Li Teleskope Spatial Hubble ha observa li stele singli maxim distanti – ye duanti ot miliardes yares lumal fro li Sune. Li lume nu detektet ha bli emise ye dekdu miliardes nin sent miliones yares ante nu, lum es nin sent miliones yares after li komenso del universe. Li difero inter duanti ot miliardes e preske dektri miliardes ha bli kausa per li expansione del universe. Li stele ha bli noma Earendel per li astronomes, kelum signifikad “stele matinal” in ansieni anglum.
Category Archives: Nuntios
2022-03-18 – Proposition re Sahara Occidental
José Manuel Albares, le ministro espaniol de affaires estranie, ha annuciate, que Espania supporta le proposition marocchin a recognoscer Sahara Occidental como un parte de Marocco con un autonomia limitate. Espania ha assi cambiate su attitude – a attinger melior relationes con Marocco. Le proposition ha essite denunciate per gruppos favorante un independentia total de Sahara Occidental. Algeria forsan opponera se al proposition, que facerea Marocco un vicino plus potente. (EH)
2022-03-16 – Reformoj en Kazaĥio
La kazaĥia prezidanto Kasim-Ĵomart Tokajev proponis al la parlamento serion de reformoj, inkluzive de reestablado de la Konstitucia Kortumo, malpliigo de la postulata nombro de anoj por establado de partioj de dudekmil al kvinmil, kaj malpliigo de la nombro de la parlamentanoj deputitaj de la prezidanto. Li diras, ke la celo de tiuj reformoj estas anstataŭigi la ĝisnunan superregadon de la prezidento per respubliko ja regata de la prezidento, sed kun forta parlamento. (KZ)
2022-03-15 – Bellum inter Rossiam et Ucrainam
Bello Rossico-Ucrainico et pugna Kioviense sæviente, ministri primi Poloniæ Matthæus Morawiecki, Sloveniæ Joannes Janša et Cechiæ Petrus Fiala tramine peregrinant in Kioviam, caput Ucrainicum, ut cum præside Vladimiro Zelenski et ministro primo Dionysio Šmigalj conveniant atque firmamentum securibus et libertati Ucrainæ demonstrent. Regimines civitatis Kioviæ et regionis Kioviensis interdictum exeundi imposuerunt. Pugna Mariupolitana sæviente, cives ex urbe defugiunt. (UA)
2022-03-13 – Negotiationes de pace in Chad
Le junta militar governante Chad (le Concilio Militar de Transition) ha incontrate quaranta-quatro differente armate gruppos rebellante e opponente, includente le Fronte pro le Alternantia e le Concordia in Chad, le Movimento pro le Democratia e le Justitia in Chad, e le Union de Fortias pro le Democratia e le Disveloppamento. Le negotiationes de pace occurre in Doha, Qatar. Le Concilio Militar de Transition dice, que illo ha liberate centos de prisioneros del guerra. (TD)
2022-03-12 – Misila atako kontraŭ Irako
Irano lanĉis dek du pafajn misilojn kontraŭ la iraka kurdistana urbo Erbil. Eksplodoj estis raportataj ĉe la usona konsulejo kaj la internacia flughaveno. La misiloj verŝajne estas Fateh-110s. Ne estas raportoj pri vundoj aŭ mortoj. Irakaj sekurecaj oficistoj konfirmis, ke la misiloj estis lanĉitaj el Irano kaj ke pluraj misiloj trafis la usonan konsulejon. (IQ)
2022-03-02 – Autonomia de feminas in Nigeria
Manifestatione pro jures de feminas es participato ab multitudine de mulieres in Abuja, metropole de Nigeria. Hoc manifestatione es facto, postquam serie de emendationes de constitutione, per que jures et autonomia de feminas es expanso, es rejecto ab Conventu Nationale. Secundo emendationes proposito, triginta quinque centesimos de sedes in parlamento et inter rectores de factiones politico es reservato pro feminas, et maritos alieno de feminas Nigeriense potes fi cives. (NG)
2022-02-24 – Guer intr Rusia e Ukraina
President rusian Vladimir Putin av ordoned operasion militarik a sinemilitarikifikar e sinenasionalsosialistikifikar Ukraina. Putin av et prekauted di “konsekuentieti nokuande vised in histor” pro omni-hom kel eforsero krear menasi pro Rusia. Trupi rusian av intred segment prinsipal de Ukraina, it es et teritorii eksteriore de regioni Krimé, Donetsk e Lugansk, keli avav ya anteriore esed konsidered per Rusia kuale ne-ukrainian. Defendasion per forsi ukrainian av komensed. (UA)
2022-01-13 – Resultates de censu in Tchekia
|
Li númere de credentes ha astonantmen crescet in Tchekia, quel es un ex li landes minim religiosi in li munde. In li annu 2011, 14 % del population declarat a(p)partener a un specificat societé religiosi [maxim sovente al E(c)clesie Cat(h)olic] e 7 % del population declarat esser religiosi sin a(p)partener a un specificat societé religiosi (dunc ili declarat „yo crede ye un religion ma yo fide necun institution religiosi“). Dunc totalmen 21 % del population esset religiosi. In li annu 2021, 13 % del population declarat a(p)partener a un specificat societé religiosi e 9 % declarat esser religiosi sin a(p)partener a un specificat societé religiosi. Dunc totalmen 22 % del population esset religiosi – ye 1 % plu quam ante un decennie. In li annu 2011, 86 % de tis, queles declarat qualcunc et(h)nicitá, declarat li et(h)nicitá tchek, 7 % declarat li et(h)nicitá moravi (Moravia contene circum 40 % del population), 2 % declarat li et(h)nicitá slovak, 1 % declarat li et(h)nicitá ukrainan e 1 % declarat li et(h)nicitá polonesi. In li annu 2021, 84 % declarat li et(h)nicitá tchek, 5 % declarat li et(h)nicitá moravi, 1 % declarat li et(h)nicitá slovak e 1 % declarat li et(h)nicitá ukrainan. Tis, queles declarat li et(h)nicitá tchek, opine, que li bohemes e li moraves es du subgruppes de un et(h)nic gtuppe tchek. Tis, qui declarat li et(h)nicitá moravi, opine, que li bohemes e li moraves es du et(h)nic gruppes separat; ti opinion dunc es minoritari mem in Moravia self. (CZ) |
La nombro di religiani astonive kreskis en Chekia, qua esas un ex la maxim senreligia landi dil mondo. En la yaro 2011, 14 % del habitantaro deklaris adherar a specigita asemblitaro religial (maxim ofte al Eklezio Katolika) e 7 % del habitantaro deklaris esar religiema sen adherar a specigita asemblitaro religial (do li deklaris „me kredas ye religio ma me fidas a nula institucuro religial“). Do totale 21 % dil habitantaro esis religiema. En la yaro 2021, 13 % del habitantaro deklaris adherar a specigita asemblitaro religial e 9 % deklaris esar religiema sen adherar a specigita asemblitaro religial. Do totale 22 % del habitantaro esas religiema – ye 1 % plu kam ye un yardeko antee. En la yaro 2011, 86 % de ti, qui deklaris irga etnialeso, deklaris la Cheka etnialeso, 7 % deklaris la Morava etnialeso (Moravia kontenas cirkum 40 % del habitantaro), 2 % deklaris la Slovaka etnialeso, 1 % deklaris la Ukraina nacionaleso e 1 % deklaris la Polona etnialeso. En la yaro 2021, 84 % deklaris la Cheka etnialeso, 5 % deklaris la Morava etnialeso, 1 % deklaris la Slovaka etnialeso e 1 % deklaris la Ukraina etnialeso. Ti, qui deklaras la Cheka etnialeso, opinionas, ke la Bohemi e la Moravi esas subgrupi di un Cheka etnio. Ti, qui deklaras la Morava etnialeso, opinionas, ke la Bohemi e la Moravi esas du etnii aparta; ta opninono do esas minoritata mem en Moravia ipsa. (CZ) |
2022-01-17 – Turkia changea su nómine a Türkiye
2021-10-09 – Election parlamentari in Tchekia
Li election parlamentari in Tchekia ha esset ganiat del conservatives liberal (Spolu) con 28 percentes del votes, sequet del populistes (ANO) con 27 percentes, liberales por-europan con 16 percentes e nationalistes (SPD) con 10 percentes. Li tilnui o(p)position (li liberales e conservatives liberal) posse e vole formar li nov guvernament, támen li morient presidento Miloš Zeman va voler retener li tilnui guvernament del nationalistes e populistes tam longmen quam possibil, causant un crise. (CZ)
2021-10-09 – Elekto parlamental en Chekia
L’ elekto parlamental en Chekia ganesis dal konservisti liberal (Spolu) kun 28 centimi del voti, sequata dal populisti (ANO) kun 27 centimi, liberali por-Europana (PirSTAN) kun 16 centimi e nacionalisti (SPD) kun 10 centimi. La tilnuna opozantaro (la liberali e konservisti liberal) povas e volas formacar la nova guvernerio, tamen la mortanta prezidantulo Miloš Zeman volos retenar la tilnuna guvernerio dil nacionalisti e populisti tam longe kam posible, efektigante krizo. (CZ)
2021-10-09 – Comitia in Cechia
Cechia comitia habuit usque ad Saturni diem – horam quartam decimam. Factio populistica ANO, gubernaculum ducens usque ad nunc, circa viginti septem centesimas votorum consecuta est, quod maximum est, sed ejus socius (nationalistæ – SPD) nimis debiles sunt. Ergo hæ factiones sinistræ et conservativæ repulsam ferunt. Victrices sunt factiones, quæ politicis dextris et progressui favent, usque ad nunc gubernaculo adversariæ fuerunt et a divitibus et eruditis sustinentur. (CZ)
2021-10-09 – Elektione in Chekia
Li elektione parlamental in Chekia ha fina in saturdie klok dekquar. Li partise populisti ANO, duktere del guvernantaro til nun, have sirk duanti ok sentimes del votos, kelum es maximum, ma len partnere por un koalitione (li nationalistes – SPD) es tro febli. Dunke disi partises sinistri-konservativ ha stretim perda konter partises dextri-progresivisti, til nun in li opositione. Li opositione liberal-europani-verdi es apoyat per riches, edukates e urbanes. (CZ)
2021-10-09 – Electione in Cechia
Electione parlamentario in Cechia habe fine in Saturno-die in hora decimo-quarto. Factione populistico ANO, duce de gubernaculo usque ad nunc, habe circum vinginti-novem centesimos de votos, quod es maximo, sed suo socio pro coalitione (nationalistas – SPD) es nimis debile. Ergo isto factiones sinistro-conservativo es breve perdente contra factiones dextro-progressivistico, usque ad nunc in oppositione. Oppositione liberale es sustento ab divites, eruditos et urbanos. (CZ)
2021-10-09 – Selektasion in Cekhia
Po selektasion parlamentik in Cekhia, kel av finied in dirun saturndiik in hor deskuart, fraksion sinistristik-konservistik, usk sitempe in guvernatorel, es strete perdant kontr fraksion dekstristik-progresistik, usk sitempe in oposasion. Guvernatorel antielitistik-nasionalistik-komunistik es suported per povri, needukedi e vilajani, durantu ke oposasion libristik-europanistik-verd es suported per riki, edukedi e urbani. (CZ)
Ko radiki de Lojban:
Po cuxna flalu-turni-ciste in Tceko, kel av fanmo in djedi 6 in cacra 14, girzu zunle – dzena-lijda-sarji, usk sitempe in turni, es jarki sirko kontr girzu pritu – crane-klama, usk sitempe in fapro. Turni anti-nobli – natmi-prami – gunka-turni es sarji per pindi, ne-stuca e nurma, durantu ke fapro vrici-krici-curmi – Vropa – crino es sarji per ricfu, stuca e tcadu. (c = sh, x = kh)
2021-09-13 – Violentia in Niger
Un reporto del Amnestia International, citante altere organizationes, dice, que un numero crescente de infantes es occise e rapte, proque le conflicto in Niger pejora se, principalmente in le region Tillabéri, juxta le frontieras con Mali e Burkina Faso. Le reporto dice, que “un generation cresce circumferte per morte e destruction” e denuncia le brutalitate del Stato Islamic. (NE)
2021-09-12 – Electione in Argentina
Argentinos habe electione primario pro Camera de Deputatos et Senatu. Gubernaculo centrale-sinistro Peronistico es exspectato perdere multo sedes. Factiones dextro es exspectato acquirere majoritate de sedes. (AR)
2021-09-12 – Educatio in Afghania
Abdul Baqi Haqqani, minister scholarum Afghanarum et sodalis motus Taliban, seriem restrictionum pro discipulabus annuntiavit. Auditoria erint segregata, quia “educatio communis discipulorum et discipularum contra religionem Islamicam est”. Mulieres et puellæ capitis tegumen gerere debebunt. Haqqani dixit Taliban viginti annos regredi nolle (tunc educatio puellis et mulieribus non licebat), magis Taliban supra hoc, quod hodie est, ædificare vult. (AF)
2021-09-06 – Anstataŭigo de statuo en Meksiko
La meksikurbestrino Claudia Sheinbaum anoncis en lundo, ke la historia Monumento de la itala esploristo Kristoforo Kolumbo (ESTP) en Paseo de la Reforma, unu el la ĉefaj avenuoj de la urbo, ne revenos, sed estos por ĉiam anstataŭigita per statuo de virino de la indiĝena olmeka civilizo. Ŝi diris, ke la anstataŭigo ne estas provo “forviŝi historion” sed anstataŭe fari “socian justecon”. Laŭdire la bronza statuo de Kolumbo estos translokita al malgranda parko en la kvartalo Polanco. (MX)