Monthly Archives: June 2016

Konsilia Regularo n-ro 1 pri la lingvoj de EEK

Konsilia Regularo n-ro 1, difinanta la lingvojn uzendajn de la Eŭropa Ekonomia Komunumo (kiel amendite)

LA KONSILIO DE LA EŬROPA EKONOMIA KOMUNUMO,

Konsiderante la Artikolon 217 de la Traktato, laŭ kies dispozicio la aranĝojn pri la lingvoj en la institucioj de la Komunumo fiksas, sen difekto al la dispozicioj en la procedura regularo de la Kortumo, la Konsilio aganta unuanime;

Tial ke ĉiu el la 11 lingvoj en kiuj la Traktato estas verkita estas rekonata kiel oficiala lingvo en unu aŭ pluraj el la membroŝtatoj de la Komunumo,

ALPRENIS JENAN REGULARON:

Artikolo 1

La oficialaj lingvoj kaj laboraj lingvoj de la Komunumaj institucioj estas la angla, dana, finna, franca, germana, greka, hispana, itala, nederlanda, portugala kaj sveda.

Artikolo 2

Dokumentoj kiujn membroŝtato aŭ persono sub la jurisdikcio de membroŝtato sendas al la institucioj de la Komunumo povas esti redaktitaj en kiu ajn el la oficialaj lingvoj laŭ la elekto de la sendanto. La respondo estas redaktata en la sama lingvo.

Artikolo 3

Dokumentoj kiujn institucio de la Komunumo sendas al membroŝtato aŭ al persono sub la jurisdikcio de membroŝtato estas redaktata en la lingvo de tiu ŝtato.

Artikolo 4

Regularoj kaj aliaj dokumentoj ĝenerale aplikendaj estas redaktataj en la 11 oficialaj lingvoj.

Artikolo 5

La Oficiala Gazeto de la Eŭropaj Komunumoj estas publikigata en la 11 oficialaj lingvoj.

Artikolo 6

La institucioj de la Komunumo povas postuli en siaj proceduraj reguloj kiuj el la lingvoj estu uzataj en iuj specifaj kazoj.

Artikolo 7

La lingvoj uzendaj en la funkciado de la Kortumo estas difinendaj en ties proceduraj reguloj.

Artikolo 8

Se membroŝtato havas pli ol unu oficialan lingvon, la lingvouzo estas, laŭ peto de la koncerna ŝtato, difinata de ties ĝeneralaj juraj reguloj.

Ĉi tiu regularo estas deviga kiel tuto kaj rekte aplikenda en ĉiuj membroŝtatoj.´

EU post la eliro de Britio – ĉu ŝanco por Esperanto?

La plej evidenta ŝanĝo estas ke la graveco de la anglalingvaj denaskuloj kadre de EU, laŭ kvanta vidpunkto, draste malaltiĝas. Fakte, post la eliro de Britio, la angla estas la denaska lingvo nur de malgranda frakcio de la EU-civitanoj – esence nur irlandanoj kaj maltanoj parolas ĝin denaske, kaj ili kune estas ĉirkaŭ 5 milionoj. Notindas, ke entute EU havos ĉirkaŭ 500 milionojn da enloĝantoj, en 27 ŝtatoj. Do, nur pli-malpli 1% de la EU-civitanaro estos denaskaj anglalingvanoj.

Laŭ formala vidpunkto, ene de EU ekzistas specifa leĝo pri la lingva reĝimo: ĉiu membroŝtato povas elekti unu kaj nur unu oficialan lingvon inter siaj por iĝi laborlingvo de EU. Laŭ strikta interpreto de ĉi tiu leĝo, pro la eliro de Britio la angla devas ĉesi esti oficiala, ĉar siatempe Irlando elektis la anglan kaj Malto la maltan. Tamen, mi ne pensas, ke vere tio okazos: plej probable la eliro de Britio ne portos rektajn konsekvencojn  al la oficialeco de la angla lingvo, ĉar la angla estas tro uzata ene de la EU-institucioj, specife en la Eŭropa Centra Banko.

Estas aparte interese kio okazos al la kimra, kies EU-statuso estas kunoficiala, kune kun la kataluna, ambaŭ gravaj minoritataj lingvoj de Eŭropo. Fakte, la eliro de Britio implikas la eliron de Kimrujo, kaj tio malfermas novan problemon. Por solvi ĉi tiun problemon kaj multajn aliajn — ĉefe ne rekte rilatajn al lingvoj — Britio kaj EU havas du jarojn por trovi interkonsentojn kaj kompromisojn inter si. Miaimprese, Britio nun volas preni tempon por ŝanĝi la situacion nur malmulte, dum EU-estroj volas rapide efektivigi la eliron por eviti, ke aliaj membroŝtatoj organizu similajn referendumojn, kiuj riskas kolapsigi la tutan EU-projekton.

Federico GobboRilate la neoficialan statuson de la angla lingvo malfacilas antaŭvidi kio okazos en la koridoroj de Bruselo, Strasburgo, Luksemburgo kaj aliaj sidejoj de EU-institucioj. Tuj post la eliro, ekestiĝis du kontraŭaj reagoj, ambaŭ diktitaj de emocioj pli ol de atenta rezonado. La unua reago estas kontraŭ la angla. Homoj simple argumentas: “Britio eliris, ni forpelu la anglan, ĉar ni ne volas esti regataj de lingvo kies parolantoj ne amas nin.” Sekve al tiu ĉi sinteno, multaj homoj substrekis, ke la esenco de EU lingvorilate estas multlingvismo. En sia plej populara interpreto, multlingvismo estas interpretata kiel repreno de la Eŭropa situacio antaŭ la unua mondmilito, kiam la franca kaj la germana regis kun la angla.

Sekvante tiun modelon, kelkaj konsilas fortigi la francan ofte kune kun la germana por iel reekvilibrigi la situacion. Efektive, post la angla ĝi estas la plej forta lingvo en la EU-institucioj ekde la komenco (parenteze, la angla ne estis en la malgranda klubo de lingvoj kiuj ekfosis la EU-sulkon en la 1950-aj).

Pli malgranda grupo kontraŭas la anglan sed proponas diversajn aliajn solvojn. Grupeto reproponas revigligi Latinon pro neŭtraleco (ĝi ne estas denaska lingvo de iu ajn nuntempe) kaj pro ĝia influo sur la plejmulto de la modernaj lingvoj parolataj en Eŭropo. Pli granda grupo estas la esperantistoj, kiuj per peticioj kaj aliaj agadoj sukcesas nun aŭdigi sian voĉon pli laŭte, argumentante por Esperanto pro neŭtraleco, reguleco de la gramatiko kaj kunaj trajtoj kun la tri grandaj familioj de hindeŭropaj lingvoj kiuj svarmas en ĉi tiu mondoparto, t.e. la latinida, la ĝermana kaj la slava familioj. Sufiĉe interese estas, ke Esperanton mencias kiel lingvon taŭgan por Eŭropa Unio larĝskale ne nur Esperanto-parolantoj, sed ankaŭ eksteraj homoj.

Aliaflanke, aliaj homoj argumentas, per samforta emocio, por la angla. La anglaj poruloj plimalpli diras: “la angla finfine (pli) neutraliĝas en EU ĝuste pro la foriro de la denaskaj anglalingvanoj”. En la lastaj tagoj mi legis artikolon en la angla, en kiu la aŭtoro asertas, ke la angla estas nun la ‘vera’ Esperanto de Eŭropo!

Laŭ mi estus vere paradokse, se post la eliro de Britio la angla iĝus pli forta ol antaŭe ene de EU. Sed ne estas politikfikcia cerbumado imagi, ke la trajtoj de la tielnomata “eŭropangla”, t.e. la angla ĵargono uzata en la EU-dokumentoj, povus fortiĝi kaj distanciĝi de la brita normo. Kompreneble, ĉio ĉi restos je la nivelo de tuteŭropa elito: malgraŭ duono de la EU-civitanoj deklaras — memtaksante sin mem en la tielnomata Eŭrobarometro — ke ili havas bazan konon de la angla, plena regado por sekvi politikan debaton aŭ por akiri laborpostenon estas atingo nur de malgranda malplimulto, t.e. de elito.

Krom la interesa sed specifa kazo de la kimra kiun mi jam menciis antaŭe, rektaj ŝanĝoj en la lingva reĝimo de EU laŭ mi ne antaŭvideblas. La angla plej probable restos oficiala lingvo de EU. Havi tuteŭropan komunan lingvon — kiel kelkaj esperantistoj loĝantaj en EU ŝatus — postulus novan pozicion, pli altan ol oficialeco. Fakte la pozicio de oficialeco estas ligata al la lingvoreĝimoj de la membroŝtatoj, kaj neniu membroŝtato adoptas Esperanton kiel oficialan lingvon por ĝin proponi. Miaopinie tiel granda novigo en la lingva reĝimo de EU vivas en la lando de fikciaj romanoj, ne en la realeco.

Revenante al la realeco, ni devas ne forgesi, ke la prestiĝo de la angla lingvo altiĝis internaci-nivele post la fino de la dua mondmilito ekster ĉi tiu kontinento. La grandioza sukceso de la angla ne estas hazardo de historio, sed esplicita plano pensita de Winston Churchill, la ĉefministro de Britio dum la dua mondmilito. Sed li ne rigardis al la kontinento, sed trans la oceano, okcidenten.

Fakte Churchill esplicite deklaris la lingvan reĝimon kiun li antaŭvidis por la angla mondskale en fama prelego ĉe Harvardo, Usono, en 1943. Tiam li asertis interalie, ke “la estontaj imperioj estos la imperioj de la menso”. Mallonge klarigite, li celis diri, ke kiam ĉiuj popoloj de la mondo parolos la anglan, tiam novtipa Anglalingva Imperio establiĝos — interesatoj povas legi plu pri la analizo de tiu ĉi plano fare de lingvopolitikisto Robert Phillipson, kiu publikigas ankaŭ en Esperanto.

Ŝajnas al mi, ke la eliro de Britio povas eble iom bremsi sed certe ne haltigi tiun planon. Efektive la prestiĝo kaj forto de la angla lingvo venas ne nur de Britio sed ankaŭ kaj ĉefe de Usono, aliancano kun Britio por la efektivigo de ĉi tiu plano. Alivorte, ĝis kiam la Usona ekstera politiko restos tiel forte kaj rekte influa, la angla restos la plej prestiĝa lingvo dise tra la mondo, kaj ene de EU, kaj ekstere.

Mi volas diri, ke ĉiu lingva reĝimo respegulas la povo-rilaton de la lingvoj sub la reĝimo mem. Resume, la angla restos oficiala ene de EU krom se Irlando kaj Malto volus ĝin forpeli, kaj ŝajnas al mi, ke nek unu nek la alia eĉ pripensas tian scenaron. Eble Irlando reunuiĝos ĉar la norda parto de la lando verŝajne forlasos la Uniĝintan Regnon, kaj eĉ pli probable Britio kiel ni konas ĝin kolapsos pro Skotlando, kiu povas peti eniri EU-n post sendependiĝo de Londono. Se tio okazos, la Unuiĝinta Regno simple ĉesos ekzisti.

Kompreneble, se la tiel nomata ‘domeno-efekto’ vere okazos, alivorte se post Britio aliaj membroŝtatoj eliros EU-n per referendumo aŭ per decido de la landaj parlamentoj, EU same kolapsos. Kaj tiukaze la demando simple ĉesos havi sencon. Miascie en Nederlando, ekzemple, oni komencas pridiskuti eliron. Eĉ en Francio oni aŭdas similajn ventojn. Multo dependas de la reago de Bruselo: se EU reagos firme kaj rapide, la aliaj ne imitos Brition.

Tio estas la nova fono por esperantistoj en Eŭropo. Esperanto estas malforta lingvo ene de EU, kaj la eliro de Britio ne havas rektajn konsekvencojn favore al altigo de ĝia prestiĝo. Fakte, Esperanto ĝis nun havas neniun oficialan rolon EU-nivele; ĝenerale, por siaj parolantoj ĝi havas altan prestiĝon, por ĉiuj aliaj malalta. La situacio de Esperanto iel similas al minoritataj lingvoj, eĉ se la esperantistaro ne formas minoritaton laŭ la komuna senco de la vorto, ĉar neniu forpelis esperantistojn de origina-mita terpeco (do ili ne formas diasporon) kaj Esperanto ne estas rekte subpremata de majoritata lingvo — ĉiu minoritato estas tiel regionnivele pro ekzisto de majoritato landnivele.

Tamen, en la lastaj jaroj io pozitiva por Esperanto okazis ene de EU. Mi ŝatas rememorigi al la lernantoj, ke ekde 2008 oni povas ekzameniĝi pri sia lingvokono de Esperanto en la Komuna Eŭropa Referenckadro (KER). Laŭ mi esperantistoj ĝenerale ne komprenas kiom grava estas tiu ĉi atingo. Temas pri substrekinda rekono, ĉar EU oficiale permesis al Esperanto eniri la ekskluzivan klubon de KER-ekzameneblaj lingvoj. Nur gravaj lingvoj eniras la klubon.

Permesu al mi personan anekdoton. Laŭ mia sperto de profesoro de Esperanto ĉe la Universitatoj de Amsterdamo en Nederlando kaj de Torino en Italio, la nuna momento favoras Esperanton ĉe la studentoj. Por multaj el ili, la angla ne estas plu perceptata kiel neevitebla kaj ĉionsolva lingvo: kiel diris al mi Erasmus-studento en Amsterdamo, la angla necesas sed ne sufiĉas. Universitataj studentoj — kiuj ĝenerale jaraĝas plimalpli dudek — elektas miajn kursojn de Esperanto ĉar ili scivolas pri la lingvo.

Ne malofte ili komparas Esperanton kaj la anglan vidpunkte de la lernado, kaj rande de la fino de la kurso ili konscias, ke ili povas esprimi sin sufiĉe bone malgraŭ ke la kurso daŭras du monatojn anstataŭ jaroj. Mi supozas, ke en la venontaj jaroj la nombro de studentoj en miaj klasoj povas eĉ altiĝi pro la eliro de Britio kaj la disvastigo de ĉi tiu sinteno, ke la angla necesas sed ne sufiĉas.

Se mi rajtas doni nepetitan konsilon, esperantistoj devas esti pretaj bonvenigi novajn lernantojn de la lingvoj en nian disan  kaj buntan movadon-kolektivon, kvankam ili alvenas per nekutimaj kanaloj laŭ tradicia pensmaniero. Hodiaŭ oni povas eklerni la lingvon sen iri al loka klubo kaj al nacia kongreso. Mi pensas pri la okulfrapa sukceso de Duolingo post nur unu jaro. Sed post la eklerno, sekvas bezono uzi la lingvon kun pli spertaj parolantoj: jen la momento en kiu la movado-kolektivo iĝas grava.

Novaj formoj de Esperanto-aranĝoj videblas nur tra Eŭropo kaj ne nur. Esperantistoj tra la tuta Eŭropo miaopinie devas pli kaj pli utiligi Esperanton per EU-projektoj. Tio povas substance plibonigi la kontaktojn internacie, ĉar ĉiu EU-projekto kiu esplicite uzas Esperanton estas plia pruvo pri la utileco de la lingvo laŭ la vidpunkto de la EU-institucioj.

Bonega ekzemplo estas la MIME-projekto (MIME signifas Movebleco kaj Inkluziveco en Multlingva Eŭropo), kiu enhavas bazan informon en Esperanto kaj aliaj 17 lingvoj de EU. Tie, Esperanto estas serioze traktata kiel strategio por multlingveco, ĉar fakte ĉiu Esperanto-parolanto estas almenaŭ dulingva, kaj ofte plurlingva. Sufiĉe granda grupo de fakuloj kiuj flue parolas Esperanton kaj estas bone konataj de la esperantistaro, laboras tie almenaŭ partatempe, inkluzive de mi.

Esperantistoj kaptu la okazon de la eliro de Britio ne por ataki la anglan sed por proponi alian perspektivon por la estonteco de EU. Persone, plaĉas al mi la vidpunkto de la Nobel-premiito por ekonomiko Amartya Sen — etne bengalo, ŝtate baratano, kaj kun Brita pasporto — kiu nuntempe instruas en Harvardo. La ekonomikisto okaze de la eliro de Britio asertis, ke post la tempesto de la eliro de Britio EU devos ŝanĝi siajn prioritatojn. EU-estroj devus rekonsideri la idealojn de la Manifesto de Ventoteno publikigita en 1941: la sulkon de EU ni ne fosu nur per bankoj kaj ekonomio, sed ankaŭ kaj ĉefe per paco kaj kuniro al komuna politiko kaj socio.

Tiel, Esperanto povas ludi centran rolon. Persone mi varme esperas, ke EU forlasos la politikon de strikta buĝeta disciplino por relanĉi la ekonomion kaj tiel haltigi la “gentajn ŝovinismojn”, laŭ la vortigo de Zamenhof, kiuj nuntempe reaperas en multaj partoj de Eŭropo. Dum en la percepto de la ordinaraj homoj la koncepto EU egalas al “eŭro, Troiko, banko, ekonomia krizo, migrantoj” ni ne povas esperi, ke EU-civitanoj enamiĝos al EU. EU bezonas konkretajn agojn por plibonigi la vivkvaliton de siaj civitanoj kaj belaspektan miton por kunkonstrui tuteŭropan identecon.

Federico Gobbo

"La Fenixo sur l’espado," fino

Rezumo di lo preirinta: La proskriptito Askalante konspiras asasinar Konan, rejulo di Aquilonia. Lua sklavo, Thoth-Amon la Stigiana sorcero, mortigas la barono Dion di Atalus por riganar sua ringo magial. La Rejulo Konan, barbarulo qua ganis la trono di Aquilonia, per sonjo renkontris l’anciena sajulo Epemitreus, qua grabis desegno di fenixo sur l’espado di Konan. Konan vekas ed armizeskas su…

Nun la (longa) konkluzo di “La Fenixo sur l’espado.” Me anke pozos ca novelo kom .pdf en Ido-dokumenti addextre. Se vi deziras lektar plusa noveli pri Konan, komentez sube!

5.
Quon me savas pri kulturo, o pri oro, ruzo, mentio?
Me naskinta en nuda lando, edukita sub la cielo.
Lango subtil, ruzo sofismal falias kande sabri kantas;
Hastez, mortez, hundi—me esis viro ante esar rejo.

Tra la silenco kovranta la koridoro dil palaco rejal sekrete iris duadek figuri furtatra. Lia furtatra pedi, nuda od en mola ledro, facis nula sono o sur dika tapiso o sur marmora karelo. La torchi en nichi alonge la koridori brilis rede sur poniardo, espado, ed akuta armo-hakilo.

‘Tacez, omni!’ susuris Askalante. ‘Haltigez ta damnite lauta respirado, irgu qua esas! L’oficiro dil nokto-guardi forsendis la plu multi sentineli de ta koridori ed ebriigis ti restanta, ma ni tamen sorgez. Retroirez! La guardi venas!’

Li presis dop grupo de koloni skultita, e preske quik dek giganti portanta nigra homarmaro pretermarchis per mezurita pazi. Ilia vizaji montris dubito regardante la oficiro duktanta ili de ilia devo-posteno. Ta oficiro esis kelke pala; dum ke la guardi pasis la celita konspiranti, on vidas ke il varsas sudoro del fronto per trepidanta manuo. Il esas yuna, e ta perfideso a rejulo ne esas facila por ilu. Il taceme maledikis la vanitatoza spensemeso olqua debizis il al pekunio-prestisti e facis ek ilu piono di politikisti konspiranta.

La guardi iris kliktante e desaparis del koridoro.

‘Bonege!’ Askalante ridetachis. ‘Konan dormas negardata. Hastez! Se li trovas ni mortiganta il, ni perdesas—ma kelka homi federos su a mortinta rejo.’

‘Yes, hastez!’ kriis Rinaldo; sua blua okuli brilis quale la espado quan il rotacigis super sua kapo. ‘Mea lamo durstas! Me audas venanta vulturi! Ho!’

Ili hastis temerare tra la koridoro e haltis avan orizita pordo portanta la simbolo dil rejal drako di Aquilonia.

‘Gromel!’ imperis Askalante. ‘Enruptez ica pordo!’

La giganto inhalis profunde e lansis sua potenta korpo a la paneli, qui jenis e kurveskis ye la shoko. Itere il squatis e lansis su. Per krakanta rigli e frakas-bruiso de ligno, la pordo ruptesis e falis.

‘Aden!’ bramis Askalante brulanta pro la spirito dil ago.

‘Aden!’ kriis Rinaldo. ‘Morto al tirano!’

Ili quik haltis. Konan esis koram ili, ne nuda viro vekigita konfuze e sen armi de profunda dormado por buchesar quale mutono, ma barbarulo alerta ed akulata, mi-homarmarizita, ed havanta sua long espado en sua manuo.

Dum instanto la imajo restis—la quar rebela nobeluli ye la ruptita pordo, e la amaso di vizaji sovaja e harizita qui presis dop ili—omni senmova pro ta vidajo dil giganto havanta brilanta okuli qua stacis, espado en manuo, meze dil chambro lumizita da kandeli. Tainstante Askalante vidis, sur tableto apud la lito rejal, la arjenta ceptro e la dina ora cirkleto olqua esis la krono di Aquilonia, e ta vidajo freneziigis il pro dezirego.

‘Aden, kanalii!’ kriis la proskriptito. ‘Il esas nur un kontre duadek ed havas nul kasko!’

Vere; ne esis sat tempo metar la pezoza kasko plumizita, o lacagar la flanko-plaki dil kuraso, nek esis tempo sizar la granda shildo del muro. Ma Konan esis plu bone protektita kam irga enemiko ecepte Volmana e Gromel, qui portis homarmaro.

La rejulo regardis iracoze, perplexe. Qui esas li? Il ne konocis Askalante; il ne povis travidar la klozita vizieri dil homarmarizita konspiranti, e Rinaldo tirabis sua kasqueto a sua okuli. Ma esis nula tempo konjektar. Per kriacho qua resonis a la tekto, la mortiganti kuris aden la chambro, unesme Gromel. Il venis quale asaltanta bovulo, kapavane, l’espado base tenita por stroko desintestinigonta. Konan saltis por renkontrar il, sua omna tigratra forteso en la brakio rotaciganta l’espado. Per siflanta arko la granda lamo brilis tra la aero e frapis la kasko dil Bosonano. Lamo e kasko kune frakasesis e Gromel senviva rulis sur la planko-sulo. Konan retro-saltis, ankore tenis la frakasita espado.

‘Gromel!’ il sputis, okuli brulanta astonate, nam la frakasita kasko revelis la fendita kapo; quik la altri atakis. Poniardo-punto gratis alonge ilua kosti inter kuraso e dorso-plako, akutajo di glavo brilis avan ilua okuli. Il forjetis la poniardagisto per sua sinistra brakio, e stekis la ruptita espado-konko quale cesto aden la temporo dil espadagisto. La cerebro dil homulo spricis en ilua vizajo.

‘Gardez la pordo, kin ek vi!’ kriachis Askalante dansante cirkum la amaso di kantanta stala vortico, nam il timis ke Konan povus pasar tra ili ed eskapar. La kanalii instante retropazis, lia komandero sizis pluri de li e pulsis li a la unika pordo, e dum ta kurta intervalo Konan saltis al muro e sizis de ol anciena armo-hakilo qua, netushita da tempo, pendabis ibe dum mi-yarcento.

Dorso an la muro, il afrontis la homo-cirklo dum instanto, pose saltis aden lia mezo. Il ne esis defensiva kombatanto; mem koram nerezistebla forco il sempre portis milito a sua enemiki. Irgu altra ja mortabus ibe, e Konan ipsa ne esperis transvivar; ma il feroce deziregis impozar tam multa domajo posible ante falar. Ilua barbara anmo brulis, e la kanti di olda heroi sonis en ilua oreli.

Saltanta del muro, la hakilo faligis proskriptito per tratranchita shultro, e sua retro-stroko aplastis la kranio di altru. Espadi siflis venenoze cirkum ilu, ma morto preterpasis per anhelanta marjini. La Kimeriano movis per blindiganta rapideso. Il esis tigro inter babuini, il saltis, pasis latere, jiris, prizentis sempre movanta skopo, e la hakilo facis brilanta morto-roto cirkum ilu.

Kurtatempe la asasinanti feroce presis il, frapante blinde, jenata per lia propra turbo; e subite li retropazis—du kadavri sur la planko-sulo mute atestis la furio dil rejulo, quankam Konan ipsa sangifis de vundi en la brakio, kolo, e gambi.

‘Kanalii!’ kriachis Rinaldo, ed il forjetis sua plumizita kasqueto, sua dementa okuli brulis. ‘Ka vi retrotiras del kombato? Ka la tirano vivos? Foresez!’

Il precipitis su, hakante demente, ma Konan, rikonocante il, frakasis ilua espado per terorinda frapego e per potenta pulso dil manuo apertita, shanceligis il a la planko-sulo. La rejulo recevis la espado-punto di Askalante en sua sinistra brakio, e la proskriptito apene salvis su per inklinar la kapo e saltis retroe del ociligata hakilo. Itere la volfi vorticis ad il e la hakilo di Konan kantis ed aplastis. Haroza fripono squatis sub la stroko e lansis su a la gambi dil rejulo, ma luktante dum kurta instanto kontre semblanta fera turmo, regardetis adsupre en bona tempo por vidar ke la hakilo falas, sen tempo evitar olu. Interime un de lua kamaradi levis sabro per la du manui e trahakis la sinistra shultro-plako dil rejulo e vundis la suba shultro. Quik la kuraso di Konan plenigesis per sango.

Volmana jetis la atakanti addextre ed adsinistre pro sovaja nepacienteso, shovis su tra la turbo e hakis mortigante vers la neprotektita kapo di Konan. La rejulo profunde inklinis sua kapo e la espado siflante super ilu tranchis loklo de ilua nigra hararo. Konan turnis sur sua talono e strokis del flanko. La hakilo tratranchis la stala kuraso e Volmana falis, sua sinistra flanko krulinta.

‘Volmana!’ anhelis Konan. ‘Me rikonocos ta nano en l’inferno—’

Il rektigis su por afrontar la furioza atako di Rinaldo, qua adkuris frenezioze e neprotektita, armizita nur per poniardo. Konan retro-saltis e levis sua hakilo.

‘Rinaldo!’ Ilua voco esis stridanta pro furioza urjeso. ‘Retro-irez! Me ne volas tu mortigar—’

‘Mortez, tirano!’ kriis la dementa minstrelo e lansis su kapavane al rejulo. Konan lentigis la stroko il abominis donar til tro tarde. Nur sentinte la mordo di stalo en sua neprotektita flanko, il frapis per blinda desespero.

Rinaldo falis, la kranio frakasita, e Konan retro-shancelis a la muro. Sango spricis inter la fingri qui prenis la vunduro.

‘Aden nun e mortigez il!’ kriis Askalante.

Konan pozis sua dorso an la muro e levis sua arm-hakilo. Il stacis, la imajo di nevinkebla primordialo—gambi larje pozita, kapo avane, l’una manuo tenis la muro por apogar ilu, l’altra alte tenis la hakilo, la granda muskuli kordatra protuberanta, e la vizajo skultita kom morto-gruno furioza—la okuli bruleganta terorinde tra nebuleto sangoza qua maskizis oli. La homuli hezitis—sovaja, kriminal, debochema ili esis, ma ili esis homi civilizita, de civilizita raso; hike esis la barbarulo—la naturala mortiganto. Li retro-tiris—la mortanta tigro ankore povas mortigar.

Konan sentis lia necerteso e ridetachis sen joyo ma feroce.

‘Qua unesme mortos?’ il murmuris per aplastita e sangifanta labii.

Askalante saltis quale volfo, haltis preske meze dil aero per nekredebla rapideso, e falis sternante por evitar la morto siflanta vers ilu. Il furioze jirigis sua pedi e rulis adlatere dum ke Konan rekuperis de sua falianta stroko ed itere frapis. Nun la hakilo sinkis profunde aden la polisita planko-sulo apud la turnanta gambi di Askalante.

Altra misguidata danjerozulo selektis ta instanto por atakar, sua kompano sequis mi-kordie. Il intencis mortigar Konan ante ke la Kimeriano povus tirez la hakilo ek la planko-sulo, ma il eroris. La reda hakilo levesis e frakasis e karmeniza karikaturo di homo lansesis a la gambi dil atakanti.

Tainstante timinda kriacho venis del kanalii ye la pordo dum ke nigra ombro misformacita falis adsur la muro. Omni ecepte Askalante jiris vers la krio, e pose, ululante quale hundi, li shovis su blinde tra la pordo kom frenezioza, blasfemanta turbacho e dissemis su fugante tra la koridori.

Askalante ne regardis la pordo; il nur regardis la vundata rejulo. Il supozis ke la lukto-bruiso fine vekigis la palaco, e ke fidela gardisti venas, quankam mem tainstante semblis stranja, ke sua harda maliculi kriachis e fugis tante timinde. Konan ne regardis la pordo pro ke il regardis la proskriptito havanta brulanta okuli quale volfo mortanta. En ta krizo la filozofio cinikal di Askalante ne abandonis ilu.

‘Omno semblas perdita, aparte honoro,’ il murmuris. ‘Tamen la rejulo mortas stacante—e—’ Irge qua pensado trapasis ilua mento ne esos konocata; nam sen finigar la frazo, il kuris gracile vers Konan dum ke la Kimeriano uzis sua hakilo-brakio por varsar la sango ek sua blindigita okuli.

Ma mem dum ke il atakeskis, stranja vento venis en la aero e pezozajo frapis terorinde inter ilua shultri. Il faligis kapavane ed unglegi pavorigante sinkis en ilua karno. Tordigante su furioze sub l’atakanto, il turnis sua vizajo e regardegis la vizajo di Koshmaro e dementeso. Sur ilu blotisis granda, nigra kozo quan il savis ne naskis en mondo racionoza od homal. La bavanta, nigra dentegi di ol esis proxim ilua fauco e la brileso di olua flava okuli velkigis ilua membri quale mortiganta vento velkigas yuna frumento.

La repugneso di olua vizajo superiris simpla bestialeso. Ol forsan esus la vizajo di anciena e maligna mumio animata da demonatra vivo. En ta abomininda traiti la okuli dil proskriptito semblis vidar, quale ombro en la dementeso cirkondanta, febla e terorinda simileso a la sklavo Thoth-Amon. Lore la cinikal e su-suficanta filozofio di Askalante abandonis il, e per hororiganta krio il subisis sua spirito ante ke ta bavanta dentegi tushis ilu.

Konan sukusante de sua okuli la sango-guti regardegis senmove. Komence il opinionis, ke granda, nigra hundo stacis super la distordita kadavro di Askalante; sua vido klarigesis, ed il vidis ke ol esis nek hundo nek babuino.

Per krio quale eko dil morto-krio di Askalante, il shancelis del muro e renkontris la saltanta hororo per lanso dil hakilo qua havis en ol la tota desesperanta povo di ilua elektrizita nervi. La fluganta armo rikochis de la obliqua kranio quan ol devus frakasir, e la rejulo esis forjetita trans la duimo dil chambro per la shoko dil giganta korpo.

La bavanta boko klozis sur la brakio quan Konan levis por gardar sua fauco, ma la monstro ne esforcis sizar il mortigante. Super ilua mutilita brakio, ol regardegis demonatre la okuli dil rejulo, en qui imajo reflekteskas di la hororo brilanta en la mortinta okuli di Askalante. Konan sentis sua anmo velkar ed tiresar ek sua korpo por dronar en la flava putei di kosmala hororo briletanta fantomatre en la senforma kaozo qua kreskis cirkum ilu e glutis la tota vivo e mento-saneso. Ta okuli kreskis e giganteskis, ed en oli Konan vidis la vereso dil omna horori abismal e blasfemoza qui insidias en la extera obskureso di senforma nihili e nigra profundaji. Il apertis sua sangifanta labii por kriachar sua odio e abominado, ma nur sika stertorado venis ek sua guturo.

Ma la hororo qua paralizabis e destruktabis Askalante incitis en la Kimeriano frenezioza furio quale dementeso. Per tordo volkanal di sua tota korpo il retro-falis, ne atencis la agonio di sua lacerita brakio, e tiris la monstro kun il. Ed ilua extensita manuo frapis ulo quan ilua konsternita milito-mento rikonocis kom la manchilo di la espado frakasita. Instinte il sizis olu e frapis per la tota povo di nervo e tendino quale on poniardagas. La ruptita lamo sinkis profunde e la brakio di Konan liberigesis dum ke la abomininda boko beis pro angoro. La rejulo forlansesis violentoze, ed il, levante su per un manuo, vidis astonate la terorinda konvulsi di la monstro de qua dika sango spricis tra la granda vunduro quan la ruptita lamo lacerabis. Dum ke il spektis, olua baraktado cesis ed ol jacis spasmoze, regardante adsupre per sangoza okuli mortinta. Konan palpebragis e sukusis la sango ek sua propra okuli; semblis ad ilu ke la ento fuzis e desruptis en slimoza e nestabila amaso.

Lore mixuro di voci tushis ilua oreli, e la chambro plenigesis per la fine vekigita homi dil korto—kavalieri, peri, dami, soldati, konsileri—omni balbutis e kriis ed obstruktis l’una l’altra. La Nigra Draki asistis furiante, blasfemante ed arufita, manui sur manchili di espadi e stranjera blasfemi en lia denti. Pri la yuno oficiro dil pordo-guardi nulu savis, e lu ne esis trovita lore o pose, quankam on avide serchis lu.

‘Gromel! Volmana! Rinaldo!’ klamis Publius, chef-konsilero, e tordis sua grosa manui stacante inter la kadavri. ‘Nigra perfideso! Ulu pendigesos pro to! Advokez la guardo.’

‘La guardo es hike, olda stultulo!’ arogante dicis Palantides, komandero dil Nigra Draki, obliviante la rango di Publius pro la importo di ta instanto. ‘Cesez vua miaulado e helpez ni bandajizar la vunduri dil rejulo. Il preske sangifas til morto.’

‘Yes, yes!’ kriis Publius, homo facita por projeti, ne agi. ‘Ni bandajizez ilua vunduri. Querez omna mediko dil korto! Ho, mea suvereno, quala shamo por l’urbo! Ka vu esas mortigita?’

‘Vino!’ anhelis la rejulo de la kanapeo ube li pozabis ilu. Li adportis gobleto ad ilua sangifanta labii ed il drinkis quale homo mi-mortanta pro dursto.

‘Bonege!’ il grunis e retro-falis. ‘Mortigar es maledikite sika laboro.’

Li estanchabis la sango-fluo, e la inata vivo-forteso dil barbaro asertis su.

‘Unesme la poniardo-vunduro en mea flanko,’ il imperis la korto-mediki. ‘Rinaldo kompozis mortiganta kansono ibe, e la plektro esis akuta.’

‘Ni devabis pendigar lu ante longe,’ balbutis Publius. ‘Nulo bona venas ek poeti—qua esas?’

Il nervoze tushis la kadavro di Askalante per sua sandalizita ped-fingro.

‘Per Mitra!’ klamis la komandero. ‘To esas Askalante, olima komtulo di Thune! Qua diablo duktis lu de lua dezerta frequenteyo?’

‘Ma pro quo lu tale regardegas?’ susuris Publius retro-tirante su, sua propra okuli larja, e stranja pikado inter la kurta hari sur la nuko di sua grosa kolo. La altri taceskis regardante la mortinta proskriptito.

‘Se tu vidabus to quon lu e me vidis,’ grondis la rejulo qua sideskis spite la protesti dil mediki, ‘vi ne astonesus. Velkigez via vido per regardo a—’ Il subite haltis, boko beanta, fingro indikanta vane. Ube la monstro mortabis, nur nuda planko-sulo esas.

‘Krom!’ il blasfemis. ‘La ento fuzis a la obceneso qua genitis ol!’

‘La rejulo deliras,’ susuris nobelulo. Konan audis e blasfemis barbara blasfemi.

‘Per Badb, Morigan, Macha e Nemain!’ il konkluzis iracoze. ‘Me es racionoza! Ol esis quale mixuro di Stigiana mumio e babuino. Ol venis tra la pordo, e la raskali di Askalante fugis avan ol. Ol mortigis Askalante qua preske trapikis me. Pose ol venis a me ed me mortigis ol—quale, me ne savas, por ke mea hakilo rikochis de ol quale de roko. Ma me opinionas ke la Sajulo Epemitreus koncernis su pri to—’

‘Askoltez ke il nomas Epemitreus, mortinta dum mil-e-kinacent yari!’ li susuris l’una a l’altra.

‘Per Imir!’ bramis la rejulo. ‘Canokte me parolis kun Epemitreus! Il advokis me en sonjo, e me alongiris nigra stona koridoro skultita en olda dei, a stona eskalero, sur la gradi di qua esis la konturo di Set, til ke me atingis kripto e tombo ube esis skultita fenixo—’

‘Per la nomo di Mitra, suverena rejulo, tacez!’ Esis la chef-sacerdoto di Mitra qua kriis, e sua vizajo esis pala.

Konan sukusis sua kapo quale leono sukusanta sua krinaro, e sua voco esis densa per la bramo dil iracoza leono.

‘Ka me esas sklavo, por klozar mea boko pro tua impero?’

‘No, no, mea suvereno!’ La chef-sacerdoto trepidis ma ne pro timo dil iraco rejal. ‘Me ne intencis ofensar.’ Il inklinis sua kapo a la rejulo e parolis per susuro qua atingis nur la oreli di Konan.

‘Suvereno, co esas afero ultre savo homal. Nur la interna cirklo dil sacerdoti savas pri la nigra stona koridoro tranchita en la nigra kordio dil Monto Golamira per nekonocata manui, e pri la tombo gardata da fenixo ube Epemitreus interigesis ante mil-e-kinacent yari. E depos ta ero nulu vivanta eniris ol, pro ke ilua selektita sacerdoti, pos ke li pozis la Sajulo en la kripto, obstruktis la extera enireyo dil koridoro por ke nulu trovez ol, e nuntempe ne mem la chef-sacerdoti savas ube ol esas. Nur parole, de l’elektita sacerdoti ad elektita kelki, jaluze gardata, la interna cirklo dil akoluti di Mitra savas pri la tombo di Epemitreus en la nigra kordio di Golamira. To esas un de la misterii bazal dil kulto di Mitra.’

‘Me ne povas dicar per quala magio Epemitreus tiris me ad ilu,’ replikis Konan. ‘Ma me konversis kun ilu, ed il facis signo sur mea espado. Pro quo ta signo facis ol mortiganta a demoni, o quala magio esas en ta signo, me ne savas; ma quankam la lamo ruptesis ye la kasko di Gromel, la fragmento esis sat longa por mortigar la hororo.’

‘Permisez me vidar vua espado,’ susuris la chef-sacerdoto de subite sika guturo.

Konan montris la ruptita espado e la chef-sacerdoto kriis e falis a sua genui.

‘Mitra protektez ni kontre la povi di obskureso!’ il anhelis. ‘La rejulo ya parolis canokte kun Epemitreus! Ed ibe sur l’espado—la sekreta signo nulu ma il darfas facar—la emblemo dil nemortiva fenixo qua sidas sempre sur ilua tombo! Kandelo, rapide! Videz itere ta loko ube la rejulo dicis, ke la koboldo mortis!’

To esis en la ombro di ruptita ekrano. Li forjetis la ekrano e lumizis la planko-sulo per kandelo-lumo. E trepidanta silenco kaptis la homi regardanta. Lore uli falis a sua genui kriante a Mitra, ed uli fugis kriachante ek la chambro.

Sur la planko-sulo ube la monstro mortabis esis, quale tushebla ombro, larja nigra makulo ne-efacebla; la ento livabis sua konturo klare grabita per sua sango, e ta konturo esis di nula ento di mondo racionoza e normal. Severe ed hororinde ol jacis ibe, ombro lansita da un de la simiatra dei squatanta sur la ombroza altari di tenebroza templi en la obskura lando Stigia.

FINO

Fuma confirmada en la avion MS804

Investigores misri ia afirma ce un rejistra de la caxa negra de la vola MS804 de EgyptAir indica la presentia de fuma en la avion.

La avion de Paris a Qahira ia cade en la Mar Mediteraneo a 19 maio, matante tota la 66 persones cual lo ia porta.

Lo ia envia mesajes eletronical automatida cual ia mostra ce detetadores de fumas ia es ativida en un saleta privata e en la alcova avionical su la piloteria, a minutos ante la desapare de la avion.

La datos rejistrada es coerente con acel mesajes.

On ia retrae la rejistradores de vose e datos de vola, conoseda como “caxas negra”, de un profondia de sirca 3000m en la mar.

La caxa du, la rejistrador de de piloteria, deveni ancora reparada en Paris.

La comite misri investigante ia dise ance ce un parte de la sesion fronte de la ruina de la avion “ia mostra un indica de dana par temperatur alta” e suje.

No clama per aida ia es fada de la avion ante se cade. La causa resta nonconoseda.

2016-06-28 — Attacco contra aeroporto in Turchia

postimageMilitantes suspecte del Stato Islamic ha attaccate le aeroporto Istanbul-Atatürk in Turchia. Circa quaranta humanos e le tres attaccantes-suicidas ha essite occise. Plures que cento humanos ha essite vulnerate. Per non admitter su responsiabilitate de su attaccos in Turchia, le Stato Islamic crea un ambiente de suspicion in le societate. Le attacco ha accise post que Turchia habeva annunciate su intento a normalisar su relationes con Israel. (59 | TR)

Un ataca matante a un airoporto de Istanbul

Un ataca de fusil e bomba a la airoporto internasional Atatürk de Istanbul ia mata 36 persones e ia feri plu ca 140.

Tre atacores ia comensa fusili prosima a un punto de entra a la termina en la tarda de ier. Cuando polisiores ia xuta a los, los ia detona se.

Binali Yıldırım, la ministro xef de Turcia, ia dise ce la indicas prima sujesta ce la ataca ia es fada par Daex. Bombis resente es liada o a Daex o a separadistes curdi.

La airoporto ave radiografes a se entreria, ma la controlas securial per autos es limitada.

Imajes de la termina ia mostra corpos covreda su telones, e vitro e bagaje abandonada sperdeda tra la construida.

Presidente Recep Tayyip Erdoğan ia dise ce la ataca debe deveni un momento desidente en la batalia global contra grupos combatosa: “La bombas cual ia esplode oji en Istanbul ia ta pote esplode en cualce airoporto en cualce site de la mundo.”

La Statos Unida ia descrive la ataca como “odiable”, ajuntante ce la SUA resta “firma en nos suporta per Turcia”. La ministro de esternas deutx, Frank-Walter Steinmeier, ia dise: “Nos lamenta la vitimes. Nos suporta Turcia.”

Parlante a alga oras pos la ataca de ier, Yıldırım ia dise ce lo es probable ce la vitimes inclui persones stranjer, e ce la atacores ia ariva a la airoporto en un taxi.

Video en redes sosial mostra un atacor corente en la salon de parti, con ce persones fuji sirca el. La polisia fusili el, e el resta sur la tera tra sirca 20 secondos ante detona se.

On ia usa taxis per transporta rapida la persones ferida a ospital a pos. Relatadas desperante de persones mancada ia asembla estra un de la ospitales local a cual on ia prende multe de la vitimes. Alga ia espresa se coleria sur la manca de informas.

Volas a e de la airoporto ia es suspendeda pos la ataca, ma aora on ia recomensa alga volas.

Charles Michel, la ministro xef de Beljia, de cual bombores ia ataca se site capital en marto, ia tuita de la confere alta de la UE en Bruxelles: “Nos pensas es con la vitimes de la atacas a la airoporto de Istanbul. Nos condena esta atas repulsante de violentia.”

La eticeta #PrayForTurkey (“prea per Turcia”) ia deveni comun en Twitter pos la ataca.

En desembre, un esplode a un otra airporto de Istanbul ia mata un limpor. La acel ataca ia es reclamada par un grupo curdi, la Falcones de Libria de Curdistan.

Plu ca 61 milion pasajores ia viaja tra la airoporto Atatürk en 2015. Ma en esta anio, la turisme en Turcia es ja danada par ansia sur securia e par un boicota rusce causada par la tira a tera de un jeto militar rusce a la frontera de Turcia e Suria en la anio pasada.

Quar nova videi

Kar amiki,

Me sempre serchas videi en nia Linguo Internaciona. Esas tre grava ke nova Idisti audez la linguo parolata.

Do me jus publikigis quar nova videi che mea Youtube-kanalo, en qui me lektas laute Idala poemi, du original da me, Lu Submisanto e Sonjo perdita, e du olda poemi, La Flugo di la yari da Henry Devannes, e Zeus e la animali, tradukuro da J. Houillon di fablo da La Fontaine. Juez oli!

Me tre tro prizas mea voco, e poke timas pro mea achento, ma to ne importas. Facez videi por ni omna, ke ni uzez la L.I. e donez a la novici utensili por lernar!

Britan en Bruxelles pos Brexit

La ministro xef de la Rena Unida, David Cameron, va consenta oji con otra xefes de la Uni European a la ves prima pos la deside par la pais per sorti.

A un confere alta de la UE en Bruxelles, el va discute la implicas de la vota per Brexit.

La xefes deutx, franses, e italian ia dise ier ce no discutes “formal o nonformal” pote aveni sur la parti de Britan a esta paso.

Entretempo, la ministro de finansia, George Osborne, ia esclui se de deveni la ministro xef nova de la Rena Unida.

Ma la ministro de sania, Jeremy Hunt, ci considera aspira la posto, ia dise ce la pais debe resta en la mercato comun de la Uni. El ia proposa la idea ce la RU ta pote reteni se asede completa a la mercato, con la beneficas comersial de esta, ma ta pote negosia un compromete sur la regulas de la move libre de persones.

En cuando Europa atenta comprende la deside par Britan, Cameron va es presente con otra xefes UE a un come laborante de sera, pos consentas con Donald Tusk, la presidente de la Consilio European, e Jean-Claude Juncker, la presidente de la Comision European.

El no va es presente a discutes entre la xefes de la otra 27 statos membros de la Uni a la come de matina de mercurdi.

Cameron ia anunsia se resinia pos cuando la referendo de la semana pasada ia oposa el. El ia campania afin la pais resta en la Uni, ma ia insiste ce on debe aseta la resulta de la vota.

Parlante ier, el ia dise ce on institui aora un departe spesial de governa per fa la preparas inisial per sorti de la Uni European.

An tal, el ia dise ance ce sola se seguor – ci on va eleje ante la comensa de setembre – va deside la modo de continua e la tempo esata de la avisa formal de la intende de sorti. La avisa va invoca Article 50 de la Trata de Lisbon.

Su la regulas de la UE, cuando esta aveni, la Rena Unida va ave du anios per negosia la constrinjes de se divorsa, estra si tota la 27 membros restante ta acorda estende la tempo. La pais va nesesa ance negosia se relata futur de comersia con la UE.

Angela Merkel, la canselor de Deutxland, ia dise ce on debe permete alga tempo per la prepara de un governa nova de la RU, ma el e du otra xefes UE ia indica ance ce on no va pote pospone la prosede sin fini.

François Hollande, la presidente de Frans, e Matteo Renzi, la ministro xef de Italia, ia asentua ce on debe trata la parti de la Rena Unida con rapidia masima per consentra sur la otra defias a la Uni, como la batalia contra terorisme e la forti de fronteras.

Ance la Parlamento European va fa oji un consenta de crise per debate la situa pos la vota per Brexit, incluinte un proposa nonobligante cual recomenda la “ativi pronto” de Article 50.

Membros de la parlamento, ci va debe validi la acorda final con la Rena Unida, ia dise ce los desira es “completa envolveda” en la prosede, e ce la retira nesesa es “rapida e coerente” per proteje la interesas de la projeta european plu vasta.

Pos du dias de cades subita de la paund en asionerias e un tumulta political en Britan, la nonsertia crese sur la implicas de Brexit e la natur esata de la autoria cual la seguor de Cameron va reseta.

2016-06-26 — Explosione in Madagascaria

AUDI PRAELECTIONE SONITO (accentu Francico)

postimageIn vespere in capite Antananarivo, duo homines es occiso et plure decem es vulnerato per explosione de granata in concentu in memoria de die anniversario quinquagesimo-sexto de libertate de Madagascaria ex Francia. Praeside Hery Rajaonarimampianina dic, quod explosione es acto terroristico. Oppugna simile contra concentu post inauguratione de praeside Rajaonarimampianina in mense Januario de anno bis millesimo decimo quarto occide uno impubere. (61 | MG)

Referendumo en Britio

La 23an de junio en Unuiĝinta Reĝolando de Granda Britio kaj Norda Irlando, tradicie nomata Britio, okazis referendumo pri plua (ne)membreco de Britio en la Eŭropa Unio (EU). Partoprenis 72,2% da voĉdonrajtantoj. Por la eliro el EU estis donitaj 17,41 milionoj da voĉoj (51,9%), kontraŭ la eliro voĉdonis 16,14 milionoj da britoj (48,1%). Atendindas, ke por la eksiĝo voĉdonis plejparto da loĝantoj en Anglio kaj Kimrio, dum en Norda Irlando 55,8% kontraŭis la eksiĝon, kaj en Skotlando 62% voĉdonis por pluresti en EU kaj nur 38% por la eksiĝo.

Legu komentarion de Dafydd ab Iago, Brusela kolumnisto de “La Ondo de Esperanto”, en la novaĵretejo La Balta Ondo
http://sezonoj.ru/2016/06/bruselo-31/

Un esplode a un stadion malagasi

Un esplode de granada ia mata a la min du persones a la selebras de la dia nasional de Madagasicara, en la capital Antananarivo.

Sirca 80 persones ia es ferida en la esplode a un stadion.

Presidente Hery Rajaonarimampianina ia descrive lo como “un ata teroriste” e ia culpa “diverjes political” per lo.

La situa en la pais resta frajil, con ce suportores e oposores de la presidente desacorda forte.

La esplode ia aveni en un conserta sin custa a la Stadion Munisipal de Mahamasina. Plu temprana, on ia fa un parade militar ala.

On no sabe clar ci o cual ia causa la esplode.

En un declara difusada a televisa nasional, la presidente ia dise: “Diverjes en punto de vista pote esiste entre nos. [Ma] si la xef no conveni, on no pote mata la popla. Nos va tolera nunca la destabli, spesial car esta es no sola un destabli ma un ata de terorisme.”

La eleje de Rajaonarimampianina como presidente en 2013 ia trae un espera fresca pos anios de nonstablia political en Madagasicara.

Ma pos sola 18 menses de se presidentia, la Asembla Nasional de la pais ia vota per acusa el de malcondui car el ia fali reali la prometes per cual on ia eleje el.

La acusa no ia susede, ma se suportores e oposores continua batalia lunotra.

En 2014, un esplode de granada ia mata un enfante peti e ia feri alga otra persones estra la mesma stadion. On ia aresta no person en relata a acel ataca, e no organiza ia reclama la culpablia.

Iu « Stefano Keller » neniam ekzistis en UEA

 

Povas esti, ke iu tielnomata ‘Stefano Keller’ neniam ekzistis en Universala Esperanto-Asocio, almenaŭ, li tute ne estis estrarano en la periodo 2013-2016! Ĉu vi ne kredas tiun aserton? Vidu, kiel iuj volas tion ‘pruvi’, kredigi, tie: http://uea.org/asocio/estraro ‒ tutsimple, li ‘forfalis’ (kiel ili tion nomas) de la kompleta periodo 2013-2016, ne ekzistis…
Nu, bone pripensu, kaj juĝu vi mem: dum 2 jaroj kaj iom pli ol 9 monatoj, do preskaŭ dum 3 kompletaj jaroj inter julio 2013 kaj aprilo 2016 (+ dum la antaŭaj 3 jaroj, 2010-2013) oni ankoraŭ vidis aperi la nomon de tiu Stefano Keller (SK) en la retejo de UEA (kaj aliloke, papere, ktp), listigita inter la estraranoj. Oni povis legi ankaŭ liajn artikolojn en la revuo Esperanto (organo de la sama UEA), informojn (enretajn raportojn, gazetarajn komunikojn, videojn, fotojn kaj sonregistraĵojn pri liaj aktivadoj, laboroj, ĉu kiel estrarano pri eksteraj rilatoj, ĉu kiel ĉefreprezentanto de UEA ĉe UN en Ĝenevo (http://www.linguistic-rights.org/eventoj/), aŭ en UK-j … ‒ sed povas esti ke ĉio tio estas (estis) nur inventaĵoj, optikaj trompiĝoj, iluzioj aŭ sonĝoj.
Kaj nun, ene de la lasta tagdeko, okazis tiu modifo en la estrarpaĝo de la UEA-retejo ‒ kaj tio venas jam post la lasta guto. Per tio jam vere pli ol ‘plenas la taso’.
Por la kazo, se iel ‘hazarde’ ‘malebliĝus’ la aperigo de tiu retpaĝo (aŭ de alia) en ilia retejo, aŭ subite plumodifiĝus ĝia enhavo, mi konservis arkivajn ekranbild-versiojn de tiuj paĝoj el la lastaj semajnoj, tagoj:
a) Kompleta estraro de UEA (2013-2016, ĉiuj 7 personoj) ‒ en la malnova versio de la retejo, el 2013-08-13 – kopiita je 2016 junio 23, 15h49 (svisa horo):
http://www.cdeli.org/UEA/uea_estraro_2013_2016_malnova_uea_org_kiu_estraro_html_retpagho_el_2013_08_13_je_2016_junio_23_15h49.jpg ‒ rekta adreso (se ĝi ankoraŭ ekzistos, kiam vi legos tiujn ĉi liniojn…): http://malnova.uea.org/kiu/estraro.html
b) Kompleta estraro (ĉiuj 7 personoj) de UEA (2013-2016) ‒ en la aktuala versio de la retejo – sed: je 2016 majo 17, 21h03:
http://www.cdeli.org/UEA/uea_estraro_2013_2016_en_la_uea_retejo__www_uea_org_asocio_estraro__je_2016_majo_17_21h03.jpg ‒ ne plu eblas aperigi tiun apenaŭ malnovan version de la paĝo, kiu, kun la sama adreso, estis modifita al tiu nuna versio: http://uea.org/asocio/estraro (v. la ĉi-suban, ‘c’-arkivbildon) ‒ Mi faris tiujn ekranbildojn, antaŭsentante la okazon de tiu falsigo…
c) Ne-kompleta estrar-an-listo de UEA (nur 6 personoj, sen SK, sed por la kompleta periodo 2013-2016!) ‒ en la aktuala versio de la retejo ‒ je 2016 junio 23, 16h38:
http://www.cdeli.org/UEA/uea_estraro_2013_2016_en_la_uea_retejo__www_uea_org_asocio_estraro__je_2016_junio_23_16h38.jpg
‒ Mia komento al la aktuala versio (c): estas ja fakto ke mi demisiis el tiu estrargrupiĝo, kaj tio ja devas esti menciita ĉar temas pri la reala situacio aktuala. Sed voli kredigi al la vizitantoj de la retejo, ke SK neniam estis estrarano de UEA dum la periodo 2013-2016 estas malhonestaĵo, malvero, mensogo. Tamen, tion montras la nuna versio de la retpaĝo.
Do, se tiu paĝo pluhavos la titolon: « La Estraro de UEA por la periodo 2013-2016 », tiam temas pri mensogo, misaserto, ‘forfaligo’ (kompleta, trompa forgesigo, forigo el la membrolisto de tiu ĉi estraro) de unu el la estraranoj (SK). Ĉar: escepte de la 3 lastaj monatoj de tiu ĉi 3-jara oficperiodo, mi estis estrarano de UEA. Kaj ne nur ‘estis’ tie ‘surpapere’, por esti unu el la membroj de tiu grupiĝo, sed mi ankaŭ agis, laboris en tiu funkcio (kaj plulaboras en ties kelkaj agadkampoj, eĉ se ne kiel estrarano, kaj ankaŭ en agadterenoj, kies plenumo ne mia rekta tasko estis (informado)).
Do la ĝusta, justa kaj pli fakteca, la realan situacion, veron prezentanta ‒ kaj ĉefe: honesta ‒ solvo povus esti unu el la jenaj:
a) modifi nur la paĝtitolon: « La Estraro de UEA por la periodo 2016 aprilo 22 ‒ julio 23 estas jenaj ses (6) personoj » ‒ kaj lasi nur la restintajn 6 personojn, kiuj nun aperas en la paĝo ‒ kio estus io vere absurda, sed pli vera ol lasi la tutan 3-jaran periodon nur al tiuj 6 personoj, forgesigante la 7-an, kiu post pli ol dujara kaj tri-kvarona membreco, nur antaŭ kelkaj semajnoj ‘forlasis la klubon’;
‒ alternative:
« La Estraro de UEA por la periodo ekde la 22-a de aprilo 2016 ĝis la elektoj dum la komitatkunsido en la 101a UK, 23a de julio 2016, estas tiuj ses personoj. La sepa estrarano, Stefano Keller demisiis la 22an de aprilo 2016 » ‒ kio estus malpli absurda, sed same ne akceptebla ‘solvo’;
‒ sed, pli bone kaj ja pli normale estus:
b) lasi la nunan paĝtitolon: « La Estraro de UEA por la periodo 2013-2016 », kaj prezenti la veron, remetante mian (SK) foton kaj taskopriskribojn,kaj sub tiuj aldoni: (Demisiis el la estraro la 22an de aprilo 2016).
Sed, krom tiu ‒ laŭ mi grava misprezento en tiu retpaĝo ‒ mi volis ankoraŭ rememorigi pri la stranga lingvaĵo de la raportisto-estrarano (vicprezidanto), kiu skribinte pri la estrarkunsido Roterdama (aprilo 2016), uzis la vorton ‘forfalis’ (kion iuj min kontaktintaj esperantistoj eĉ juĝis malrespekta) en sia inform-tekstaĵo sendita al la komitato kaj aperigita (transprenita) en diversaj aliaj lokoj: ‘Unu estrarano, Stefano Keller, iom antaŭtempe forfalis de la teamo’.
Mi devas pri tio respondi, ke mi tute ne ‘forfalis’ sed miadecide ‘demisiis’ el tiu estraro – kaj tio estas tute alia afero!
Pro ĉiuj tiuj agoj, mi sentas min devigata mencii kelkajn detalojn el la ekzaktaj kaj veraj kialoj de mia demisio, interalie prevente, por mia defendo, kaze de kompleta forgesigo aŭ misprezento pri tiuj, aŭ kaze de disvastigo de fantaziaj asertoj pri mia eliro el la estraro.
‒ Eble iu rimarkis, ke ĝis nun en tiu ĉi publikaĵo, skribante pri la estraro de UEA, mi evitis uzi la vorton ‚teamo‘. Tio okazas, ĉar mi ne povas konsideri tiun estrar-an-ar-on ‚teamo‘, do iu bone kunlaboranta grupo de personoj. Teamlaboro (almenaŭ por mi) signifas interalie kunordigitan agadon, reciprokan kaj bonan komunikadon, komunajn diskutojn, decidojn, ktp. Bedaŭrinde, ĉion tion mi ne vere spertis dum tiu ĉi estrar-periodo 2013-2016 (kun tre malmulte da esceptoj).
‒ Mi pensas, ke la Redaktoro de Libera Folio tre trafe priskribis la situacion en sia lasta alineo de la artikolo: http://www.liberafolio.org/2016/demisio-de-keller-neatendita-por-fettes pri unu el la ecoj de la funkciado de tiu ĉi estraro: la ‘regado’ de la menciita triopo. Sed, ĝenerale: ekzistas problemoj de interna komunikado kaj informado, manko de kunlaboro en la estrargrupo, troiga interpretado de siaj roloj kaj ebloj (supereco) fare de la mastruma grupeto (aŭ de la prezidanto) rilate al la aliaj estraranoj, ilia apartiĝo (pri kontaktoj, decidoj, ktp.).
Unu el la ‘specifecoj’: Post skajpaj estrarkunsidoj la estraranoj tuj ricevas la ‘protokolaĵon’ de la kunsido, kion mi ne scias kiel nomi, ne vere eblas nomi ĝin ‘protokolo’. Ĝi estas pretigita de la vicprezidanto. Tiu teksto enhavas, citas kelkajn diritaĵojn, kaj aldoniĝas tute ne menciitaj ideoj, kiujn la protokolinto eble pensadis dum la kunsido, sed neniam diris dume (aŭ, eble repensinte dum finredaktado, aldonis siajn ideojn, pensojn, nediritaĵojn kompletige). Okazas ‘forfaloj’ de diritaĵoj de aliaj estraranoj, aŭ malĝustaj, eraraj mencioj de faktoj diritaj. Kaj tiu raportaĵo alvenas kun mesaĝo diranta ke ekde nun la raportinto ne plu okupiĝas pri tiu teksto ‒ plendoj, korektopetoj iru al la sekretario. Tiel, foje mi ricevis de la sekretario tian respondon al mia korektopeto pri faktaĵoj diritaj de mi kaj erare priskribitaj aŭ forlasitaj en la kunsid-raporto, ke: mi korektu la erarojn kaj malĝustaĵojn, forlasitaĵojn en mia propra kopio enkomputila hejme. Do, la originalo restis en la arikivejo nekorektita.
Fine, tiu kompleta malaperigo de SK el la estrarpaĝo (post la demisio) estas tipe karakteriza pri la funkcimaniero de la ‘triumviro’.
‒ Pri informado, disvastigo de Esperanto (unu el niaj plej gravaj taskoj):
Mi taksas la laboron pri alekstera informado pri Esperanto, ĝia disvastigo tre grava, kaj verŝajne mi ne estas la sola en tio inter esperantistoj. Sed mi volas ankaŭ tiun fakton tre klare substreki, ke mi ne estis la respondeculo pri informado, vidu la taskopriskribojn en la UEA-retpaĝoj, malnova aŭ aktuala (temas pri: «Tutmonda Inform-Reto, TIR»)! Tamen, kiam evidentiĝis, ke nek la taskito nek alia estrarano okupiĝas pri informado, mi proprainiciate alprenis informadajn taskojn, aldone al la miaj pri eksteraj rilatoj (temas pri du diversaj aferoj: eksteraj rilatoj kaj informado!), por kiu mi kreis retan laborgrupon por la Komisiono pri Rilatoj kun Internaciaj Organizaĵoj (KRIO). Mi do kreis ankaŭ la informadan laborteamon (tiu estas vera teamo) ‘Zorgantoj pri informado’ (ZPI) http://uea.org/vikio/Zorgantoj_pri_la_kunordigado_de_informado , kiu vigle agadas pri diversaj okazoj informadaj, pretigante materialojn por la movadanoj, agademuloj, kaj kunordigante, helpante la aktivulojn, ties laboron.
Foje, pro la aparta graveco de tiu agadtereno (kaj baza statuta tasko de UEA), mi proponis en la estrara korespondado diskuton pri kreo de iu pli specifa premio aljuĝebla al la plej aktivaj kaj efikaj agantoj pri informado (do temas pri io nova, ekster la ekzistantaj ebloj, subkategorioj de aliaj premioj). Ekestis interŝanĝo de retmesaĝoj, sed la prezidanto tre baldaŭ silentigis min, ĉesigis la diskuton, kiam la temo ne jam estis funde pritraktita. Tamen eĉ post lia interveno rondiris mesaĝoj de ankoraŭ interesiĝantaj estraranoj, sed mi ne insistis (kvankam mi povintus plukorespondi kun la interesiĝantoj, ellasante la neinteresiton). Tiun lian intervenon mi taksas tro aŭtoritateca kaj nekomprenebla.
Dum la lastaj tagoj mi ricevis la jarlibron de UEA, kaj (post sciiĝo pri la retpaĝmodifo) mia unua penso estis: sen malfermi la pakaĵon, resendi ĝin al la CO. Sed, fine mi decidis konservi ĝin, mi ja pagis la kompletan tarifon membrecan por ricevi tiun Jarlibron, sendepende de mia statuso, ofico, aŭ io ajn ene de UEA. Do, mi konservis ĝin kaj tuj enfoliumis ĝis la paĝo: ‘Estraro‘. Bedaŭrinde por iuj (kiuj decidis pri la reta ‘forfaligo’ de miaj foto, nomo, agadterenaj priskriboj el la tuta 3 jara estrarperiodo), la libreto jam estis presita antaŭ la naskiĝo de ilia decido ‘forfaliga’ rilate al iu ‘SK’ ‒ laŭeble kompleta, el ĉiu informkanalo kaj eldonaĵo de la asocio.
Bonŝancon al Esperanto kaj al UEA por la venontaj 3 jaroj! ‒ deziras iu malaperigita demisiinto.

Povas esti, ke iu tielnomata ‘Stefano Keller’ neniam ekzistis en Universala Esperanto-Asocio, almenaŭ, li tute ne estis estrarano en la periodo 2013-2016! Ĉu vi ne kredas tiun aserton? Vidu, kiel iuj volas tion ‘pruvi’, kredigi, tie: http://uea.org/asocio/estraro ‒ tutsimple, li ‘forfalis’ (kiel ili tion nomas) de la kompleta periodo 2013-2016, ne ekzistis…
Nu, bone pripensu, kaj juĝu vi mem: dum 2 jaroj kaj iom pli ol 9 monatoj, do preskaŭ dum 3 kompletaj jaroj inter julio 2013 kaj aprilo 2016 (+ dum la antaŭaj 3 jaroj, 2010-2013) oni ankoraŭ vidis aperi la nomon de tiu Stefano Keller (SK) en la retejo de UEA (kaj aliloke, papere, ktp), listigita inter la estraranoj. Oni povis legi ankaŭ liajn artikolojn en la revuo Esperanto (organo de la sama UEA), informojn (enretajn raportojn, gazetarajn komunikojn, videojn, fotojn kaj sonregistraĵojn pri liaj aktivadoj, laboroj, ĉu kiel estrarano pri eksteraj rilatoj, ĉu kiel ĉefreprezentanto de UEA ĉe UN en Ĝenevo (http://www.linguistic-rights.org/eventoj/), aŭ en UK-j … ‒ sed povas esti ke ĉio tio estas (estis) nur inventaĵoj, optikaj trompiĝoj, iluzioj aŭ sonĝoj.
Kaj nun, ene de la lasta tagdeko, okazis tiu modifo en la estrarpaĝo de la UEA-retejo ‒ kaj tio venas jam post la lasta guto. Per tio jam vere pli ol ‘plenas la taso’.
Por la kazo, se iel ‘hazarde’ ‘malebliĝus’ la aperigo de tiu retpaĝo (aŭ de alia) en ilia retejo, aŭ subite plumodifiĝus ĝia enhavo, mi konservis arkivajn ekranbild-versiojn de tiuj paĝoj el la lastaj semajnoj, tagoj:
a) Kompleta estraro de UEA (2013-2016, ĉiuj 7 personoj) ‒ en la malnova versio de la retejo, el 2013-08-13 – kopiita je 2016 junio 23, 15h49 (svisa horo):
http://www.cdeli.org/UEA/uea_estraro_2013_2016_malnova_uea_org_kiu_estraro_html_retpagho_el_2013_08_13_je_2016_junio_23_15h49.jpg ‒ rekta adreso (se ĝi ankoraŭ ekzistos, kiam vi legos tiujn ĉi liniojn…): http://malnova.uea.org/kiu/estraro.html
b) Kompleta estraro (ĉiuj 7 personoj) de UEA (2013-2016) ‒ en la aktuala versio de la retejo – sed: je 2016 majo 17, 21h03:
http://www.cdeli.org/UEA/uea_estraro_2013_2016_en_la_uea_retejo__www_uea_org_asocio_estraro__je_2016_majo_17_21h03.jpg ‒ ne plu eblas aperigi tiun apenaŭ malnovan version de la paĝo, kiu, kun la sama adreso, estis modifita al tiu nuna versio: http://uea.org/asocio/estraro (v. la ĉi-suban, ‘c’-arkivbildon) ‒ Mi faris tiujn ekranbildojn, antaŭsentante la okazon de tiu falsigo…
c) Ne-kompleta estrar-an-listo de UEA (nur 6 personoj, sen SK, sed por la kompleta periodo 2013-2016!) ‒ en la aktuala versio de la retejo ‒ je 2016 junio 23, 16h38:
http://www.cdeli.org/UEA/uea_estraro_2013_2016_en_la_uea_retejo__www_uea_org_asocio_estraro__je_2016_junio_23_16h38.jpg
‒ Mia komento al la aktuala versio (c): estas ja fakto ke mi demisiis el tiu estrargrupiĝo, kaj tio ja devas esti menciita ĉar temas pri la reala situacio aktuala. Sed voli kredigi al la vizitantoj de la retejo, ke SK neniam estis estrarano de UEA dum la periodo 2013-2016 estas malhonestaĵo, malvero, mensogo. Tamen, tion montras la nuna versio de la retpaĝo.
Do, se tiu paĝo pluhavos la titolon: « La Estraro de UEA por la periodo 2013-2016 », tiam temas pri mensogo, misaserto, ‘forfaligo’ (kompleta, trompa forgesigo, forigo el la membrolisto de tiu ĉi estraro) de unu el la estraranoj (SK). Ĉar: escepte de la 3 lastaj monatoj de tiu ĉi 3-jara oficperiodo, mi estis estrarano de UEA. Kaj ne nur ‘estis’ tie ‘surpapere’, por esti unu el la membroj de tiu grupiĝo, sed mi ankaŭ agis, laboris en tiu funkcio (kaj plulaboras en ties kelkaj agadkampoj, eĉ se ne kiel estrarano, kaj ankaŭ en agadterenoj, kies plenumo ne mia rekta tasko estis (informado)).
Do la ĝusta, justa kaj pli fakteca, la realan situacion, veron prezentanta ‒ kaj ĉefe: honesta ‒ solvo povus esti unu el tiuj:
a) modifi nur la paĝtitolon: « La Estraro de UEA por la periodo 2016 aprilo 22 ‒ julio 23 estas jenaj ses (6) personoj » ‒ kaj lasi nur la restintajn 6 personojn, kiuj nun aperas en la paĝo ‒ kio estus io vere absurda, sed pli vera ol lasi la tutan 3-jaran periodon nur al tiuj 6 personoj, forgesigante la 7-an, kiu post pli ol dujara kaj tri-kvarona membreco, nur antaŭ kelkaj semajnoj ‘forlasis la klubon’;
‒ alternative:
« La Estraro de UEA por la periodo ekde la 22-a de aprilo 2016 ĝis la elektoj dum la komitatkunsido en la 101a UK, 23a de julio 2016, estas tiuj ses personoj. La sepa estrarano, Stefano Keller demisiis la 22an de aprilo 2016 » ‒ kio estus malpli absurda, sed same ne akceptebla ‘solvo’;
‒ sed, pli bone kaj ja pli normale estus:
b) lasi la nunan paĝtitolon: « La Estraro de UEA por la periodo 2013-2016 », kaj prezenti la veron, remetante mian (SK) foton kaj taskopriskribojn,kaj sub tiuj aldoni: (Demisiis el la estraro la 22an de aprilo 2016).
Sed, krom tiu ‒ laŭ mi grava misprezento en tiu retpaĝo ‒ mi volis ankoraŭ rememorigi pri la stranga lingvaĵo de la raportisto-estrarano (vicprezidanto), kiu skribinte pri la estrarkunsido Roterdama (aprilo 2016), uzis la vorton ‘forfalis’ (kion iuj min kontaktintaj esperantistoj eĉ juĝis malrespekta) en sia inform-tekstaĵo sendita al la komitato kaj aperigita (transprenita) en diversaj aliaj lokoj: ‘Unu estrarano, Stefano Keller, iom antaŭtempe forfalis de la teamo’.
Mi devas pri tio respondi, ke mi tute ne ‘forfalis’ sed miadecide ‘demisiis’ el tiu estraro – kaj tio estas tute alia afero!
Pro ĉiuj tiuj agoj, mi sentas min devigata mencii kelkajn detalojn el la ekzaktaj kaj veraj kialoj de mia demisio, interalie prevente, por mia defendo, kaze de kompleta forgesigo aŭ misprezento pri tiuj, aŭ kaze de disvastigo de fantaziaj asertoj pri mia eliro el la estraro.
‒ Eble iu rimarkis, ke ĝis nun en tiu ĉi publikaĵo, skribante pri la estraro de UEA, mi evitis uzi la vorton ‚teamo‘. Tio okazas, ĉar mi ne povas konsideri tiun estrar-an-ar-on ‚teamo‘, do iu bone kunlaboranta grupo de personoj. Teamlaboro (almenaŭ por mi) signifas interalie kunordigitan agadon, reciprokan kaj bonan komunikadon, komunajn diskutojn, decidojn, ktp. Bedaŭrinde, ĉion tion mi ne vere spertis dum tiu ĉi estrar-periodo 2013-2016 (kun tre malmulte da esceptoj).
‒ Mi pensas, ke la Redaktoro de Libera Folio tre trafe priskribis la situacion en sia lasta alineo de la artikolo: http://www.liberafolio.org/2016/demisio-de-keller-neatendita-por-fettes pri unu el la ecoj de la funkciado de tiu ĉi estraro: la ‘regado’ de la menciita triopo. Sed, ĝenerale: ekzistas problemoj de interna komunikado kaj informado, manko de kunlaboro en la estrargrupo, troiga interpretado de siaj roloj kaj ebloj (supereco) fare de la mastruma grupeto (aŭ de la prezidanto) rilate al la aliaj estraranoj, ilia apartiĝo (pri kontaktoj, decidoj, ktp.).
Unu el la ‘specifecoj’: Post skajpaj estrarkunsidoj la estraranoj tuj ricevas la ‘protokolaĵon’ de la kunsido, kion mi ne scias kiel nomi, ne vere eblas nomi ĝin ‘protokolo’. Ĝi estas pretigita de la vicprezidanto. Tiu teksto enhavas, citas kelkajn diritaĵojn, kaj aldoniĝas tute ne menciitaj ideoj, kiujn la protokolinto eble pensadis dum la kunsido, sed neniam diris dume (aŭ, eble repensinte dum finredaktado, aldonis siajn ideojn, pensojn, nediritaĵojn kompletige). Okazas ‘forfaloj’ de diritaĵoj de aliaj estraranoj, aŭ malĝustaj, eraraj mencioj de faktoj diritaj. Kaj tiu raportaĵo alvenas kun mesaĝo diranta ke ekde nun la raportinto ne plu okupiĝas pri tiu teksto ‒ plendoj, korektopetoj iru al la sekretario. Tiel, foje mi ricevis de la sekretario tian respondon al mia korektopeto pri faktaĵoj diritaj de mi kaj erare priskribitaj aŭ forlasitaj en la kunsid-raporto, ke: mi korektu la erarojn kaj malĝustaĵojn, forlasitaĵojn en mia propra kopio enkomputila hejme. Do, la originalo restis en la arikivejo nekorektita.
Fine, tiu kompleta malaperigo de SK el la estrarpaĝo (post la demisio) estas tipe karakteriza pri la funkcimaniero de la ‘triumviro’.
‒ Pri informado, disvastigo de Esperanto (unu el niaj plej gravaj taskoj):
Mi taksas la laboron pri alekstera informado pri Esperanto, ĝia disvastigo tre grava, kaj verŝajne mi ne estas la sola en tio inter esperantistoj. Sed mi volas ankaŭ tiun fakton tre klare substreki, ke mi ne estis la respondeculo pri informado, vidu la taskopriskribojn en la UEA-retpaĝoj, malnova aŭ aktuala (temas pri: «Tutmonda Inform-Reto, TIR»)! Tamen, kiam evidentiĝis, ke nek la taskito nek alia estrarano okupiĝas pri informado, mi proprainiciate alprenis informadajn taskojn, aldone al la miaj pri eksteraj rilatoj (temas pri du diversaj aferoj: eksteraj rilatoj kaj informado!), por kiu mi kreis retan laborgrupon por la Komisiono pri Rilatoj kun Internaciaj Organizaĵoj (KRIO). Mi do kreis ankaŭ la informadan laborteamon (tiu estas vera teamo) ‘Zorgantoj pri informado’ (ZPI) http://uea.org/vikio/Zorgantoj_pri_la_kunordigado_de_informado , kiu vigle agadas pri diversaj okazoj informadaj, pretigante materialojn por la movadanoj, agademuloj, kaj kunordigante, helpante la aktivulojn, ties laboron.
Foje, pro la aparta graveco de tiu agadtereno (kaj baza statuta tasko de UEA), mi proponis en la estrara korespondado diskuton pri kreo de iu pli specifa premio aljuĝebla al la plej aktivaj kaj efikaj agantoj pri informado (do temas pri io nova, ekster la ekzistantaj ebloj, subkategorioj de aliaj premioj). Ekestis interŝanĝo de retmesaĝoj, sed la prezidanto tre baldaŭ silentigis min, ĉesigis la diskuton, kiam la temo ne jam estis funde pritraktita. Tamen eĉ post lia interveno rondiris mesaĝoj de ankoraŭ interesiĝantaj estraranoj, sed mi ne insistis (kvankam mi povintus plukorespondi kun la interesiĝantoj, ellasante la neinteresiton). Tiun lian intervenon mi taksas tro aŭtoritateca kaj nekomprenebla.
Dum la lastaj tagoj mi ricevis la jarlibron de UEA, kaj (post sciiĝo pri la retpaĝmodifo) mia unua penso estis: sen malfermi la pakaĵon, resendi ĝin al la CO. Sed, fine mi decidis konservi ĝin, mi ja pagis la kompletan tarifon membrecan por ricevi tiun Jarlibron, sendepende de mia statuso, ofico, aŭ io ajn ene de UEA. Do, mi konservis ĝin kaj tuj enfoliumis ĝis la paĝo: ‘Estraro‘. Bedaŭrinde por iuj (kiuj decidis pri la reta ‘forfaligo’ de miaj foto, nomo, agadterenaj priskriboj el la tuta 3 jara estrarperiodo), la libreto jam estis presita antaŭ la naskiĝo de ilia decido ‘forfaliga’ rilate al iu ‘SK’ ‒ laŭeble kompleta, el ĉiu informkanalo kaj eldonaĵo de la asocio.
Bonŝancon al Esperanto kaj al UEA por la venontaj 3 jaroj! ‒ deziras iu malaperigita demisiinto.

 

Brita eksiĝo el EU ne helpos Esperanton

La rezulto de la referendumo pri la membreco de Britio en Eŭropa Unio estis surpriza kaj eĉ ŝoka por multaj britoj: 52 procentoj el la partoprenintoj subtenis la eliron el la unio. Surprizitaj estis ankaŭ la plej multaj britiaj politikistoj, kaj ne tuj klaras, kiuj estos la sekvaj paŝoj.

Laŭ Brian Moon, brito kaj multjara tradukisto ĉe Eŭropa Unio en Luksemburgio, same ne klaras, kion la eliro de Britio el la unio signifos por la estonteco de EU kaj internaciaj kontaktoj en Eŭropo, ja tre gravaj por la esperantistoj.

– Malfacilas tion antaŭvidi, ĉar “eliro” de Britio ne estas klare difinita: nun venos dujara periodo dum kiu necesos precizigi la estontajn rilatojn inter Britio kaj EU. Oni  memoru, ke la rezulto de la referendumo ne signifas, ke de unu tago al alia Britio ĉesas esti membro de EU.

Preskaŭ ĉiuj britaj esperantistoj, kiuj publike esprimis sian opinion dum la referenduma kampanjado, preferis ke Britio restu en Eŭropa Unio, kaj tre malentuziasmis pri la rezulto. Tamen ekster Britio ne malfacilas trovi esperantistojn, kiuj kontentas pri la rezulto kaj esperas ke ĝi kondukos al marĝeniĝo de la angla lingvo en Eŭropa Unio kaj donos novan ŝancon al Esperanto.

– Por ni esperantistoj tiu estas unu el la ŝlosilaj momentoj kiujn ni ne rajtas maltrafi: estas la momento por nin reproponi, laŭte kaj tuje, estas la momento por kunveni kaj decidi politikan agadon en ĉiuj anguloj de Eŭrpo (almenaŭ en ĉiuj Eŭropaj anguloj de Eŭropo) kaj, eventuale ankaŭ agante de ĝia ekstero. Estas nia vico, la angla lingvo retiriĝu kun siaj parolantoj en sia bela sed nun ankoraŭ pli malluma insulo, skribis la itala esperantisto Brunetto Casini en Facebook.

– Kiel multe el ni Esperantistoj, mi estis ŝokita ĉi-matene ekscii, ke la Britoj voĉdonis favore al eksiĝo de la Eŭropa Unio. Kvankam, mi pensas, tio estas tre malbona novaĵo por Eŭropo kaj por la tuta mondo, la eksiĝo de Britio povas aldoni al Esperanto novan, strategian elanon. Nun estas bona momento por ĉiaj asocioj, kaj ĉiuj entreprenemaj Esperantistoj, pripensi kiel tiu ŝanĝo povas agi tre apoge kaj favore al io, kion kelkaj Esperantistoj nomas Fina Venko, skribis Dennis Keefe en komento en Libera Folio.

Laŭ Brian Moon, kiu bone konas la lingvan ĝangalon de Eŭropa Unio, la eliro de Britio tamen neniel influos la lingvan reĝimon de la EU-instancoj. La oficiala statuso de la angla ne ŝanĝiĝos, ĉar krom en Britio, la angla estas oficiala lingvo ankaŭ en du aliaj landoj de la unio: Irlando kaj Malto. Eĉ malpli la eliro de Britio povas influi la neoficialan rolon de la angla.

– La efektiva rolo de la angla tre diferencas de ĝia oficiala pozicio: formale la angla estas nur unu inter egalrajtaj oficialaj lingvoj, sed praktike ĝi estas ne nur prima inter pares [Latine: la unua inter egaluloj], sed la superreganta lingvo, tio estas en multaj cirkonstancoj la sola uzata, rakontas Brian Moon.

Sian oficialan rolon en EU la angla ekhavis en 1973, kiam Britio kaj Irlando aliĝis al la tiama Eŭropa Komunumo. Dum multaj jaroj la franca en la praktiko estis la ĉefa lingvo de la EU-burokratio, sed tio ŝanĝiĝis kun la aliĝo de Aŭstrio, Finnlando kaj Svedio en la 1990-aj jaroj kaj poste de pliaj naŭ landoj de centra kaj orienta Eŭropo post la jarmilŝanĝo. En 2004 aliĝis al EU ankaŭ Malto, kie la angla estas unu el du oficialaj lingvoj, kaj Kipro, kie la angla estas ofte uzata.

En majoritato el la novaj landoj la scioj de la angla lingvo estis multe pli oftaj ol tiuj de la franca, kaj post la disvastiĝo de la unio la angla rapide iĝis superrega en la interna funkciado de multaj EU-instancoj. Ĉar nek la oficiala nek la neoficiala roloj de la angla en la instancoj de Eŭropa Unio rekte dependas de la membreco de Britio, la esperoj pri nova printempo por Esperanto lige kun la antaŭvidebla eliro de Britio el la unio ŝajnas senbazaj.

Island eleje se presidente nova

Guðni Jóhannesson, un istoriste e un politiciste nova, ia vinse en la eleje presidental de Island.

Pos la conta de 32% de votas, el ia gania 37,8% de los, plu ca la 29,9% ganiada par se oposor, la comersior Halla Tómasdóttir.

Jóhannesson ia comenta: “On no ia conta tota la votas, ma me crede ce nos ia vinse.” El ia informa se suportores ce el va labora multe per es la fortia uninte cual islances desira e merita.

Multe persones ia predise ce el va sustitui per Ólafur Ragnar Grímsson, ci ia ocupa la posto de 1996.

On crede ce sirca 10% de la popla de la isola es aora en Frans, regardante se futbalores en la torneo Euro 2016. Jóhannesson ia dise ce se taxe prima de presidente va es visita Frans per aclama la ecipo islansce en se max de ronda du contra England a lundi.

La ambasada de Island en Frans ia envia paperes de vota a la otel de la ecipo en Annecy, afin la juores pote vota a saturdi. Ma on ia organiza no tal sistem per la fanes islansce ci es en Frans, e esta pote produi un partisipa multe basa de min ca 65%.

La presidentia de Island es un posto xef ritual.

La eleje ia aveni a un tempo cuando la popla es desencantada con se clase political. En la investiga sur evitas de imposta pos la esposa de la Paperes Panaman, on ia alega ce alga politicistes islansce posese contas estrateritorial.

Acel scandal ia obliga Sigmundur Gunnlaugsson, la ministro xef, a resinia.

Jóhannesson ave 47 anios. El es un esperta sur istoria political, diplomatia, e la constitui, e no ia declara cual partito political el suporta.

El descrive se como un padre normal ci gusta leje, core lenta, e jua futbal. El ia tradui ance a la lingua islance cuatro novelas par Stephen King, un autor famosa de trileres.

La pape refere a un jenoside istorial par Turcia

Pape Fransisco ia descrive la mata coletiva de armenianes su la rena osmanian turces en la Gera Mundal Prima como “jenoside”, repetente un parola cual ia provoca coleria turces en la anio pasada.

El ia fa la comenta en un visita a Erevan, la capital de Armenia, per onora la memoria de la masacra.

Armenia e multe istoristes dise ce asta 1,5 milion cristianes armenian ia es matada par fortes osmanian en 1915.

Turcia ia desacorda sempre con esta statistica e rejeta la usa de la terma “jenoside”. Lo dise ce la moris ia es un parte de un gera interna inisiada par la Gera Mundal.

La disputa sur la modo de descrive la matas ia continua asidi la relatas entre Armenia e Turcia, e ia atrae ance otra paises como Deutxland, do la parlamento ia declara resente ce la matas ia es un jenoside.

En un parla a la presidente armenian Serj Sargsian e la corpo de diplomatas, lo ia pare ce la Pape ia ajunta la parola “jenoside” a se testo preparada.

“Esta trajedia, esta jenoside, ia marca regretable la comensa de un serie triste de desastres grande de la sentenio pasada,” el ia dise. El ia ajunta ce la matas ia es “posiblida par intendes contorseda de raza, ideolojia, o relijio cual ia oscuri la mentes de la tormentores an asta la punto de scemi la elimina de poplas intera”.

La escutores ia sta se per aplaudi la comentas.

Sargsian ia dise: “On no pote fa otra ca fida la vinse de justia cuando, pos 100 anios, la mesaje de justia es espresada a umanas de la cor de la mundo catolica.”

Turcia ia fa no reata direta. En la anio pasada, lo ia retira se ambasador vatican per 10 menses cuando la Pape ia refere a jenoside.

En 2014, a la ves prima, Recep Tayyip Erdoğan, la ministro xef de Turcia, ia ofre compatia a la netas e netos de tota la armenianes ci ia perde se vives. Ma el ia dise ance ce lo es nonpermetable ce Armenia cambia la desacorda “a un tema de disputa political”.

Armenia dise ce asta 1,5 milion persones ia mori en 1915–16 cuando la Impero Osmanian ia es desintegrante. Turcia ia dise ce la cuantia de moris ia es multe min grande.

Multe de la vitimes ia es persones nonmilitar ci ia es deportada a desertos steril do los ia mori de famia e sidia. Miles ia mori ance en masacras.

La plu de eruditas nonturces sur la avenis regarda los como jenoside. Entre la otra statos cual reconose formal los como jenoside es Arjentina, Beljia, Canada, Frans, Italia, Rusia, e Uruguai.

Turcia insiste ce multe de la mores ia es matada en scaramuxas de la Gera Mundal Prima, e ce turceses etnical ia sufri ance.

2016-06-24 — Eliro el la Eŭropa Unio en Granda Britio kaj Norda Irlando

AŬSKULTU SONAN REGISTRAĴON (greka akcento)

postimageLa ĉefa ministro de Granda Britio kaj Norda Irlando David Cameron anoncis al reĝino Elizabeto la Dua, ke li estas eksiĝonta ĝis oktobro, post kiam la elektantoj referendume donis kvindek du centonojn de voĉoj por eliri el la Eŭropa Unio. Por la eliro voĉdonis kvindek tri centonoj de sudbritianoj (kaj anglianoj kaj kimrianoj), sed nur tridek ok centonoj de skotlandanoj, kvardek kvar centonoj de nordirlandanoj kaj kvar centonoj de ĝibraltaranoj. (406 | GB)

La Rena Unida eleje sorti de la Uni European

En un referendo sin presedente, la Rena Unida ia vota per sorti de la Uni European pos 43 anios.

David Cameron, la ministro xef ci ia inisia la referendo e ci ia campania pasionosa per la lado Resta, ia anunsia ce el va resinia per permete ce un otra “capitan” maneja la negosias de sorti. Ma el va resta en se posto per tre menses per “stabli la barcon”.

La lado Sorti ia gania cuasi 52% de votas. Cimri e England, estra London, ia vota forte per Brexit, ma Scotland, Er Norde e London ia suporta resta en la UE.

Nigel Farage, la xef de UKIP (la Partito per la Autonomia de la Rena Unida), ia descrive la resulta como la “dia de autonomia” per Britan, ma la lado Resta ia nomi lo “un desastre”.

La paund ia cade asta se valua la plu basa pos 1985 contra la dolar cuando asionerias ia reata a la resultas.

Plu ca 30 milion persones ia vota, 71,8% de los ci ia pote partisipa. Esta proportio es la plu alta en la Rena Unida pos 1992.

John McDonnell, la ministro ombral de finansia per la Partito Laboriste, ia dise ce la Banca de England va debe cisa interveni per reforti la paund, cual ia perde 3% de se valua a la anunsia de la resulta local prima per sorti. Contra la euro, lo ia perde asta 6,5% de se valua.

Farage, ci ia campania tra 20 anios afin Britan sorti de la UE, ia dise a suportores aclamante: “Esta va es un vinse per persones comun, per persones bon.” A la comensa de la note, el ia predise an un vinse per Resta, credente la sondas.

Keith Vaz, un ministro pasada de Europa per la Partito Laboriste, ia dise ce la popla brites ia vota con “se emosias” e ia rejeta la consela de espertas ci ia averti sur la efeto economial de sorti de la Uni. El ia ajunta ce la UE debe fa un confere alta per discute la resulta, cual el ia descrive como “desastrosa per nos pais, per la resta de Europa, e per la resta de la mundo”.

La ministro de esternas deutx, Frank-Walter Steinmeier, ia descrive la resulta como “un dia triste per Europa e Britan Grande”.

Ma Liam Fox, un parlamentor conserviste ci vole sorti, ia dise ce la votores ia mostra multe “coraje” par deside “cambia la curso de istoria” per la Rena Unida e, el ia espera, la resta de Europa. El ia recomenda “un periodo de calmia, un periodo de refleta, per permete ce on comprende la situa e esplora la detalias real”.

Nicola Sturgeon, la ministro xef de Scotland, ia dise ce la vota “clari ce la popla de Scotland vide se futur como un parte de la Uni European”, car tota 32 areas de autoria scotes ia declara majorias per Resta.

Britan va es la pais prima cual sorti pos la formi de la Uni European, ma lo no va sesa direta es un membro de la alia de 28 nasiones. La prosede de se parti pote ocupa a la min du anios, e no va comensa asta pos la resinia de Cameron.

La prosede va comensa con la ativi de la Article 50 de la Trata de Uni European. A pos, Britan no va pote rejunta se a la UE sin la acorda de tota statos-membros.

Democratas SUA protesta sur noncontrola de fusiles

En la Salon basa de la Congresa de la SUA, membros de la Partito Democrata protesta par senta sur la solo per esije plu controlas sur fusiles, pos matas a un discoteca ge en Florida.

Congresor John Lewis ia recomenda ce se colaborores sede nunca.

Paul Ryan, la presidente republiciste de la Salon, ia desvalua la protesta como un truco per atrae atende.

Senatores esije un compromete, e Harry Reid, la senator democrata major, suporta un lege nova proposada par Susan Collins, un senator republiciste, per proibi la vende de fusiles a un cuantia restrinjeda de persones ci on trova en alga listas de oserva de terorisme.

On ia intende pasa oji la projeta ante la Senato. “An si lo es cisa un paso peti a ante, a la min lo es un paso a ante,” Reid ia dise.

A 12 junio, Omar Mateen, un om ci ia declara se fida a la organiza Daex, ia mata 49 persones a Pulse, un loca de note en Orlando, en la fusili la plu matante de la istoria moderna de la SUA.

La Partito Republiciste, ci controla la Congresa, ia anunsia un suspende, ma cuasi 100 democratas ia veni a la fronte de la salon, ia senta se, e ia canta lenta “no lege, no suspende”.

Esta ia es un de la avenis la plu estracomun videda a cualce ves en la Congresa.

La xefes republiciste ia descomuta la cameras de la Salon, ma la protestores ia vade enlinia con se mesaje, tuitante fotos e fluente videos direta en redes sosial.

A alga oras pos la comensa de la protesta, Ryan ia atenta recomensa la ativia normal, ma se vose ia es perdeda su la crias de la protestores. La solo de la Salon ia deveni caososa, con ce republicistes e democratas ia cria a lunotra sur la tema.

La protesta es gidada par Lewis, un veteran de la promove per diretos sivil en la desenio de 1960.

“Cual cosa esta organiza ia fa [per responde a la violentia]?” Lewis ia demanda, referente a alga atentas nonsusedosa en la semana pasada per aseta un lege de controla de fusiles. “No cosa. Nos ia ofre oreas sorda a la sangue de inosentes. Nos sta sieca ante un crise. Cuanto plu madres e padres debe plora larmas de lamenta?”

En Twitter, presidente Barack Obama ia grasia Lewis per se “gida sur la violentia de fusil do nos nesesa masima lo”.

La protestores desira ce on fa un vota ante la suspende ajendida a la fini de esta semana. La suspende va fini a 5 julio.

Ma Ryan ia insiste ce el no va permete un vota sur controla de fusiles en la Salon basa: “Los sabe ce nos no va trata un proposa cual sutrae la diretos constitual garantiada de un person, sin la prosedes nesesada.”