Dies gris, nigre noctes

Gente indifferente me passa

e pretende non vider me

Le mesme mangiar cata die

Surrisos manierate al labor

Deberes monotone sempre attende

Un vita sin amor

Un facie occurre

Calor radia ex oculos

Spero se evelia del hibernation

Subito io vide oblidate colores 

Sed isto solmente esseva un preludio

ad ancora un disappunctamento

Io vale nihil, io non importa

Un vita sin amor

Io specta series televisive,

me perde in phantasias

del vita del alteres,

pro un momento oblidante 

mi vita sin amor

Le cute vole esser toccate

Le labios se senti solitari

Le aures vole audir verbos amorose

ma le silentio nunquam fini

Un vita sin amor

Io cammina in stratas crepuscular

Le sol se jam ha ponite

ma le lampas de strata

non ancora se ha accendite

Io non plus vide le stellas

Le luna ha disparite

Le pedes es fatigate

e io vole trovar reposo 

del vita sin amor

Con lacrimas in mi oculos,

e fluente a basso de mi genas,

e guttante al aride terra,

io vade trans obscuritate

Fumo offusca le luna

e rende le stellas occulte

A grande distantia

io audi le tonitro

del cannones,

critos e plorada

Deo nostre,

ha tu nos hic abandonate?

Ubi es tu quando nos te voca?

Quanto debe nos suffrer

ante que nostre cordes rumpera

e lor sanguine le terra coperira

pro nutrir triste arbustos?

Timor del morte

e le spero del vita

me obliga continuar

marchar, marchar

Duo passos, inhalar,

duo passos, exhalar

Ex le fundo del anima

cresce un melodia lacrimante

Illo caressa mi tense collo

portante un uncia de solacio

Esque vos cognosce le mus que ha le nomine de un archangelo, e ha un can, le qual es nominate secundo le deo del regno del mortos?

Naturalmente, io pensa de Mickey Mouse e le can Pluto. Mickey ya es le forma diminutive de Michael. In le Biblia nos incontra le secunde plus ben cognoscite Michael: le archangelo. (Le prime es Michael Jackson.) Pluto es le deo de Hades, le regno subterranee, in le mythologia grec.

Proque portarea un gentil e amusante can un nomine tanto horrific? Probabilemente proque le can del films animate esseva create in 1930, le mesme anno que le nano-planeta Pluto esseva discoperite. Le selection del nomine pro le planeta es logic, pois que tote le planetas del systema solar anteriormente esseva nominate secundo deos grec e roman. 

Mickey Mouse ha un amico que anque es un can: Goofy. Su nomine veni del parola “goof”, con le signification “ignorante” o “cretino”. 

Durante que Pluto es un ver can, Goofy es multo plus anthropomorphic. Ille porta vestimentos e parla. Isto es un paradoxe interessante in le mundo de fabulas. Quando animales prende le rolos de humanos, il ancora existe un besonio del distinction inter humano e animal. Tunc un mus o can que representa un humano moderne debe poter haber tote le attributos del persona moderne: domo, labor, un amata, amicos e… un animal domestic. 

Pluto non parla, ma ille es multo expressive, con un ric mimica e linguage corporal. Secundo le recercator de communication Albert Mehrabian, solmente 7% del communication human es purmente verbal. Intonation, accento e altere sonos constitue 38% e 55% del communication es non-verbal: isto es le linguage corporal.

Alora, Pluto ha nulle problemas de communicar se con le publico in le multe breve films, ubi ille appare. Le facto es que le figuras parlante, como Mickey Mouse o Andreas Anate, anque parla multo poco – le majoritate del tempore illes face diverse amusante cosas.

Isto me face pensar de altere figuras filmic del prime parte del vintesime seculo, como Charlie Chaplin e Buster Keaton.

Pluto appertine al prime era auree del films animate. Le majoritate de su apparitiones es in breve films create inter 1930 e 1953.

Hodie films animate es create con le adjuta de avantiate graphica computatorial. Le resultato es historias le quales es visualmente avantiate, extrememente acrobatic e perfectionistic. Le vetere films esseva plus simple, ha alcun defectos, ma oh, tanto plus charme! Illos esseva pingite per mano e requireva multo plus de labor e dedication pro esser complite.    

Assi como le planeta Pluto, que ha essite dethronisate e categorisate como un planeta nano, etiam le can Pluto ha regressate verso le coulisses quando le plus nove stellas de Disney como Elsa, Le Incredibiles, Le Rege del Leones, Dumbo e multe alteres entrava le scena. Ma ille non ha disparite. Ille ancora remane, inter omne le altere stellas, al firmamento del pelliculas, pro poter esser spectate quandocunque on vole, per illes qui vole perder se in sonios del prime era auree del films animate.   

io jaceva affligite de insomnia

Lasse oculos mirava le tecto

Labios repeteva: “fatigatio vincit omnia”

Quando al fin mi palpebras cadeva

e le somno apud mi corpore esseva,

del porta veniva un pesante battimento

e detra le fenestra un distante lamento

“A iste hora un visitator?”

Mi fragile anima plenava timor

Silentio regnava durante un momento

e depost de novo le terrific battimento

Subito, tremulante, io me eveliava

Mi corde, in crampos, a pena batteva

Al fin, in horror, ante le porta io stava,

pulsava le spisse ligno: nemo ibi esseva!

Lamentos sonava del proximitate

Verbos, susurros, singultos sin spero,

que diceva de futur calamitates,

mi spirito plenante con grave despero

In hasta le porta pesante clauder

io debeva, e presto al lecto vader

“Un incubo isto es, io sonia

Semper ratio vincit omnia”

In lecto lacrimas io lassava

Battimentos itero me tormentava

Mi oculos in toto esseva aperite

Mi corpore de plus in plus rigidite

Al fin le spectral ruito moriva

e le voces gradualmente periva

Tunc lassitude me inundava

e Somnus relevamento portava

Inquiete sonios invadeva mi mente

Io videva le facie del lamentator

Ille creava visiones de un terra ardente,

pretendente esser un precursor

Post longe tempore veniva Aurora,

mi liberatrice, in le sexte hora,

prendeva via mi dolor e agonia

e susurrava in mi aure: “amor vincit omnia”

Strepitante, klaxonante, con multe ruito

al fin a nostre micre citate

multe automobiles, grande, pesante

heri vespere ha arrivate

Hodie es le die del grande spectaculo

le director sta al porta in alte cappello

Quando omnes al fin ha trovate lor sedes

ille presenta le show de “Circus Castello”

Rapidemente in alto vola acrobatas

defiante gravitation sin preoccupation,

torneante, saltante, vacillante

nunquam perdente le attention

Le clowns presenta infantil buffonerias

e le infantes ride a plen voce,

illes cade, se leva, face trucos e grimasses,

drollerias dicente in tono veloce

Le halterophilo tende musculos massive,

levante pesos e petras rumpente

Ille geme e grunni, sudante fluvios,

e su facie es rubie, quasi ardente

Le funambulo feminin vade cautemente

al corda ben tendite, in grande altura

Solmente un tenue bastonetto la adjuta

mantener le equilibrio de su fin figura

Le animales es terrific e fascinante,

cavallos, ursos, simias e leones

que presenta trucos incredibile

sempre guidate per le domatores

Le circo es un integre mundo ric

ubi humor, illusiones et equilibrio conveni,

un loco de delecto et excitation

que per gente brave avivate deveni

Assi, veni omnes, al circo fabulose

pro vider cosas meraviliose

que vos va surprender, terrer e amusar,

le spirito del circo vos debe amar

 

 

Inexpectatemente

veni le nove sonos

e massa mi sensibile aures

con molle digitos extraterrestre

Le colores de un sol alien

se transforma in tonos

que caleface mi cerebro

Incognite spatio se aperi

e initialmente io senti timor,

ma tenere vibrationes

adjuta le relaxation vincer

Io entra un foramine,

que se aperi in le aere ante me,

e subito es in un altere loco:

un mundo ubi toto flue

e ubi milles colores

se incontra e basia

pro crear nove colores

que io nunquam ha vidite

Io extende mi manos

e tocca multe colores

Cata un ha su proprie tono

Io realisa que io sempre suspirava a illes

Io tocca multes al mesme tempore

e hypnotic harmonias

tocca mi testa

e titilla le radices del capillos

e invia electric formicas

al longe de mi spina dorsal

Un totalmente nove musica

plena le spatio ubi io flotta

Nove sonoritates que aperi le sensos

Nove timbros que da libertate

Obsolete limitationes se dematerialisa

Lo impossibile deveni possibile

[Plure horas passa]

Ancora io voga inter incognite pigmentos

que justo nasceva ante mi oculos

Al fundo distante io vide mi urbe

Illo pare gris e tediose

ma io senti como illo me trahe retro a se

Tosto sera le tempore pro atterrar

ma ancora un parve momento

io vole remaner in iste mundo incantate

Clicca al imagine pro aggrandir lo.

Dente ardente del mente cadente

morde le corda del corde surde

Testas testa textos de Texas

pro dar te un parte del arte de Marte

Mauro pone auro

In le aure del dinosauro

Crustaceos procrastina

le cremation del crema

Le calor e sapor del dolor del amor

a pena plena le scena de Helena

Fato da fama, o fame infame

e feroce feritate ex pheromones de ferro

 

 

Digitos dansa, joca e ambula

al claves blanc del piano

Le claves nigre es dur pilares

le quales illes evita

pro non ferir se de novo

Diatonic melodias parallel,

alternante accordos arpeggiate

Nusquam chromatica

o modulationes es vidite,

nulle dieses o bemolles

Del magnific fenestra panoramic

del sparsemente mobilate camera

on vide le luna blanc e le nubes

Le sol del alba es al dorso del domo

e le neo-eveliate vicos del village

appare in calide colores

Forsan le piano es un poco disaccordate,

ma isto non preoccupa le pianista

Perfection es por personas pavorose,

non pro illes como le cygno blanc,

que batte su albe alas

in porose, blancastre nubes

sub le luminositate del luna del aurora

Multes time le vetulessa inevitabile,

 

Chronica publicate in Panorama in interlingua, no.3, 2020 

Le anglophonos ama le nomines de caressa. Mesmo presidentes los usa: James “Jimmy” Carter e William “Bill” Clinton es duo exemplos. 

Anque actores gusta le formas diminutive: John “Jack” Nicholson, Fred Astaire (originalmente Frederick Austerlitz, Richard “Dick” Van Dyke. Ultra isto il ha omne le Toms (Thomas): Cruise, Selleck, Hanks e multe alteres. 

Ma como es le stato de cosas con le feminas? Lassa nos reguardar alcun famose actrices: Kate Winslet usa su nomine original. Ma in le fundo Kate es un forma diminutive de Katherine. Emma Watson anque usa su nomine original. Emma pote possibilemente esser reguardate como un diminutivo de Emily. Scarlett Johansson non usa ulle nomine de caressa officialmente. Ni Jennifer Aniston lo face. Ma, al contrario, su ex-marito Bradley Pitt lo face. Nancy Reagan originalmente se appellava Anne, ma Nancy Sinatra es baptisate Nancy. Alora Nancy es e un forma diminutive de Anne e anque un nomine autonome. 

Si le ex-candidata presidental Hillary Clinton usarea un nomine de caressa, isto poterea esser Hill. Alora illa se harmonisarea ben con su marito. Bill e Hill… Le nomine es de origine grec: ἵλαος (hílaos) con le signification “benigne” e “misericordiose”. Isto dava le latin “hilaris”. Le parola anque es un adjectivo anglese, con un signification un poco alterate: “hilarious” (comic, amusante, hilarante). Ma su campania de election ubi illa debatteva Donnie Trump al maximo esseva tragicomic. A proposito, si Bill Clinton volerea haber un nomine mesmo plus diminuite, ille poterea nominar se Billy Clinton, ma tunc on pensarea que ille es un bandito del Salvage West. 

Multe nomines de caressa gania lor independentia e es usate autonomicamente, sin connexion al nomine original. Le jocatrice de tennis Billie Jean King alora non era baptisate Wilhelmina. In Svedia ante alcun decennios il esseva popular nominar pueros per exemplo Jimmy o Ronny. 

Il es interessante observar como famose personas o figuras fictive establi un certe forma de lor nomines. Si on usarea un altere forma, le reaction serea confusion. Qui es per exemplo le cantatores Michael Jagger o Mickey Jackson? O le figuras designate Donnie Duck e Michael Mouse? Que decide si on usa le nomine original o le nomine de caressa? Il ha multe factores: Le imagine (“image”), contexto, le influentia de alteres o coincidentias. In le campo de musica, multe artistas de jazz e musica popular usa le diminutivos, ma compositores classic usa le nomine original. Hic alcun comparationes inter musicos pop e compositores classic con le mesme nomines: 

Johnny Cash / John Adams 

Phil Collins / Philip Glass 

Benny Goodman / Benjamin Britten 

Le americanos es tamben enthusiasmate per initiales. Le presidente John Fitzgerald Kennedy sovente es nominate solmente “JFK” (Jeiefkéi). Le malfamate John Ross Ewing del serie televisive “Dallas” es plus ben cognoscite como J.R. (Jeiár). Le presidente George Walker Bush es a vices nominate solmente “W” (Dabeliú). 

Le americano con le plus breve e peculiar nomine debeva esser Prince, quando ille in 1993 cambiava su nomine a un symbolo, le qual non poteva esser pronunciate. Al mesme tempore ille deveniva cognoscite como “Le artista anteriormente cognoscite como Prince”. 

Io plora, plora e plora

pro mi molle, amate tettina

“Mamma e papa, da me ora,

illo es in le cocina!”

Io crita, calca e ruita

usque mi facie deveni rubie

ma illes dice: “Tu lo non necessita

mesmo si tu ha rabie”

Io preca, demanda, pete

ma illes succute le testas

Sin mi tettina io non es complete

e io lo besonia pro mi siesta

“Tu es un grande puero, si!”

illes dice tote le die,

ma io non me senti assi

“Da me tettina mie!”

Dunque io non cessara critar

Finalmente illes me lo va dar

Tosto finira lor tenacitate,

in bucca sera mi tettina amate

Amar sin desirar,

isto es lo plus nobile

Dar sin demandar,

pro l’anima es favorabile

Vider que cata die es un dono,

saporar cata color, cata sono,

que plus io poterea besoniar

pro le vita vermente appreciar

Ille jace a su dextere latere

Nirvana se approxima

Formas attende su dissolution

Lo finite devenira lo infinite

Pensatas e sentimentos

de un integre vita

emanara del capite

verso horizonte e celo

An ille dormi o medita?

An su mente es toto calme

o ancora un poco animate?

Su halitos a pena es audibile

Su corde es quiete

Nocte dispare gradualmente

Somno se muta a vigilantia

Sed que es sonio e que es realitate?

An io sonia ben que eveliate,

eveliante me in le regno de Buddha

quando in sonios?

An ille que se evelia vade

de un sonio a un altere?

An solmente illuminatos

se evelia al realitate?

Ille jace hic e nunc ante me

Io vide su suave surriso 

Nos es in le mesme camera

ben que io sape

que isto es impossibile

An le sonio es un illusion

intra un altere illusion?

Proque le illusion es irreal?

Illo ya existe in qualque forma

An isto es proque illo dispare

plus rapidemente que altere cosas?

Tote formas ya es peribile 

e dunque ultimemente illusori

Io tene inquiete pensatas

in mi claudite manos

Le manos dole, assi io los aperi

e le pensatas ascende

como spiras gris de fumo

Le camera fragra de incenso

Io me pone ante Buddha,

a mi sinistre latere

Io claude mi oculos 

e me connecte con ille

Io vide como Buddha entra un silva

Ille indica con le mano a sequer le

Le silva es obscur e frigide

ma io seque le sono de su passos

Finalmente nos arriva a un laco

Le aqua es toto tranquille 

Io senti calor del superficie

Un calide laco in un frigide silva?

Buddha dice a me:

Io te guidava al centro de tu essentia

Solmente tu pote saper ubi tu es

Entra le aqua pro trovar le responsa

Io entra le aqua

e senti como calor circumfere mi corpore

Io prende un forte halito 

e me submerge in le profunditate

Le fundo del laco luce 

Io aperi le oculos

e vide le lampa de oleo 

in le angulo del camera

Buddha ancora jace ante me,

su oculos sempre claudite

Nirvana se approxima

Somno gradualmente deveni vigilantia

Illusion se muta a realitate

e ibi, alicubi

al frontiera del terra de necuno

io flotta in mi calide laco

e senti como lo perfecte

anque existe in lo imperfecte

Io jace al dorso in le aqua

e specta al celo ancora obscur

Buddha non plus dormi

e io vide como su sagessa

reforma constellationes stellar

e le prime vice vide 

imagines primordial

Ante que le odio vincera,

que tu va experientiar

ver amor

Ante que le celo

se obscurara,

que tu va experientiar

un belle estate

Ante que le igne toto devorara,

que tu potera vader

trans un pristine silva,

audiente le vento folios caressar

Ante que explosiones

toto lacerara,

que tu va experientiar

le splendor del vetere urbes

Ante que le aere

non plus es respirabile,

que tu va experientiar

le fragrantia del rosarios

Prende mi mano,

cammina con me,

sicca te le lacrimas,

nam hic e nunc

toto es ben

Forsan tacer es melior 

que dicer triste cosas,

claudente su bucca

assi que illo deveni tanto sic

que le labios coalesce,

celante su dolo

sub vestimentos clar,

camminante tote le die

con un hospite constante 

in su corde:

le nocte

Forsan tacer es melior

que dicer le veritate insuffribile,

fictivemente vivente in le illusion,

ridente como sempre

quando le anima plora,

errante del die al die

sin dicer un parola,

e repulsante le pensatas

con ruito commercial

le anno 1980

le gente pensava:

“wow, como ha avantiate

le tempore,

in solmente 20 annos

il habera le anno 2000

Tunc viages spatial 

sera un cosa quotidian,

nos habera stationes spatial

e colonias al Luna e Marte”

Ma quando gente

hodie pensa retro

al anno 1980 

illes dice:

“wow, isto esseva 

tante annos retro,

ante internet,

ante telephonos intelligente

e le horologio digital

esseva le plus avantiate

pecia electronic

que on possedeva

Chronica publicate in Panorama in interlingua, no.2, 2020

Durante le Revolution Francese, le systema metric esseva lanceate. Illo es basate al systema decimal. Pesos e distantias debeva esser standardisate. Contar usante decenas es plus facile que usante per exemplo dozenas. Assi un metro deveni 100 centimetros e 1000 millimetros. Isto pote esser comparate con le yard, que es dividite in tres pedes, que es dividite in 12 uncias.

Un reforma, que esseva introducite in Francia in 1793, ma le qual nunquam habeva successo e esseva abandonate post alcun annos, es le tempore decimal. 

Quando pesos e distantias esseva convertite al systema metric, on voleva facer lo mesmo con le tempore. Nostre tempore standard, con 12 horas in le nocte e 12 in le die, con cata hora dividite in 60 minutas con 60 secundas, ya es un hereditage del systema numeral sexagesimal del sumeres. 

Le horologio decimal divide le die e nocte in dece horas, con cento minutas in cata hora, con cento secundas in cata minuta.

Un avantage con le tempore decimal es que il es plus facile a contar quante tempore differente cosas tarda. Isto facilita le planification. Il es facile calcular que un excursion que tarda 200 minutas decimal, tarda duo horas decimal, alora duo decimos del die e del nocte.

Tempore decimal poterea facilitar le calculation de salarios, observationes astronomic, competitiones e multe altere cosas. On mesmo facilemente pote vider quante percentos del die ha passate: a quatro horas e septanta minutas, isto face 47 percentos. 

Al altere latere, le systema sexagesimal ha altere avantages. 60 es equalmente divisibile con multe numeros. Isto facilita le calculo mental, proque on evita numeros decimal: le medietate deveni 30, un quarto deveni 15 e un quinto deveni 12. Isto anque conveni con le systema gradual, ubi un circulo ha 360 grados. (6×60=360). Anque illo ha radices sumerian.

Il ha multe causas del successo non occurrente del tempore decimal. Io solmente pote mentionar alcun de illos hic:

-Le idea esseva connecte al Revolution Francese. Ma quando le Prime Republica esseva abolite e Napoleon accedeva al poter, le regime que advocava le cambio temporal dispareva.

-Insimul con le tempore decimal, on voleva introducer un nove calendario, ubi le menses habeva nove nomines, e le septimanas habeva dece dies in vice de septe. On voleva dischristianisar le calendario e assi removeva le dies del sanctos. Isto non deveniva un successo con un populo que ancora in grande parte credeva in le Deo christian.  

-Horologios ancora esseva costose tunc, e cambiar tote le horologios dunque serea un grande costo.

-Le tempore decimal non significa un sufficientemente grande melioration, assi que homines haberea le motivation de cambiar a illo. Le avantages es principalmente mathematic, e non causa ulle notabile differentia in le vita quotidian. 

-On non debe subestimar le fortia del habitude. Dece horas in vice de 24 causa confusion, quando on debe apprender le horologio de novo: subito le numeros prende nove significationes. Al quinte hora il es mediedie, e poner se in lecto jam 9:30 sembla esser troppo tosto. Ma isto probabilemente es necessari, considerante que on solmente ha tres horas de dormir. 

Le viro con le gladio

veni furtivemente

pro prender

su ardorosemente expectate

vengiantia

Sed qual es le voce

que echoa in le palatio

e plena su passages e salas

con melle etheric?

Qual es le canto

que porta delecto

e ad homines, e ad deos,

que funde cordes

e los transforma

a sacre incenso

que ascende in alto,

verso le domo supreme,

illuminate del luce

del luna e del stellas?

Qual es le melodia

que del plus profunde

puteo de dolo

eleva le anima,

lo vesti in habitos de seta

e pone a illo un corona auree,

lo prende verso le firmamento

e lo monstra le splendor

del dece milles regnos cosmic?

Qui crea le musica

que face le mano del assassino hesitar,

perder su gladio

e sparniar le vita del maestro?

Isto es un del novem

joieles del imperator,

le maestro Tansen

qui canta Raga Darbari

Iste musica dona spero,

nam illo es plus potente que le gladio,

plus potente que cannones,

plus potente que grande bombas

Que iste musica sanara

le tormentate,

sanguinante mundo

e lo facera rememorar se

le ancian benediction que flue

del Fundamento Del Existentia