandan malfruon, kio nun kaŭzis, ke ĝis la kongreso ne aperis la junia numero, en kiu la komitatanoj jam antaŭ monato devis legi la estraran raporton pri la agado dum la pasinta jaro. Eĉ elektronika versio de la revuo daŭre ne troveblas en la retejo de UEA, kio montras, ke la numero ne nur ne estis presita, sed eĉ ne estis finredaktita ĝis nun, kvankam ĝi devis atingi la membrojn antaŭ longe.

La manko de la raporto tamen ŝajne ne tro ĝenis la komitatanojn – same kiel ne ĝenis ĝin la fakto, ke la estraro tute ne atingis siajn anoncitajn celojn. Neŝanĝita restis la “mastruma teamo” de la estraro (prezidanto Mark Fettes, vicprezidanto Stefan MacGill kaj ĝenerala sekretario Martin Schäffer), kiu dum la pasinta estrara periodo laŭdire triope faris la plej multajn decidojn.

Estis elektitaj ankaŭ komitatanoj C. La elekta komisiono transdonis al la komitato ok kandidatojn por komitatanoj C: A.J. Bakker-ten Hagen, Renato Corsetti, Huang Yinbao, Zsófia Kóródy, Lee, Jungkee, Martin Schäffer, Maria Rosaria Spanò kaj Eran Vodevoz.

Schäffer retiris sian kandidatiĝon, ĉar li fariĝis komitatano A por Germana E-Asocio, same kiel li estis ankaŭ en la antaŭa periodo. El la restintaj ok kandidatoj ne elektiĝis Vodevoz, kiu ne ricevis minimume duonon de la voĉoj. En la kunsido la elekta komisiono raportis pri du pliaj kandidatoj por C: Osmo Buller kaj Fernando Maia. Pri ili oni voĉdonos en la lasta kunsido en vendredo.

La propono de nova statuto, necesa por la sendependiĝo de TEJO, estos traktita en la lunda kunsido de la komitato.

Krom la komitata kunsido dum sabato en Nitro laŭ la programo okazis la jam tradicia movada foiro ĉe la kongresejo, prezentado de komika teatraĵo same ĉe la kongresejo, koncerto de Ralph Glomp, kaj programero por unuafojaj kongresanoj.

Dimanĉe je la 10-a horo matene okazos la solena inaŭguro de la kongreso. Posttagmeze la nova estraro prezentos sin por la kongresanoj. Dum dimanĉo en la programo estos ankaŭ interalie diskuto pri la eliro de Britio el Eŭropa Unio kaj ties signifo al la lingva politiko en la Unio.

Laŭ la unua numero de la kongresa kuriero la fina nombro de antaŭkongresaj aliĝoj estas 1.221. En Kopenhago tiu nombro estis 1.414, kio signifas, ke ankaŭ la fina nombro de aliĝintoj en Nitro estos multe pli malalta ol tiu en Kopenhago, spite la multe pli malaltajn prezojn por loĝado kaj manĝado. Sekve Nitro estos la plej malgranda kongreso en kontinenta Eŭropo de post Ateno 1976 – se ĝi ja atingos la kvanton de aliĝintoj en Ateno, kiu estis 1.266.

Un fusilor solitar ataca en München

La polisia deutx ia dise ce un fusili a un boteceria en München, cual ia mata nove persones, ia es fada par un fusilor ci ia fini par mata se.

La suspetada es un om de 18 anios con nasionalia duple deutx-irani ci ia abita en München, la capital de la stato Bayern. Se motiva no es clar.

Des-ses persones ia es ferida, tre de los a grado grave. Enfantes ia es entre la persones mor.

On ia comensa un xerca vasta pos reportas ce asta tre fusilores ia partisipa en la ataca. Atestores ia vide du persones partinte de la loca en un auto con multe rapidia. Plu tarda, la polisia ia afirma ce esta du persones no ia es envolveda.

La corpo de la suspetada ia es trovada a distantia de sirca un cilometre de la sentro comersial Olympia en Moosach, un suburbe norde-ueste.

La om no ia es conoseda par la polisia a ante, e ia pare ave no lias a grupos teroriste.

Seguente la ataca, on ia suspende la sistem de transporta en München e ia vacui la stasion sentral de ferovia. On ia reabri la transporta publica a alga oras plu tarda cuando la polisia ia indica cauta ce tota es secur.

Miles de persones ia es encaliada par la crise, noncapas de revade a se casas. Abitores local ia refuja los.

La reportas prima de la xuta ia aveni corta ante 18:00 ier. La atacor ia fusili membros de la publica a un restorante de comeda rapida en la strada Hanauer ante move a la boteceria prosima.

Un video sirculinte a redes sosial ia mostra un om negra vestida con pistol ci pasea a via de un restorante, xutante a persones ci fuji.

La polisia ia descrive la aveni como “un situa acuta de teror”, an si asentuante ce on ancora no conose la motiva.

La canselor Angela Merkel va consenta oji la consilio de securia de se governa.

Securiores deutx ia es ja vijilante pos cuando un migror adolesente ia coteli e feri sinco persones en un tren en Bayern a lundi, en un ataca reclamada par la organiza Daex. La autoriosas ia averti alora sur la risca de avenis simil.

Propono por Kongresa Rezolucio de la cent-unua Universala Kongreso de Esperanto en Nitro, 2016

La cent-unua Universala Kongreso de Esperanto, okazinta de la 23a ĝis la 30a de julio, 2016,

A. konscia pri forta deziro inter ordinaraj homoj por paca kunvivado de la diversaj gentoj de la mondo, kiu en 1887 rezultis en la estiĝo de Esperanto kaj la Esperanto-movado, kaj kiu daŭras ĝis hodiaŭ,

B. konsiderante la vortojn de la iniciatinto de Esperanto, d-ro L. L. Zamenhof, en sia festparolado de la sesa Universala Kongreso de Esperanto, post la malpacoj en Rusio de 1905 kaj 1906, “Oni scias nun tute klare, ke kulpas aro da abomenindaj krimuloj, kiuj per diversaj kaj plej malnoblaj rimedoj, per amase dismetataj mensogoj kaj kalumnioj arte kreas teruran malamon inter unuj gentoj kaj aliaj”,

C. komprenante, ke tiuj “plej malnoblaj rimedoj” kreas malamon inter gentoj ĉefe distingeblaj per siaj diferencoj de lingvoj kaj religioj,

Ĉ. notinte la nuntempan kreskon de terorismaj eventoj en diversaj parto de la mondo,

D. konscia pri la rezolucio de la Eŭropa Parlamento pri la afero Gladio, akceptita la 22an de novembro 1990, pri la ekzisto de sekretaj militaj operacioj de iuj Membro-Ŝtatoj, implikitaj en seriozaj kazoj de terorismo, kaj kiu vokis al la registaroj de la Membro-Ŝtatoj malmunti ĉiujn kaŝajn militajn kaj kvazaŭmilitajn retojn, vokis al ĉiuj juĝistaroj de tiuj landoj plene prilumi ilian konsiston kaj funkcimanieron, petis al tiuj Membro-Ŝtatoj kompili kompletan liston de organizaĵoj aktivaj sur tiu kampo, vokis al la Konsilio de Ministroj provizi plenajn informojn pri tiuj sekretaj spionaj kaj operaciaj servoj, kaj vokis al sia kompetenta komitato konsideri okazigi tribunalon por klarigi la rolon kaj efikecon de la organizaĵo ‘Gladio’ kaj iuj ajn similajn organizaĵoj, kaj instrukciis al sia Prezidanto plusendi tiun rezolucion al la Komisiono, la Konsilio, la Sekretario Ĝenerala de NATO, la registaroj de la Membro-Ŝtatoj kaj la registaro de Usono,

1. vokas al la Eŭropa Parlamento kompili kaj publikigi raporton pri la sekvoj kaj konsekvencoj de sia rezolucio pri la afero Gladio, kiu inkluzivu la reagojn de la Eŭropa Komisiono, la Konsilio de Ministroj, la Sekretario Ĝenerala de NATO, la registaroj de la Membro-Ŝtatoj kaj la registaro de Usono, kaj eventualajn ĝisdatigojn kaj pruvojn pri la malmunto de la tiuj sekretaj terorismaj organizaĵoj, kaj eventualan rilaton kun la nuntempa terorismo en Eŭropo kaj aliloke.

Teksto de la rezolucio de la Eŭropa Parlamento pri la afero Gladio:

REZOLUCIO la afero Gladio

La Eŭropa Parlamento,

A. konstatinte la malkaŝon fare de pluraj eŭropaj registaroj pri la ekzisto dum 40 jaroj de la kaŝa paralela organiziĝo en pluraj membro-ŝtatoj de la Komunumo de spionaj kaj armitaj operacioj,

B. konsiderante, ke dum pli or 40 jaroj tiu organiziĝo eskapis ĉiujn demokratiajn kontrolojn, kaj estis gvidata de la sekretaj servoj de la koncernaj ŝtatoj kunlabore kun NATO,

C. timante la danĝeron, ke tia kaŝa reto povus esti kontraŭleĝe interveninta en la internaj politikaj aferojn de la Membro-Ŝtatoj aŭ eble ankoraŭ faras,

D. konsiderante ke en iuj Membro-Ŝtatoj sekretaj militservoj (aŭ neregataj branĉioj de tiuj) estis implikitaj en seriozaj kazoj de terorismo kaj krimo, kiel atestis diversaj juraj enketoj,

E. konsiderante, ke tiuj organizaĵoj funkciis kaj funkciadas entute ekstere de la juro, en tio ke ili ne estas sub rego de ajna parlamenta kontrolo, kaj ofte tiuj kiuj okupas la plej altajn postenojn registarajn kaj konstituciajn estas tenataj en la mallumo rilate al tiuj aferoj,

F. konsiderante, ke la diversaj organizaĵoj ‘Gladio’ disponas pri sendependaj armilaroj kaj militservaj rimedoj, kiuj donas al ili nekonatan eventualan atakpovon, tiel endanĝerigante la demokratiajn strukturojn de la landoj en kiuj ili operacias aŭ operaciis,

G. estante ege ĉagrenigitaj pro la ekzisto de decidofaraj kaj operaciaj organizaĵoj kiuj ne estas respondecaj al ajna formo de demokratia rego, kaj kiuj estas entute kaŝaj laŭ sia naturo en tempo kiam pli granda kunlaboro en la Komunumo sur la kampo de sekureco estas konstanta diskuttemo,

1. Kondamnas la kaŝan kreon de manipulaj kaj operaciaj retoj, kaj vokas por plena esploro pri la esenco, la strukturo, la celoj kaj ĉiuj aliaj aspektoj de tiuj kaŝaj organizaĵoj aŭ iuj ajn frakcioj, ilia uzo por kontraŭleĝa interveno en la internaj politikaj aferoj de la rilataj landoj, la problemo de terorismo en Eŭropo kaj la eventuala koluziado de la sekretaj servoj de Membro-Ŝtatoj aŭ eksteraj landoj;

2. Protestas energie pro la supozo fare de iuj usonaj militservaj personoj ĉe SHAPE kaj en NATO pri la rajto kuraĝigi la establiĝon en Eŭropo de kaŝa spionserva kaj operacia reto;

3. Vokas al la registaroj de la Membro-Ŝtatoj malmunti ĉiujn kaŝajn militajn kaj kvazaŭmilitajn retojn;

4. Vokas al ĉiuj juĝistaroj de la landoj en kiuj estis konstatita la ĉeesto de tiaj militaj organizaĵoj, por plene prilumi ilian konsiston kaj funkcimanieron, kaj por klarigi iun ajn agadon kiun ili eventuale faris por malstabiligi la demokratian strukturon de la Membro-Ŝtatoj;

5. Petas al ĉiuj Membro-Ŝtatoj uzi ĉiujn necesajn rimedojn, se necese per establo de parlamentaj enket-komitatoj por kompili kompletan liston de organizaĵoj aktivaj sur tiu kampo, kaj samtempe por kontroli iliajn ligojn kun la respektivaj ŝtataj spionservoj kaj ligitaj organizaĵoj, kaj eventuale kun teroristaj ag-grupoj kaj/aŭ aliaj kontraŭleĝaj praktikoj;

6. Vokas al la Konsilio de Ministroj provizi plenajn informojn pri la aktivecoj de tiuj sekretaj spionaj kaj operacia servoj;

7. Vokas al sia kompetenta komitato konsideri okazigi tribunalon por klarigi la rolon kaj efikecon de la organizaĵo ‘Gladio’ kaj iuj ajn similaj organizaĵoj;

8. Instrukcias al sia Prezidanto plusendi tiun ĉi rezolucion al la Komisiono, la Konsilio, la Sekretario Ĝenerala de NATO, la registaroj de la Membro-Ŝtatoj kaj la registaro de Usono.

Referencoj:

1. La Universalajn Kongresojn de Esperanto organizas Universala Esperanto-Asocio, kunlabore kun lokaj organiz-grupoj. Detalojn por la Kongreso de 2016 en Nitra, Slovakio, oni povas trovi en ilia retejo. Informojn pri iliaj vivaj interretaj elsendoj donas la ĉefpaĝo, kaj priskribon en la angla donas iliaj anglalingvaj paĝoj.

2. ‘Resolution on the Gladio affair: Joint resolution replacing B3-2021, 2058, 2068, 2078 and 2087/90’. In: ‘MINUTES OF PROCEEDINGS OF THE SITTING OF THURSDAY, 22 NOVEMBER 1990’, Official Journal of the European Communities, 90/C 324/04, 1990-12-24, pages No C 324/201 – No C 324/202 (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.1990.324.01.0186.01.ENG) [‘Rezolucio pri la afero Gladio: Komuna rezolucio astataŭiganta B3-2021, 2058, 2068, 2078 kaj 2087/90’. En: Protokolo de la traktado de kusido de ĵaŭdo, la 22an de novembro 1990’, Oficiala gazeto de la Eŭropaj Komunumoj, 90/C 324/04, 1990-12-24, pages No C 324/201 - No C 324/202 (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.1990.324.01.0186.01.ENG)]

3. ‘Gladio’, BBC 2 (televidkanalo), Serio de tri programeroj en la serio de BBC2 ‘Timewatch’, Direktoro Allan Francovich, 1992-06-10, Parto 1: Gladio: La Ring-estroj; 1992-06-17 Parto 2: Gladio: La Pupistoj; Parto 3: Gladio: La Piedsoldatoj (http://motionempire.com/Watch_Gladio_Documentary_Online_for_Free_37954.html). Ankaŭ reproduktitaj kiel aparta filmo en la retejo ‘Operacio Gladio’, kiu ankaŭ kontrolas rilatajn aktualajn aferojn (http://operation-gladio.net/operation-gladio-bbc-timewatch-1992). Tuta daŭro: 2:25:44.

4. ‘NATO’s Secret Armies: Operation GLADIO and terrorism in Western Europe’ [La sekretaj aremoj de NATO: Operacio GLADIO kaj terorismo en Okcidenta Eŭropo], Daniele Ganser, Routledge, unua eldono (2004-12-22), ISBN-10: 0714685003, ISBN-13: 978-0714685007, 336 paĝoj. Dua eldono: ‘Nato’s Secret Armies: Operation Gladio and Terrorism in Western Europe’ [La sekretaj armeoj de NATO: Operacio Gladio kaj terorismo en Okcidenta Eŭropo], Daniele Ganser, 2005, Frank Cass Verlag London, 315 pages, ISBN: 0714685003. Germana eldono: ‘NATO-Geheimarmeen in Europa: Inszenierter Terror und verdeckte Kriegsführung’, Orell Füssli, Zürich, 2008, 446 paĝoj, ISBN 978-3-280-06106-0. Ankaŭ en aliaj lingvoj (https://www.danieleganser.ch/monografien.html).

5. ‘Gladio, Nato’s Dagger at the Heart of Europe: The Pentagon-Nazi-Mafia Terror Axis’ [Gladio, la ponardo de NATO ĉe la koro de Eŭropo: La Pentagon-Nazi-Mafia teror-akso], Richard Cottrell, Progressive Press, Eldono 1: 2012-05-09, 484 paĝoj, ASIN: B00DJFONZQ; Eldono 1.1: 2015-06-23, 498 paĝoj, ISBN-10: 1615776885 (http://www.progressivepress.com/book-listing/gladio-natos-dagger-heart-europe).

Kompilis Ian Fantom, Brentwood, 44 Kell Lane, Stump Cross, Halifax, HX3 7AY, tel +44(0)1422 352153, poŝtel: +44(0)17530 142609 retpoŝto: ian@fantom.org.uk

Propono de Kongresa Rezolucio de la cent-unua Universala Kongreso de Esperanto en Nitro, 2016

La cent-unua Universala Kongreso de Esperanto, okazinta de la 23a ĝis la 30a de julio, 2016,

A. konscia pri forta deziro inter ordinaraj homoj por paca kunvivado de la diversaj gentoj de la mondo, kiu en 1887 rezultis en la estiĝo de Esperanto kaj la Esperanto-movado, kaj kiu daŭras ĝis hodiaŭ,

B. konsiderante la vortojn de la iniciatinto de Esperanto, d-ro L. L. Zamenhof, en sia festparolado de la sesa Universala Kongreso de Esperanto, post la malpacoj en Rusio de 1905 kaj 1906, “Oni scias nun tute klare, ke kulpas aro da abomenindaj krimuloj, kiuj per diversaj kaj plej malnoblaj rimedoj, per amase dismetataj mensogoj kaj kalumnioj arte kreas teruran malamon inter unuj gentoj kaj aliaj”,

C. komprenante, ke tiuj “plej malnoblaj rimedoj” kreas malamon inter gentoj ĉefe distingeblaj per siaj diferencoj de lingvoj kaj religioj,

Ĉ. notinte la nuntempan kreskon de terorismaj eventoj en diversaj parto de la mondo,

D. konscia pri la rezolucio de la Eŭropa Parlamento pri la afero Gladio, akceptita la 22-an de novembro 1990, pri la ekzisto de sekretaj militaj operacioj de iuj Membro-Ŝtatoj, implikitaj en seriozaj kazoj de terorismo, kaj kiu vokis al la registaroj de la Membro-Ŝtatoj malmunti ĉiujn kaŝajn militajn kaj kvazaŭmilitajn retojn, vokis al ĉiuj juĝistaroj de tiuj landoj plene prilumi ilian konsiston kaj funkcimanieron, petis al tiuj Membro-Ŝtatoj kompili kompletan liston de organizaĵoj aktivaj sur tiu kampo, vokis al la Konsilio de Ministroj provizi plenajn informojn pri tiuj sekretaj spionaj kaj operaciaj servoj, kaj vokis al sia kompetenta komitato konsideri okazigi tribunalon por klarigi la rolon kaj efikecon de la organizaĵo ‘Gladio’ kaj iuj ajn similajn organizaĵoj, kaj instrukciis al sia Prezidanto plusendi tiun rezolucion al la Komisiono, la Konsilio, la Sekretario Ĝenerala de NATO, la registaroj de la Membro-Ŝtatoj kaj la registaro de Usono,

1. vokas al la Eŭropa Parlamento kompili kaj publikigi raporton pri la sekvoj kaj konsekvencoj de sia rezolucio pri la afero Gladio, kiu inkluzivu la reagojn de la Eŭropa Komisiono, la Konsilio de Ministroj, la Sekretario Ĝenerala de NATO, la registaroj de la Membro-Ŝtatoj kaj la registaro de Usono, kaj eventualajn ĝisdatigojn kaj pruvojn pri la malmunto de la tiuj sekretaj terorismaj organizaĵoj, kaj eventualan rilaton kun la nuntempa terorismo en Eŭropo kaj aliloke.

Teksto de la rezolucio de la Eŭropa Parlamento pri la afero Gladio:

REZOLUCIO la afero Gladio

La Eŭropa Parlamento,

A. konstatinte la malkaŝon fare de pluraj eŭropaj registaroj pri la ekzisto dum 40 jaroj de la kaŝa paralela organiziĝo en pluraj membro-ŝtatoj de la Komunumo de spionaj kaj armitaj operacioj,

B. konsiderante, ke dum pli or 40 jaroj tiu organiziĝo eskapis ĉiujn demokratiajn kontrolojn, kaj estis gvidata de la sekretaj servoj de la koncernaj ŝtatoj kunlabore kun NATO,

C. timante la danĝeron, ke tia kaŝa reto povus esti kontraŭleĝe interveninta en la internaj politikaj aferojn de la Membro-Ŝtatoj aŭ eble ankoraŭ faras,

D. konsiderante ke en iuj Membro-Ŝtatoj sekretaj militservoj (aŭ neregataj branĉioj de tiuj) estis implikitaj en seriozaj kazoj de terorismo kaj krimo, kiel atestis diversaj juraj enketoj,

E. konsiderante, ke tiuj organizaĵoj funkciis kaj funkciadas entute ekstere de la juro, en tio ke ili ne estas sub rego de ajna parlamenta kontrolo, kaj ofte tiuj kiuj okupas la plej altajn postenojn registarajn kaj konstituciajn estas tenataj en la mallumo rilate al tiuj aferoj,

F. konsiderante, ke la diversaj organizaĵoj ‘Gladio’ disponas pri sendependaj armilaroj kaj militservaj rimedoj, kiuj donas al ili nekonatan eventualan atakpovon, tiel endanĝerigante la demokratiajn strukturojn de la landoj en kiuj ili operacias aŭ operaciis,

G. estante ege ĉagrenigitaj pro la ekzisto de decidofaraj kaj operaciaj organizaĵoj kiuj ne estas respondecaj al ajna formo de demokratia rego, kaj kiuj estas entute kaŝaj laŭ sia naturo en tempo kiam pli granda kunlaboro en la Komunumo sur la kampo de sekureco estas konstanta diskuttemo,

1. Kondamnas la kaŝan kreon de manipulaj kaj operaciaj retoj, kaj vokas por plena esploro pri la esenco, la strukturo, la celoj kaj ĉiuj aliaj aspektoj de tiuj kaŝaj organizaĵoj aŭ iuj ajn frakcioj, ilia uzo por kontraŭleĝa interveno en la internaj politikaj aferoj de la rilataj landoj, la problemo de terorismo en Eŭropo kaj la eventuala koluziado de la sekretaj servoj de Membro-Ŝtatoj aŭ eksteraj landoj;

2. Protestas energie pro la supozo fare de iuj usonaj militservaj personoj ĉe SHAPE kaj en NATO pri la rajto kuraĝigi la establiĝon en Eŭropo de kaŝa spionserva kaj operacia reto;

3. Vokas al la registaroj de la Membro-Ŝtatoj malmunti ĉiujn kaŝajn militajn kaj kvazaŭmilitajn retojn;

4. Vokas al ĉiuj juĝistaroj de la landoj en kiuj estis konstatita la ĉeesto de tiaj militaj organizaĵoj, por plene prilumi ilian konsiston kaj funkcimanieron, kaj por klarigi iun ajn agadon kiun ili eventuale faris por malstabiligi la demokratian strukturon de la Membro-Ŝtatoj;

5. Petas al ĉiuj Membro-Ŝtatoj uzi ĉiujn necesajn rimedojn, se necese per establo de parlamentaj enket-komitatoj por kompili kompletan liston de organizaĵoj aktivaj sur tiu kampo, kaj samtempe por kontroli iliajn ligojn kun la respektivaj ŝtataj spionservoj kaj ligitaj organizaĵoj, kaj eventuale kun teroristaj ag-grupoj kaj/aŭ aliaj kontraŭleĝaj praktikoj;

6. Vokas al la Konsilio de Ministroj provizi plenajn informojn pri la aktivecoj de tiuj sekretaj spionaj kaj operacia servoj;

7. Vokas al sia kompetenta komitato konsideri okazigi tribunalon por klarigi la rolon kaj efikecon de la organizaĵo ‘Gladio’ kaj iuj ajn similaj organizaĵoj;

8. Instrukcias al sia Prezidanto plusendi tiun ĉi rezolucion al la Komisiono, la Konsilio, la Sekretario Ĝenerala de NATO, la registaroj de la Membro-Ŝtatoj kaj la registaro de Usono.

Referencoj:

1. La Universalajn Kongresojn de Esperanto organizas Universala Esperanto-Asocio, kunlabore kun lokaj organiz-grupoj. Detalojn por la Kongreso de 2016 en Nitra, Slovakio, oni povas trovi en ilia retejo. Informojn pri iliaj vivaj interretaj elsendoj donas la ĉefpaĝo, kaj priskribon en la angla donas iliaj anglalingvaj paĝoj.

2. ‘Resolution on the Gladio affair: Joint resolution replacing B3-2021, 2058, 2068, 2078 and 2087/90’. In: ‘MINUTES OF PROCEEDINGS OF THE SITTING OF THURSDAY, 22 NOVEMBER 1990’, Official Journal of the European Communities, 90/C 324/04, 1990-12-24, pages No C 324/201 – No C 324/202 (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.1990.324.01.0186.01.ENG) [‘Rezolucio pri la afero Gladio: Komuna rezolucio astataŭiganta B3-2021, 2058, 2068, 2078 kaj 2087/90’. En: Protokolo de la traktado de kusido de ĵaŭdo, la 22an de novembro 1990’, Oficiala gazeto de la Eŭropaj Komunumoj, 90/C 324/04, 1990-12-24, pages No C 324/201 - No C 324/202 (http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.1990.324.01.0186.01.ENG)]

3. ‘Gladio’, BBC 2 (televidkanalo), Serio de tri programeroj en la serio de BBC2 ‘Timewatch’, Direktoro Allan Francovich, 1992-06-10, Parto 1: Gladio: La Ring-estroj; 1992-06-17 Parto 2: Gladio: La Pupistoj; Parto 3: Gladio: La Piedsoldatoj (http://motionempire.com/Watch_Gladio_Documentary_Online_for_Free_37954.html). Ankaŭ reproduktitaj kiel aparta filmo en la retejo ‘Operacio Gladio’, kiu ankaŭ kontrolas rilatajn aktualajn aferojn (http://operation-gladio.net/operation-gladio-bbc-timewatch-1992). Tuta daŭro: 2:25:44.

4. ‘NATO’s Secret Armies: Operation GLADIO and terrorism in Western Europe’ [La sekretaj aremoj de NATO: Operacio GLADIO kaj terorismo en Okcidenta Eŭropo], Daniele Ganser, Routledge, unua eldono (2004-12-22), ISBN-10: 0714685003, ISBN-13: 978-0714685007, 336 paĝoj. Dua eldono: ‘Nato’s Secret Armies: Operation Gladio and Terrorism in Western Europe’ [La sekretaj armeoj de NATO: Operacio Gladio kaj terorismo en Okcidenta Eŭropo], Daniele Ganser, 2005, Frank Cass Verlag London, 315 pages, ISBN: 0714685003. Germana eldono: ‘NATO-Geheimarmeen in Europa: Inszenierter Terror und verdeckte Kriegsführung’, Orell Füssli, Zürich, 2008, 446 paĝoj, ISBN 978-3-280-06106-0. Ankaŭ en aliaj lingvoj (https://www.danieleganser.ch/monografien.html).

5. ‘Gladio, Nato’s Dagger at the Heart of Europe: The Pentagon-Nazi-Mafia Terror Axis’ [Gladio, la ponardo de NATO ĉe la koro de Eŭropo: La Pentagon-Nazi-Mafia teror-akso], Richard Cottrell, Progressive Press, Eldono 1: 2012-05-09, 484 paĝoj, ASIN: B00DJFONZQ; Eldono 1.1: 2015-06-23, 498 paĝoj, ISBN-10: 1615776885 (http://www.progressivepress.com/book-listing/gladio-natos-dagger-heart-europe).

Kompilis Ian Fantom, Brentwood, 44 Kell Lane, Stump Cross, Halifax, HX3 7AY, tel +44(0)1422 352153, poŝtel: +44(0)17530 142609 retpoŝto: ian@fantom.org.uk

Soldatos veteran zimbabuean sesa suporta Mugabe

La asosia de soldatos veteran de Zimbabue, cual ia fa un rol major e a veses violente en suporta presidente Robert Mugabe, ia publici un declara retirante se suporta de el.

Lo acusa Mugabe de tendes tiranin, egosentralia, e malgoverna.

On no sabe esce tota la membros de la asosia acorda con la testo.

La presa contra Mugabe, ci ave 92 anios, crese. Grupos en ZANU-PF, la partito governante, disputa publica per segue el, e on fa protestas sur la economia falinte. Ma Mugabe ia dise ce el intende aspira la presidentia denova en 2018 per governa asta se mori.

An en la momentos la plu difisil de se 36 anios en potia, Mugabe ia pote fida sempre la soldatos veteran, se cameradas en la campania per libria de Zimbabue en la desenio de 1970. Los ia es suportores dedicada ci a veses ia furni a el la fortia per violentia political.

La declara, ier publicida pos un consenta de representores de tra la pais, ia averti: “Nos nota, con ansia, xoca, e angusa, la radisi de tendes tiranin, personida par la presidente e se suportores, cual ia devora lenta la valuas de la campania per libria.”

Lo pare ce la declara refleta no sola la opinas de alga soldatos veteran, ma ance alga persones militar major. Mugabe depende forte de la militaria per reteni se potia.

En la declara, la veteranes dise ce los no va suporta la campania de Mugabe per reeleje. Los acusa el de abandona los per la alia joven de ZANU-PF.

Plu, la declara culpa la “gida bancarota” per la crise economial de la pais. Mone manca de la bancos, e la governa ave difisiles en paia ofisiores publica.

“Nos es angusada,” la declara ia dise, “par la tende de la presidente a favore se vitriol usual contra enemis persepida, incluinte protestores pasosa e ance soldatos veteran, cuando la economia es a punto de colasa. El es multe culpable per la situa grave de la economia nasional.”

Plu temprana en esta semana, Mugabe ia responde a protestas antigoverna par recomenda ce Evan Mawarire, la prete ci ia organiza un greve nasional, ta parti de Zimbabue si el es noncontente con la situa ala.

On ia aresta Mawarire en la semana pasada, ma ia libri el cuando un corte ia rejeta la acusa de suverti. A pos, el ia sorti de Zimbabue a Sudafrica, do el ia dise ce el teme plu la critica par se fias ce el fali reata ca la puni cual la governa ta pote dona a el si el ta revade.

Sendependa TEJO ĉiam pli proksimas

Dum multaj jaroj diversaj generacioj de TEJO-gvidantoj levis la ideon pri jure sendependa Tutmonda Esperantista Junulara Organizo, kiu ne plu estu junulara sekcio de Universala Esperanto-Asocio. Lastatempe la ĉefa argumento por tio estas la laŭdire pli bonaj ebloj ricevi subvenciojn de EU-instancoj.

La sendependiĝo de TEJO faris gravan paŝon direkte al realiĝo, kiam la komitato de UEA dum la Universala Kongreso en Lillo en 2015 aprobis novan statuton de TEJO. Laŭ la nova statuto TEJO estu jure sendependa asocio, kies rilatoj kun UEA estu reguligitaj per aparta kontrakto.

Tuj poste la progreso tamen ĉesis, kiam la komitato de TEJO mem dum la IJK 2015 en Wiesbaden en sekreta voĉdonado malaprobis la proponatajn statutoŝanĝojn kaj anstataŭe postulis, ke unue estu preparita la fina versio de la kontrakto kun UEA.

La nova statuto de jure sendependa TEJO, kaj la kontrakto pri kunlaboro inter la nova TEJO kaj UEA nun estis aprobitaj de la komitato de TEJO kiu kunsidis dum la IJK en Vroclavo.

Laŭ la komitata reglamento de TEJO, la prezidanto ne rajtas voĉdoni. Tamen ĉi-foje la prezidanto, Michael Boris Mandirola, voĉdonis eĉ per du manoj – li uzis la voĉojn de du aliaj komitatanoj, kiujn li anstataŭis dum la kunsido. Per tio li riskis, ke eventuala plendo pri malrespekto de la regularo povos kaŭzi malvalidigon de ĉiuj decidoj, pri kiuj ankaŭ Mandirola voĉdonis. La regularo ja celas, ke la prezidanto ne influu la voĉdonadon.

Eĉ la dumana voĉdonado de la prezidanto tamen ne sufiĉas, por ke la sendependiĝo de TEJO tuj ekvalidu. Post la pasintjaraj, evidente ne finpreparitaj dedicoj, jura konsultiĝo intertempe montris, ke laŭ la nun valida statuto de UEA la sendependiĝo de TEJO ne eblas, ĉar laŭ tiu statuto TEJO devas esti “integra parto” de UEA.

Dum la komitata kunsido de UEA en Lillo la prezidanto de UEA, Mark Fettes, argumentis, ke tio ne malhelpas la sendependiĝon, sed spertuloj pri nederlanda juro faris alian konkludon.

Por ke la sendependiĝo de TEJO tamen eblu, la estraro de UEA nun decidis proponi ŝanĝojn al la propra statuto. Laŭ la proponata teksto de statuto, TEJO ne plu estos “integra parto de UEA” sed “memstara asocio, al kiu UEA konfidas la organizadon de siaj junaj individuaj membroj kaj junaj Amikoj de Esperanto, laŭ kondiĉoj difinitaj en aparta kontrakto”. Mirinde, TEJO tamen daŭre restu “junulara sekcio de UEA”.

La teksto de la nova statuto enhavas ankaŭ novajn membrokategoriojn. Interalie oni proponas la enkondukon de la kategorio “amikoj de Esperanto”. Ĉiuj, kiuj anoncas sian konsenton iĝi “amikoj de Esperanto”, aŭtomate kaj sen kotizo estu kalkulataj ankaŭ kiel membroj de UEA ĝis ili mem aktive petos eliron el la asocio.

Aliaj proponataj ŝanĝoj en la statuto de UEA estas, ke estonte por pliaj ŝanĝoj de la statuto ne plu necesu aprobo de la membraro per ĝenerala voĉdono. Same ankaŭ eventuala malfondo de la asocio ne plu bezonu aprobon de la membraro, sed okazu per simpla decido de la komitato. Entute la eblo de ĝenerala voĉdono de ĉiuj membroj laŭ la estrara propono estu forstrekita el la statuto.

Tamen la ĝenerala voĉdonado ankoraŭ ne estas nuligita, kaj por ke la nova statuto de UEA ekvalidu kaj sendependigu TEJO-n, post eventuala decido de la komitato necesos ankoraŭ aprobo fare de la tuta membraro.

En la diskutlisto de la membroj de UEA la ĵus emeritiĝinta ĝenerala direktoro de la asocio, Osmo Buller, avertis kontraŭ tro hastaj decidoj pri la statuto, kaj esprimis esperon, ke la propono de nova statuto, kies enhavo estis diskonigita nur mallonge antaŭ la Universala Kongreso, estos funde diskutita kaj eventualaj decidoj estos faritaj nur venontjare.

– Ĉar la Statuto estas la konstitucio de UEA, ne estas dece ŝanĝi ĝin sen unue ebligi al la membraro konatiĝi kaj esprimiĝi pri la afero, same kiel kiam la nuna Statuto el 1980 estis preparata. Ne sufiĉas diskuto en tiu ĉi tre limigita listo. Ankaŭ ne sufiĉas, ke fine okazos Ĝenerala Voĉdono, en kiu eblos diri nur ‘jes’ aŭ ‘ne’. Publika diskuto verŝajne ne venigus amason da reagoj, sed inter la membroj troviĝas tiom da primovadaj sperto kaj saĝo, ke tiu potencialo ne estu ignorita, skribis Osmo Buller.

Li esprimis la decidon, ke ŝanĝoj en la statuto ne estu faritaj sen funda diskuto, ĉar la afero estas tro serioza por tio:

– La reformo de la Statuto ne tiom urĝas, ke ĝi ne eltenus atendi unu jaron, sed ĝi estas tiel serioza afero, ke ĝi estu farita bone. Oni diras, ke la memstarigo de TEJO urĝas pro postuloj de eŭropaj instancoj. Tion sinsekvaj estraroj de TEJO diradas jam 15 jarojn, sed kun la nuna statuso de TEJO la subvencioj daŭre venadis. Mi ne apogas la juran memstarigon de TEJO, sed se la Komitato plimulte estos por ĝi, ĝi okazu kun la cetera reformo de la Statuto de UEA post unu jaro.

La mesaĝo de Osmo Buller estis poste diskonigita ankaŭ en la diskutlisto de la komitato de UEA, kie la eksprezidanto Renato Corsetti esprimis sian subtenon al la baza tezo de Osmo Buller: la proponataj ŝanĝoj ne estas maturaj por aprobo en Nitro ĉi-jare.

Aliflanke la prezidanto de TEJO, Michael Boris Mandirola, en la sama listo instigis al rapida aprobo de la statutŝanĝo por ke TEJO iru vere sendependa asocio. Tio laŭ li necesas interalie por ke TEJO ne devu kree ĉirkaŭiradi la regulojn de EU-instancoj pri subvencioj.

– Ni nun atendas finan konfirmon ĉu ni devos redoni 5-ciferan subvencion aŭ ne ĉar ja ni ne povis TEJO-nome vere fari normalan formalan dungadon. Tiu malfacila situacio estas ĝuste pro tio ke TEJO ne havas plenan juran personecon kaj necesis elturniĝi en diversaj manieroj kiuj povas esti iom rande de la reguloj kiujn mi forte preferus rekte kaj honeste respekti.

Tiu mencio pri “elturniĝo en diversaj manieroj” suspektigas ke la raportoj de TEJO pri subvencioj havas erojn kiuj ne toleras tagan lumon. Unu informon TEJO daŭre kaŝas tre zorge ankaŭ de siaj propraj membroj kaj de sia supera decida organo – nome la membronombron. Ĝi ne aperas en la agadraporto pri 2015 kaj ankaŭ ne estis aparte donita al la komitato.

Laŭ la statistiko de UEA, en 2015 TEJO havis 431 individuajn kaj 1.473 aligitajn membrojn, do sume 1904 en la tuta mondo, dum la EU-instancoj postulas 5.000 membrojn sole en la landoj de la Unio. Per liberiĝo el la strukturo de UEA, la nunaj gvidantoj de TEJO eble volas ricevi ankaŭ la liberecon pli kree redakti sian membrostatiskon.

Ricevon de novaj subvencioj subfosus ankaŭ la financa raporto de TEJO pri 2015, kiun la komitato ricevis nur du tagojn antaŭ sia kunsido. La prezentita spezokonto montriĝis tiel mankohava, ke ĝi ne povis esti traktita sed estis prokrastita ĝis septembro por aprobo per reta voĉdono. Bilanco pri 2015 tute ne estis farita.

Kio okazas ĉe vortaro.net?

Se ekzistas “Esperanto-kulturo”, estas certe ke ĉefa “kultura heredaĵo” estas la Plena Ilustrita Vortaro.  Kvankam ĝi estis produkto de privata entrepreno (SAT) oni ne plu povas diri ke ĝi ne apartenas al la tuta Esperantistaro.

Post du revizioj, antaŭ kelkaj jaroj okazis granda projekto por enretigi la tekston de PIV, kaj havigi ĝin senkoste al ĉiu parolanto de la lingvo.  Multaj Esperantistoj subtenis tiun projekton mone.  La rezulto ne estis perfekta:  aperis plendoj pri la devo starigi konton, la kvanto de uzado ĉiutage estas limigita, ne eblas konsulti la vortaron sen aktiva ret-konekto, ktp.  Sed tamen la rezulto estis uzebla kaj iĝis normala parto de la vivo de parolantoj kaj verkistoj ĉie.

Kaj nun, antaŭ kelkaj tagoj, el nenio, sen informo, sen antaŭaverto, la retejo de vortaro.net ne estas alirebla.  Aperas nur ne aparte helpa mesaĝo “Okazas laboroj!  Ĉe la paĝaro nun okazas laboroj, pro tio ĝi ne estos atingebla dum iom da tempo. Ni pardonpetas pro tio kaj esperas, ke vi revenos poste.”  Mi simple ne komprenas, en nia bone konektita mondo, kial oni ne anoncis kelkajn tagojn antaŭ la malŝalto ke io okazos, klarigis kiajn laborojn okazos, kaj indikis kiam la retejo estos denove disponebla.

Mi provis instigi konversaciojn en la Facebook-grupoj Lingva Konsultejo kaj Literatura Babilejo, sed multe da reago aŭ informo.

La enretigo de PIV estis projekto de E@I.  Ĉu ekzistas teamo tie, el kiu iu povus klarigi kio okazas?

On investiga un crimin posible par monces arjentina

La eglesa roman catolica en Arjentina ia comensa un investiga sur esce cuatro monces fema ia aida asconde un cumula de mone e joalas.

La investigor xef, Tom O’Donnell, ia dise ce on atenta descovre esce un crimin contra la leges eglesal ia aveni.

En junio, un ministro pasada de governa ia es arestada estra la monceria. On alega ce el ia atenta asconde cuasi $9 milion de joalas e mone fisical.

La monceria es la comunia de Nos Dama de Rosaria de Fátima, situada a sirca 55 cilometres a ueste de la capital, Buenos Aires. Monces fema laborante ala ia clama la polisia pos vide un om jetante sacos plastica a ultra un mur.

On alega ce el es José López, ci ia es la ministro de infrastrutur en la governa de Cristina Fernández de Kirchner.

Resente en Arjentina, on ia publici imajes de camera vijilante sur cual on alega ce los mostra López portante la sacos, conteninte joalas e faxas de biletas de mones diversa, a en la monceria, aidada par du monces.

On dise ce cuatro monces ia aida el en soma. Un de los va apare ante un judor en la mense veninte.

De pos la emprende de la posto de presidente par Mauricio Macri en la parte plu temprana de esta anio, on ia fa un serie de investigas de ofisiores pasada sur la tema de lava de mone.

Juores de Pokémon Go risca bombetas en Bosnia

On averti bosances ci jua Pokémon Go contra vaga en areas do la tera conteni ancora bombetas de la gera en la desenio de 1990.

Un asosia carital bosansce, Posavina bez mina (Posavina sin bombetas), ia fa se averti pos oia reportas ce usores de Pokémon Go entra a areas perilosa.

En la jua multe susedosa, juores usa se telefonetas per xerca monstros animada en la mundo real.

Asidentes de bombeta ia mata a la min 600 persones en Bosnia pos la fini de la gera en 1995. On estima ce sirca 120 mil bombetas resta nondescovreda.

En cuando la popularia de Pokémon Go ia crese, la mundo ia esperia multe avenis e asidentes envolvente la juores.

Plu temprana en esta semana, en la stato Florida en la SUA, un posesor de casa ia xuta a du juores adolesente sur ci el ia crede ce los es efratores.

Ma la jua ia produi ance alga efetos positiva e nonespetada. En un vila en la Rena Unida, la polisia ia dise ce juores ia reporta un fura en cuando los ia xerca monstros.

Xefes olimpial deside esce Rusia pote compete

La Ajenteria Mundal Antidrogi (AMA) ia dise ce on debe esclui Rusia de la juas olimpial e paralimpial de esta estate, car on ia descovre indicas de un program de cuatro anios de drogi governal sponsorida.

Un reporta comandada par AMA ia trova ce samples de competores rusce ia es manipulada tra “la majoria vasta” de sportes olimpial de estate e inverno de la tarda de 2011 asta agosto 2015.

La Comite Internasional Olimpial (CIO) va deside oji esce lo va esclui Rusia de la olimpiales a Rio, cual va comensa a 5 agosto.

Thomas Bach, la presidente de la CIO, ia promete “la punis la plu sever disponable” e ia dise ce la trovas es “un ataca xocante e sin presedente contra la unia de sporte e contra la juas olimpial”.

La reporta par Richard McLaren, un dotor canadian, ia trova ce 580 probas positiva ia es ascondeda en 30 sportes diversa, incluinte en la prepara per la olimpiales en London en 2012 e a la olimpiales de inverno de 2014 en Sotxi en Rusia.

McLaren ia comenta ce el “ia toca mera la surfas” en se investiga de 57 dias. AMA vole ce el completi se taxe par identifia atletas ci ia es beneficada par la program.

La sportores rusce de atletisme lejera es ja proibida de compete en Rio, pos cuando la Asosia Internasional de Federas de Atletisme ia vota en junio per manteni un proibi global de compete par la Federa Rusce de Atletisme (FRA).

La FRA espera reversa acel deside e va trova a no plu tarda ca jovedi esce se apela a la Corte de Arbitra per Sporte ia susede.

Presidente Vladimir Putin ia dise ce el va suspende ofisiores nomida en la reporta de McLaren, e Yuri Nagornykh, la ministro de sporte, es ja la prima.

Seguente la reporta, el ia conose “cada trova analisal positiva” e ia deside cual atletas on va proteje.

Putin ia dise ce Grigory Rodchenkov, la xef pasada de la laboreria antidrogi nasional de Rusia, de ci se alegas denunsiante ia provoca la investiga, es “un person de reputa scandalosa”.

La Cremlin ia demanda ce AMA furni “informas plu completa, empirical, fundida sur atesta” a investigores rusce.

Pri desespero

Me esas tre trista pro la atako en Nice, Francia; anke la (faliita) stato-stroko en Turkia tristigas me. Al omna viktimi en amba landi me sendas mea simpatio. Me deziras, ke omni vivez maxim sekure posible en nia nesekura universo.

Dum tala tempi, on sentas su desesperar pro la agadi abomininda di ula homi. Multa homi nuntempe dicas ke la mondumo krulas, ke la Civilizuro Ocidental falios, ke omno finesos. On tre facile povus kredar, ke la mondumo esas nun plu mizeroza kam antee.

Lo sequanta esas nur probo luktar desespero. Me ne intencas minvalorigar la sufrado od yusta iraco di irgu.

Me subite pensis, kad esas la nuna tempo advere plu mala kam altra tempi? Me lektas multe pri historio e savas tro bone, ke nula tempo esas perfekte bona. Mem la Athena-ani di anciena Grekia, qui fondis nia civilizuro e donis a ni arto, cienco, filozofio, demokratio, anke mortigis Sokrates, vinkis multa urbi e mortigis lia omna viri e vendis kom sklavi lia omna mulieri e pueri.

Eventi tre hororinda eventas preske omnamonati tra omna epoki. Kad nia tempo esas plu mala? Kad nia civilizuro divenas plu terorinda? Me decidis explorar la tempi dum simila eventi. Me exploris la dati di pasinta stato-stroki en Turkia (rara ma ne tro rara evento). Esis tri ante nun: 27 mayo 1960, 12 marto 1971, e 12 septembro 1980. Quo pluse eventis dum ta tempi?

Dum mayo 1960 me trovas lo sequanta (inter altri):

  • 1 mayo: Usana spiono-aviono, la U-2, faliigas en Soviet-Uniono. To incitas malega relati inter Usa e Soviet-Uniono. 
  • 8 mayo: Kuba e Soviet-Uniono rikomencas relati diplomacal; pro to Usa ruptas relati diplomacal kun Kuba, ne ri-establisita til ica yaro. 
  • 12 mayo: Batelo kulbutas en la rivero Krishna en India; adminime 60 homi dronesis. 
  • 13 mayo: en San Francisco, Usa, 200 studenti okupas l’urbala halo por protestar la “House Un-American Activities Committee” (Komitato di la Chambro di Reprezentanti pri Ne-Amerikanal Agado, kontre supozata Komunisti). Polizisti violentoze dispersas la protestanti per batado ed uzis incendio-tubi aqual. Pose, mili de homi protestas en la stradi. 
  • 15 mayo: Dum ke la Usana Prezidanto Eisenhower esas en Paris por konfero kun stat-chefi, Usana Sekretario por Defenso komandas probo dil sistemo pri milito-prepareso. Ta komando miskomprenesas, e tra la mondo la Usana armeo preparas su kontre vera atako. 
  • 16 mayo: La konfero inter stato-chefi falias pro ke Kruschev di Soviet-Uniono denuncas Usa pro la spiono-aviono ed ekiras. 
  • 17 mayo: Radio Swan, a qua la Usana CIA sekrete furnisas la kapitalo, komencas propagadar a Kuba kontre Komunismo. 
  •  19 mayo: Plu kam 17 000 homi protestas kontre armi nukleal en New York. 
  • 22 mayo: En Chile eventas la maxim granda ter-ocilo dil XXma Yarcento; 1,655 homi quik mortigesas, e dum sequanta ter-tremi plusa 4 000 mortigesas. Du milioni perdas lia domi. 
  • 23 mayo: ‘Tsunami’ (ondego) efektigita dal ter-tremo frapas Hilo, Hawaii, mortigas 61 homi e nocas 282. 
  • 24 mayo: La ‘tsunami’ frapas Japonia, mortigas 119 homi e destruktas 2 800 domi. Anke eruptas la volcano Cordón Caulle en Chile. 
  • 25 mayo: Quar plusa ter-ocili en Chile mortigas plusa 5 000 homi. 
  • 27 mayo: Stato-stroko en Turkia dal armeo. 

 Dum marto 1971:

  • 1 marto: Bombo explozas en Washington D.C. Usa; la revoltanta grupo ‘Weather Underground’ dicas, ke ol responsas. Anke la Prezidanto di Pakistan, Agha Muhammad Yahya Khan, incitas protesti en Estala Pakistan per ajornar la Kunveno Nacional. 
  • 5 marto: L’armeo di Pakistan okupas Estala Pakistan. 
  • 12 marto: Stato-stroko en Turkia. 
  • 18 marto: Ter-krulo en Chungar, Peru, mortigas 200 homi. 
  • 23 marto: Generalo Alejandro Lanusse sizas Argentina per stato-stroko. 
  • 25 marto: L’armeo di Pakistan komencas Operaco Sercho-Lumo pos vakuigita elekto. La Prezidanto Yahya Khan dicabis, ‘Mortigez tri milion Bangladeshani e ti restanta submisos su.’ Dum la sequanta monati preske tri milion Bangladeshi mortigesos e plu kam dek milion homi fugos ad India. 

Dum septembro 1980:

  • 12 septembro: Stato-stroko en Turkia. 
  • 17 septembro: Antea Prezidanto di Nicaragua, Anastasio Somoza Debayle, asasinesas en Asunción, Paraguay. 
  • 22 septembro: L’armeo di Irak atakas Iran e komencas la Iran-Irak Milito. Anke sedicii da yuni en Tallinn, Estonia, esas represita violentoze. 
  • 26 septembro: En Munich, Germania, che Oktoberfest, teroristi atakas per bombo, mortigas 13 e nocas 211; la maxim violentoz atako en Germania pos la Duesma Mondo-Milito. 

(segun Wikipedia)
Quon on saveskas per ca exploro? Kad la pasinta semano montras ke la mondumo nun standas plu male? Fortunoze, no. Ni saveskas, desfortunoze, ke malaji hororinda sempre eventis, sempre eventas, e sempre eventos omnadie.

To quo ya chanjis esas, ke dum tempi pasinta tala novaji ne disseminesis tante rapide e tante sencese kam nuntempe. Nuntempe, pro 24/7 televiziono ed inter-reto, novajo pri malaji esas sencesa, e sencese prizentita plu e plu sensacionale por atraktar spektanti. Psikologiisti trovas, ke ti qui multe spektas mala novaji ofte opinionas, ke la mondo standas sempre plu male, ke li havas nula povo, ke nulo importas. Tala kredaji mem tordas lia politiko. Nun (adminime en Usa), ni havas multa homi qui kredas, ke societo balde falios, ke la guvernerio esas tote maligna, ke nur pafilo e furio helpos li transvivar.

Ma plubonigo ya eventas. Multa exploradi klare montras, ke nuntempe esas en la mondo min multa milito, min multa povreso, min multa prejudiko kam ultempe antee. Kad esas ankore multa milito, multa povreso, multa prejudiko? Certe yes. Ma homi kombatas e diminutas ta malaji. Memorez: nur 70 yari ante nun preske 85 milion homi mortigis dum la kelka yari dil Duesma Mondo-Milito. Ta hororo nedicebla rekte incitis la fondo di la Unionita Nacioni e di la Europana Uniono, e mult altra pakti ed organizuri, por evitar simila milito. Kad oli solvas omna problemi? No. Homi restas homi. Ma lente, lente, ni ya plubonigas ni.

Lektar historio ofte desesperigas on, pro ke homi semblas quaza bestii sovaja, semblas nultempe lernar. Ma lektar historio anke kurajigas on: malgre hororinda malaji tra historio, la homaro ankore existas, ankore vivas, ankore konstruktas, kultivas la tero, facas belaji, amas l’una l’altra. La homaro duras laborar por plu sekura, plu egala, plu richa mondumo.

Forsan ni sucesos, forsan ni falios. Ni permisez ni esperar. Ni duros kombatar odio, prejudiko, furio, neyusteso, povreso, hungrego, e ti qui joyas pri e profitas per destrukto e desespero.

A la viktimi e lia familii ed amiki en Nice, en Istanbul, en Belgia, en Baghdad, en Paris, en Siria, en Ankara, en Yemen, en Irak, en Dhaka, en Baton Rouge, en omna landi, mea kordio ploras kun vi.

La Ondo de Esperanto: Gravaj ŝanĝoj en 2017

La redakcio de La Ondo de Esperanto analizis la problemojn, ligitajn kun plua produktado kaj distribuo de la revuo, kaj konsultis kelkajn fakulojn. La redakcio decidis, ke en la 2017a jaro la revuo aperos nur elektronike. La pdf-versio ne plu estos A4-formata, sed pli oportuna, ke oni povu facile legi unu paĝon en la kutima komputila ekrano, kaj la por librolegiloj kaj saĝtelefonoj estos proponita ePub-versio.

Legu pli detale pri la gravaj ŝanĝoj en La Ondo de Esperanto en la novaĵretejo La Balta Ondo
http://sezonoj.ru/2016/07/ondo-12/

Un om mata tre polisiores en Louisiana

En la SUA, on ia revela ce Gavin Long, la om identifiada como la mator de tre polisiores en Baton Rouge, Louisiana, ia posta videos cexante sur la trata de persones afroamerican par la polisia e recomendante un retalia.

El ia es matada par polisia en la ataca a la matina de ier.

La situa en Baton Rouge ia es multe tensada pos cuando la polisia ia mata ala un om negra a du semanas ante aora.

La acel mata, e un plu fusili par la polisia en Minnesota, ia provoca protestas tra la Statos Unida e un ataca venjante par un veteran negra de armada ci ia mata sinco polisiores en la site Dallas, Texas.

Respondente a la matas la plu resente, presidente Barack Obama ia asentua ce tota americanes debe uni e evita linguaje dividente.

Plu detalias ia emerji sur Long, ci ia veni de Site Kansas, Missouri, incluinte se istoria de servi militar.

El ia es un marinor de pede entre agosto 2005 e agosto 2010, asendente a la grado sarjento e servinte en Irac de junio 2008 asta januario 2009. El ia gania alga medalias e lodas, e ia es relasada con onor.

Se videos e postas enlinia ia usa la nom falsa Cosmo Setepenra. En los, el arenga sur lo cual el ia vide como atas nonjusta contra persones negra. A un punto, el dise “on debe retalia”.

En un video postada a YouTube, Long asentua ce, en caso ce alga mal cosa ta aveni a el, el no es liada con un grupo. “Me parteni a la spirito de justia, no plu, no min,” el ia dise. “Me ia pensa me propre pensas, me ia fa me propre desides.”

La polisia deutx invade parlores de odia

La polisia deutx ia fa un serie de invades a persones sur ci on suspeta ce los ia posta parlas de odia a redes sosial.

La invades coordinada a 60 adirijes ia es la ves prima cuando la autoriosas ia reata en esta modo sur esta problem.

On intende fronti lo cual la polisia ia descrive como “un aumenta sustantial de testos estremiste”. Crimines tipal inclui “dona gloria a nazisme e estremismes xenofobica, antisemita, e de otra spesies destriste”.

La presidente de la autoria polisial criminal federal de la pais ia dise ce crimines de odia political motivada a la interede ia crese notable pos la comensa de la crise european de refujadas.

En la anio pasada, Deutxland ia aseta asta milion migrores e refujadas.

Multe de la parla de odia alegada ia aveni en un grupo secreta de Facebook entre julio e novembre 2015.

La invades ia es fada en 14 provinses deutx, e ia envolve 25 departes de polisia.

La provoca de odia razal es un crimin par lege deutx. Un person pote es prisonida per asta sinco anios en un caso de provoca “odia contra un grupo nasional, razal, relijial, o un grupo definida par se orijines etnical”.

On ia critica Facebook, Twitter, e Google en Deutxland car los no ia sutrae rapida parlas de odia de se plataformas.

Presada par la autoriosas deutx a la fini de la anio pasada, la tre companias tecnolojial ia acorda sutrae tal contenidas de se servis pos no plu ca 24 oras.

La julia Ondo

Tiuj abonantoj de “La Ondo de Esperanto”, kiuj partoprenis en la 52aj Baltiaj Esperanto-Tagoj en la litovia kuracurbeto Birštonas, plej frue ricevis la julian kajeron de “La Ondo”, presitan en Kaŭno unu tagon antaŭ la komenco de BET-52.

Legu pli detale en la novaĵretejo “La Balta Ondo”
http://sezonoj.ru/2016/07/ondo-11/

2016-07-15 — Conatus conversionis rerum in Turcia

AUDI PRAELECTIONE SONITO (accentu Turcico)

postimageTurciae minister primus Binali Yıldırım ad tranquillitatem exhortatus est causa rerum ab eo dictarum conatus a partibus exercitus Turciae summo imperio contra legem potiri. Telorum conjectio Ancyrae audiebatur. Turciae praeses Recep Tayyip Erdoğan hortatus est, ut fautores ejus rerum conversioni adversaturi essent in publicum prodeundo; postea Aëroportum Atatürk Constantinopolitanum rediit, quod indicat rerum conversionem deficere. (217 | TR)