Monthly Archives: July 2013

Nova estraro volas novan redaktoron

La decido serĉi novan redaktoron de la oficiala organo de la asocio estis inter la unuaj paŝoj de la nova estraro. Laŭ oficiala komuniko, dissendita la 31-an de julio, la kontrakto de la nuna redaktoro, Stano Marček, validos ĝis la finredakto de la decembra numero 2013, sed ne estos renovigita por la jaro 2014.

Stano Marček redaktas la revuon ekde januaro 2002, kiam demisiis la antaŭulo István Ertl. Lia kontrakto kun UEA pri la redaktado formale ĉiam validis po unu jaron, sed estis aŭtomate renovigata, dum la estraro de UEA ne nuligis ĝin kelkajn monatojn anticipe.

Dum la lastaj jaroj ne ĉiuj membroj estis kontentaj pri la kvalito de la revuo, kaj la kvanto de membroj-abonantoj klare malkreskis. Dum la Universala Kongreso en Havano 2010 la eliranta estraro decidis ne aŭtomate renovigi la kontrakton kun Stano Marček, sed anoci malferman konkurson pri la redaktora posteno.

La tiama decido jam dum la kongreso kondukis al forta protesto flanke de subtenantoj de Marček. Inter la plej laŭtaj estis Renato Corsetti, sed inter la protestantoj estis ankaŭ la nunaj novaj estraranoj Stefan MacGill kaj Martin Schäffer, kiuj tiam subskribis petskribon subtene al nuligo de la kontraktonuligo.

Tiufoje la subtenantoj de Marček sukcesis en sia kampanjo – la decido pri konkurso por trovi novan redaktoron estis prokrastita “por plia esplorado” kaj fine forgesita, tiel ka la kontrakto denove estis aŭtomate renovigita.

Ĉi-foje la nova estraro atendis ĝis post la kongreso por publike diskonigi la decidon pri redaktora konkurso. Krome, male ol en 2010, temas nun pri eksplicita decido ŝanĝi la redaktoron, ne nur aranĝi konkurson pri la posteno, kiun ankaŭ la nuna redaktoro povis partopreni kaj do teorie povis gajni.

En marto 2012 la estraro de UEA eĉ konstatis, ke Stano Marček antaŭvideble redaktos la revuon ĝis sia pensiiĝo. Tiama konsultiĝo kun nederlanda juristo laŭ la respondeculoj de UEA montris, ke lia kontrakto kun la tempopaso aŭtomate definitiviĝis, kaj ne plu povis esti unuflanke nuligita sen peza kialo.

Ne klaras, kio ŝanĝiĝis de tiam. La ĝenerala direktoro de UEA, Osmo Buller, ne volis respondi al demandoj de Libera Folio pri la temo.

Rapide respondis aliflanke la nova prezidanto de UEA, Mark Fettes. Laŭ li, la decido estis tre funde pritraktita de la nova estraro.

Mark Fettes en arbaro– Evidente tiaj decidoj havas sekvojn ne nur por la Asocio, sed ankaŭ por la persono kiu okupas tiun postenon. Ni ĉiuj konas Stanon kaj volas trakti lin kun estimo kaj honoro. Aliflanke, nia estraro komune kredas je la bezono de ŝanĝoj en UEA, kaj ankaŭ en la bildo, kiun havas pri ĝi esperantistoj tra la mondo. Tio signifas interalie, kaj prioritate, ŝanĝi niajn komunik-metodojn.

La decido ŝanĝi la redaktoron de la revuo laŭ Mark Fettes intime ligiĝas kun la plano pri profunda renovigo de la retejo.

– Retejoj estas evidente unu el la ĉefaj komunikrimedoj de la nuntempo, kaj oni ne povas neglekti ilin. Sed ankaŭ nia revuo restas ege grava rimedo, precipe por komunikado kun niaj membroj. Nepras havi revuon, kiel diras la Strategia Laborplano, “kun interesa kaj varia enhavo, kiu donas senton pri komunaj direkto kaj energio.”

Mark Fettes mem redaktis la revuon dum pli ol kvin jaroj, kaj do bone konas la defiojn de la tasko.

– Mi scias proprasperte, ke la personaj scioj, interesoj kaj kredoj de la redaktoro ludas intiman rolon en la ĉasado de materialoj, la kunmetado de la numeroj, la elektado de titoloj, kaj tiel plu. Iusence oni povus diri, ke la redaktoro rolas kiel aldona estrarano – almenaŭ en tiuspeca revuo, kiun mi volus havi dum mia prezidado.

– Por kunlabori kun nia estraro, ni do vere bezonas novan homon – iun kiu dividas nian ambicion renovigi la Asocion. Mi pensas ke Stano verŝajne agnoskus, ke li ne pensas tiamaniere, kvankam li estas sendube lojala kaj kunlaborema. En nia persona interparolo pri tio en Rejkjaviko li montris komprenemon pri niaj motivoj, li diras al Libera Folio.

Marček estas unu el la plej longe deĵorintaj redaktoroj de la revuo, kaj en la oficiala komuniko pri la decido, la estraro esprimas siajn dankojn al Stano Marček pro lia multjara fidela laboro. Samtempe la estraro atentigas, ke la mondo kaj la movado ŝanĝiĝas.

– Estas tempo funde repripensi la celojn kaj enhavojn de niaj diversaj eldonaĵoj. Por tio ni volas malfermi pordon al novaj homoj kaj novaj ideoj, komentas Fettes en la komuniko

UEA intencas baldaŭ anonci konkurson por la redaktora posteno.

– En la serĉado de nova redaktoro, ni priskribos iom pli detale nian vizion por la nova direkto de la revuo. Ni esperas ke ĝi malfermos vojon al kunlaboro kun la kreaj fortoj de la Esperanto-movado. Finfine nia revuo ne estas nur la “oficiala organo” de UEA – ĝi estas, aŭ devus esti, unu el la ĉefaj kulturaj revuoj de nia malgranda sed mondvasta komunumo. Tio estas unu el niaj ĉefaj celoj, diras Fettes reponde al demando de Libera Folio.

Laŭ István Ertl, la antaŭulo de Stano Marček sur la redaktora posteno, nova redaktoro devus havi ne nur movadan sperton, sed ankaŭ ĵurnalisman sperton, interalie pri redaktado de simila revuo, bonegan lingvan nivelon en Esperanto, kaj bonan scipovon ankaŭ de kelkaj aliaj gravaj lingvoj:

– Prefere estu membro de UEA, sed ne nepre. Prefere malpli ol 40 jarojn aĝa, sed ne nepre. Oni povus pripensi iom da pozitiva diskriminacio favore al virinoj kaj ekstereuropanoj, sed prefere nur en la senco ke la postenanonco emfaze invitas tiajn kandidatiĝojn.

Libera Folio: Kiel grava laŭ vi estas la revuo por la asocio?

– Ĝi povus esti same grava kiel antaŭe, se oni trovus konvenan interrilaton kun la retejo de la asocio. Iuj enhavoj eble troviĝu nur en unu el la du aperejoj. Samaj enhavoj povus aperi en malsamaj prezentmanieroj – ligitaj enhavoj en la du medioj, kiel ekzemple sonaj enhavoj kuplitaj al papera teksto.

Le grammatica del spirito

Io toccava le grammatica del spirito
lassava su verbos plenar me
con sonos meraviliose
e permear mi pensatas
con su structura perfectionate
que porta ordine al chaos
e face toto comprensibile
Io audi orationes 
ex le spheras invisibile
que in mi aperte mente 
gradualmente se materialisa
io regratia le vita
pro iste dono
essayante repeter le message:
le verbos caressa mi lingua

Radio Interlingua no. 56: Interview con Barbara Rubinstein – 2., cantamento in interlingua

Io discoperiva, que mi interview con Barbara Rubinstein in le 18ve conferentia international de interlingua in Kirchheimbolanden, Germania del anno 2009 ha un continuation. Assi io presenta iste registration in le 56te podcast de Radio Interlingua. 
In illo Barbara summarisa lor responsas del previe parte plus solidemente e con plus de detalios. Postea io ancora demanda illa super le relation con interlingua de su infantes e super le mini-incontro chinese de interlingua in que illa e su filia participava in Hongkong con Donald Gasper. 
Intertanto e al fin del emission vos pote audir cantamento interlinguaphone del participantes del conferentia in 2009. 
Iste mi photo monstra le participantes justo quando illes canta – in interlingua, naturalmente:
 
Le emission se discarga directemente del adresse URL http://www.interlingua.com/node/993 .
Bon passatempore io desira a vos con le 56te podcast!

La vivo di Buddho

Texto kopita di la diserturo “Buddho e lua doktrino“

File:Buddha-painting.jpg

Buddho (ordinare on dicas Buddha; to esas la Sanskrita formo, qua uzesas en Pali nur en kompozita vorti, exemple Buddhadhamo: Buddhadoktrino, ma nulatempe altre. Buddho esas la formo dil Pali-nominativo, e plura ciencisti uzas sempre ca formo en tradukuri ek Pali. Do me preferas ca formo, anke pro ke la substantivi en Ido finas per o.) naskis cirkume 560 yari ante Kristo. La vorto Buddho ne esas propra nomo, ma titulo, quale exemple Mesio o Kristo por Iesu; ol signifikas la Vekito, la Lumizito. Lua personala nomo esis Siddhato e lu apartenis a la familio Gotamo ed al gento Sakyo. Lua samtempani nomis lu Gotamo, l’adheranti di lua doktrino nomis lu Buddho, nomo quan lu recevis pos lua lumizo. 
Ni ne posedas senlakuna biografio pri lu, nam lua adheranti interesis su precipue pri lua doktrino; ma existas multa indiki pri lua vivo en la diskursi dil kolekturo mencionita en la prefaco, tale ke on povas formacar sat bona, quankam kurta biografio; e precipue la chefa eventi di lua vivo esas bone konocita. 
Esas do certa, ke Buddho existis, e kande ed ube lu vivis. L’anciena raporti en la santa skriburi dil Buddhismo tote konfirmesas per samtempala raporti da altra e mem da adversa sekti, do da nesuspektiva testi. Ultre to stona epigrafi, di qui la evo ed autentikeso examenesis da ciencisti de diversa nacioni, konfirmas ta raporti. Proxim la frontiero inter India e Nepal exemple existas kolono, qua deskovresis recente e quan imperiestro Asoko erektis cirkum la mezo dil 3ma yarcento a.K. sur la naskoloko di Buddho. La kolono havas epigrafo en la linguo e skribmaniero di ta tempo: «Hike naskis Buddho, la sajo dil Sakyagento.» En la sama regiono on hazarde trovis stona kontenilo en loko, qua semblis kolino, pro ke ol esis tote kovrita da herbi, ma qua esis reale granda monumento konstruktita ek briki. En ica monumento trovesis belega urno ek kristalo, qua kontenis multa mikra ornivi ed anke karbonigita osteti e cindro. La urno havas epigrafo grabita: «Ico esas rezervuyo di reliquii di sublima Buddho, pia fonduro dil Sakyagento, di lua fratuli e fratini, kun filii e spozini.» Omna ta kozi, la stona kontenilo, la kristala urno, la ornivi, osteti e cindro esas nun en la muzeo di Kalkutta, ube l’autoro di ca linei vidis li. Ed on savas per la mencionita libri, ke Buddho kremacesis, ke la monumento mencionita por konservar ta reliquii, quale anke la altra sep recevanti. Simila monumento deskovresis recente proxim Peshavar en nord-westa India. Do Buddho ne esis suno-heroo, quale kelka Europana ciencisti volis demonstrar ante la deskovro di ta kolini e monumenti. Lu esis homo, e kom homo, e ne kom deo o mi-deo on honorizas lu en Buddhista landi; advere kom extraordinara e superiora homo. 
La nasko-urbo di Buddho, ube trovesis la supre-mencionita kolono, nomesis Kapilavatthu. Lua patro esis princo dil Sakya-gento e nomesis Suddhodano; lua matro Maya mortis sep dii pos lua nasko; lore lua patro spozigis la fratino di Maya, Pajâpati, qua edukis Buddho quale matro e plu tarde divenis la unesma femina membro dil Buddhista frataro. Buddho vivis en granda luxo segun sua rango, lu mariajis su kun princino di vicina familio, nomita Yasodhara, e havis un filiulo Rahulo, qua plu tarde anke divenis membro dil frataro. 
Legendo raportas ke Buddho facis quar exkursi a la parki proxim la urbo, dum qui la pasemeso di omna terala kozi montris su en la formi di senhelpa oldo, di malado e di mortinto. Laste aparis ermito kom imajo di paco e redemteso. Buddho lore meditadis pri la fundamenti dil vivo e trovis ke la sufro esas inheranta ad omna existo. Il rezolvis konsakrar su al studio dil kauzo dil sufro, e probar trovar remediilo. Lu savis ke lu ne povis facar to meze di sua cirkondanti, e lu rezolvis livar spozo e filio e la luxoza korto. Ye ta tempo esis kustumo en India irar a la solitarajo por meditar pri la maxim profunda fakti dil vivo; la foriro di Buddho del hemo al sen-hemeso konocesas per la nomo: La Granda Renunco. Lu evis lore 29 yari. 
Komence lu vizitis famoza docisto di Sankhya e pose altra di Toga filozofio. Pos plura yari, kande lu perfekte konocis lia sistemi, il trovis ke li ne povis docar to quon il serchis. Il livis li e rezolvis retretar aden la solitarajo ed obtenar la lumizeso per austera asketismo. En ta epoko ta maniero esis la generala kustumo en India por obtenar plu granda savo ed esis to, quon on komprenis generale kom religio. En ta solitarajo esis kin ermiti ed ensemble kun li lu mortifikis sua korpo per penitenci e fastadi dum longa tempo. Ma vice trovar la lumizeso, lu divenis sempre plu febla, til ke uldie lu esvanis. Yuna pastorino, qua hazarde preterpasis, donis a lu kelka lakto, tale ke lu rikoncieskis. Lore lu konvinkesis, ke per tala moyeni lu ne povis atingar la skopo, e lu rikomencis manjar por riganar lua forteso. La kin asketi, qui antee admirabis lua fervoro, nun abandonis lu, konsiderante lu kom apostato. 
La tradiciono dicas, ke to eventis ye plena luno di monato qua korespondas a nia mayo; ed en Buddhista landi on festas ankore cadie omna plenluma nokto e precipue ta di monato «Wesak». Ti qui nultempe esis en tropikala regioni, ne povas imaginar la splendideso di tala plen-luna nokti, kun lia steli sen-nombra; li nevolate direktas la pensi a nobla, sublima idei. La tempo, qua pasis del dio, kande lu livis sua hemo til la lumizado, esis sis o sep yari. Il evis do cirkume 35 yari, kande il divenis Buddho. 
En la loko, qua nun nomesas Buddha Gaya, ube to eventis, existas ankore arboro dil sama speco (Ficus religiosa), ma probable ne la sama arboro; ma brancho dil sama arboro qua plantacesis cirkume 200 yari plu tarde en Anuradhapura, anciena metropolo di Ceylon, ye l’acepto dil Buddhismo dal rejo e multa habitanti, kande l’imperiestro Asoko sendis sua filiulo Mahindo e sua filiino Sanghamitta a Ceylon por propagar la doktrino di Buddho. Li sucesis konvertar omna habitanti, e Ceylon esas ankore cadie un de la loki, ube la Buddhismo konservis su maxim pure. La brancho, qua lore plantacesis, bone kreskis e vivas ankore kom grandega arboro en bona stando, pro ke ol sempre flegesis kun granda sorgado dum la yarcenti. Ol esas la maxim oldal historial arboro dil mondo. L’autoro di ca diserturo vidis e l’arboro en Buddha Gaya e ta en Anuradhapura, e mustas konfesar, ke lu ne povis retenar su regardar ta du loki kun profunda emoco. 
Ica tota deskripto dil serchado e plurfoya falio semblas tre konforma al vereso; se on volabus reprezentar Buddho kom deo, on rakontabus to diferante. E to quo sequas nun, semblas anke tre probabla; on raportas, ke lu komence dubis kad il devas promulgar sua doktrino e facis la sequanta reflekto: «Esos tre desfacila por la homaro, qua movas en l’ordinara vivo komprenar la repozesko dil mento, l’extingo dil avideso, la ceso dil dezirego, la Nibbanam (Nirvana). Ma lu vinkis ta dubi reflektante, ke certe existos homi, qui esos kapabla pensar serioze, e lore lu rezolvis propageskar sua doktrino per la vorti: «Apertita esos ad omni la pordego dil nemortiveso; qua havas oreli, venez ed askoltez!» 
India ye ta tempo ja esis tre kultivita; komerco ed industrio florifis. Ol esis dividita en plura imperii; kelki esis monarkii, altri republiki, parte patricala, parte demokratala, ed existis anke libera urbi. L’anciena raporti parolas pri richa komercisti e mestiero-patroni, e la reji e nobeli vivis en granda abundo. Generale la populo semblas esir kontenta e felica, nam ni audas nulo pri politikala o sociala mizero. Tre rare ni lektas pri militi, e se li kelkafoye eventis, li esis nur la afero dil reji e nobeli; dum ke borgezi, laboristi e rurani ne desquietesis pri to e durigis tranquile lia labori. Do nek la mizero dil diala vivo, nek la opreso dil guverno iniciis l’anciena Hindui reflektar pri religioza e filozofiala temi, ma kontree la deziro meditar pri la situeso dil homo en la mondo, pri la valoro e nevaloro dil vivo naskis en la repozo di prospero. Existis filozofiala skoli quale en anciena Grekia; on havis anke la maxim granda toleremeso, qua ulatempe existis en irga lando e tempo, por diskutar e propagar irga teorio. On kritikis la dogmati di la lora religio, la Brahmanismo, ed on negis mem l’autoritato dil santa skriburi, la Veda. On riskis mokar la rituo dil bapto, qua ne esis invento dil Kristanismo, ma qua uzesis ja tatempe en India. On asertis ke, se on povus lavar su libera de peki per aquo, lore la fishi e rani devus esar le maxim pura por enirar la cielo. Migranta docisti filozofiis ed interdisputis pri limitizeso o nelimitizeso dil mondo, pri eterneso od efemereso dil ego, pri existo o ne-existo dil nemortala anmo. Materialisti docis, ke omno cesas ye la morto. Altralatere on interpretis la nepersonala neutra absoluto Brahman, kom personala deo Brahma. On disputis pri libereso dil volo e neceso; anke la fatalismo havis sua reprezentanti. Plus ni renkontras skeptiki qui docis: «Vereso ne existas, omno esas egale vera e nevera». Sofisti vagadis tra la landi, disputante kontre omna ta sistemi, e ja ye ta tempo on nomizis li haro-fendisti e glata anguili. On aranjis granda publika diskurso-turniri kun premii por la maxim bona retori. On vidas per to, ke existis lore en India vivaca mentala vivo e ke on esas nejusta asertante, ke la klimato di India kripligas la pensado. 
En tala kondicioni e cirkonstanci Buddho komencis sua kariero. Lu pensis unesme a la kin ermiti, kun qui lu vivis olim e qui abandonabis li; li vivis lore en la kapreolo-parko Isipâtanam proxim Benares, ed ad ibe il direktis su. Kande li vidis lu venar, li rezolvis ne salutar lu, nek montrar ad il la politaji kustumala, pro ke li konsideris lu kom apostato. Ma quante plu proxim lu venis, tante min li povis persistar ye lia rezolvo; do li ofris a lu sideyo ed aquo por lavar lua pedi. Pos ico Buddho facis a li sua unesma diskurso, quan ni posedas probable ye lua propra vorti, pro ke ol esas la maxim bona expozo di lua doktrino. Komence un de la kin ermiti e kelkope omna kin konvertesis a lua doktrino. En ta loko, quale la texti dicas, ube la Lego di Yusteso ruligeskis, erektesis granda monumento, qua recente ekterigesis e quan l’autoro di ca linei anke vizitis. 
La konverti multeskis nun rapide; balde la konvertinti esis 60 e ja tatempe Buddho sendis li unope ad omna direcioni por predikar lua doktrino. Quankam ne esas facila komprenar ol sat bone ye kurta tempo por povar explikar ol ad altri, to esis posibla al unesma konvertiti pro ke li esis preske omni homi, qui ja konocis la filozofiala sistemi, esante ek la alta kasti, precipue Brahmani. Ma on ne opinionez, ke Buddho volis rekrutar adheranti nur ek ta kasti; kontree lu predikis ad omni, alti e basi, sen difero inter klasi o kasti. To esis lore nova kozo; til ta tempo la religio di India, la Brahmanismo, ne volis propagar su inter la basa kasti; ici mustis nur obediar le alta. Ta nova direciono postulis do granda kurajo, nam la kasto-sistemo esis (ed esas ankore) quaze lego, e la lego imperis, ke ta qua docis la Veda (lia santa libri) al basa kasti, meritas la morto, Buddho anke ne parolis la Hinduana ciencisto-linguo, Sanskrita, en sua diskursi, ma la populara linguo di la lando, Pali, en qua esas kompozita anke la maxim anciena dokumenti e raporti pri la Buddhismo. Lu dicis ulfoye: «Omnu devas lernar la doktrino en sua propra linguo». Ed il ne kustumis, quale la Brahmani, docar la fundamento di sua sistemo nur a certa selektita dicipuli, ma al tota populo. La Buddhismo esas do l’unesma misionala religio. 
Yen me eceptale rakontas naraceto ek la Buddhista libri, qua montras la habila maniero, per qua Buddho konquestis la kordii dil homi: Yuna homino, nomizita Kisagotami, havis unika filieto qua mortis. En sua doloro el ne volis kredar ke la filio esis mortinta e kuris a sua konocati por obtenar remediilo. Fine on dicis a lu, ke la unika homo, qua povus donar ad el remediilo, esas Buddho. Lore el iris e pregis lu pri medikamento por sua filieto. Buddho quik agnoskis, ke nura vorti di konsolaco ne suficus por remediar la chagreno di la povra yunino. Lu do dicis ad el, ke el serchez kom medikamento kelka grani de pipro, ma li mustas venar ek domo, ube nulu mortis. El iris joyoze, pro ke esis facila obtenar tante ordinara artiklo quale pipro. Ma omnaloke, ube el demandis pipro e mencionis la kondiciono, quan Buddho impozabis, on ne povis donar ol ad el, ed on dicis: «Quon tu pensas? Esas poka vivanti, ma multa mortinti.» Fine el komprenis, ke lua doloro ne esis unika, ma ke ol esas universala e ke la sufro esas ne-evitebla. Lua chagreno kelkope extingesis, lua kordio quiesteskis, el enterigis sua filieto ed adheris al Buddhista frataro. 
Buddho ipsa predikis til sua morto dum cirkum 45 yari, marchante de loko a loko, sequata da nombro de dicipuli. Segun la reguli di sua frataro il manjis nur unfoye omnadie ed obtenis la manjaji mendikante. Il konvertis reji, nobeli, Brahmani, komercisti, laboristi, homini de omna klasi, e multi ek li divenis mem membri dil frataro o granda bonfaceri di ol. Il adaptis sua diskursi segun la kapableso di sua audantaro, ed on mencionas, ke lu ofte parolis en alegorii e paraboli, ma lu distingis sorgoze la strikta senco del metaforala. 
Kurta tempo ante lua morto il maladeskis de disho de fungi, inter qui esis kelka venenozi. Lu mortis cirkum la yaro 480 a. K., evanta 80 yari. Segun nova kalkuli sorgoza, la eroro pri la yaro di lua morto povas variar nur po tri yari ye omna direciono, do esas inter 483 e 477; la maxim recenta kalkulo fixigas la yaro 483 e mem la dio 13ma oktobro, ma komprenende to ne esas certa. 
Dum sua lasta hori Buddho parolis ankore al dicipuli qui esis proxima, e lu repetis la precipua punti di sua doktrino. Kande li questionis lu, qua pos lua morto devus esar la duktero dil frataro, lu respondis, ke la reguli dil frataro e la fundamento dil doktrino devas esar lia duktero. E kande lua dicipulo e konstanta akompananto Anando questionis, quale on povas honorizar lu pos sua morto, lu dicis: «Me ne bezonas nek deziras specala honori; ti ek mea dicipuli, qui sempre vivas segun la doktrino e laboras sencese por lia plibonigo, honorizos me maxim bone.» Lua lasta vorti esis: «Omna kompozita kozi esas pasema; laborez sencese por via redemto.» (La vorto quan me tradukas per redemto povas anke tradukesar per liberigo, fakte la Buddhista ideo di redemto esas liberigo di omna ligili dil pasioni, e ne absorbo en Brahma, quale la Brahmani docis, od eterna vivo en cielo, quale la Kristani docas.) 
Buddho mortis en Kusinara, ne tre fora de sua naskoloko, ed esis kremacata kun rejala honori, me ja mencionis, ke lua cindro dividesis en ok parti, e ke on erektis granda monumenti en formi di kupoli sur li. 
En ica kurta raporto pri la vivo di Buddho me povis mencionar nur la precipua eventi; ma on povas vere dicar, ke lu esis un de la maxim eminenta homi qui ultempe vivis. Lua influo ye lua samtempani esis grandega e sempre direktita a lo bana. Li dicis pri lu: «Il vivas quale il predikas, ed il predikas quale il vivas.» Lua modesteso esis tante granda kam lua kompato ed amo a la sufranta homaro; kande on lektas la personala raporti di lua dicipuli, on vidas, kun qua entuziasmo ed amo li adheris ad il. Li omni volis esar sempre proxim lu, quo ne esis posibla. Por konsolacar ti qui esis for de lu, il dicis: «Qua vivas sugun la doktrino, esas proxim me.» Ne esas do astoniva, ke pos lua morto dum la yarcenti kreesis legendi pri lua vivo, precipue en landi ube la Buddhismo propagesis plu tarde. La grand amaso dil populo havas sempre la tendenco gloriizar sua granda homi e heroi, e mem deigar li. Me ne povas mencionar hike la legendi pri Buddho, quankam ofte belega e tre poezioza, pro ke li duktus ni tro fore; me restriktis me ye la certa fakti di sua vivo. 
Ankore cadie on ofras flori koram la statui di Buddho, ne kom sakrifiko a deo, ma por atestar l’estimo e la veneraco quin on havas por lu kom la maxim bona e saja de omna homi, quan on ne povas sate dankar pro donir lua doktrino al mondo. Formulo di respekto quan on adoptis e repetas ankore cadie, dicas: «Lu esas la Sublimo, la Maestro, la tote Lumizito, la Perfekto en savo e konduto, la Benedikato, la Mondo-konocero, la Nekompareblo, la Duktero dil ne-amansita homi, la Docisto di dei e homi, Buddho.»

Boveno a mea nova blogo

Saluto ad omni. Me (od “me”?) esas André Ibaque. Me kreis ica blogo por 2 motivi:
1. Me prizas di la texti da Monako Genshô, Zen-Budisto di Brazilia, e me volas tradukar ula texti por la linguo Ido.
2. La altra motivo esas ke me prizas la linguo Ido e me volas expresar mea idei en Ido.

Do, me esperas ke vi prizos de mea blogo. Danko e til balde.

Mea ret-situi altra pri Ido:
http://www.idokontenajo.tk
http://sites.google.com/site/idobrazilia
https://www.facebook.com/linguoido

Premio Deguĉi al Lernu.net

Laŭ sia regularo la Premio Deguĉi estas asignata “pro meritoj en la utiligo de Esperanto kiel rimedo por monda paco kaj homara feliĉo, konforme al la idearo de d-ro Zamenhof kaj al instruoj de Onisaburo Deguĉi, kaj pro kontribuo al la celo de UEA kreskigi inter siaj membroj fortikan senton de solidareco kaj disvolvi ĉe ili komprenon kaj estimon por aliaj popoloj”.

Per decido de la Estraro de UEA, la Premio Deguĉi de la jaro 2013 estis aljuĝita al la reta projekto lernu.net.

La retejo lernu.net estis lanĉita en decembro 2002. Ekde tiam amaso da homoj lernis Esperanton per la modernaj retaj rimedoj, kiujn ĝi ofertas. Jam preskaŭ 150 000 homoj ĉie en la mondo estas registritaj kiel ĝiaj uzantoj.  ”Disvastigante la Internacian Lingvon Esperanto, lernu.net plenumas en unika kaj efika maniero la idealojn de la Premio Deguĉi”, diris la Estraro en la pravigo de la decido pri la ĉi-jara laŭreato.

Gazetara komuniko de UEA

Premio Diana Aitai al Siru Laine

La premio celas rekoni kaj kuraĝigi la plej junan aktivan anon de la Internacia Koruso de Universala Kongreso laŭ la rekomendo de ĝia dirigento, ĉi-foje Alan Bishop el Aŭstralio. Diana Aitai mem estis korusano en la UK-oj de Roterdamo (2008) kaj Bjalistoko (2009).

Siru Laine, kiu studis en Islando, ne nur kantis en la Internacia Koruso, sed ŝi krome estis membro de la Loka Kongresa Komitato kaj helpis kiel interpretisto kaj ĉiĉerono.

Gazetara Komuniko de UEA

UEA diplomis 12 elstarajn agantojn

Diplomo pri Elstara Agado:

Grietje Buttinger (Britio) pro gastigado de esperantistoj dum pluraj jardekoj; Kostas Kiriakos (Grekio) pro lia ampleksa libro en la greka  pri Esperanto, aperinta okaze de la 125-jariĝo de la lingvo; Zsófia Kóródy (Germanio) pro instrua agado kadre de ILEI, KER-ekzamenoj kaj la Interkultura Centro Herzberg; Hans Michael Maitzen(Aŭstrio) pro reprezentado de UEA ĉe Unuiĝintaj Nacioj en Vieno;Mélanie Maradan (Svislando) pro agado ĉe internaciaj terminologiaj instancoj kiel reprezentanto de UEA; Arikapalli Giridhar Rao (Hinda Unio) pro multflanka Esperanto-agado en la faka, instrua-ekzamena kaj organiza kampoj; Roland Rotsaert (Belgio) pro okupiĝo pri la Esperanto-biblioteko en la flandra urbo Kortrejko; kaj Bardhyl Selimi(Albanio) pro lia rolo en la plifortigo de la albana Esperanto-movado.

Diplomo pri Elstara Arta Agado:

Gerrit Berveling (Nederlando) pro kontribuo al la traduka Esperanto-literaturo; Jorge Camacho (Hispanio) pro kontribuo al la originala Esperanto-literaturo; Georgo Handzlik (Pollando) pro kontribuo al la Esperanto-muziko kaj eldona agado; kaj Mao Zifu (Ĉinio) pro kontribuo al la originala Esperanto-poezio.

Gazetara komuniko de UEA

UEA premiis Vjetnaman Esperanto-Asocion

Trofeo Fyne estis donacita al UEA de s-ino A.E.G. Otterby el Kanado memore al Adam kaj Erica Fyne. La Estraro de UEA povas aljuĝi ĝin al la landa asocio, en kies lando okazis la plej granda procenta kresko de la nombro de individuaj membroj de UEA aŭ kiu alimaniere grave kontribuis al la plifortigo de UEA. La Trofeo estis unuafoje aljuĝita en 1975.

Vjetnama Esperanto-Asocio estis premiita per la Trofeo pro ĝia multflanka organiza plifortiĝo en la lastaj jaroj, pro granda proporcio de gejunuloj inter ĝiaj vicoj, kaj pro la eksterordinare sukcesa organizado de la 97-a UK en Hanojo pasintjare.

Gazetara komuniko de UEA

Fettes promesas zorgan esploron de retejaj planoj

Libera Folio: Kiuj estos la ĉefaj prioritatoj de la nova estraro? Kion vi volas ŝanĝi kaj kion konservi el la linio de la antaŭa estraro?

Mark Fettes: – Nu, mia unua celo estas ke ni laboru vere teame. Tial, kiam ni dividis la taskojn, ni kreis subteamojn de po kelkaj estraranoj (evidente ĉiu el ni apartenas al pli ol unu teamo). Mi observis multajn estrarojn tra la jaroj, kaj ĉiam estis tiel, ke kelkaj estraranoj kvazaŭ izoliĝis en sia laboro. Espereble ne plu estos tiel. Ankaŭ la nova Konsilio de UEA helpos tiurilate, alportante novajn laborfortojn kaj perspektivojn al la kerna organiza taskaro.

– Due, ni havas strategian kadron por nia laboro. Tiel do ni laboros ne per la longaj listoj de unuopaj agadoj, per kiuj la estraroj kutime funkciis, sed pri la evoluigo de la asocio sur la kvar agadkampoj en la Strategia Laborplano: konsciigo, kapabligo, komunumo kaj kunordigo. Tio espereble helpos nin daŭre vidi la arbaron kaj ne nur la arbojn.

– Trie, ni ege konscias pri la graveco de komunikado kun la membroj, kaj ankaŭ kun la ĝenerala publiko. Tial ni pretas prioritate investi en la konstruo de nova retejo. Ankaŭ la revuo spertos kelkajn ŝanĝojn en stilo kaj enhavo.

– Kvare, UEA tradicie ne havas tre aktivan strategion pri la aliĝintaj landaj asocioj, por kontribui al la evoluo kaj plifortigo de la movado je landa nivelo. Tion ni intencas ŝanĝi, en proksima kunlaboro kun TEJO kaj ILEI, kaj eventuale ankaŭ kun lernu.net. Aktivula trejnado ludos gravan rolon en tiu strategio.

La nova strategia laborplano de UEA listigas entute 12 prioritatojn. Ĉu tio ne estas iom tro multe? Malfacilas eĉ memori ilin ĉiujn, kaj se 12 aferoj estas unuarangaj, tio ne multe helpas la faradon de konkretaj decidoj.

– Jes, sed memoru ke la plano ampleksas kvar jarojn. Certe ne ĉiujn prioritatojn oni atakos samtempe. En ĉi tiu unua jaro, ĉefrolos plibonigo de nia komunikado kaj kunplanado, diskonigado de la esenco de la strategia laborplano, komencaj elpaŝoj pri aktivula trejnado, kaj la kreo kaj funkciigo de kelkaj novaj kunordigaj strukturoj. Ĉion ĉi oni cetere trovas en la plano.

La laborplano ĝenerale estas tre ampleksa, kaj ne multaj aktivuloj ĝin eĉ tralegis. Ĉu ne indus prezenti koncizan version?

Efektive, mi jam faris iun koncizan prezenton pri ĝi en Rejkjaviko, kiun oni povas nun trovi en la retpaĝoj de UEA. Necesos pliaj laboroj por krei resumojn, subplanojn, gvidilojn pri ĝia utiligo je landa nivelo, ktp. La ampleksa plano estas esence nur bazo por la postaj, pli praktikaj paŝoj. Dennis Keefe diris en la Komitato, ke entreprenoj kutime komencas per io simpla kaj poste plidetaligas ĝin. En Esperantujo, mi ne vidis alian eblon ol fari inverse, provante unue konstati kaj analizi la komplikecon de la situacio kiel tuto, kaj nur poste simpligi.

La komitato en Rejkjaviko aprobis la planon de la estraro uzi ĝis 100.000 eŭroj por renovigo de la retejo. Kion laŭ vi devos enhavi la nova retejo de UEA, kaj ĉu efektive necesos 100.000 eŭroj por realigi tion?

– Ni bezonas retejon multlingvan, per kiu ni povas atingi la vastan publikon de homoj tutmonde, kiuj interesiĝas pri Esperanto. Krome ni kompreneble bezonas retejon esperantlingvan, kiu donas al niaj membroj kaj aktivuloj rimedojn por aktiviĝi per kaj por Esperanto. Ĉi-rilate ekzistas multaj diversaj ebloj, kaj ni devos zorge esplori pri iliaj kostoj kaj avantaĝoj. Ni pensas ne nur pri disponigo de servoj, sed ankaŭ pri faciligo de la organiza laboro, virtuala partopreno en la kongresoj, flegado de scienca, faka kaj kultura kunlaboro kaj klerigado, ktp.

– Evidente mi ne povas diri jam nun, ĉu ni devos uzi tiun tutan sumon. Miaj spertoj en ESF de post 2001, kiam ni lanĉis edukado.net kaj poste lernu.net, instruis al mi, kiom multfaceta kaj temporaba estas la ellaboro de vere bona diversfunkcia paĝaro. Ni kompreneble faros decidojn interalie surbaze de niaj taksoj, kiom difinita elemento kontribuos al la alvenigo de kotizoj kaj aliaj enspezoj. Ni devos ankaŭ zorgi pri la daŭra administrado kaj teknika prizorgado de la retejo post la konstruo.

Kiel la estraro konkrete procedos por trovi firmaon kiu realigos la renovigon de la retejo?

Ni faros priskribon de niaj bezonoj kaj petos oferton de 3-4 firmaoj. Fakte la bazo de tiu priskribo ekzistas jam de kelkaj monatoj.

Kiu poste respondecos pri la prizorgado kaj ĝisdatigado de la nova retejo?

– Tio fariĝos parto de la taskaro de la Centra Oficejo, sed ne tiel, ke ĝi simple aldoniĝas al la jama taskaro. Parto de niaj esploroj celos malkovri, kiel la retejo povas faciligi la laboron de la Oficejo. Vi trovos tiun emfazon ankaŭ en la strategia plano.

Kiu estos la rolo de la nova konsilio, kaj kiel oni selektis ĝiajn membrojn?

– Laŭ la decido de la Komitato, kiu kreis ĝin, la Konsilio “proksime kunlaboros kun la nova Estraro pri efektivigo de la Strategia Laborplano,” kaj enhavas “homojn, kiuj povas kontribui al la evoluigo de la ĉefaj agadkampoj de la Asocio: Konsciigo, Kapabligo, Komunumo, kaj Kunordigo.” Ĝi estas provo krei teamon de homoj ĉirkaŭ la Estraro kiuj fidas la ĝeneralan evoludirekton en la plano kaj pretas kunpensi kaj kunagi por ĝia realigo.

– Mi invitis la estraranojn sondi ĉe homoj, kiuj ŝajnas al ili taŭgaj por tiu rolo. Poste ni pridiskutis la tutan liston kaj proponis 14 nomojn al la Komitato, kiujn ĝi akceptis. Temas ĝenerale pri personoj plurflankaj, grandparte relative junaj sed tamen spertaj.

Kiuj estis la unuaj decidoj de la nova estraro?

– Okazis jam kelkaj interesaj, sed pri tio vi devos atendi la raporton en nia propra revuo!

Ĉu la estraro kunsidos en la Centra Oficejo en aprilo, kiel kutime? Se jes, kiel oni financos la vojaĝkostojn de la estraranoj, konsiderante ke la komitato forprenis 1.000 eŭrojn el la koncerna buĝetero?

– Jam antaŭ tiu kunsido de la Komitato, la Estraro serioze diskutis, kiel ŝpari vojaĝkostojn. Mi povas ofte ligi vojaĝojn al mia universitata laboro, kaj ankaŭ nia Ĝenerala Sekretario ne bezonas repagon de la tuta kosto de liaj vojaĝoj. Niaj eŭropaj anoj povas veni al Roterdamo sufiĉe malmultekoste. Krome per la reto, ekzemple Skype, eblas partopreni sufiĉe aktive sen persona ĉeesto, kio estas solvo certe konsiderinda por niaj plej foraj anoj. Do ni fakte plene subtenas la decidon de la Komitato, kaj esperas elspezi ankoraŭ malpli ol buĝetite.

Circumferite de calma

Nos vole haber tempore pro tante cosas
ma le qualitate de nostre actiones
es plus importante que le quantitate
e iste qualitate emerge
quando nos circumfere los con calma
assi como le quadro
inquadra le pictura
e accentua su beltate

Me esas hike por tirar la tapiso sur vua pedi

(Se vu trovar ula eroro, voluntez komentez por me korektor)
Originala texto da Monako Genshô: Estou aqui para puxar o tapete de baixo dos seus pés
Tradukita da me.
Nam ni havas mento ke pensas, ni pensas “me esas”. Do, René Descartes dicis, “me pensas, konseque me esas”. Por Budismo la korekta frazo esus “me pensas, konseque me pensas ke me esas”. Ni esas movanta iluziono kun cerebro qua fabrikas kontinue la nociono di “me”. Pro ni fabrikas kontinue la nociono di “me”, ni perdis su di interkonektado, interdependo ed unajo di omna kozi.
Voltanta ad analogeso di ondo. Ni esas ondo ed ne atencas ke ni esas maro. Ondi spricas e desspricas, maro ne. Ka la personi tristeskas kande vidas ondo mortar en la bordo di plajo? No, la personi vidas maro e dicas “bela”. Kande la personi vidas ondi desspricas, li vidas maro e sua vera naturo, e savas ke ondi esas manifesti ke spricas e desspricas en sua surfaco, sempre retrovenanta ad esar maro, la unika realeso vera. A dimensão suprema do oceano é o próprio oceano La supra dimensiono di oceano es la propra oceano. Ondi vivas en dimensiono historiala, spricas e desspricas, spricas e desspricas kontinue. Ico es klara pri maro, ka no? Ma ne esas egale klara pri ni ipsa.
Ni vidas su kom ondi. Ni pensas ke ni existas e temas mortar en bordo di plajo. Nam ni ne vidas su kom la propra oceano, ni perdas nia vido di la vera naturo. Ni nur vidas nia naturo transitora, qua spricas e desspricas, ni sufras e temas la morto. Pro ni temas la morto e ica existanta tormento, ni kreis la religii. La religii existas por donar kredajo en kontinueso di “me”. Pro ica kauzo ni kreis anmo e spiriti desmortala. La religii sempre facis ico. Egiptiani mumiigis sua korpi por vivar pos morto. Grekiani kredis ke pos morto, la boni irus por ula insulo ube la manjajo venus da cielo e povus konversar desfinale pri filozofio. Por Vikingo, la cielo esus loko di  eterna milito di batalii. En omna religii existas solvo por salvar la “me” pos morto.
Budismo ne fitas facile kom religio nam olu ne havas kredo simila por ofrar. Budismo dicas a vi: “Vu iluzionas e me esas hike por tirar la tapiso sur vua pedi”.

Literatura konkurso Liro-2013

La redakcio de La Ondo de Esperanto invitas al la tradicia literatura konkurso Liro. Post analizo de la lastatempaj Liroj kaj konsultiĝo kun fakuloj, la organizantoj ŝanĝis la strukturon de la konkurso. Ekde ĉi tiu jaro la konkurso enhavos nur tradukajn branĉojn. Por Liro-2013 estas proponataj du tradukendaj verkoj:

1. Traduko el la angla: The McWilliamses and the burglar alarm – novelo de Mark Twain.

2. Traduko el la rusa: Не верь себе – poemo de Miĥail Lermontov.

Legu la regularon de Liro-2013 en la novaĵretejo La Balta Ondo
http://sezonoj.ru/2013/07/liro-2013/

Esperanto iĝis la dua lingvo en Ouya

La malgranda kaj malmultekosta lundkonzolo Ouya estas bazita sur la libera operacia sistemo Android, kaj ĝia evoluigo estis financita de entuziasmuloj, kiuj donacis 8,5 milionojn da usonaj dolaroj pere de la retejo Kickstarter.

Ĉiuj ludoj por la nova aparato estos baze senpagaj almenaŭ por provi ilin, sed oni povas aĉeti kromaĵojn ene de la ludoj. La aparato mem estas relative malmultekosta – depende de la lando, la prezoj varias de 99 usonaj dolaroj al 99 eŭroj kaj 99 britaj funtoj.

La aparato estis lanĉita la 25-an de junio. Ĝia interfaco komence estas nurangla, kaj same anglalingvaj estis ĉiuj ludoj kaj programoj haveblaj je la lanĉo. Post unu monato aperis la unua neanglalingva ero: Muzaiko, programo por aŭskulti la tuttempan Esperantlingvan retradion kun la sama nomo, kaj kelkajn aliajn Esperantlingvajn elsendojn.

– Mi memoris, ke Jacob Nordfalk verkis programon por aŭskulti Esperanto-radion per Androjdaj telefonoj kaj pensis, ke estus facile porti ĝin al Ouya. Estis fakte pli da laboro ol mi pensis, sed mi kontentas pri la rezulto! Ĉar la kodo mem estas malfermfonta, estis tre facile kunlabori per Google Code, rakontas Chuck Smith, kiu entreprenis la taskon kune kun Jacob Nordfalk.

Krom por aŭskulti Esperanto-radion en televidilo, la aparato ĉefe utilas por televidludoj. Eblas ankaŭ instali en ĝi aliajn Android-programojn, sed ne certas, ke ĉiuj programoj, kiuj estis kreitaj por tuŝekrano, facile uzeblos per ludkontrolilo.

Rosas sur tu tumba

Rosas rubie e blanc
reposa sur tu tumba
- le colores del patria
ma tu es sepelite 
in le solo del nove pais
unite con illo
ergo iste terra
ha devenite anque le mie
A iste loco
io sovente vole revenir
mi domo es situate
in le vicinitate
Tu era proxime a me
durante tu vita
e ancora lo es
post tu morte

Agni Yoga pri lingua mundi

Rosto has posted an article:

Lingua mundi neevitabla es in evolucione. Yusta es serchantes del comuna lingua.

“Agni-yoga”, 19

yare 1929

Anciena es revo pri lingua mundi. Nur per tala maniere es posibla guardar purese de omna linguas. Kada home pova saver su lingua o mundial, tale on pova trovar maxim bona forma por homal relaciones. Homes no comprene, ke rompar lingua es crimino, pro ke multa radikes in su sono have profunda signifiko.

“Superterestrial”, 49

yare 1937